Ißchsj Presbyteri
Acgyptienim exitumnon fruftra memoratus eft, illud
demonftrans,quiaquemadmodum qui egtelfifunt de
Aegypto,noniam ea qux Aegyptij agebant, fic & quan-
do nosDcus eiicit de prxfenti vita,non iam. agcre ca qux
in ea funt polfumus : Eft enim Aegyptus inteliigibüis,
prxfens mundus, quia Aegyptus contenebratio inter-
pretatur. Tenebris autem,& fecunduquod diximus nebula,
vel caligine,prxfentiafunt repleta, in tantum vt Io-
annes de Domino dicerec. Lux in tenebrislucet,-&tencbr&
urn non comprebenderunt. Propter quod nos Dbminus
Deus videlicet ex inteiligibili Aegypto haceducit,vt fit
nofterDeus, non quia nunc non eftfèd quia non om-
Dies autem feptimus trit celêberrimus, vullumque opus feruile
fiet intoX
Age nùnc, fi übet. Iudxos interrogémus, cttiusreigta-«
tia non quintadecima die feftiuitatèm ageteiûflît,in,quo
pafchaimaginariurafiebatjfedmemoriam quidemfacit
eius, feftiuitatem taft\en,primaazymorum,qu« cratpoft
illam, fieri definiunt. Manifcftum eft autem, quia kite
is qui legem aècipit, quid interfit inter figufani 5c veiita-
tem defiderat, & quia figuras icire, qüoniam deducunt
ad vériÉatem,dignumëft, feftiuitàtem autem agére tune*
quando veritas qux in figuris continetur, aduenerit, me-
mpriam fi quidemfacit quartxdecimx, quia figurant ha-
^igurat. J
Veritas. -,
1'er.arum
ifræccpta,
Gttufl.
S b bat tun
nés euraçonfitemur, neque coghofcinïus. Tune autem ' bèbat. Feftiuitatemaùtemagerequintadecimaprxcepit.
confitebimur,tunç omnes fubiiciémur ,td)iceritDeus ont- ipfa eft j>afcha,de Paulus dicebat : P a-
ntain 0;wwilw,quemadmodum Paulus fctipfit.
C A P V T X X I I I .
y o quittas eft Dominus ad Moyftn, dicens : Loqtisrefilqslfraet,
• quia in lpla verum eit paicna,ue quo 1 aui
ft ha nofttum immolatus eft Chriftus. Sedipfos iam fermones
difeutiamus. _ .
H<efuntfertta Domini fanttaqudt celebrdre debeftstfyorih.fuis.]
, Quare hon dixit fed? Domino,fedferix Domini? Aut
eos: Ha funt fens Domini, qtus vocabitit [an- "fotikWiil'uin iulduorem legis cönteftans ,q u u non firn-
Ras. Sed diebusfacietis opus: diesfeptimus, quiafabbati requi- pliciter feftiuitates has de quibus eft lermo, Celebran
eseß, vocabitur fanctus,omne opus non factetü into. Sabbatum | Deo leXprXcepit/edquiäeius funtfroprix.Quiaqqem-v
Dominit«mcnnae6<6ifÄonii*wSr((JSifubuUter»nen- lndraodufflfcffimtatesImperaTOmfunt,mquiboSYiao'
das hxcquxdidfcaluntinprxfentibuslegislatorisyerbis, |rias,&trophxaCQntrahofteserexit,(alUauitgentes,Ciui-
inuenicseumnonfijlum cpntemplätiohi legis fed & in ; rates acquifiuit*. fic&Cfirifti„ in quibusAbftrum genus
liccraiplaintentionemfpiritusinterpönentem:dicense- \ faluauit,&noftramcap'ciüitatemconquifiUit, oChxreditatetn
ex gentibus fibimetipn regale (acerdotium, gente
ftiuitatps mex: moxfubdidit: Sex diebusfacietis opus.] ! fan&om ,popülumäcquifitioniscqnftituit. Demdequu
.OpoKeiquidcmhbctacerefd'cereautemquxfequü- ; oporteretdicerelecundum Lxx.hae vocatxlanbt;E,quas
tur: Dies feptimus, quia fabbatirequieseft,vocabiturfanttus.] i vocabitisyas infeftipitatibus vefteis, haec noftra transl^-
Sedlerijscönnedens,fexdiebusfacietisopuSjoftendit
quiaprtmxferix, fiue fcftiüitas apucUcgeihoperari defeftiuitatibuseorum, nonillis quileruiunt tigurx^ied
eft operariautembona,prpptereaemm a it: Sexdiebusfacietisobtu
2 feftiuitates oftendehs,quarumvnaeft,de qua hxcdicir.
Quia omnia valde fiintbona,--qu£Cunqu?,Deasinlex 1
diebus conftituit.Secunda autemfeftiuitas,pr*cedenri- ; .Pdmum tnenfem, teinpus dominicx paflipnts rette
öoucelc- j bushisoperibus^feptirn® diciieqqieso ft : quamfeitiub-, dicimus, in
C . Itatemnemocelcbrire.quinononcocnscftbona.opem, ; vetbaaDco difta. Menfis bßMispnnttpwm m t fm .m -
I &dignaDeo,potent. Namnccftuftta.Deusquippee- [mutmvobmnmenfitosnnm.. Inmum enim & mgreiins
ratquiloqucbacur,quinihilfi:uftraloquitnr,priusait:fcx 1 nou®vit®,&nuncd .nöbis ihchoaf® conucrlatipnis eft.
diebns taciecis opus: & pollhoc. ' .
I5lö feptimus,.tut fabbati realties eft, vocabitur fanftus.'] Sed j Ibannes emm ait.; Tiltoh,noulßma bofne^. Ad^velperum
adoiWnlionem. vtfiquisadimitacionemD.cibbpaagic, ! pafchadomimeum faftnip eft. O n pailus, non mox
&confequitut,ho'ceiHnfexdiebusoperari:bicinrelligi- j tempora hgimt.fedrebqnitnouiiritnahoriSc veipettibilirequiefcitfabbato.
deqnoPaalnsdicebatoTimonmiB, naoreßqaiai.inqmbusöponeatcutrerepriedicauonem.
neforttreUäapoÜKitattoneintroeundiinrequiemvpfm.videntur \ & in quo omnejncerrampenecrcclalutare verbum. Sed
ex nobis dliquis deeffe. Caret enim nnncilla tequie,quinon j & ad veiperum. ßnemedio velgettmorpm palcha pro-
operatur. QtK&vocatafamäadidmr.quiavocatis.de priumpri«eniens,cmcetnTuaniGhtiftascelebrauit.Die
quibus Paulus ait oscimio, qu ü timesttibus Detim omnuco- i enim tmagman* fcfthntatis pafchalts.qti^ ciat-quattaj.
operanturin bonum, bis qui fecundumprppofilum vocdtifuntiin-, decima poft ccenarn fupetfcnfibile verum paftha, quod
teliiaibile deputatumeft fabbatumvbisqu.;Cmaimoni- ademsmyftenum pertinebat, difcipulisttadidtr Ergo
de noxerat iam, quando panemludas de ca; na lllaaccr-
Triuphj.
"les
'ferir
GhrilHtti.
jftcj perc-
'gcia2cio
teliigibile deputatum eft iabbatum, bis qi
am cotiiec^\i\xtituxfinequanemovtdebitDeufn. TüriComnc
opus non faciemus: teinpus enim ^ion eft inillo leculo
operandi. Pvopterquoddcfubdidit: ?r
Sabbatum Domini eft in cunRisbabitiitionibusveitris^]
Sabbatum Domini vocans, id eft requiem:Sabbatum
'eni m.reqqies interprecatur, qux in tempore eft,quo populumfuum
a prxtentibus laböribus,& vexatiombüs re-
quiefce^e facitjde^uo fic Paulus dicit:Ergoreltnquiturfabr
batifmus populo Dei.Qoi enim ingreifus eft in requiem eius#
ctiam iple requieuit aboperihus fiiis, ficut & a iuis Deus*
Adijciensautem nimis fubfeqüenter:
lncunäishabitationibusyefais.]
Vc & per hoc facisfaccrct de feculo futuro fe loqui.
Praelenseriim mündus , peedfrinatio eft , habitatio
eft autem -qux fequitur. Nemo enim de jjlis man-
i iionibus feil habitationibus mißrat, quas ipmel fortiti
fuenmus., Quia autem^abbatum requies interpjretacur,I
inr.rne.rn ptiirir». Prn “ Iiim.iabbati 1
piens, ad Domini tradirionem'exibat. Scquenti autem
die, qux fuit quintadecima,pafcha cracisitriplebat.prb-
pter quod in quintadecima me.nfis.huius die,feftiuiqite
nacagere legislator pr?cepit,&'m ipla celebritiate foleni-
tacem azymorum Domini prxdicauit.. Sieniip celebra-
jre eipa(chaproprie,d£ vere volumus,azymi ab omni ma-
litiaeile debemus,& multb magisaIudaicb.errore & v e -
tuftate. Vnde poftquam Paulus dixie, noftrum immolatus
eft Chriftus,(ub didit.Epulemur, non infermehto yeteri,
neque infermetih malitu & hequitia, fed mazyrpis fj/nceritatis
cb* vmfrff«.Etnonadtei^us,fed orhniinoftca vità à fer-
mento malitix mundi eile debemus,pi:opte:ea ait.
Septem diebus azyrpa comedetis.]
Perfeptenarium numerumde omni nobisvitaprxei-
icns. Dies primus ent vdbisceleberrmus, & fanäus,omne opus
'eruile nonfäcietis in eof] .
d pie
-, feru
m^ife^treiiquotüiatcEpECiü editio.Pro cuim,Ctbbati 1 Illudenimomnimodbfemjleeircopusfpititqjinriuit,
rftiuies.fabbattisnrabbatifmiedidetSnt. / » dsquoait Dominus: Amen ameHiuovoht,qm ftntpoOMHnfuntergoferin
Dominifnnän.quas cele\rare debetistem- [ mm,fermefipeantt.Sienim vetfieelebtamuspafcha.pec-
poribusfuis, menfepritho quaruieclrna die msnfis ai nfi/emm, . catiferuiaftfugiamus:qmaChriftus,qui pro nol»s pafl'us
pbafe Domini eft, & quintadecima die menfis bms foiennilas | eft,ipeccatonos&:fe.tuituKeiuslibeiauit:nö'quiaptima
azqmnrum Domini ASeptem diebus mqma comeistis.Diespri- ‘ die omne op us feruile no fieri pKpir,alijs aut diebus ideo
mmentvobv‘Msnmus,jdnäusq3,OmneopusjeruiletipfMie- Qperaagiftrttiliapcepit.vrdeergoquidfubdidit.
jsmea,[ei ojeretis facnficitsm in igne p'ornino feptem diebus, Seiopretisfacrificiuminigne Doimno.]
Cçn* no-
lûilHniç ce
lebracio
node.
fcha ede- ;
bramat
quum ipfi
fumus azy
bl.
l .C e r i }■
Seprenin
numero*
itotias WtÇ
eft iignifi-
gbatio.
loan.t.
Vt crimi
S'fïbialii
*iu$ COB-’
|je
fine e-.
terx It-
isnedpi
cui fe a
ommo-
«ccoftes,
Icbratio.
fcfcte fe-
Stem.-'
In Leuit. Lib. V Ï.
^Siuevt Lxx. bfferetis hólocauftomata Domino fep-
tem diebus. Diés auterti feptimus erit éelébribr &fan-
(Stibr nullumquebpiisfcruuefaciefisin eo.HoloCaufto-
matk ergbfept'eih diebus bfferri prxCipiens?abftinere’e-
tiam ab omnibus opedbus feruilibus ittfcèié prxeepit.
Quomodo enirh quis holbcauftum Deo onerät,Diäbo- .
1 o dighüsi aut feruilia ägehs.? D eiridchohfolu mpririiami;
'fcd'&fèptimam ptèptcrea norifinaliit, Vt ihpiimaj&in-
feptima totam cOihprehénderct, vitam humanam. 'Ilia
%hifii inidürh,tfta:aüteih fineih;habet,ih qua omnia com-
pfehenddhtUr. Vidcthr autem & h o c prxcipere,vti|'qui
imbuitur, fiue initiatiir myftei'io, huilümopusfeïq’ile a-
gat: ópbrtet quippeillum agere,qüx Ubercansfadti, quia
nbsDominus liberauit eum qui?i figna^üs eft. Si äiiVem
alidmdpoftnbc egerit,quod aft fémitutem pèdinét,peer
-cahs vt homo,laltc m eius,qux kd fihem 'cft, libertatisdi-
ligentiam geiat,& intendat qüombdo hbfterfihis bonus
éniefatur, quomodo feptima dies,'tempus vidèlïc.et,in';
quö trähfithus, orhhe opus feruile non habeati! la ë ó ier
nim in quo hos Deus ihuenerit iinipfo & iudicare pró -
m'ittitiPrbpter ^höd&Däuidj in fihenecorriimpas,plu-
rimosPfalmoimmprxfcrib.ic. , ,
Loquüius'qüeeftDominusadMóyfendicens:Loquèrefiliülfrael,
& dices ad eos .Qftftm ingrefsifueritis terrai quant ego dabo; vobis,
& mèjfuéritisfegeies terra veftfa ,feretkri}anipulosfpïcarum,pri-
mitiasmeftis'vtflr&ädfäw Qui leudbïtfafcïcülumcqram
Domino vtacceptdbilisfippro vobüs ’Alterddi'efdbbatp, fanctifica-
bitillu,atque in eodem die quo manipulus comeratur jdfätUr a-
ghiuïmmdculatusanhïciilusM^ mho;&libamèntdofferenturcum
eoduddecimdfimiWconfperfe, öïeoinincenfum-
DorhinoMoremquefuMifs'm qupqueVmi,qudndpdrs
bïhTaném&polentam,&pultesnoncomèdetisexfegéteyfiWdd
diequböjftraßexekDßdyeftfa#^
ßfdtwmtiüs ; cunäifqüe'hdbitdculis Vè&ris. TÜumerdbiiïs ergo ab
Um bebdo-,Hildas plants vjqtiead diem d t er hm expletib'nis hebdö-
SiiddaJßtimd^d^qüinftsft^tddßh wlicyfferetdla^ificiurh
nd^^3bmmd^ßßi^iäbiub^iiiät^ft vSrisi "Panttp^mtras-
rum duos J e duabus ^vqups Xöqiietis in
primftids DÖmiiu iS^et^q^ßm^atäbiüf^tM'dgnosimmd- -
culdtósanmcnlos, & vitulum dearmento vmm,&aactes duos,
p ßÜßih!bolöcdüftiMi tum übdmentüfüßih odoremfukuifsi^ '
niißiÜpihinb\ Packtis è r hireuinphßccdiöydu'oSq/sedgitosan-
nicXösfhoftmpdciftcoruM.Quumqtteeleudüenteasfacerdoscum
p 'dn^stëpnmmrüm cordrh Domino ', cedentin vfum e'm. -&mo-
c^^H»c.MêmdeUbmimüm i ^qüeftß^fftihilimtmr^i^m
fèrütïenbft.fdtieiüin eo. Lègitïmumfempiiernunterit incithäis
babitacütüX& | ' ' ’
Quia! loh’ge a prxfehti lege pppulus Iudxómrh eft,ipfa
dbc'erenÖyverbapb{fuhtdircUfla.Äfguünturautem,ne-
quèrecuhduHÈtefamimplènt^ ea,hec{pïritur#ibtelli-
gèré^iuinëis efti välehtes. Ält'erÖ dié prima videlicet
azymöriim-, 'ofFerrè mahipulühi,&bu;c imm'ólé:rë{upér
e'um prxcépit; Ä dié autém, ip <|ÜÖ hóefit •, feptém heb-
dbi^pdashunierätii ScaltefÜm di:em Vltimx hebdóma-
dijficPe'ntécóftes Cêi'èbfa^eifeftiüitdt'ethin his,qux nuc
dixit prsècepih Quidam iutem^^^fic ipüferiiuhtur^^Pefite-
cöftèsfuftiuitaténi cèlébraré.;'^ApriWéni^azyi^brUm
riön aütèm a die ïin qua ihahipuluin, qux pHma azymo-
riim in craftihum fecurida vidèlicèt d ies, compütahtés'
celebfari fibimet Peritècoftëri praèdicailt. PrSptër quüd
fels Doiiiinüs impröpérans quod fecuridu'mliteränl, n'on
iimplerent legëmdicèbat JSi'nèmo ex vobufdcit legémiEccïer
fidautem facit ficütnünCöftéhditur:'' -
LdqüüiufqüeefiDomihusddÜoyfßdkeß
& dicesddèos: Qmm irigrefsi.fueritis terrdbt, quant ego dabo vV-
bft&mejfuentisjegetes mteveiïr*,offeretti'mdnipülos jp'rcatum,
pririiiriai me f i s veHr&ad facerdotem. Qjftleudbitfdfticultim 'co-
rdbt Xoßßoyidcceptaülftfttpro vobis.J Terrarri aDèö ditäj
euangelicam do.drindm & cphiierfatióriëmfrdqiteilter
döeuimus.Ipfd enim terra dicitüriptöptër fru<ftus Virtutu
qüiexeaPtiuntu.r: Abipfo aütDeodatdéft,rieqüëéhim
mediatöreadliahc vfuseif, fed proprio èa ariihunciduit
ore. Quatido ergo ih^cffifiiiit,&: raeiTUerÖtfegeces eiqs',
hi quifufcépeFuiit fälutare yerbum.Illfehinl fiint & me f
fores,&thtëlligibiles fégetes, ad quosDommusdicebat.
Mefsfsqui'dem multa,operdrijautempauci, rogàte Dorhinum
- môl]fi$jVt)hi'é(àë^operafibs.ih'tnè'ftèt^ {uam,quibtisëtiam
verbi ïhyfteri uni crèdi dit, tun c me ffiÿfic mätüraetaffy t
Dôm{husdicéi;ët,Xe«rfwy0i/osv«ffroy,viiig^^w«çj,^tti^^i-
lidflint iamdämetenium. M.ßip\i\\ixn autem piimitiärutfi,
intelligibilisïacerdos Cbriftus cbrpüs |>roptiùm ofFere-
’bat. Qüiàenim capituluih fiüe^iîrma mélfis, verbi Vide-
licctfalutaris, & diuinx prxdicatiàhis moftuorfim erat
refUrreiäiovitavtPäüluyclamaret.' Viri Phdftfèi^dejpe &
nfurrectwnemortuorum ego iudicor hodie', ôpoitébat fàtisfa'
'étionemféqui prædiçationis,nam&{übreqûutaieft. V-e- ,
rus enim manipulus,§ç verife pfimieix hofttæmefiis5hunc
intëlligibilîs {acétdos.Chfiftus, corpus pröpfium d mor-
‘^Uis fiilcitauit,de quo Paulus dicebat. Nunc'autèm Çhriftus
■ reftmexft'kmortmdfriißtH dormimium. Sed quando hèc
fadtùméftjàlterà dieoiferetilludraeerdos. Elfe auce pri-
mamdiëmdbmihicæpafïïonisieaquæanrehocdiximüs,
•oftendëruht, inquà'D6minus foam hôftiàm non fine ira-
fiohedifpediauit. Sedqùiapruhaazymorùmhæc,&pi:i-
md jJafchdlis féftiuitatis dice odeur, altéra diës pafliohis
féfufrë|tib fuit:h.uiüsreigrdtia,du pbtùifiet dicerè,{éeun-
daazÿmorùmipiFeïet hôc{acerdps,nô fie dixit,vt non àd
üubfequenté die deducerethoftram cogitationéfed fein
craftùiü primx. picitaûtréfurreiftibh^ qujàqueadmoâu
brdftinùs aies hodièrno fiicèedit^fîcfiiceeififcDomini pdf- -
|iohi'fefarf èdtiô. Tu aut attendé ëa quæ in fiïb féqué tibùs
dicuntur, & vetboru cuftodidifttiâ:i6hé.Prïmurh ehim
manipulupnmidarum^cerdôtem ôftèndit offerentèm,
poft hoc düté ait : Atque in eode die quo mahtpulus confecratür,
'cadetur ïtgnus immacùlatus anniculus in holocnùftumDomino.]
Vplens UPs indieïpia celebramus i Domini rêfiirre-
ftiohem, éc ma'hipuli intëlligibilem obldtiPnccelebrà-
hiusjho obliuifci domihicifecrificij j'exquo hobisëft ob- .
latio manipuli: led cædere agnum immaculatum dnnku-
lum iß hplbcauftumDömino. Infelligibilem agriü, Dô1
inini tfaditiönem immöldnteS myfticej&ôrferexitesûp'fi1
u$autèm,véfacrificiUm cedèrttes meihôria fecit. Neque
ehim âlitèrjléd per eius medïtaüonem,& virtucetn àfef»1
fibilibus àd ihtelligibîlia trahfcferùntur eà quxihillo fà-
;crificio përâguntur. Et quod hoc eft facrificiunï ? Düade-
'àm&fimldconJpérf&o/eo.O porte t eriirn feire perfeétàm hu-
mahiratem,‘& perfeiftamdiùiniràtem cohcempèrarefid
èft in vhum co'nüënirein 6leÔ,ïd eft per eàm quand cfrcà
nos Hàbet compaffionem fie cnim fàctificiiim odôr fiiar
üitatis Domifio inuenitur, iapienribus,nobi5 de eô qux
digria fùnt. In quïbüs autemlacrificiurn‘,&per qu os agi-
tur , qubmôdo cëlebràtur inteUigibilïs agni obldtio,
^uodfëqüitur oftédit.Neque eniih ihfahguine,neq; perf
irrationabiKa animalia jlàctificiûm à nobisDèus {ufcipït,
feciindüni quod fequentiadëmonftrant,âitenirh :
Libaquoque vint,quart à pars hm,panem& polentam.^ Quid
dubium futurumeràtforfari ,àquibus myftëiriüfacrificij,
1 qûo’dper Chtiftumeft, quod fuperiüs dikimùs,‘celebfa- :
tür : habes etcë intëlligibilîs Melchifeapç oblationenij
. qiixihpane & vinô pëtficitur,ift qua qbatta paris hiqihli-
bis vini önertur:vt per quàrtàm jëuafigelicàm ttaditiohê,
qiïxin libris qüaruôr.eft: per libatipnêm verö, döihinicü
^chbqeihî-fig'hj£éàtet,qüuin^ti9^^iMi^ fdüguis qùipro
vobisfundetur : fine imminutioneenirafigriificarelegisla-
rfori vifum eft Chrifti m^ftètiüm, propter quodSc fubdi-
| dit i Bfpolentdm é 'f uites ÜfhWmédetUèse fegete, vfquèdd-diem
: quo offeŸitüèx ea Dco Veslro. Trucptiim eftfcnipiteynu/n ingm-
! c Siue fe'»indum Lxx. Et fri’étâ cedrirtèa non manduca-
biti$vvfque in illam iplàm diem j güodiquc offeretis mu-
nefaDeovëftrol Legitipum xterniim iri progeniesye-
ftràs.Nbuam cphùèriàtiohem iiichéabiiqjis,priùfqüam
diesdaüenëEit,antequàmprçdi(ftàbonaDeôôffefrétur,
; ex quibüshobis, qüXeftinChriftonouacreatura,bCno-
ua conuêriàtio annurtciâta eft,de qua ditPaùlus. Si qua in
Chrifto noua creatura , veteià tranfieraut,ecce facta funt noUa
onihiaex Deoi quirècôncilidUit.hos.fibi. Oblatâo enini’pçe-
fçntiumdbnorüùi,quam ëfîè myfteriunt vtijgeriitioftëtî-
dimus;rëfcôciliatiit nos Decr,& cibü nobiS noiiç poléC?&:
E
Mxlth.y.
loan. a,.
ÀB.xy
V crus mi-
oipui’ no
ftræ médis
Cbriftus
eft.
'i.Corint. ij.
?
Secunda
azymorû.
Àgûi im-
molatio
ad mémo-
G
riamChri-
fti pcrci-
nef.
Duse dec?
OrÇ ftmilx.
Quart*
pars lua.
Lue. z i:
'iXZorint. j.