- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - S .P .N . M t x im iC t p - O t c o x o m k o r u m ,
proculdubio râîtemiu vd iu in o . qmmandaudiuina C a ï .
* a__a—a At-r>nn nraeIerertdeno-
Carnisin
firmuatë
nemo habere
po-
. teftpro
peccati
patrono.
B
Snpcrbia
aèrudiproculdubio
caietiummcaiuuiu, ^ - - - - - -
non exequitur :,8c nudam,at non veram pr« le fert deno-
minatione m diuinam.
C a p . 46*
Nctnodumpeccar, infirmitatan camish^ ercP °-
teftpropatronopeccati, quoniam vmocumDeo Vet-
bo narutam integrant folatamalediatonereftituit, ted-
didirque nobis affedionera animtadhsrcntem paffiombosinexcufabilem.
SiquidOTdimmtasVetbi,qn*per
gratiam femper adeft credentibusm ipfum, legem pecca
ti yerfantem in carne labefa&at.
C ap . 4 7 • k
Qulfide ac diledipnein Deum fellaces cupiditates fine
inotus affedionum prater natnratn accidcnttum lu-
perauit,is ex ipfalege naturali excedit, totufque transrerturin
regionemintelligib'ilium: &qnodamdetnatura,
Vna cam accidentibas ei velar aliena a feipfo fcruirute
fummouet.
Primam affedfcicmum vacuitatem dicit, corponstno-
tum opetando liberum a peccato; Secundam, plenam
cogitationum anima: affeftionibus adhauenttum abdl-
caaonem , qua kbefa&atur affcaionummotus tcun -
dum primam atfedionum vacuitatem, eè quod careat
cogitationibus affeftiones feaantibus quaeaccendant
ilium aa operandum. Tertiam, circaafte&iones perte-
<Sfcam cupiditatis conftantiam , ex qua nafeitur etiam le-
CLinda, quaeconfiftitinputitatecogitationum.Quartapi
verb vacuitatem aiteaionum appellat; integrant ex a-
nimo fenfilium omniupa imaginationum abieftionem,
vndetertia trahit originem, cum nonhabeat return len-
fibilium imaginations, qua for ment illi afreófcionumi-
magines.
C a p. 55* -
Fides eft
pinm.
fix nimm.
c
Ratio 8c intelledus perinde aepuerautpuella, cuiuis
homini operationideditdnegotium faceffunt, dumin-
n r. telligere nituntur & formare modosoperandifecundum
c A p* 4 ‘ . virtutem :acvelut exaduerfo ftru&am omnem vim iuam
Cognitio quae diuino timore per operationem non habcnt contra fpiritus nequitiae, philofophiaea&iuaiad-
coercctur, rxcitat fuperbiam: luadens ei quideilia glo- uerfames> y bj verb philofophiam adiuam compleueriatur,
vtquodaccepitmutuo,oftentetvelutproprium, ^ ^ uam declarauit fenarius vktutum nutherus (di-
& emendicatam rationemad gloriam iuam reierat. At | £ u m enima numero fenario philofophiam adtiuam Goperatio
quae cum diuino dehdeno c re ia t, SC vltra ea gnificariv liberi dimittuntur.ratio videlicet ac intelle £us,
, ------ -- redditau- g | adfpiritalemredeant contemplationemrationumrebus
cognatarum.
C a p . 54*
Puerumac puellam alienigenas', ira cupiditafque re-
praefentant-.quas contemplatiuus animusbeneftciofor-
titudinis ac temperantiae per omniafubiugat rationis do-
minio, vt virtutibus infetuiant: nullaprorfusilliscon-
q!raag°nda [untnoflinon tentât, humUem
&orcm,à fer monibus vires fuas fupperantibus lnleiplum
colleótum.
C ap . 4 9*
Habitus virtutis vacuus affeftionibus , 8c cognitio
nullo erronea conceptuinfcftantéfeimbuta, domici-
lium ccelefte.
C a p . jo .
VjAi’.)o , I I S ceflaadlibertatem remiflione, donee lex naturae plene
Philofo.
p h iaacli-1
Quemadmodum vnitatis motae finis eft mynas 8c | fberitabforptaalege fpiritus, velut mileras carnis mors
myriadis non motae prineipium ea vnitas, liquido cuiuf- j ab infinita-vita to rque pure appareat regniprincipioca-
cunque finisinitium, eftquiesilliconfentanea-.finifque rentisimagO)integramhabensperimitationemarchety-
euiufuis principij, eft confentanei motus complemen- - i formam : qua mens effedfca contemplatiua, libertate
turn-itafides,cumfitnaturaprineipiumvirtutum.finem donat irafeendi appetendique facultatem: haq.qmdem
habet, boni proficientis ab illis complementum 8c quod transformata in intemeratam amojis diuim obleOatio-
naturabonum eft, vtvirtutum finis, habens fidem pro | nem & defiderium impollutum J illavero ad feruorem
principio, adipfam intrinftcus recipitur, quiafides,eft | fpjritalem ignotumque nobis perpetuum motum io-
bonum internum, 5c bonum eft fides operil^us explicata. briumque furorem tradu^a.
_ \ -J.?. b. J _ 1: A S rt . A « » . . ill/vn n in pm m n * ^ ^
A ffcéH ei-
ii um facilitas,
quadruplex.
D
Ira&cupi.
ditas lido-;
■ M
uiunt vit- !
cutibus. “
DOnUlUlIltCJllIUlWÿW. u u u um v nw -v .-j..-,--- j
Deus porrö naturafidelis eft8cbonus :illoquidemmo
do,vt primum boniim : hoc autem,vt poftremo expeten
dum. Haec autem funt idem , acmutuóprorfiisinfunt,
Animus circa veram cognitionem immutabilis, fen
nulla omnirio ratione inuicem diftinâa, prjeterquam in- fufque iulque circa circa virtutem virtutem
incortupta eft imago regni carentis
telled u, propter motunfcincipientium a b illo , 8cmil- j initio:• • : dumcorpus8canimafoladiuinalegefpintahinui
1 . . .m ie Jtrunimd fnli) rlillina lePP foiL'itali inui
lum deiinentium. Ccrtc mynas getens figutam exttemè i cem colligate lunt-, animo per fpttitum fibtfcnfumven-
annetendiboni,plenum defctibitdefideriumeorumqul dicante : quo fit , vtvimratlomshabeantfempet mobi
appetenai pom,picnuui u c iw m n u um v » -» .- .- . -j ^
tendunt ad illudrvnitalque præfe ferensimaginem primi
bonijperfedum declaratfuhdamentumcoruni qui mo-
uentur abillo. v
j - „ J nrcrfp fprpns imaffinem primi lem, femper viuam, ac penetrantem, in qua omnispror
C a p .? W
Prima quidem afteftionum vacuitas, eft cum prorfus
abftinemus ab his quae re ipfa vitiofa funt : ,quae con-
fpicicur in iis qui inftituuntur. Secunda, cum plene abigi-
musexanimocogitationes vitiisco(cntientes;quaecom-
paratur ab his qui cum ratione funt virtutis participes.
Tertia, quandonutypmodo mouetur affeâionibusap-
petendi facultas, in iis qui per figuras intuentur animo
rerum vifibilium rationes.Qijarta veto vacuitas affedtio-
num, eft vel ipfius nudae imaginationis intégra purgatio,
quae partem animi praecipuam confirmât, his qui per cognitionem
8c (peculationemfpeculum Dei purum ac ai-
tidumefficiunt. Igitur quifeipfum expurgauetit ab affe-
(ftionibus exercendis, acpnfenfione,animi illis fauente
liberauerit, darum circa illas Ce mouentis cupiditatis fue-f
rit adeptus, mentemqqe ab earum imaginacione nuda
reddideritimpollutam , quatuor generales affeöHonum
vacuicates confecutus,à materia rebufque materialibus
decedit, 8c ad intellexftualem diuinam 8c tranquillam
intelligibilium fottem promouetur.
lem, femper viuam, ac penetrantem, in qua omnis pror*
fus abeft obfeuritas erga rem diuinam.
C a p . 56.
-Cupidita*
tiSjVolu*
ptatiliW
ScFutoDij
jdefinitio-'i
Iq ttod q H
i ratio ui
fubiea?.
virtutibmj
(eruiaot-
%kAi 1
Cupiditatem executioni traditamaiunteffe volupta-
tem, hquidem feçundum eius definitionem bonumpræ-
fens eft : voluptatem vero quaè nottdum fortitaeft effe-
Äum, cupiditatem, fi'quidem pro eius definitione futurum
eft bonum. Itam autem aiunt elfe furoris moturn
nondumin opus dedu6kum : furoremque efle iram, quae
prodit in qpusi Itaque qui hafee facultates rationi fubie-
cent, reperiet cupiditatem quidem fibi cadcre obleâa-
tioni ex impollutopet gratiam, animas complexu cum
numinediuino : iram verb, intemeratum fierifeniorem
obledationis etga numen diuinum cuftodem, tempera-
turn furorem penicus alienantcmàrebus créatis defide-
rio faculratis animam demuicentis. Idcircb quaudiuyixeritin
nobis mundus,8c erga res materiales animae fpontànea
fuerit habitüdo, huiufmqdi faculthtibus non eft
dandalibertas : ne permixtae cum fenfilibus velut indige-
nisimpugnent animam, illamque affeétionum mäncir
piumcffebkamcapiantjVtolim Babilonij Ierufalcm^ Eo
enim feculo quo lex pueros alienigenas feruire iubebat,
lermo diuinus oftendens quae debeant intelligi p6r ea
H
Gonfe/Tio
j.-nnis humiliât
an i
mam,
ÇonfeiGo
ais dupli
ratio.
quae narrabantur, lignificabat lpontaneam habitudinem
anim£e huic mundo,hoc eft,prilenti vita: deditam*
C A P. ' J 7 ,
Malum dicit efle coar&atum, quia prineipium habet
motum ndfttum praeternaturam : bonum verb non ar-
Aatum, ytpote natura praecedens omne tempusac fecu-
lum. Bonum ait efieintelligibile, quod folum intelligi
debeat; malum autem non intelligibile, quod quidem
folum non fit intelligendum, Bonum alierit effabile (
quoniam illud duntaxat enuntiafi oporteat. Bonum etiam
inquit eile j quodfit. Naifi eiim per naturam fir in-
genium, per gratiam beneuolentia motum erga homines
pro nobis pertuUf vt gigneretur: yt nos, qui facimus
&loquimur, deificaret: quod quidem maxime folum
fieri debeat. At malum, non faiftum; quippe quod fqluro
fieri npn oporteat^MaJum dicit corruptibile,\quianatuia.
mali corruption ft, qu<ehufquam vllo modb fubfiftefe
poteft; bonum autemineqrruptibile, vtpotc quod femper
w i t , a c c c f f i o n e v i r t u r o m » ( T u d â c i ç n s a n i m u m i n t u y r i
futura.
Omnisconfelfiohumiliâtahimàm; ynaquidem,gra-
tiaDeiiuftificatam ; altéra yerb, quæ acculàtipnibus érudit
illam ignauia proprij animi detineri.
Duplex eft confelfionis ratio.Prior quidem confiftit in
agendis gràtijs ob praeftita bona ; pofterior autem fieri di-
citur, adarguenda 8e examinanda quaè petperam gefta
lunt. Nam confelfio dicîtùr 8c beneficiprum diuinorum,
quibus affebti fumus, cüm a£tione gratiarurri enuniera-
tio,8c^alègeftorumab reisemilTatelatio, Vtraque verb
humilitatem patyt» Etenim tam is qui de bonis accepjtis
gratins agit, quam ille qui ob commifia crimihaçaftigatùr
humiliatùr; ille quidem, feipfiim iudicans 8c vocitansîn-
dignumdonatîs: hic verô, dum precatur, ytremifiioncm
eft r 8cnunquam elfe definit, ac omnia quibus ineft deli&orum accipiat,
C A P, f a ,
C a p, <53,
conleruarpfolet. Q^apropterhocipfum ratibnalifaciil-j ' C\Ä p 6
tatequ*rimus, appetitiua defiderainus, irafeendi vero . . . . 4’
potentia tutum conferuamus : at lenfitiua parte ipfum ° uPer° I:E ^UP "C‘ conftat ignoratione. Duj$ :cupeti.:
impermixtumdcontjrariisfcitc'cilternimus, ^oce^illiid Porri° ignorationes in vnum^^concurrentes, reddunc y-^^Icpniunari
exprimenresignorantibusdeclaramuS jgenitiüafaculta- nuiJ^ lnte“ e™ m conmfunv Ille liquidem folus eft lu- left duplex
teipulriplicamusilludtquinim^vtverum-dicam,peril. Perbus > <J«» tum auxilium diuinum ignorat, tum in- ignoräen,
ludmultiplicamur,: - . hrmitatem humanam. 5 uperbi^ igirur eft, diuin* huT
« _ manxqne cognitionis priuatio. Excrembrum enim ve-
C A . J * . • j rorum ipficiatiope, vnica & mendax efficitur affitroa-
Oportet anknum contemplatjioni deditum rerum tip.
notirias Ipeculhtiones ac motiones proprias-moderan-j. C a p
tem,habitum gerere viciorum infqscundum.hoc eft,nulp
m
iaptbrfusconcipientemaiitparientemvitiaï Inquover- ' r Vanagloria, éftreeéftusalcopo diuino, 8C ad alium 'Vanse-cK
fari debet i qûidat operam CQnfernplariqni, ne quo vpo-^ j Qm^ umtranfuus. QiTocircavanægloria: fi* defini,
do, dum returnfpiritualep agitfpecuïationem j nefcius dedifUseltrlle, qui tus ,atnqndiuinaegloriaecaufâ virtu-;^o.
incidatinquernpiamexmalignislpiritibiis, quifenfibi-, ; “ mete|xét,proprijfquelaboribus,nonfubfiftenrçslàn- J.™
liquodampüramobfefuatiohem çpfdis folenç corrùm- ôcs,abhommibusrfdimit,
pere.
C a p . , 59.
Quiyirtutisautfcientiænomine vanaquadan? gloria
C a P. fâ . - ‘ . Q
Qui .placet hominibus, apparentes duntaxat mores ■
iuu# ! fürat,&adularoriufnfermoriem;vt illis quidem v id e n - .^ 1” ^ '
vulneracus , Abfalonis more comam opinionis ftolidè ! tjeSv^bçautem,fibiconcilietaüdientes..; qpieoriimmo-
n u tr ié s , arte comèofitam mixtamque velut mulam ad M X yl? enrmt & audiuncut voluprate & ftupore ca-
decipiehdos fpeiftatores morum oftentat conuerfatio- Pn nu“ 0 fenfu meuiintur virtutem. Dicimus ergo hu-
nem, ob qüam elatus exiftimat fe pofiè fubiugare pa- ^ anam C0mPlaCennam elle, mofum verborumque' o-
trém, quidoârinavefbigenuit, volens fibiipfi tyranïii- |;ftcntationemcomparatamhommumcaulk,velutobvir-
cè arrogjire ömnem virtutis ac fçientiæ gloriam , qu^: ^utcnl* .
diuinitusadhæretpatri:. tàlis, inquam,ègrefiusinlatitu- ' C a p .
diucmnaturalisin fpintu cbnteroplationis, àdbellum Hypocrifis, eftamicmæfucus, vel odiumfiabitu a- Hypoeti.
rationale pro Veritate gerendum, duftus vjgore fenfus midtiie velatum, aiit inimicitoe quæ fub beneuolentia fc multi,
pradenfitatequerçusiyluofarütnlpeçulationutntenetut exercentur , aut inuidia quæ dileaionis ffilutn imita- f k l'
coma, habensipfamvatiamexiftimationemalligantetn tur,, antvitafplenden5n'on reipfa fed.fiâioue virtutis,
Koeïutn'
praai.
g'Qtià
platis
fffcprin
iplummorfi, quæ mediumfdfpenditeum inter ccelum
& terram. Nam vanæ gloriae cupidus, deprimente ilium
opinione, non habet feientiam, quæinftar cceli ex-
tollateum-.nequeitemtetram, hoc eft, fundamentum
! operandiin humilitate,demittenseum, attollcnteilium
inflatione, quem yel mortuumlugetpraeceptor quige-
rnfii;, hùmanitatem motus & amore diuino ,.iiolens imi-
tatipneD e i, mortèmpeccatoriSvVtipfeconuertatur8c
viuat. W
C a p . 60,
Principiüm ac finis faluris vniufcuiufqUe eft fapientia :
quætimorem quideminprimisgignit, 8c in perfebto de-
fiderio poftea lubfiftic : imo verb ipfa noftracaufa difpen-
'fatiuèfittimorabinitio, vt ama.torem vitij comprimât;
jpofteriufque circafinem naturaliter à feiplà reperitur efle
defiderium,•vtrilu mentis repleat eos quiconfuetudine
ipfius fermutarunt omnia;
Ç a p. 61.
Sapientia 8c timor, 8c priuatio quae ex fuga naTcitur
apud eos qiii nonéxpetiMît illam« Defiderium porto eft
habitus voiuptariam'vimhabens,quireperitur ab his qui
diligunt ilium. Ipfe enim' expebtationc fupplicij libe-
tans affedtioaibus, turn gi gni t timoré m, t um defiderium
piblioth. Vet.Patr.Tom.j.
aut iuftitiæ fimulatio quæ fola apparentia conlètuatUr,
aut deceptio veritatis habens formam cuius ftudiofi funt
hi qui präuitate morum ferpentes imitantur,
C A p. 68.
Deus eft caulà rerum ac bonorum quje rebus infime.
Quaft qui de virtute vel cognitione gloriatur j 8c pro
modo virtutis aut promotionis per gratiam collatænon * h
auget vnà fuæ infirmitatis cognitionem, arrogantiæ vi-
tium non elfugit. At qui propriæ gloriæ caula ferftatur
quod hôneftum eft,Deo fèipfum anteponit, vanægloriæ Hypoai-
clauo traiedtus. Qui virtutem exer-iet aut fimulat vc vi- ta*
deatur ab hominibus,cottimendationem humanam lon-|
gè præfert diuinæ, 8c affeâipne complacentiæ humanæ
laborat. Quifplendore virtutis,ad decipiendum duntaxat,
aftutè mores colorât,prauam atfeétionem animi tegit
apparenti pietatis habituhypbcrifeos dolo virtutem re-
dimit. Qiramobrem talis ad alia quam ad caufàm cuiuf-
que eorum feopum ab ducit. ..
C A P. 69.
NuUus vnquam dærnon nialignus alacritatém ftudio
fi viri prohibèt, ièdpotiusdolosè amputaris virtutum
defeélibus, certantibus imperat, vt vehementius con-
tendant, addens illis animum, vt totum fibiipfi vendicet
K k eius