B
L.Hildrii-
WL. fükhmle-
■ ans me.
I. lutter le-
uabant.
l.dicendo
j quoddam,
L dice ne«
?. Aliud.
E PU T 0 1 .il X X I , ,
BONIFACII AD
EADBVR"GAM ABBAT
I S S A M N Ö T A B I L I S
Epiftola.
Beatißima virgini ,imo dileäißima domina Eadburga, monaßi. a
normuU cornerfationis mérite, Vuinfiedut exigu tes in
Chrißo lefuïminu chan; atù
ftlutem.
O g a b a s me ,-iofor chaiiflîma, vt admi-
randas vifiones de illo rediuiuo, qui nupér
in monafterio Milburgx Abbatillæ mor-
tuus efl , & reuixic, qu* ei oftenfæ lunt,
^feribendo inrimare & tranfmittère Cura-
Dei concüpifti : Quodam vero : Ego finhvafia
gloria , qua tè apud homines ia&anter exaltafti. Alio:
Ego iùm mendacium , in quo meritiendo peccafti. A-
lio‘ : Egofiim ociofitm verbum , quodinaniter locutus
fuifti. Alio : Ego Vifbs , quô.vidèhdo illicita péccafti.
Alio: Ego contumacia ôc inobediehtia, qua ieiiidribüs
fplhtalibus inobedicns fuifti. Alio : Ego torpor ôc dç-
fîdia infin&orum ftudiofum ne^ledu. Alio: Ego vaga
cogitatio , &iriutilis cura, quate fiipra modum fitiein
Ècclefia , fiue extra Ecclefiam occupabas. Alio : Ego
fomnolentia , qua oppreitus tarde ad corifitenduifr
Deo furrexifti. AlioiEgo iter o ciofiim.' Ego film nègligen-
tia & incuria qua detentus erga ftudium diunæ le&ionis in-
curiofiis fuifti ,&cæterahis fimilia omnia, quæ in diebus
vite fil* in carne conuelfitus peregit, Ôc confiteri ne-
glexit.
Multa quoque , quæ ad peccatum pertinerC omnino
ignorabat, contra eum cunâta terribili ter, vociferabantür.
Similiter & maligni Spiritus, in omnibus , vitiis confo-
nantes, accu lande, & duriter tefiificando § ÔC loca & tempora
nefandorum a&uum mem orante s , eadem, quæ pec-
rem, quemadmodum iftas veneranda Abbarillà Hebelida
reference didici. Modo liquidem grarias omnipotent cata dixerunt, cdnclamantesprobabant.^ Vidit quoque _ __
ibi
tiDeo refèro , quia in hoc dile&ionis tu* Voluntatem i hominem quendam , cui iamin feeuhri habitu degens
vulnus inflixit, quemadhucin hac vita (upereflè rercre-
bat, ad tellim onium malor um fuorurn addudum, cuiiis
cruentatum &patëhs vulnus, & languis ipfè proprià Voce
damans improperabat & imputabat ei crudele efiufi
finguinis Crimen , & fie cumulatis & computatis fcele-
ribus & antiquum hoftem affirmabant eum reura pec*
catorem iuris eorum & conditioriisindubitantér futile.
E Contra autem (dixit) exeufintesme damitabant parti*
virtutes anima: , quas ego milèr indigne & impér-
fe&e peregi. Quædam dixit : Egofûm obedientia,quam
fenioribus Ipiriràlibùs exhibuit. quædam : Ego lum
ieiunium, quo Corpus fît um contra defiderium carnis pu-
gnans caftigauit. Alia : Ego pura oratio , quam efïude-
batin conlpedu Domini. AliarEgó film oblèquiumjn-
firmorum *, quo'd dementer ægrotantibus çxhibuit.
' Quædam , Egb film pfilmus., quern pro ödofö fèrmo-
ne fitisfaciens Deo cednit. Et fie vnaquæque vir tus
contra xmuium fiium peccatura , ëxeufindo me, Clamiceptis
plenius liquidmfque , Deo pacrocinium præftante,
implerevaleo,quiaiplê cum fupra dido frarre rediuiuo»
dumnuper de tranlmarinis parnbus ad iftas peruenit re-
giones, locutus fiim, &ille mihi ftupendas vifiones, quas
extra corpus fuürn raptus in Spiritu vidit; pfoptfb çxpofitic
lèrmone.
Dicebat quippe , le per violent* ægrinidinis dblorem
corporis grauedine fiibito exutum fiiiflè’ ;- & fimîlimum
elle collatione , veluti fi videntis & vigilantis hominis
oculi denlîflîmo tegmine velentur, Ôc fiibito auferatur
velamen , & tune perlpicua fint omnia quæ ante non
vilà & velara, ôc ignota fiiGrunt : fie fibi ,abiedo terrenæ
velaminecarnis, ante conlpedurn vniuerfiim colledura
fuilïè mundum , vt cundas rerrarum partes , & populos
, & maria lub vno çonlpedu concueretur & ram
magnæ claritatis & Iplendoris Angelos eum egrefi
fiim de corpore iulcepiftè, vtnnllatenus præ nimio iplen-
dore-in eos afpicere potuiftet, qui iocundis-& corifbnis-
vocibus canebant : Domine neïn ira tua arguas me, neque ; tabat : & has illi imménlie clrfritatis Angelici;$piritûs
tnfurore tuo corripiasme. &- fiibleuabant mein aéra ( dixit ) j màgnificando, deféndentes me, affirinabantjEtiftæ viriufurfiim
, & in circuitu totiiis mundi ignem ardentem
videbam , & flammam immenf* magnitudinis anhelan-
tem , & terribili ter ad fiiperiora alcendentem: non ali-
terpene , quam vt lub vno globe- cotius mundi ma-
chinam complederetur,nifi earn landus Angelus, im-
prelTo figno land* crucis C h r i s t i » compelceret:
Quando enim in obuiam minaris flamm* lignum crucis
C h r i s t i exbreflerat, tunc magna flamma ex parte
decrelcens reledit , & iftius flamm* terribili ardbre
inrolerabiliter torque bar , oculis maxi me ardentibus,
Sc Iplendore fulgentium Ipirituum reuerberatis, donee
fplendid* vifionis Ange'us manus lux impofitione caput
meum quafi protegens tangebat , & me a l*fione
flammarum tu turn reddidit. Prxterea referebat, illo in
temporis fpatio , quo extra corpus fuit^tam magnam
animanim migrantium de corpore multitudinem illuq»
ybiiplefuit, conuenille , quam totius huraani generis
m terns non fuifle antea exiftimaret :iiinumerabilem qUo-
que majignorum Ipirituum turbam y hec non & clajrif-
fimum chbrum fupernorum Angelbrum affuifle nafra«
u i t : & maximam inter lemilerrimos Spiritus Sc lari&os
Angelos de animabus egredientibus de corpore diipu-
tationem habuifte i D*mones accufando & peccato-
rum pondus grauando: AngClos vero releuando » & ac-
culando : Et feipfum omnia audifle flagitiorum propria
peccamina qu* fecitkiuuentute lua, &ad confitendum
aut neglexit, aut objiuioni rradidit, vel ad peccatum perti-
nere omninonelciebat.ipfius propria voce contraillum
clamafle, Sc eum dirifllmeacculalle, 8c Ipecialiter vnum-
quodque vitium quafi ex fua /perlpna in medium
fe obtulille , dicendo , quoddam Ego film cupidi-
tas tua , qua illicita frequentiflime & contraria pr*-
tes vniuerlæ valde au d * , & m ulto maiores ôc excellentio-
res mihi eflè vidébântur,qüam yhqüam viribusmeis digne
perpetratu fui'fleni
Interea rçferebat le quafi ininferipribuS^n hbcmün4-
dovidifle ignëbs pufèbs hotren'dam erudantesflarhmàm
plurimos,& eru^pentë.téfratëiTibilifflammæ ignés ÿoli-
tafle, & imlerofijih hbmînum^ Spiritus' in fimilitiidine ni-
grarum auium,per flammapi j#bjfaritès vlulaiites,i8c ver-
bis & voce huhMhaftridehtës, Sdugentes propria mérita.
ôc prælens lûppliciüm, cbnjèdiftéf paululum, hærehtes
in marginibfiCpuïedrtfm : ôcIterüm eiulantes cecidilïe in
puteos. Etvnus ex AngelisidixftiParuiffima hæcrequies
indicat, quia bhîfiîpôtenls E>eus iri dié fumri iudicij his
animâbus refrigeiiùra. fiipplicii’ , '^requiem, perpetuam
præftiturus eft. Sub illis^autefii putfâs adhuc in.iiiferie-
ribus, & in imo profiiqdo,quaft'ifi'ihférnô ihfëriori, àù-
diui horrendum & trémendutn , ÔC di&u diffialem ge-
mitum, & fletum 1 ugéntiùfn ahimarum. Et dixitëi Att-
gelus : Murmiir & fletus j quenï in inferioribus audis illâ-
rum^éft animatùm,ad'quas nunquam pia milerafio^Do-
mini perueniet: fed æterna illas flamma fine fine cfiicia-
bit.
^yidit qubquë rhiræ amoefiitktisfccum, in qubpülcher-
rimbrum hominum gloripla^muititudo miro lætabatur
gaudio, qui èûminuitàbant, vt adeotum gaudiâifieilici-
tumfuiflè, cuni iis gauilurüs veniret. Scindemirædulce-
dinis fragrantia;venicbati,jcjuæbeâtohim halitusfiiîtibi
çongaudëtiumlpirituum,quemi locum fandi Angeliâffir-
niabant,famofhm efleDeiparadifum. Neh non &igneum
picCumque flumen bulliens & ardens ihiræ. forihidinis
& tëtérriihæ vifionis cernebant. fiiper quod lignum pon-
tisvicepofitum erat ,adquod land* gloriolæque animæ
L.
j/.axüJasab
illo lêcedentes Conuentil, propetabant, defiderio alte-1
rius rip*, tranfire cupientes, Sc quxdam non titubantes
eonftanter tranfibant: quxdam vero labefäd* de ligno
cadebant in tartareum flümen: & ali* tingebantur quafi
| toto corpore merl*: ali* autem ex parte quadam veluti ad
I geuua, quxdam vfque ad gemla medium: quxdam vero
: vfque ad alcellas: Et tarnen vnaqüxque cadeiuiummulto
| | eL’ clarior, Ipeciofiorque de flumine in alteran> afcendebat
vei& ripani, quam prius in piceum bulliens eecidillet flumen.
Et'vnus ex beatis Angelis »de illis cadentibus animabus
dixic. H* anim* fimt»qu* poft exitum mortalis v it*, qui-
j bu(Ham leuibus vitiis non ad purum abolitis, aliquapia
i rriilèrentis Deicaftigationeindigebant, vt.Deo dignxof-
ferantur. Et citra illud flumen fpeculatus muros fulgentes
_ 1 7 \
per alta fufpitiä acculauit fratrem infidelem, Bi increpans
grauirer querebatur. Et finiiliter tellatus de Ceolrcdb
Rege Mercionum» quem illo tarnen tempore»quo h*C
vilà finit » ih corpore fuifle nondubium eil. quem » vt dixi,
videbat angelico quodam ,vmbraculo contra impetum
dxmoniorum » quafi libri alicufils magni extenfione , 8i
fuperpofitione defenfum. ïpfi Dæmones anhelando
rogabant Angelos »vt ablata defenlione ilia, ipfi permit-*
terentut crudelitatis eorum voluntatem in eo exercere.
Etimputabant ei horribilemac nefäudam multitudinem
flagitiorum, & minantes dicebant, ilium fub diriflimis
inferorum clauftris claudendum, ôc ibi, peccaris prome-
rentibus » æternis doloribus cruciandum eile. Tune An-
gelifelito triftiores faëli dicebant : Proh dolorf quodhoclarilfimi
ftuporisLHupend* longitudinis, & altitudmis 1 mopeccatorifte lemetiplum plus defendere non permit-
inimenlæ, & landlos Angelos dixiflè: Hxc eft enim illa ’ titur, & ob ipfius propria mérita nullum ei adiutorium
fandla & inclyta ciuitas coeleftis Hierulàlem, in qua ill*
perpetualiter làndlæ gaudebunt animæ. lilas itaque animas
, & iftius gloriofce ciuitatis muros, ad quam poll tran-
fitum fluminis fellinabant, tarn magna immenli luminis
claritate Sc futgore fplendèntes elle dixit, vt reuerberatis
oculorumpupillis,pr* nimio Iplendore in eos nullatenus
afpicerepotuillet.
Natrauit quoquè ad ilium conilentum, inter alias, ve-
nille cuiulciam hominis animam,,qui in Abbati s officio
defliiidtus çft , qB*lpeciolà nimis &fotmolà elïèvilàell,
quam maligni Spiritus rapientes, contendebanc lords eorum
& condidonis fuilïè. Relpondit ergo vnus ex^choro
Angelorum dicens: ollendam vobis cito » milërri. n i S piri-
tus,quiaveftr* potellatisanimaillaprobaturnon elle. Et
his didlis, repente interuenit magna cohors çanatdarum
animanim, quæ dicebannlenior dodlor nofter fuit, ifte, &
nosomnesluo magifteriolucratus eftDeo;&hoc pretio
redemptus ell, & vellri iuris non elle dinolcitur, & quafi
cum Angelis contradæmones pugnam mirent, ôc admini-
culo Angelorum eripientes illam animam de poteftate
malignorum Ipiritum liberauerunc. Et turn increpans Angelus
Dæmones, dixit: Scitote modo, & intelligite, quod
animam iftam fine iure rapuiflis : & dilcedice milerrimi
Spiritus in ignem æternum. Cum vero h*.c dixilîèt Ange- •
lusjilico maligni Spiritus leuaueruntfletum magnum in
momento,& quafi in i&u qculi, pernicfvolatu iadlabant
le in fiipradidlos puteos ignisardentis,&poft modicum
interuallum emerfi, •ertanres inilloconuentu iterum de
animarum merit's dilputabant. Etdiuerforum hominum
in hac vira mérita commorântium, dicebat le in illo tempore
Ipeculari potuillè: & illos qui fceleribus obnoxij non
fuerunc,&: qui Tandis virturibus fieri propirium omnipotentem
Deum habuifte nolcebantur,ab Angelis lemper
tutos^c defenfos, &iis charitate &propinquitate coniun-
dtos fuilFe. Illis vero, qui nefàndis criminibus ,& maculâ-
tæ vitæfordibqs polluri fuerunt, aduerlàrium Ipiritum aC-
fidue fodatum, èflèmper ad leelera fîiadentemfuiflè. Et
quandocunq;verbo vel fàâo peccauer ü t,hoc iugiter, quafi
adlætiriam ôc gaudium, aliis nequiffimis Ipiritibus in medium
proferens manifeftauit. & quando homo peccauit,
nequaquam malignus Spiritus fullinuit moram ià'ciens
expeëlando donee iterum peccaret:lèd figillarim vnum-
quodque vitium ad nociciam aliorumlpiritum offerebar,
ôc fiibito apud hominem peccata fuafit ,8c illico apud dæmones
perpetrata dæmonllrauit.
Intereanarrauidè yidiflèpuellam quandamin hac ter-
rcnavica molentem in mola, qu* vidit iuxta le aiterius no-
uam colum fculp tura var iacam, ôc pulchra ei vifa fuic.&fu-
rataeft illam. T une quafi mgenti gaudio repleti quinque
tetertimi Spiritus‘hoc;füttum aliisfnillo referêbant con-
uentu, teftinçantesillamfurtiream, &peccatricemfuiftè. i
Intulit quoque: fracris cuiufdam,quipauloante defunëlus
eft»Rnimam triftem ibi ^idebam, cui anteaiplè in infirmi-.
täte exitus lui miniftrauiî& exequias præbui, qui mihimp-
riens priecepit» vt fia.triillius germano, verbis illius tefti-.
fleaps, demandarem, vtancillam quandam, quamm po-
tellate communiter pofièderUnt, pro anima eins mariu-
miteeret. Sed germanuseius,auaritiaimpediente,peti-
tionem eius non impleuit : & de hoc fùpra diëla anima.
poflumus præbere. Et auferebant lùperpofiti tun min is
dçfenfionem. Tune dæmones gaudentes & exultantes,
de vniuerfis mundi parti bus congregati, maiori multicu-
dine , quam omnium animanrium in fæculp' fieri exifti-
marec, diuerfis vero tonnentis inæftimabiliter fiitigan-
tes lacerabant. Turn demum beati Angeli præcipiebant
ei, qui hæc omnia extra corpus fiium raptus, fpiritali con-
templatione Vidit, vtfinemora rediretad proprium corpus
, & vniuerfà, qu* illi often fi fuerunt, credentibus
deintenrionc diuinainterrogantibus manifeftarenondu-
biçaret: infultantibus autem, narrare denegaret : ôc vt cui-
dam mulieri,qu* inibi in longinqua regione habitabat,
eius perpetrata peccata per ordinem exponeret, &èiin-
timaretj quodomnipotentem Deumipotuilïèt per fitis-
faclioncm repropitiare fib i, lî voluifler. Et vt cuidam
Presbytero Buggam iftas Ipiritales vifiones cunëlas. exponeret
: Et'prius ea quemadmodum ab illo inftruëlus
neret hominibus pronuntiarer. Propria quoque peccata
, quæ illi'a Ipiritibus immundis impurata fuerunt;
confeflà, fupra diëli Presbyteri iudicio emendaret : ÔC
ad indicium Angclici præcepci , Presbytero teftificari,
quia iam per plurimos annoszonam ferream circa lum-
bos, riullo hominum confiio, amore Domini cogenre,
habuerat. Proprium vero corpus dicebat, fe dum extra
fuerac,câm valide perhorruifle,vtinomnjbiis yilîohibus
nihil tarn odibile, nihil ram delpeëlufn, nihil ram dirum
foetorem euaporans,exceptisd*monibus& igueflagranti,
videret, quam proprium corpus : & fiatres eiiis con-
fèruos , quos intuitus eft exequias corporis fui dementer
exhibere, ideoperhorruit, quia inuifi corporis curam
egerunt.
. vluflus tarnen ab Angehsprimodiluculo redire^dcorpus
, qui primo gallicinio exierat pe corpore. R,ediuiuo
aucem in corpore , plena leprimana nil omnino cor-
poralibus oculis videre potuir : led oculi veficis plenl
frequenter finguine flillauerunr.' Ecpoftea illa de Presby-
tero'religiofo, ÖC peccacrice mutiere ficut ei ab angelis ma-
nifeftatû eft,itailîis profitentib.verum eflè probauit. Sub-
fèquensRUté & citra fcelerati Regis exitus quæ de illo vifi
verafuerimr,eflèprocùldubio probauit. Multa alia &his
fimilia refirebat fibi oftenfi fuifle, qu* de memoria labefa-
û a per ordinem recordari nullatenus potuiflèc. Ec dicebat
fe poll iftas vifiones mirabilestam tenacis memori* non
fuifle vt ante fuerar. Hxc autem quxte diligenter flagi-
tante firipfi, quod tribus mecum religiofis & valde vene-
rabilibus fratribus in communione audiencibus expo-
fiiir. qui mihi 'in hoc feripro aftipulatores fi deles relies ef-
fedinofeuntur. Valeve,r*virgovit*,vt&viuasan-
gelice Redori te Ôc rumore règnes lèm-
per in æchere C h r i-
ST YM.
F
At hoc lo£o
C. foidi-
datsaefuchartula,
fic:Hæcepi
ftola non
eftdcfcüpta
poteftlegi.
C.æltima-
Vïblittb.Vei.Vatr.TmS. G i E P I .
L.obfcquia.
I. gallhuoio
L. fulci ple-
Locus de-
’rauatus.
orte fie,
yere vixgo,
‘ «&
Angelica,
refto
Ccri-âi
c roges
arthere
Chciftum.