A
harm. 15.
Lut. 14*
B
iudset maxime
con-
nefti
Matth, l.
Matth, i .
Matth.},
loan. I.
Luc, I.
Bfai. 41.
c
I t aim. I.
Match. 3.
Efai.+i.
Ibidem.
Ioann.I.
D
Matth, ri.
5 0 4 S .lu lia n i Atch'tepfc. Toletdni,
Deiiisèciartt alto loco dicit i St fron v en ijn , <£* èü
fuijfem ,peccatum nonhaberent. Nuncautemexcufationem«oft
babentdepeccato ftto. H*c Gquidem Domini verba
Poft h*ç ^uos lam illos poft refurrçôfcionem fuâm dilct-
pulos euntêsin caftellum quod vocatur Emaus , quum
de refürredione fua dubitaiites & colïoquentes, afpice-
ret > viide eos inftïuxetit * ynde eos in fide fua firmauerit,
audiamus. Sic çnim eis loquutus eft : Oftulti, &tardi corde
ad credendum, in omnibus qualocutifunt Propheta. Nonne bac
oportuilpati chriftum, & itainirare ingloriamfuamï Pt incipient
d Moyfe &omnibus Prophétie jnterpretabarur iüisin omnibus
fcripturis, qüadeillo et tnt. Ecce, qüomodo fe ipfe Chri-
ftus manifeftaüit ignoratitibus, non lupputatiohe a priii-
cipio mündi annoia, lèd teftimoniorum vcritate confpi-
cua. Cæterum hune vercDei filium, & multipliées d*-.
monum legioçiës confeiTç,& eleméntaipfa teftantiàpro-
diderunt, & reiufcitaua mortuis corpora ptoteftata funt-
Si ergo non vis, è lud*e , de Chrifto Angelis credere*
crede d*monibus» crcde nlintiandbus ccelis * patefa&is
fepulchris, refurgentibus mortuis. Filium enim Deieflc
eum, Angelus docuit, & ftclla eftendir, & Magorum ad-
oratio prodidit * & vox de nube tonans patefecit * & co-
lumba monftrauit& Ioannes agnouit. Iamergô quale
Ioannes hic teftimonium perhlb uetit Chrifto, diligenter
audite, &Videte,abhtnc tarnen nubem teftiumftantam-
que numerofitatem fidelium aduentu preterit* natiui-*
! tatis Chrifti, vtrum calculationibus totius fæculi euolu-
tis dilcendûm eflè probauerint, anfidei véritatè & ipfi
eogtiouerint, & alijs dignofeendum tradiderint. Primus
ergo Ioannes ifte,vulua matris ftetilis ge ni tus* nouæ vitaè
predicator egregius,fideGhriftum agnitutn credidit,nô
fupputatis annis ekplorare tentauit.Agnouit enim Chriftum
, & manifeftatione Ptophetiea, & corporis veritate
monftrata. Ipfis etenim fignls Chriftum agnouit,quibus
eum Prophetarutn Efai* vaticinijs dicit. Sic qüippe H
demEfaias, experfonaDei Patris dicit : Ecceftfuùs meus,
füfcipiam eum, dileftus meus, complacuitfibi in iüo Anima med:
Dedi (fint um me umfuper eum judicium GeHtibus ptofert. I n his
. duabus fentenujs Êfa i*, quibus Pater filium & eleélum
& çomplacentem fibia p p e l la tnec non quod fpiritum
fuum daturum (e ei pronunciat,loanneshic,in baptifmo
iàm ipfo Domino, ea impleta fie narrat : Vidi, inquit, Spi-
ritum defeendentem qudfi columbam de toelo,&manfitfuptr eum>
& qui mißt me baptizoere m aqua iüe mihi dixit : Super quem pi-
jàerüßiritum defeendentem, & manentem, fupereum,hic eft, qui
baptucatinJpirïtu fanâo.Et ego vidi,& teßimoniupephibui, quid
hic eil filins üei : Nam&baptizatoiam Domino , vox de
coelo taôtaeft, dice n s Hic eHfilins meus dilectus, in quo mihi
complacui. Quodënim Efaias dixit ex voce’Patris î DèdiQ>ï*
rïtummeumfupereum, hoc Ioannes præfentiacorporali vi-
dit impletum.quü dicit; VidiJpiritum defeendentem qttdfi co-
lumbdmdecoelo ffupereum. Et quod in Ëfaia fçribitur ite-
rum i Eleftus meus, cotHplacuitfibi in illo anima me a, hoc à.b E-
uangelifta reperitur,Faélam videlicet fuiflèvocem de coelo
dicentis : Hit eïlfilius meus dilectus , in quo mihi Complacui.
Propheta quidem Efaias 4 fpeciale de Domino vatief-
nium præbuitjfed hic loan nés, plufquam Propheta digi—
to Dominum demqnftrauit » in qtlo h*c fpeciàliter impleta
eue probauit. ( , '
Ecce quibus ftgnisatqjindicijsloanne Chriftum Dei
filium didiçit, vndeëtiam jnterrogantibuslcludids, V-
trum igfeeftet C^riftus,• perfeâu m illis de Chrifto tefti-
monium peihibui t, atque dixit -.Nonfutft ego Chrïfius, médius
autem veßrumßetit, quem pos non feit is, ipfe eSi, qui ante me
faßus eil'. V bietiamiequitür: Alterd die, vidit Ioanneslefum
venientm ad fe, & dit: Htc eil de quo dixi ,poft me venityir, qui
amemefaäuseß, quïaprïot meerat. Equidem & Ioannes
iamin vin culis tennis, duos èdiicipuùsadpominùm mi-
fit, dicens: Tues qui venturuses, an alium expeâdmus ? S cire
magnopere cupiens, vtrum ipfe Dei filius, quiin mun-
dum veniflè iam videbaturin carne,tpiè per fe ad inferna
defeenderet. In qua feifeitatjone fatis appàfët, quod fi
fupputatisannis ab Adam,aducntumredemptorismun :
di pollet addifeere, confultumD omini non quæfiftct,cui
folaannorüm caiculatio ad hæc fufEceret Icienda. Nam
plè facerdotaUgÈdére clams,& in légë'riutritiisdllö tufte
tempore non f^p.it hase obiëdfcaproponeré, fi haécnati-
Uitati Chrifti (Wnttaria preuidiflet, vtdiceret-, Àdhuc
needum fupputatib qüihque millium eft fùpplèta anno-
rUm.adhuc IperànduseftGhrfftuSjqüirtdirtiat mundüm;
Àbfit i nihil tale bonus ille Chrifti feruus obie'eit, fed po-
tius refponlafibiàDomino credidit. ïnteriogauerate-
himTOagiltrum pëtdifcipulosjdicens.f««^«ii>ewfttr«i es,
an alium expeftanlus ? Et Dominas àd illos : Êuntes} inquit,~fènunciateIoanniquaPidifiü.&
dudifiù.<:acTvidént,clàudiambù-
• lantjeprofi mundantur,furdi audtunt,mortui rèfurgunt,pauper a
Euangelizantur,& bedtus éil,qUi non fcàndalïzsatus in wie.Ecce,
non eft fcandàlizatus Ioannes jn Chrifto, lèd potius eui-
densperhibuitteftimôntijiTsChrifto.Poft hüncfequun-
tur omhes Chrifti difcipuli,adutntusChrifti gràtiareno-
uati,qui Chriftùm Dei nlium în carne veniflè, non calcu
'lationisinduftria,fedteftimoniömm diuinorum eüiden'
tia didiccrùnt credentes,non quod fecundum imbioS di-
gitôrum fupputatio'ne colligitur, fed qüod lëcundum
pioshdei reuelatione lèntitur. Sic Andréas fratrèm fuum
Simonem Petrum ex hoc credibilem Fàcit,dicens. inueni-
musMefiiath,qûod eftinterpretatutii Chriftus. ^ icPhilip
pus Nathanaëli Çhriftuminfinuans . dicit : (^uemfcripfit
idojfes in lege & Propheta, ihuenimus lefum filium tofephÀNa-
■ tirffefft.SicPetrusiplè difcipulorumomnium primus,nullis
cal culationum obicibus, praîdidtionem fuam obno-
xiam cerriens,inquit:HoWw4«feft/ fdeimus vobis Domini no-
firi îefu Chftfii Pirtutem &prafentidm,Jpeculatores facti illius
magnitudints. Acçepit enimà Deo pâtre hbnoreïft&glo
riam, voce delatà ad.eum huiufmodi : Hic e fl filins meus di-
teftus, in tfuo mihi cotnplacui. Et harte vocemde edèlo alla-
tam, cumeflèmüs cum ipfoinmpnte Iàn6tô,vbi poftali-
qua fie dicit : Tuefuntpfeudopropim^inpopulo ifio,ficut in vobis
erunt magifiri menddees, quifubmtrôducentesfeétâs perditionis,
&eoi qui emit eos,Dominumnegant. In quâetiarh adhuçë-
piftolafequitur : Vosigiturfratresprafeientiamcaueté,neinfi-
pientiumerroïefeduiïis excidatis dpropriafirmitatc. O quanti
dilucide hic fandtus Apoftolus huius temporis malitiam,
longe ante predixit, & teftimonium Chrifto, non folum
credeftdo, fèdetiamvidendoperhibtiiti Sequamüràd-
huciftâgni huius doétrinam Apoftpli , &vidcamus tot
m ill ia îudæorùmàd eiüs prçdicàtionctn côhuerla,vtram
aliquid dé i j s annis prædicao ti Petro obij ciant, an aüditis
eius monitis conquiefçant. Quatido enim quinquagefi-
mo poftrcfurreâtionem Chrifti die | Spiritus fiitnftus fu-*
per Apoftolôs venir, & Unguis omnium Gentiüm func
loquuti magnalia Dei, fcrlprum eft : Stàns Petms, eleua=
uitvocemluam & loquutus eft, dicèns : fUrilùdaï, &jqtil
habitat is inHtetufakm vtiiuerfi, hoc Vobis notumfit-,&durïbus
percipite verba med. Nónenimficut vos sfitmatisMebrijf tint,cum
fit hora dieitertia ,fed hoc eH quod diftum esl pet Prophetàm lobe/:
Eterïtinnàutfimisdiebus, dicit Dominus : efiundànt de Spi-
ritu meofupetomnem càrnem, &pfophetabuntfilij Vefiri -, &filia
vefita. Vbi dumde Chriftipaffîonc& refurredtione -, ëos
poft aliqua conuiheeret, fie repetens dicit :Certifiijnecrgo
feiatomnis domus îfraél -, quid & Dominum eum & chtifiuni
Heusfacithuncîefum,quemvoscrucifixifiis. Vbîftàtimfub-
iungitür : His duditu, compunfti funt corde. enim recepe*
runtfetmonemeius,baptizoitifunt,&appofitafunt ilia die anima
circiter tria millid y & étant per feutrantes indottrina Apofiolo-
rum. Ecce nec predication Petri obnqxia fiait annorum
fuppütationibus , nec ipfa qiióque tot millium Iud*o*
rum multitudo dehac fuppuratione à PetfÔ qüicquam
explorar&tentauit, lèdin prolatis tantum àb eoteftimei-
nijs credidit, & compunâo corde quieuit. Hacctiam &
fimih régulaJacobus Hierofolymam, Thomas Indian),
Macedonian) Matthæus illuftrat, cæteraque omnis mul-
tftudo ApoftoUca ; Chriftum Dei filiurh. fimili dofltrina
mmundum veniflè} vérbo predicauit, &teftificata eft*
NeçènimSi homines prædicationifuæ obuiaannorum
curricula ex Hebreoriim codicibùs perce nfere ,quae y tique
ad nàtiuiratis Chrifti caulàm nil pertinent. Nëmpe
nec ipfi quoque Iudæi alicubi legun tur, de hacannotum
difceptatione,auc cüApoftolis decertàflè,aut diôtis Apo-
ftolicis reftitifle, prefertimeum eo tunc tempore lud*i
Isanh. i.
Çrtdibili
ptoetc-
4entc.
Petrus pt
înus ditci
P-iiloruni;
Matth.i,
Contra Tudaàs, Lib. IJ.
A ' i p Ü d h u c paçfîam tenetates ®num, & needum 1
difpcrfi tanto fulgerent in,ftrumento dodrinjc, quanto
ytiqué amplo®ni, ôchonoris fui adhûc fungebân-
tur honôçe.SÏ igitur h i, &iegifpefitiafudesi & nuiqç.rbr
fitàtê ipfaScribarum & Principum dodtores ,-tiihil fib i1
tune de hâc annöriim'difputatföne fimt biandfti, qua
ftontepiincifta obiiciüntiü, quiin dilpenfione^Gentium
traditi funt à legifperitia à lieni, quanto & Iblo^próprid
probantur exchifi. Tranfêamus deinde ad Paulümiplùm
vas.éieâïpnis?ApqftqWm , vqui&ipfe apprirrie inlege
nutritus , &ad‘pedes Gama(lielis edoétusruit, ita totius
veteris inftrumenti natione precpgnitus y vt nèjfàs fit Credere
eum ^liquid in illis 4iteris,Fatuiflè. Etenim ipfé àd
GûztâStekttiAudifiisjnqmt^onuerfationem meam aliquan-
do in ludaifmoiquoniam fupramodumperfequebar Eccleftam Del,
(jrexpugnabam 1 liant, & proficiebam inludaïfmo fupra multos
co&taneos iiigenfre mol Abundaneius æmulator exiftens
paternarum mearum traditionum. Qûum autem plaçait
ei, quimefegregduitdevtero matrismea&vocduitpergrattam
fuam,ytreuelaretfiliumfuum in mp, continuo non acquieuicar-
iii&fànguini. Videre, qnæfq, ypeation e m Pauli, quia;
reuelato fily Chrifto filip Dei', non acquieuit carni &
ïanguini., Qui ergo reuelato fibi D ei filiocr e d i di t ',ita - .
que promiflum fibi ex lege Chriftum agnôüîtv' Nam ’qui,
tanto. furoriszelo perièquebatur Ecclefiam , facilè po-
tuit dè hac annorum opinione ÿanaflima agere eotitra, fi
ranien, iuuari ex hpe,perfénfiflèt in aliquo partem fiiam:
Si enim aliquid ex'his annorum numeris traditum fibi
percepiflet ex lege , vticjueplusex hoc poflètDei Eécle-
fiam expugnare , & ex hoc maiorem contra eam répuf
gnandi matëriam fumeret, ex quo idin lege inlertum elle,
monftrarèt. Nam qui dicebat, quando venit plehitudo
temporis mifit. Deus filium fuum factum ex mullere y p otuit di-
ceré : Plenitudó temporis necdiim , quiâ fex millium
annorum fériés expleta fecund.um Hebreos codites non
concurric; Ergoideo plenitudinem temporisiam Ÿeriifi*
fe dicebat, quia nlyfterium cemporum reuelatum fibi a-
gtioaerati. Sic enimadEphcfios dicit: Notum, inquït^e-'
cit nobis Deus pater fact amentum voluntatis fua, fecundum bo-
num placitum eius V quod prop0fuit in eo difpenfiitionejn plenttu-
dinis temporum refiaurare omnia in Chrifto. Ho c quippe-my-d
fterium di(penfatio;,e(fc plenitudinis-temporum , vefta-
tüto ténîpofe omnia comple’rentur. Ergo quando venit,
plenitudó temporis , miüL,Deus filium liium , qui ante
venire non potuir, nifi my fterium temporis impleretur.
Qpumergo Fe melmihi Chriftus natus,paflus,&fepaltus
faerit,, Ôtadt^arrem vifftprafcenderit, non neeeflè ha-
beo veterum numerum, quia iam pro certo teneo my-1
fterium reuel^tum ,q n o d euidenter agtfofeitür in ple-
nitudine temporum. Hoc quippem'odo plenitudinem;
temporis, quo Çhriftum nafeioportuit , permyfterium
fibi reuelatum Paulus agnouerit , nee tamen illis anno-
rum numeris.didicit.-Vnde& Gâlatis voïèntibus ad lu-
daifmüm tranfire, annuncians.illis Chriftum , morda-
citej: leribir : Mirorquodtam citb transfereminiabepfqui vos
yocauitingratiam Chrifti, nifi fint aliqui,qui vos cotiturbant,&
volant fubuertere Eiiangelmm Chrifti, Sed licet nos y aut Angellus
de coelo Euangelizit vobis i prater quod Èuangeliz>auimus
vobis, anathema fit. H ic , inquam ,vaselc6tjpnis & Apo-
ftolus.gentium ,■ in omnibus,difputationibus fuis, quas
cum Iudæis habuit, fiue Gr£çcis ,-riufquam reperfus eft
his annorum fupputationibus aütdpptignans adhiic Eu-
angelium vfus , aut predicansEuangelium dele<ftatus}
fedteftimonia legis 8c Prophetautim proponens,’ in pa-
tulo manifeftam' ludaeorum conüincebat inlàniàm.
Sic quippe^^dè ep feriptum eft t Sâulus autem màgis epnya-
lefcèbat, ludaïiquihabitant Damafcy, affirmant, quoniam hic
çfiChriftus. EccePaulusaffirmab.it Çhriftum yeniflè non
cQmpletudine annorum ex Cpdièibux-Hebreorum.adhi-
hibita,fed teftimoniorum euidentia ex diuinisliBris pro^.
lata. Nam îuxta quodinaétibus Ajjoftolicis fcribicuql«-
grejfus Paulus & Barnabas infjnagogam dieyfqbbathorum : pofi
IcctioMm autem legis &fPropnetarum, mifetuntprincipesfynd-
gogA adeosdicentes : Virifratres ,Jiquis eft in ypbis fermo exhor^-
tationis adplebem, dicite. Surgens autem Paulus s & rnanuji-
'5°5
A3.
M. lj.
lentium indicem -, ait : Virufracltta-, & qui ümetis D'eum, audite
: Deus plebii ifrael elegitpatres noftros, & plebem exaltamt,
qttum cjfentincda in terrà Aegypti, eW.' Ex eo tempore fé-
quens, vfque àd tempus Dauid, ex çuiuHèmine naturn ]
Chriftum oftendit,,deinde quæ in Chrifto atftafuhr, per
paffipnem.Sc refurre(ftionem manifeftis teftimoniis ex-
plicauit.Nec tamen aliquid d e hac annorum lùpputatio-
nejlècunduth codices Hebreorum elicuit Qüippe qui
neeeflè non fuit ad comprobandüm lacramentum tant*
reifuppucatio annorum àprincipiomundi. Sequitur 8c
diciturin feriptura : Secundum confuetudinemPaulus introi-
uitadludaos, &peptriàfabbatha differ eb at eis defer ip tur is, adà-
periens & irtfinuans, quia Chrifiumoportuit frati, &refurgered
mortuis, & quiahiceft lefus chriftus -, qüemtgo dnnuncio vobis':
Nunquid in his omnib. difputationibus fuis qitüm quo-
tidie Iudæis feripturas aperiret,fi aliquid ex hac annoruhi
opinione predicàtionifuæcontrarium comperiflèfjnori
ftatim planum fàceret illis quod latebat, aut refpuete1
quod deb'ébat ? Stephanus quoque'prirûuS Chrifti martyr
firniliterupn fuppUtatione temporum, fed teftimq-
niorum adfluentia cohtradiçehtès fibilüdaeös frequentif-
fimè conüincebat. Sic ehim fcçiptüm eft : Surrexerunt ;
quidam de fynagogd , quaappellabdtur Libèrtinorum & Cyrer^
nenfium , & Àlexandrinorum , & eorum qûï erànt à Cilicia, &
Afin, diftutantes cum Stephano , & nonpoterdnirefiftereftpien-
-n a& ffiirituifanüo , qui îoquebatur ex eu -, piropter quod redar-
guebantur ab eë cum omnifiducia. Ecce redargutos & con-
uidfcos Iudæos per Stephanum legiuiusi nec tarnen aliquid
de hac annorum fupputatione in fuis difpucatiOni-
-businuenimusi.
Vnde & Füdæis non de hac opinione ôbfiftetttibüs';feA
in folitâ ob ftinàtione duräntib us,dixitM)«r4: teruice,& in?; f i™ .7H
circuricift corde &auribus, vosfehiper Spirituifanâorefiftitis,fi*■
cut& Patresvefiri." I
Quid iam de Iacobo Apoftoló j fratre Domini irefè-.
ram, qüi rogacus àludæis,vt teftimonium de Iefueifdenl
ëxpètentibus perh'iberet 3 doce^at eflè Suluatorem. Et
tametîfiue qui verbum eiüs fufeeperunt, fine qui ab il 10'
inuidia intercurrente difcilfi funt jnil râlé ab eo requirünt
quod ad hanc fupputationem annotiim^ pertincre y^lea-*
tur, quum tamen ipfe veritàtis teftis exiftëns,' & hune
eundem Dei filium prædicans Chriftum, gloribfo ffigjâa
tyri^feoxonatür; ôclacobus frater loannis
Apoftoli hüncipfüm Dei filium Iudæis predicans Chriftum,
nullisannörnm opiniooibus prsedicationem fuam
obnoxiam fentiens,longo traófcu teftimoniorüm diuino-5
ru^ docuit, ea qmniaquæpridixerat in Domino noftrd
Iefu Chrifto furife córnpipta- Poftrembloartnesopinabilis
ilie Chrifti difcipuiuspeótöris Döminfcifuauitatëperf vApoftöfufus
, ia epiftolà fua iaïpfuhi apettiflimè lôë dilucidè.jlü5;
commendans : Omnisjpinttis, qui tonfitetur 'Chnftum a! car- Loan. L
neyeniffe,, exDèoefk Et omnisftiritus, quifoluitlefunkexDep
efi.}ipsêxDe'ofumus, qüinoiuitDeunr, auditnor: Quinonex
D e o É , non audit m . Inhóccoghbfümusftiritumventatis, &
fpiritUm6rroris., Iterri îdiplUm replicansôc cömmeridansj'
dicit^ Scimus qupnïdm filiüs Dei venit, & cdinem induit no-
fm catifâ, &pajfuscft, @ refurrexit d mortuis : affimpfit- nos,
& dean mini, (hi[um , -vtcoghofcâmus verum Deurn &fimism
verofitio eius léfu CbtiftL Üiv verus eft Dhè | & vita atern»
Hicètiam adhuc âicit : Hac eft vißoria qtiü vicii mundum,
fidés vêftràp Qms eft auterh qui Vicie mundum i nifi qui
crédit, quialelb's filius Deieft f Sietgo definitionemfi-
deiChriftianæ accipientés, debemusiindübitàntef j 8c
preterita qu*narrantürinEuangelijsj trèdere 3
ta fine h*fitatione fperftte; Necenim præfentibus j qùæ
videntür ; fides eftüeCeflaria , qüæ per fênlus corporis
approbànturindubia , 4fed illic fides adhiberi debet rö-
büfta > -qn* non vldeae eflè.præfentiar Sicenim quique
Ghriftianus; Chriftum Dei filium & in preteritisnatum^nonappà-
de’virginë plena fide tenebit, & indubiranter eum vcn-;|KnÉlbu,<
'turum ad iudicium fperabit eredens & preterit^ eius
natiuitati, qua pto nobis faótus homo, dignatus eftfha- ] ,
fcf, & futur* eius promiflioni, qua regnum fe fidelibns
datùtum iepromifin - Sic ergo ynulquilque Sx. prneri-
tis&fucurisj qu* de Chrifto Derfilio Euangelicis ê£ A- |