{giayrbe abierunt Abydum. Bilifarias aucem curabat, qua-
l tenus vniuerfus ftolus fimul nauigaret, Sc inprslium idem.
( ipfumdiuerteret: Cumq; adSiciUâpèrueniftent,mifitPrq-
copium confcriptorem Syracufàm, ft forte inueniret quof-
dam,qui Ce in Libyam ducerenc. Ipfè vero ftolo accepto ad
Caucanâ properauit villam , ducentis à Syracufà ftadiis difr-
ferentem. Procopius vet^ Syracufàm mgrefliis efcasemit,
confequutus quoq; inopinatc virum, qui fîbifueraç à puer,
fo amicus, quiq; habens experimentum Libyælocorum,
& maris iter,tres tantum dies tranfieranr, ex quo C arthagine
inebriatusin reprobumfenfiim venit.Vidensautemauem
fuperarboremièdentem tenlo areu iecitadueriumauem,
& auem quidem confequutus non eft, Ioannem vero retro
venerat:&aftèuerabatomnem fècuritatc illos habere,&
no metuerequenquam eorü, quod aduerfus Ce mouerent
exercitus :ita vt à quatuor manfionib. malis Gelimer mora-
retur.HuncergqaflùmptumProcopiusadCaucanaperue-
niens,Bilifario præfèntauit, & exiit inquoddam prædium:
aggeremquç ac valium pr ofundum facieirtes, caftrametati
fiint. V o i& cum locus inaquofus eftèt, valloeffblïb terra
protulit aquam,ad oranem vtiiitacem animantibus & exer-
çitibus. Sequent! yero die populus ad prædam prorupit.
Praetor autem his aceerfitis, hæcad eosloquutuseft : Vio^
lentiam quidem inferre,alienifqj pafci, iniu ftitia eft in ora-
ni tempore,maxûqequ&qqbisin periculis conftitutis. Ego
enim in hoc £fiis(vosjn hanc terrain cranfùeM»vtiuftitia &
opéré bonotam peqmplacerpus»quam Afros ad nofînet-
îpfos adtrahere procure mus. Hæcautem veftra intempe-
rantiaincontrariumnobisprouenietj&agetvtAhiVandaT
lisauxilientur. Sedacquiefcentes verbo meo. ententesef-
casapportate,& nequeiniuftieflè videamini,neque amici-
tiam Afrorum in inimiciriam<V nuertatis,ièdDeum potius
ftudete placare, cellate inlïlire in aliéna,& lucrum excutere
periculis plenum.Mittensautcm Bilifàrius ele&um exerci-
tum,vrbemfine labore comprehenditrNoâe enim adeam
açcedentès,&vnacum introeuntibus plauftris rufticorum
ingredientes,hanc obtinuerunt, & cum dies faâus fuiflet,
tam lacerdotem, quam huius ciuitatis primos captantes ad
Prstoremdeftinauerunt.Bilifàrius itaq; Carthagine capta»
commonebat milites dicens:Videte commili tones, quam
profperafa&a fint nobis, quomodo fobrietaté erga Afros
oftendamus:videte,& honeftatem in Carthagine côferua-
te,& ne quis quenquâ opprimât» nec quicquam ipiius fur-
ripiat.Cum n.multa mala fuilTent à Vandalis Barbaris viris
perpefti » Imperator nofter mifitnoseisadlibertatemdo-
nandam.Hæc commonens Carthaginem introiuit,& afcé-
dens palatium in Gelimeris fôlio lèdic. Ad que negociato-
res Carthaginis venerunt» "quot iuxtamaremane-
bant, queritantes ferapinam à daflibus pertulifte. Atvero
Caloninum nauiura principem iuraméto conftrinxit,qua-
tenu s omnia q rap ta fuerant apportare t , & propriis domi-
nis redder et. Qui defraudans ex eis & periurans,non poft
multum vindi £tam exoluit.Nam extraiênfum effedtus, fu-
am ipiius linguam comedens obiit.Itavero Prætor fine tu-
multu vrbempoiïidebatjVtneciniuriam cuiquaminferret
homini,nec inforo quenquam oblexuare domura côtinge-
ret,ièd ementes milites manducabant. Eos vero Vandalos
qui ad fàcra confugerant, fide præftita educebat.Murorum
vero ciuitatis diligentiam exhibebat, cüm antea per negli-
gétiam ruerent. Porro dicebant & vêtus verbu Carthagine
di&um,videlicet. Gammaperfêquebatur Beta» nuncBeta
Gamma, quodvidetur eiî perfedtum. Priusn. Genlèricus
Bonifacium infequutus eft, nunc vero Bilifàrius Gelime-
rem.Præterea totpecunias multitudo reperit.quotin nul-
lo loco vnquam elle contigerat. Denique Romanorum
principatum depopulantes» pecunias multas in Libyam
tranftulerunt. Etquumipfà ciuitas & regiooptima'&foe-
çunda effet, pecuniarum reditus eis efFeâi funt multi. No-,
naginta quippe & quinque annis Vandali Libyam tenue-
runt. At cum multas diuitias collegiflènt, in ilia die in ma-
nus Ro manorum omnes diuitiæ redierunt. In tribus enim
,menfibus, cumpugnaiTet Bilifàrius,id eft, àKalendis Sep-
'tembribii's vfque ad Kalendas Decerabrias,totam Libyam
iùbdidit. Mifitautem Ioannem Arméniumcum ducentis
ele&is perfèqui GeIimerem,doneceüm viuujn aut mertu-
um comprehenderent. Qui præpccupans Gelimeremcô-
prehenfumserat, nifires contigiflèt huiufinodi. Vliarès
quidam ex Biliârii armigeris erat cum Ioanne, qui viqo
in ceruicemperculfit. Quiplagatus mortuuseft,multü
luâum tamimperatori Iuftiniano, quam Bilifârio &cun-
éiis Romanis & Carthaginenftbus derelinquens. Taliter
Gelimeres àufugiens ilia die ad Maurùfios properauit.
Quem Bilifàrius perfèquutus inparuo monte in nouifEmis
Numidiæ circumclufit, hune obfidens per hyemem, defi-
cientibus ei omnibus necefiàriis.Panis enim apud Mauru-
fios non fit,neque vinum, neque oleum, fed far & hordeu
immaturum,vtirrationabiliaanimalia comedunt. Hosin-
cidens. Gelimerus, feribit ad Pharam, quem Bilifàriusad
euftodiendum eum dereliquerat,vt mitteret fibi citharam.
& panem vnum,& fpongiam. Pharas auté hæfitabat quid-
nam elle t h oc,doncc qui detulerat epiftolatn dixit,quia pa-
nem défiderat videre Gelimer, nonvidenspanemexquo:
afeendi t in m ontem, fpongiam autem propter oculosjibn
lotos,ac per hoc læfos, qua tenus hbsfynceros fpongia red-
dat:porro citharam, vt calamitatem lamentetur Sc defleat.
• His audipis Pharas condolens, & fortunam humanam de-
. plorans, fecundum eius feripta faciebat, & Multaei mifit,
quibufeunq) Gelimeregebat. Præoereacumhyems tranfif-
fèt.metuens Gelimer oblidionemRomanorum,&cogna-
torum mifertus filiorum, qui vermes in obfidione & mifè-
ria fecerantjdiflolut9 éft mente, &fcripfitadPhatan,quod
fidei verbo recepto,ipfè & qui fèciim eflènt, ad Bilifarium
properareiir. Quo hoc cercqra iureiurando reddente,a£
lump tis omnibus Carthagine m veni t:Bilifàtius autem hue
gratanter accepit. At vero Gelimer ridédo ad Bilifarium in-
troiuit.Quemaliiquidemfuperfluitate pafîîonis exceffiflè,
quæfuntnaturæ, delirumque filfpicabantu r effedkum.A;
miçi vero huius & fàgacem hominem huncefïè cogitabat,
& cumfueritrèx, & regii generis, & virtutem vàlidampc-
çuniafquemagnas habuerit,quomodo in-fugam verfus eft,
&multamala pertulit, & nunevtcaptiuusdudfcus eft, ni-
■ hilque præter multum rifum, dignaque hominum arbitra-
tu circa eum çflè perhibebantur.Biliàrius autem eum cum
principibu^emnibus Vandalorum nonin dehonoratione
euftodiebat, vt adlmperatorem Iuftinianum Byzantium
duceret. CyrÜlovero ftatim Bilifàrius cum capite Zatino-
nisfratris Gelimeris in Sardum infiilammiflo quæKimus
vocabatur, hanc primum Romanis fubegit.In Cæfàceam
vero quæ eft in Mauritania,Ioannem alium deftinauit.quæ
triginta dierum itinere à Carthagine diftans, penes Gadira
&folis occafùm iacet, alium que Ioannem exproteâoti-
bus vnum in fretum quod eft i» Gadiris, & in caftellum
quod Septum v.ocaht, direxit. Porro ininfùlas quæiuxta
Oceanum fiint, Maioricam fcilicet& Minoricam,Apolli-
nàrium deftinauit virum bonum. Mifit autem & in Sicilian*
quofdam A frorùm,& caftrum Vandalorum compre-
hendere iuflit. Gothi quoque qui hoc euftodiebant, matri
Athalaricihæcnotàfecerunt.Quæfcripfit ad Bilifâriumme
idem caftrum tyrannice-obfideret, quoufque Imperator
Iuftinianus fçiret,& quod fibi vifum efTet efficeret. In his
ergo Vândalicum bellum fînem accepit. Veruminuidia,vt
in magna felicitate fieri contigit, etiam in Bilifarium ced
dit., Quidam enim derogauerunt ei penes Imperatorem.
quod tyrannidem meditarerar. A t imperator miflb Sala
mone tentât Bilifirii voluntatem, vtrum cum Gelimere &
Vandali s veniret, an manens eos illuc trahfmitteret. Bilifàrius
autem Byzantium profe&us eft, Salomone prætore a-
pudLybiam derelido. Gumque Bilifàrius vna cum Geli-
■ mere & Vandalis perueniflèt, magna præmia perdpere
meruit, qmbusnimirumtemporibus prifcisRomanorum
in maximis vidtoriis digni efhciebantur.Sexcentisn.annis
tranfàdis nemo ad talé peruenit.honorem,nifi Titus,Tra-
ianus,&aliiImperatores, quimagiftratus contra Barbari-
cas nationes obtinentes, mirabiliter triumphauerunt. Ex-
uuiifque oftenfis, & ex bello mancipiis,ih medio Vrbepô-
pis hæc publicauit : quod criumphum Romani vocantftc
veteri quidem modo,fèd pedeftri meedens, in domum fu-
am vique ad Hippodromum. Erant autem exuuûe quic-
quid adminiftratorio princi pis ordini competebat, id eft,
.throni aurei, & eflèdæ, quibus regum vxores vehebantur:
ornatus etiarn de làpidibùs precipfjs éompolicusîiàrgenti
quoqueràultamiliatalentotum, & diuerforumimperiàli,-
um vaforüm»qua;G^nfèricus defpoliato Romanopalatio
in Africam; tu)it;inter quæ erant & iudæôrum vafa , quæ
Titui Vefpafiànu s filius poftcâptam Hierofolymarn ,Ro^
mant d,etulerat;Mancipia vero erant ex triumpho ytatn ip-
le Galimer veftimentunt qUoddamporrans purpurêum,&
coghatio eiùs vniuerfà : Vandalorum quôque quqtqiiot
valdc prolixæ flaturæ ac boni corporis erant. Cumque Gelimer
fit Hippodromum perüénülèt , & tam Imperatorem
fupra tribunal fèdentem, quant ex vtraque parte vulgu s a-
ftans vidilïèt,non quiefcébat damans : V A N-I T A‘;S vani-
taturn ,-Gc omnia vanitas. Pertingentem autem eumiuxta
Imperatoristribunai.parpuraeiusablataprbnumGadere,
&adorarc Imperatorë coegernnt.Ac vero Imperator Geli-
meriprædia m Galatia multa contulit &amcena, Sc cum
omnibus luis cognaris in his habitare permifit. Verütnin
ordinem pàtriciinon prouexit,eo quod ab Arriifèóta difee-
dere minime con|entiret. Salomo ne præterea Remp.mo-
derante,Maurufii praeliumaduerfiis Afrosm ouerunt:P or-
ÿro Maurufii ex gentibus defcendunt,quas IefiisNaueeX re-
gione Phæniçum à Sidone ad Aegyptum vfque habitantes
abegit.Qui petuenientes Aègyptum,&nonrèeepti ab eis,
ad Libyam veniunt,& hancmhabitantibus eis, nomflimo
tempore Imperatores Ro.terram obtinentés hanç, Hoen
nominauerunt,ftatuerite s titulos duos fupra magnum fon-
té çxlàpidib. candidis cocauas habentes uteras Phoeniccas
dicentès hæc ; Nos fumus qui fugimuyà facie Iefu latronis,
filii NauCj Erant autem & aliæ gentes in Africa primum m
digenæ;habentésregemAfclepiüm,quiHerculiconrégna-
uit,quem terræ filium eflè aflèuetauerunt,^ qui Carthagine
fumpcis .qxercitibLis cQntra Maurufio s properauit. Qui in
fugam verfi,& in præcipitia fe.demergentes,femetipfo&inr
terficiUnt.Mortui vero in hoc bello funt Maurufiorü quin-,
quaginta milia^ Romanorum vero nullus penitus.'Quin
necidum quifquam eorumvllum accepit, fed prorfusoiri-
'nes inColumes vidoriàm confequuti fîinti Pliirimi vero
principum ipforum Romanis adiuildlifiint.Virorum,mu-
îierum atqüepuerorum tantam multitudinem Rpmani ee-
per untjVtquis vnius precio fêruumMaurufium emere Vo-
lentibus venundarent. Et tun'c eis vécus eloquium cuiufHa
diuinæ fceminaÉ,coni:igit, quæ maledicenseisficait Mulci-
do eOfum à viro fine barbaper ibit. Salomon quippe àpue-
ro eunûchuspræter voluritatem eft effedus, præ paflione
genicalespartesamittens.Porro totaLibya receptaCartha-
gine.m rediit.PrætereaVereiuçipiente miffiiseft Bilifàrius
Siciiiam Romaiiis facere pributariam. Vbi eo hyemànte
^Roinani Libyæjçonua Salomoiié fimultaces fecerunt hoc
mbdo. Acceptis-enim interemptomm vx'oribus Vandalo-
rfim » habebant & agros eorum vt fiios, &fbluerepro‘eis
tributa nolehânt Imperatori.At vcr.oSdomqn.commone-
bateosdicensmecontradiccrent Imperatori,fèd hüic omnia
qùæ deliberata fuifTent, penitus redderent. Géciderunt
autem quidam eorum,maximeGothorum in Arriiièdârttj
quôs fàcerdotes ecclefiæ fègregabant, & necliberos eo-
rum baptizare volebant. Vnde Ôc in die fefto fimultas fàda
bft» Gonfiliapi fiint vero milites Salomonen! in temple pè-
ri me re-Qui hoc audito , fuadebateis àfèdiriene recede-
re. Quod'non poft pauca obtinuit. Porro dum Agàpitus
Romanus pontifex, quiàluftiniano principepacéTheo-
datoppftu.larât,apud Conftantiaqg.Qlim obiiflet, Iuftinia-
nufâufàriùm patricium mûltis iâm præliis glorjofùm ad*
üérfu& T.heodatnm dirigit, vt etiam Italiamà Gochorum
Teruicio liberaret.Bilifariusitaque dum aliquantum téporis;
apudSiUciam moramfaceret, rex Gothorum Theodatus
excinduseft. Huius in locum Vithegis fucceffit.-qurmox
vtregnumihuafit > Rauennam, prOfedus Amalafuintæ
reginæ filiamper:.yim aufèrens'fibi in-màtrimonium iuii-
X;Conceptas ergo coritra Theodatum Bili&rius belli vires
in Vith egi nt conuertit: egt'efiùfq;deSiciiiaadGampauiam,
NeapóUmadüt.QuernNeapolitaniciuesnolueruntexci-
pere; Qiji indignatus acriter ad eiufdemvrbis expugnatio -
rteiri totis fe viribus ef exit.Qijam àÜquantis forrifeerjmpu-
gnatam diebus , tandé per vim capiehs ingreftus eftîtantaiqiie
nonfoluminGpthos quiibi mórabarit«r,fêdétiam in
ciuesira dèfieiüit, vt non xtati,non fèxui,poftremoiio fiuir
dimoniilibiftjVel ipfisetiam fkcétdotib. parceret. Viros in
confpedu cóltiugum’ iTlifei'abile yifu,perimens,fuperftites
matré s ac liber os captiuitatis iügó abduxit, cunda rapinis
diripiens,necafacro{aiïdisecclefiisexpoliandisabftinuit<
Indequèegrediens Romam properauir. Quo Romamin--
grelïo, Gothi qui in V rbemorabantur, noduegreHi, reli-
dis patenribus portis, Rauennam confugiunr. Vithegis vt
taliacömperit, mox aduferfum Bilifarium Romam cum in-
gentiexércitiiyenit. Bilifarius autem non aptum fibibel-
-landitèmpus cpniiciëris,intra Vrbis mcénkte claufit,eam^
que ntunitionibus chcumfèpfit. Gothi vero Vrbemobfi-
déntés^vniuerfa per circuitiim direptionibus & incendüs
abfumunt.QuofcunqueRomano's-reperiuntjgladioexan-
guurit,cunda loéa facra denudantes, ipfis etiam venerabi-
liummartyrum tumulismanusimpiasiriferunt, continue
Vrbem impügnan riSedcauta Bilifariiinduftria defenfatur.
Prater belli inftantiam angebatur infuper Roma famis pe-
nüria. Tantafiquidem per vniuerfiim mundum eo anno,
maximeque apüdLigariam'famesexcreuerat, vtficutvir
beatiffimus Dacius Mediolanenfi s antiftes retulit,pler^q)
matresinfeliciumnacorumcomederentmembrai Cumqj
per annum continuum Gothi* Romam obfediflent,demu
terrici Rauennam rediere. Bilifarius veto fèdule a Papa Syi-
uerio acriter increpatus,curtantaactaliahomicidiaNea-
poli perpetrallet, tandem correptus & posnitens , rurfiis
proncifcens Neapolim,& videnS domus ciuitatis depopu-
I latas acvacuas,tandem reperto confiliorecuperandipopu-
lijCOiligensper diuerfas villas Neapolitans ciuitatis viros
ac mulieres domibus habitacuiosimmifit,i.Cumanos,Pu-
teolanos, &a!ios plurimos Liguria degences öc Playa, &
I Sola,&Pifcinula,&Locotroccla,&Summa,aliifquevillis:
j nee non Melanos, & Surentinos, Sc de villa qus Stabii di-
citur,adiungens viros ac mulieres :iimulque& de pop uUs
Cymiterii adiunxit. Non poft longum tempus rurfiim pu- I gnaturus cüm Vandalis in Africam pergens, vidoriam de
' :eis adèptus eft. Ex quorum reliquiis Aracs terrs captiuo-
:rüm,ne.C non Siciliaé & Syracuf^ ci ui ta t is, fimulque ciu i ta t u
Calabris,id eft Maliti, Contends, villarumque ear um po-
pulos arque totius Apulis colligens depopulatam imple-
uit. Tarnen fspifïïme in cOllei^ionè populorum de firigii-
lisvrbibus vënientiumfblet accrefcere ftultiloquiüm, ac
propterea-annualicer illis dirigebat Prstor Sicilis virum
nobilem ac fapientem qui iudicaret& difcernereteaqus.
illi m inime fciebant.At vero Bilifarius Neapolim ordinata
fehnqUens Romam ingreftus cft.Scatirnque ei è Theodora
Auguftaprsceptio allaca eft, vt Paparn Sylueriamcpiiui^
ótum accufkrione fklfbrum teftiüm in èxilium truderec, eo
qüod Anthimum h^reticum Conftantinopolitanum epi-
fcöpum reeuperatione recipere noluiflèt. Quo^Biliferius
Ueèt nolens hihil moratus eftteit. P lilfus denique eft Papa1
Syluerius adPontiaminfulata^ in qua &exulans obiit. Vi -
thegis vefö coa»fto rurfus in vnum magno Gothprü exër-
citu cum Bilifario cönflixic,fadaque itiaximafüorum esde
in fugam conuerfus eft. Qijem Ioannes magiftermilitum,
cognomento Sailguinarius,no<ftu fbgièntem perfèquens,
viuum compreheftdit••••,. Rómamque ^Bilifariumaddu-
xic. Patrata Bilifarius vi<Storiï’ Conftaötinopolim rediït
j fecum Vithegim deferens. Quovifo Iuftinianas valdels-
tatus eft,eique non multo poft patricio effeéto adminiftra-
tibnem iliiPeffaru tribuit terminos.Ibiq} yithégis degens
vitamfiniuit, Bilifarius vero dignis eueéfus honoi ibus, i te-
rato ad Africam aduërfus Vintarith mi ttirur,qui Vandalos
rurfus fbllicitans apud eos regnauir. Qui vt Africam attigit,
Vintarith fiab dolo pacis ilico perernit,refiduos V andalorü
Reip.iugo fubftrauit. Exinde BiliJariusyiélor Romavenit»
auream crucem centum librarum, prëdofifEmis gemmis-:
:exornatam,inqua-fiwé Vi<ftprias defcripferac, beatoPetro
per manus Paps Vigililpbtulit. His ipfistemporibus apüd -
Gaffinum poft fblicariam vitam 6n6to degens cwnöbiO.
Jftuipendus beatiflimus Benediótus, néc minusfuturórum
prsfcius,radiabat virtutibus. Hac etiam state gens Lon-
göbardorum arnica tliric populi Romani apud Pannonias
degebat,-quibus in regni gubernaculo Audoin prserat;
Is eo