A9°_
Auguft.
B
Gregori’ .
Refurrcétionis
difficul-
Auguft.
p ^ b S S ih a bM tm in cK t^ t am c n v n d e c n ta s& m
fmevïlaimbigutate ptonuncio : qoodaut duo corpoia
cum capitibus (bis refulgent, fi in eis dure natæ funt ani-
| m s , quoniam ncgari non poteft, lingulas quafque animas
äigula corpora quaeamiferunt immortalité! recc-
oturas autfivnaanima nafcitur, fmemvno corporc&
L o h n s capitibus, ilue in duobus corponbus Sc capitc
vno.vnumrecipietcorpus: ac per hoc natura canusn0
ftrse fiiie amirtendo quodei fupetfiiit fine rec"P e“ ^ °
quod défait ,in fuamplenitudmem reformata,ficut fine
vUacorruptione,iiafinevllainfirnlltatefpintaifuQimmortaliterinhaerebit.
Omi biquinumikfijscomiduntur, tmdwirfaUmawne
trmum,re(mitntu,inupitiiumjmm-
ports obtinebunt.
C a t * X X I X . .
NOn peritDeo, ait fandus Auguftinus, tcrrena materies,
de qua mortalium creatur caroifed in
libetpuluetemcmeremquefoluatur,inquoihbethafitus
aurafiue diffagiac, iaquamcnmqueallorumcorporum
fu b fta iitiam v e l in ip fa e lem e n t a v e r ta tu r , m q u o r u m -
cum q tte an im a lium a a t e t iam h om in um p b u m Ced ar,
c a rn em q u e m u t e tu r , Uli an im æ h nm ana l p u n f to r e d it ,
quarillamprimitusvthomofieret.crciceret, viueret,an
im au it. H a n e q u o q n e qm e ftio n em b e am s G r e g o n u s m
fu is t r a é la t ib u sp ro p o n e n s parice t 8c fo lu e n s a it lS e p e o b -
iic e re in a n em .q u s ft iu n c u lam f o l c n t , q u ld ic u n t j M
n em h o m in i s lu p u s c om e d i t , lu p um le o < fe u o r a u i t , le o
m o r ie n s a d p u lu e rem r ed i jt ; c um p u lu is l l le fu fc ita tu r ,
q u om o d o c a ro h o m in i s à lu p iS c le o m s c arn e d ip id itu r !
Q u ib u s r e fp o n d e r e n o n a l iu d d e b em u s , p ifi v t p riu s c o -
g it e n t , q u a l it e r in h o em u n d o v e n e r in r : 8 c tu n c in u c -
nienrqualiterrefurganr.Cerretuhomoquiloquerisall-
quando in marrisveeröfpumafanguinisfulfil,lbiquippe
ex partis feroine Sc marris fanguine paruus ac liquidas
islobliseras:dic ergo, fl nofti, qualiter file humorfeminis
Sc ianeüinis in oifibus duruit ? qualiter in medulhs liqui-
dusremanfit! Quäliterin neruis folidatuseft i Qualiter
in carnibus creuit ïqualiter mente, extenfus eft ! qualiter
in capiUisatquevnguihus diftindus Î vtcapilli molliores
carnibus,8cvngues eifenttenuiores aflfibus,carnibus du-
riores? Si igiturföt 8c tanta ex vno femme 8c per fpecies
diftimfia funt, Sctamen in forma remanent coniunfta,
quid mitum fi poffit omnipotens Deus in illaRcturre-
äione mortuorum carnem hominis diftinguerearcarne
befiiarum, vtvnusidemquepuluis8cnon refurgat , in
quantum puluislupiScleonis eft, SC tarnen refurgat, in
quantum puluis eft hominis? ;
Quodbi qui clebac vita debiles exierunt, cum fuis integris
membris in Refiirreäionefuturifint.
C a r . X X X .
SI quis eft debilis corpore, truncatus,confradus , qui
de hacvita exiërit, non dubium, quod débita integri-
tate membrorum fuorum poffit tempore Refurredionis
repatari : vtquicqüidinillôautinfirroitas,turpe : auta-
lienaimmortalitRiseffecit cru délitas debile,ita tune hoc
pulchritudo reformet, vt nec fuperflua indecora, nec
detrada videantur fibiefledçformia. ïtaenim exhocait
beatiflimus Auguftinus: non eft mapris pmguibufque
metuendum,-neibi taies fint, quales fipoflent nec hic
efle voluifiènt: omnis enim corporis pulchritudo eft partium
congruentia,cum quadam caloris fuifuauitate.V bi
autem non eft partium congtuentia,autideö quidoffen-
dit,quiaparumeft:äut ideoquianimium. Prbindg nulla
erit deFormïtas,quam facitincongruetiapartium : Vbi
&quteparuafunt, corrigentur , & quod minus eft quam
decet, vnde creator nouit, fode‘fiipplebitur : & quod
plus eft quam decet materieiferuataintegeitatedetrahe-
t ur.Huius ergô Dodoris prudenti defini tione eruditi,reffet
vt & illos quoscum fenis digitis manu & pedum ocil-
lis noftris infpeximus,norrcumeadeformitaterefurre-
duroseflè credamus i- fed corporisintégriste feruata eu
eo digitorum numéro illos effe futures, qui corporalem
partium congruentiam feruant. Çogtuentiam enim cor-
poralium partium dico, ficut debito ordine nafeendi agi-
: tur : invnoquoque homine duo fint oculi, duteaures,
quini digiti manuum, quini ëtiam digiti pedumhabean-
tur: nulla numerofitate adieda vel minorata, quâe deformitatem
inférât partium : fie tarnen vt nihil credatur de
corporeeflèperiturum. Dicitenimfandus Auguftinus: /
neque hoc dixerim quod aliquida:ftimem corpori cüi-
quam periturum, .quod naturalirer inerat, fed quod de-
i forme natum erat.
Vtrum in Refurreftione quicquid vnguibus vel capillis noßris
ter ton fur am velfeäionem fetraäum efi,
fedintegrari credatur.
C a p . XXXL
A It ex hoc beatiffimus Auguftinus : ipfa itaque terre-
/ \ na matefies,quæ difeedente anima fit cadauer, non
itain refutredione reparabitur, vt eaquæ dilabuntur, &
in alias rerum aliarum fpecies vertuntur ; cum ajf corpus
redeant Vnde dilapfafunt, ad eafdemquoque corporis
partes vbi fuerint redire neceflc fit.. Alioquin fi capillis
redit quod tarn cr,ebra tonfura detraxit,fi vneuibus quqd
toties dempfit exedio : immoderata & indecens cogi-
tantibus & Refurredionem catnisnoncredentibusoc-
cur r it in^or mitas. Ergo, vtidem D odor in alio fuo opere
ait,fi capilli totiestonfl, vnguefquedefecateadfualoca
propter deforroitatem non redibunt : nec tarnen cuique
refurgenti peribunt : quia in eandem carnem, y tquem-
cumqueibilocum corporis tenent, feruata partium congrue
ntia , materiei mutabilitafe vertentitr. Quamuis
quod ait Dominus: capiüus c^pitisveßrinonperibit, non de ,
longitudine fed de numéro capillorum.didum multo |
potius polfit intelligi. Vnde & alibi dicit : Capilli capitis,
vefiri omnes numerate funt. Item D o d o r , fimilitudinem
prohacreadhibens dicit : Quidiam relpondeam de ea-
pillis atque vnguibus? Semel quippe intelledo ,ita nihil
periturum effe de corpore, vt deforme nihil fit in corpore
:fimulintelligitur j eaquas déforment fadura fuerant
enormitatem maffae, iplaacceflura efie, non lpcisin qui-
bus membrorum.fonna turpetur: velut fi delirao vas Here
t, quodrurfumineundemlimum redadum detotoi-
terumfierct: noneflèf necefle vt ilia pars limi quae in an la
fuerat, adanfam rediret : autquaefundum fecerat j ipfa
rurfum faceret fiindum : dum tarnen totumreuerteretur
intotum, id eft, totus ille limus in totum vas, nulla fui
perdita parte remanéret. Sic ergo vt idem Dodor ait mon
attinebit ad corporis redintegrationem i vtrum Capilli
ad capillos redeant , &yngues ad vngues : an quicquid
eorum perierat muteturin carnem, & in alias partes corporis
reuocetur: curante Dei prouidentia ne quid inde-
cens fiat.
Qualiter hi qui de majfaperditionis difereti non funt,
refunefturifint.
a Vicumque, ait beatiflimus Auguftinus, ab ilia per- Auguftl
ditionis mafia quae fada eftperhominem primum,
non liberantur, relurgent etiam ipfi cum carne , ledvt
cum diabolo & eius Angelis puniantur. Vtrum fane ipfi
cum vitijs Scdeformitatibus luorum corporum refufgat,
quicumque ineisvitiqfa&deformia membrageftarunt,
inquirenda laborare quid opus eft ? Neque enimfatiga-
rénos debet eorum.incertahabitudovel pulchritudo,
quorumerit certa be fempiterna damnatio..N ec moueat
quomodo in eis corpus incorruptibile crit, fi dolere po-
terit: aut quomodo córruptibile, fi mori non poterit.
Non eft emm veravita,nifi vbifadicirer viuitur: nee vera
tattb. 19'
hath- iy
'[dm. 4$.
Auguft.
D
Progxit/tuoft,Liver ÏÏÎ.
iücôrfopüd,nifi vbi falus nullo doldre cOfrunipitur. Vbi
autem infoelix m ori non finitur, aut vt ita dicam, tnotsi-
pfa non moritur,& vbi dolor perpetuus non interimitfed
afiligit, ôcipfacorruptio non finitur : haecinfandisfcri-
pturis fecundà mors dicitur.
dpóc. ió.
Veordinefuturiiudicij.
' G a p . X X X I I I .
SIcut alios efle diiifnus qui cum Deb iudictsconfidc-
bùnt, ita ali j efiè credehdi funt qui eorum confiden-
tium examine iudicantur.Duae enim differentiae vel ordi-
nes hominum crunt in iudicio colledorum, hoc eft, éle-
dorum&reproborum: qui tamen in quatuor diuidun-
tur. Perfcdorum ordo eft vnus qui cum Deo iudicat, de
quibusDominusait -.fedebitis&vos fuperfedesduodecim : hi
non iudicantur, fed regnant: Alius quoque eft ordo ele-
dorum, quibus dicetur: Efuriui & dedifiis mihi manducare,
hi iudicantur & regnant. Item rèproborum otdines duo
funt: vnus eorum qui extra Ecclefiam inueniendi funt, hi
noniudicantur& pereuntide quibus & Pfalmiftaait:Now
tefurgentimpijin iudicio. Alter quoqùe ordo reprobomm
eft,quiiudicabuntur & peribuhr, quibus dicetur:^Efuriui-
& non dedifiis mihi manducare,ite maleditti in ignem aternutn.
De bonorum malorumque diferetione.
C a p . X X X IV .
ECce Pfalmiftà ait : aduocauitccelosdefurfum, & ierram
difeernerepopulism fuum. Quid eft quod dicit difeerne-
rè populum Iuum,nifi periudicium feparare bonos à ma-
lis tanquam oues ab hoedisîNam ones tunc ftatuet à dexi
tris fuis,hoedos autem a finiftris.
Qupdipfa feparatio bonorum a malts per Angelica mb-
nficriafiet.
C A p . XXXV.
BOnorum malofcumque diremptio,fiüe etiam fepara-
tio, per Angelos impleri pofie credenda eft. Nam
cUmPfalmiftadiceret : aduocauit ccelos fuffum, & tèrram
difcernerepopulùmfuumi quod dixit, difeernere populufti
finim, ad bonorum malorumque feparationem pertinet.
Statimque fubieci ^Congregate iUifanttos ««^.Quibus enim
didum eft : Congregate illifanüoseias, nifi vtique Angelis?
ficenimS.Auguftinus dicitin hocloco : Conuerfio fer-
monis ad Angelos fada eft cum Propheta dicere t: congre-
gate illifan bios eius. Profedo enim per Angelicum minifte-
rium,res tanta peragenda eft.
Quodfeparatisin dexteranipartembonis ,iHfinifiram vert)
malislibnapertifunt,idefi,confiienti*
fingulorum.
C a p. X X X V I .
Q Ëparatisigiturper Angelica minifteriabonis à malis,
J & eledis quidem à dexteris, reprobis vèrô à finiftris
aftantibus, tunclibriaperti erunt,ideft, confcientiæ fingulorum
. Ioannes enim Apoftolus dicit: F idi mortuos tna-
gnos&pufillos: &apertifiintlibri: & dliusliberapertuseft, qui
eHvitayniufiuiufque, & iudicati furit mortuiex tpfisferipturisy
fetundumfdfta fua : libros videlicet yolens intelligi fândos
omnes houi&veteris teftamenti: in quorum vita velut
inlibris cog-nofeimus quid facere debeamus. In ifto auJ
tem libro de quo dicitur, alius liber apertus eft, quieft vitae
vniufeuiufque: quid boni quis fecifiet; fiuenonfecif-
fet, quafi in diuina Virtute cognofcitur. Qui liber ,iuxta
quodS. Auguftinus ait, fi car nalitercogitatur, quis eius
rhagnitudinem vellongitUdinemvaleataeftimarc ? Aut
quanto tempore legi poterit liber, in quo feriptæ fiint.
vniuerfae vitae vniuerforum? Aut tantus -Angelotum nu-
Mtttlh. ljv
meruserit, quantushominum& vicatnluamvhufquif-
queab Angelo fibiadhibito audietrecitari ? Non ergo
vnus libereritomnium, fed finguli fingulorum. S criptu-
ra vero ifta vnum v olensihttelligi,&aliust inquit, liber apertus
eft. Quaedarh igitur vis eft intelligendi diuina quaefa-
ciet vt cuique fua opera vel mala cunda in memoriam re-
uocentur, & mentis intuitu mira celeritate cernantur, vt
accufet vel excufet confcientia ,• atque fimul&omnes &
finguli iudicentur.Qtfaenimirum vis diuina, libri nomen
accepit. In eadem quippe legiturquodammodo, quicquid
ca faciente recoiitur. Tunc commemoraturus eft
Dominus eledisfuis,quae in Euangelio commemoranda
^>raedixit,ita dicens i Venite benedttti Patris mei,pofiidetepard-
tumvobis regnum d confiitutione mundi: efuriui enim, &_ dedifiis
m'tbimanducare‘.bojpeseram, & collegifiisme%infirmus, \&vifi-
tdfiismeiincarcere, &venifiisad me. Ad finiftram quoque
partem aftantibus imputaturus eft quod ea non feci file,
nt , quae in dexteram partem aftantes feciffe comme-
morat.His duobus Domini no ftri fiermonibus finitis,vno
quo eledis qu£ bona egerunt numerantur, altero quo
I reprobis quod ea non fecerint imputatur, ibuntimpij, vt
j ipfa veritas dicit; infupplicium aternum, iufii autem in vitam
! aternant.
De audit u malo quern iufti non timebunti
C a p . X X X V I I .
IVdicatis ergo impijs atque inignem aetefnummiifis
Dominodicenteipfisj ite in ignem aternum, qutparatus eft t .
diabolo & Angelis eius : floe malo auditu, iufti penitus non *
timebunt, qui iam in dexteram partem collocati iunt.
Auditus enim malus hie intelligitur, quibus à Domino
perpetuus ignis minatur : à quo nos Chrifte tunc fola pie-
tateeripias, & tibi capiti noftro conregnaturos aferibas.
vDepracipitatione diaboli, &perditioneimpiorum>
C a p . X X X V I I I .
SAndus Ioannes Apoftolus præcipitatiônem Diaboli
in ignem seternum euidenter infinuans dicit : Cum
pnemitteret dicens,&iudieatifuntfingulifecundwnfaftafua,
bteuiter fubiecit quemadmodum fuerunt iudicati, &
mors;& infernus,inquit, mifii funt inftagnum ignis : his o m ni-
bus fignincans diabolum, qui eftaudormortis inferna-
liumqlie pcenarum, cum’vniuerforum fimuldæmonum
fociecate. Hoc eft enim quod fupra euidentius præoccu-
pando iam dixerat, &c diabolus qui feducebateos miflus
eft in ftagnum ignis & fulphuris.
Oualts eft liber ille de quo Ioannes Apofiolus dicit, quod omnes qui
tunc non fuerint muenti feripti in libro vitajnfiagnum
ignis mittantur.
C a p ; X X X IX i
SCripfit Sandus Ioannes in reuelatione fua intèr caetera
quæ de Refurredione narrauit, quod qui non
fuèrint inuenti in libro vitae conlcripti, roittantur in ftagnum
ignis,& haec quidem dicens,n on aitDeum pad ob-
liùionem&quafilibrihuius reuoluddiie nefeiat cogno-
feere: fed liber ifte, iuxta quod fandus Auguftinus ait,
praédeftinadonem fignificat eorum quibus aeterna vita
donabitur.Nequeenim nefeit Deus eos, &in libroiegit,
vt feiat : fed ipfe eius ptæfcientia de illis quaé falli non poteft
, liber eft vnæ: in quo funt feripti, id eft, antepraeco-
gnifi;,
Quod in igné, impiertm corpora durent abfque fui
ÀuguA.
G a p . XL*
^ A ndus Auguftinus multis & variisexemplorüm ge-
Jneribus agens, id pro certo aflèueraflè dignofcicur,
quodl