Agendi Sc
paciendi
ratio.
372
s. P. w . cwaximi Cap- Üeconomitorum,
Heificacionemillorùmefüritjtogitàtionémeorumvclut
fterilem ficum maledidionc deficcat : y t cum maluerint
eflèiuftiquam yideri, depofitavefté fimulata oftentatio-
nis'mordlis, ad vitam ftudiofam, vt dhiinus iubet fermo,
nonfidècranslati, vitx pietate excellant, Deo potius ex-
hlbentesintentionera anims,quam ho minibus exteno-
rcromorumfimulationem. 1 .
B I
Natural is j
I facultas ad
vlruitum
procrea-
» tionera.
' C 1
Diuinita-I
tem créa-1
■ turis clat-
girijdiyinç
g ra tis jp-
prium elt.
C a p . 75*
Alia eft agendi ratio , aliapatiendi. SiqUidemratio
quæducit ad agendum , eftracultas naturalis operandi
fecundumvirtutem. Patiendi verb ratio, vel eft gratia
circa: ea qus naturamJfuperant, vel euentus eonim quse
funt praeter naturamf®' Vt enim eiusquod creaturam iu-
perat, nullam habemus facultatem naturalem, itaneçe-
ius quod pon eft, vlla nobis eft ppteftas a natura. Dém-
cationem ergo quafi fupra naturam, & ex gratia nobis
obuenientem patimur, nonautem efficimus; quia natura
non habemus facultatem deificationis (ufceptiuam.
RiM'fumq; veluti praeter naturam animo patimur vitium
per accidens ; cum non adfit nobis facultas naturalis pariendi
vitium. Quamobrem dumhîcfumus.gignimus
natura vittutcs, qui adeas produçéndas naturali faculta-
tëprxditi fumüs: at in futurum deificationem patimur,
dono gratis ad id patiendum (ufcepto.
C a p ... 7 6 .
Nos agimus,quatenus naturam rationalem habemus
.Cap. 8q.
Diabolos eft Dei turn hoftis turn vltor. Hoftisqui-
dem, cum tanquamoderiteum,videturerganps homines
(qui tamen eft interitus) habere diledionem, certis
fpontanearum affedionum modis per voluptatcm fua-
densvoluntati noftrs bonis aeternis prsferre momenta-
nea: quibus dum furripit totumànims defiderium, fub-
mouet nos penitiwàdileâioneàiiiina., & con ftituit nos
fpontaneos hottes conditoris. Vltorautem p ft, quando
patefado in nos odio de nobis (ùp'plicium expofcit,qua-
h propter peccatum eius mâncipiafadifimus. Nihil e-
nim diabolo tam gratüin , quàm homo-qui cruciàtur.
Cum autem fit hoc illiperniiflum, excogitat affedionës
inùehere, quibus vel inuitînps mutub tôrquearnus:&
itaturbinisinftar, crudeliterferturinillos, contra quos
Deo permittente poteftatem acceperit : non quo prsce-
ptum diuinum implere cupiat, fed quia peculiarem in
nosaffedum odijrouere defiderat; vt cum molèftàriiro
calamitatum graui pondéré propter infirmitatem prqpu-
buerit anima, diuinx (pei vimà feipfaamputer, & acerbi-
tatum illarum euentum, c-orreptionis loco caufana im-
pie t at is in D e um faciat.
Qui habitum adiuum & fcientiam fpeculatiuam ac-
ceperant,quand o adgloriam humanam illatransferunt,
modo quidem apparenti, moresqui funt fecùndümvirvirtutunf
Damon
eft Déi,
hoftis Sc
cara-.fa
procréatricetn , nempe vim mKUéâas afti- ! totem abumbrant : fapientiæ verà & Cognmonis verba
1 “ r ! 1 . . . w C ~ - : . , n . ; « - ; » > » r . t . r î K » r c p t T » i r r n n r ar'nnalion virtu-
A ftione r
& fermo-
ncs fccun.
dum virtu
tern, funt-
myfticc, ..
Chrifti.
D
; AB.IX. V
uam, omnis notioriis capacem , incomprehenfapbten-
tia omnem eorulh qusfunt &(ub notitiam caduntnaturam,
penetrantem,eundaque (ecula atergo relinquen-
tem. Patimur autem cumfermonesdeijs qus non funt,
haberi folent, plen^ tranfgrefli, ad caufam terum cregtu-
rarummodo nobis incognito peruenerimusI & cum his
qu s natura terminatafuiit, vires noftrasfteterimqs, hoc
pr^clarum facultatis naturalis facinus affecuti, quod nuf-
quam fiibfiftit. N atura enim, quodfupra naturam eft,ca-
perenonpoteft. Quia nihil eft natura genitum, quod
deitatem prqducat, db.id qubd Deum non comprehen-
dit. Etenim folius diuinsgratix propriumhoc effe folet,
ex proportione diUinitatem Creaturis elargiri, ,qus qüi-
dem gratis fupernaturali lumine naturam illuftrat,& per
excellentiamgloris fupra proprios terminos illam con-
ftituit.
C a p . 7 7 * . 4
Virrotesmodo exercemus j atpofthanc vitam cefla--
mus: quanqUam pro virtutibus gratiam, nempe deificationem
, pati non definimus. lllaenim paflio fuperhatu-
duntaxat fine iuftitisoperibus emittunt, quafi ob virtu-
tem & fcientiam alijs oftentantes fuperbkm. Hi merito
congruis traduntur cruciatibus, vt per tormenta difcant
humilitatem, quam per ftolidam opinionem ignpraue-
runt.
*alis eft infinita, quoniam etiam agendi facultate prsdita1
eft;quod autem prsternaturameft,nonfubfiftitjvnde ad
agendumimbecille eft & imperfedum. . ■ ~
C a p . ^8. .
Mors fecundum virmtem fd rp a ti, &fermoiies qüi
de rebus.cre'atis habentur, funt: 4iuinorum bonorum typi,
quibuscontinentetDeusfithomo, habenspro.corpore
ftudiofos illos mores; loco veto an im s, fcienris
verbain fpiritu, quibusDeos facit.qui digni font, donat-
que vhtutischarad^erem vcram , &folidam cognitionis
fallentis latgitur fubftantiam. '
C a p . 79 .
Mens fidelis & operationi deditacumin moremfan-
‘d i Petri tenetur ab Herode ; hoceftd ldge pellicea(He-
rodes enim interpretaturpelliceus ) qu s eft prudentia
carnisj fub duabus cperceturcuftodijs, & vnaportafer-
rea, dum oppugnatur ab affedioiium v i, & aflenfionc a-
flithiilliprsffita. Quas quidem velutrcuftodias fiue carr
cerem, auce philofophisadiusratione, velut Angelo,
cum praterierit,accedit ad portarnferteam, qu s diicit ad
ciuitatem, firmam videlicet, düram ,& non facile expu-
gnabilem erga fenfibilia fenfuum habitudinem, quam
ratio fpeculationis naturalis in fpiritu (ha fponte reddit
apettam, dimittensahimumpofthacfine metu abinfa-
nia Herodis ädcognatafibi intelledualialiberum.______
C a p . 8jl .
Dçmona-j
Quisque d^ftionum pro indita fibi aptitudine ad hanc
vel illam tentationemfuggerendamaccedit. Alius enim |
aliud parit vitium ;& alius alio manifeftèimpurior, Sc ad >
hocvitij genus magisidoneus. A
C a p . 8 3.
Sinepetmiflu diuinone ipfi quidem dsmonesyllain
re pofTuntinferuire diabolo. Seit enim ipfe Óeüs qua ra-
tionecUmdecenti, humaiïa, & bonaprouidentia , diabolo
pérmittere foleat,per tuosminiftros de peccatis no-
ftris varia fumere fupplicia.Quod fatis datum eft,exfcri-
ptade lob hiftoria , qusdefcribit, dtra yöluntatemdi-
uinam diabolum nunquam ad Iobaccedere potüiflè.
C a p . 8 4 .
Fidesilla quseftefficax& operationi dedita,fubhftiri
quaverbumDei, dumresgeruntur, patefit,incprpora-
tum prsceptis , per qu s tanquam verbum operantesad
Pattem, apud quem natura eft,adducit.
C a p . £ 5 . 1 ,
Noui Teftamenti myfteriuni denunciat conuerfio-
nem v i t s , cultumreligionis Angelicum, ac fpontaneam
anims alienationema corpore , necnondiuinstrahf-
mutationis proefeationem in fpiritu. 'S.piritalem autem
Fides efe
Noui T«j
.ftamcnU'l
IcircucifioJ
fpiritualiS'l
circuncifionem vocat fermq diuinus, amputatio- ,
nem habitudinis anims affedionum plens erga cor-
pus.
, C ap. %6.
Deus cum fit bonus, velitqueprorfus a nobis euellere
vitiorum femihariü voluptatem, qusfubducitanimum
adile&ionediuina, permittit diabolo tormenta & fup-
plicia nobis infligere : itidem prsóccupantis volupta-
tis ab radens-venenum perrribulatiönes anims , vtqui J nobis inducere cupiatrerumprsfentium &(enfumduntaxat
irrirantium, odium Sc perfedam abdicationem,
qusipfovfunihilhabentin lucroprster Vindidam : il-
liusquevim vltricem atque inhumanam, eflicere cireün-
ftäntem caufam redeundi ad virtutem ijs»qui ab eafponte
délapfi funt. __________ ' ■ _________
H
Çur De»
ïînat hod
mincm »1
fligiD*|
worn-'. I
Vide m
eent.capi
C a p
bur Dx-
honitra-
tuncur
beo, étia
ferfedi.
hq'dnam
;xdiuina
[ftigatio-;
je einen- |
;tur,&q*
DÛ. A
B
De Vtrtute & Vilio CtntUfu I.
iumilitas
xaffliftio
pbus, the*
purum a*
lima coa-
iruat.
C AP. 87. •
Conuenit & iuftum eft, fcqs à diabolo pledi, qui pra-
Uas illius fuggeftiones (pontaneorum peccàtorüm libèn-
ter ampleduntur. Diabolus eni.m per affedi ones fpontè
fufcêptas feminàt voluptâtem, infertque dolores pereas
quasinuiti toleramüSk
C a 88.
Speculandi Cogtiofcendique peritus ahimus frequenter
ad luendas peenas traditür diab o lo , qui tormentis &
calamitatibus ilium meritô affligit , vt patiendo i circa
conftantiam & afflidionum tolerantiam philofophari
difeat potius, quàm per inanem ob ea qu s non fuut » ar-
togantiam ineptire.
C a i». 8p.
Qui proptër lsfam Dei gratiam patitiir, fi ^gnofeat râ-
tionem fanantis ipfiim prouidentis diuins,tum aduerfi-
tatem cum gratiarum adione lubens fufeipit J tüitt etiam
delidttm, cuius nomine çaftigatur, emqndac. Qui
vero hanc curandi rationem niinimè fentic, iuftè fum-
mouetur à dohata fibi gratia, & affediônufii confufiotii
traditur derelidis: vt ad ea peragenda Veniat,quorum af-
fedato ducebatut defiderio*
C a P. 00.
Quicunque rerum :à (è geftärum conftientia duduS
po.teft libenter cum decenti gratiarum adionerecipere
difficiles tentationes illatas fibi, nô (ponte inuedas, non
priuatur habitu virtutisaut gratia, vtqui volens iugum
Babylonici regis fubijt , aut qui tanquam debitum lol-
uens, inflidos cruciatus fufeipit : fed inipfis perdurât,
offerens quidem régi Babylonis j natursparibilis violentes
labores , &confentientem illis animum quafi ob
prscedentiadeldafitillorum debitor. Déo autemex
vero cultu,humiliinquam aifedione, delidorum einen»
dationcm.
t C a P. pï.
QuipermifluDei corredionis gratiaaduerfitatem per
tentationes nonfpontaneas fibi inuedam grato animo
non fufeipit | Sc opinionem qua videri vulc efle iuuus,
perpcenitentiam non abijeir, velutrelu&ansdiuinis iu-
ftorum iudiciorum oraculis , née (ponte fertexmanda-
todiuino fubire iugum régis : traditur in captiuitatem,
inequuleum, in Vincula, in peftem, inmortem,ingla-
dium, atqüe propria terra prorfus extertninajrur, Nam
haécvniueria & longe plura patitur , habitu virtutis Sc
cognitionis , velut propria terra orbatus : eo quod ar-
togantiä&ftolida opinione dudus , iuftas delidorum
fuoriim exfoluens poenas eX fententia diuini Apoftoli,
gratas habere nolit tribulationes , penurias, & angu-
ftias. Nouerat enim fummus Apoftolus , humiliatio-
nem, qu s hafcicur ex aftlidionibus corpori extrinfe-
cusallatis, elfe diuinorum anims thefaurorum confer-
uatricem. Propterea lubens perferebat » turn propter
feipfum, turn propter eos quibus virtutis'&fidei typus
propofitus erat { Vt étiam (i tanquam rei patiantur, mo •
re caftigati illius Corinthij, ad coniblatiohem- & pa-
tientis imitationein habeant êum qui vel iritiocerts patitur.
C A λ. *>>..
Qui (enfu non immoritur figuris tênitti vifibilium,
fed qus de his dicuntur, vtintelledualium typis, menté
perquiric, aut de (ènfilibus Creaturis dida (peculatur, m-
hileotum qusfub oculos cadunc , immundum efle di-
feit. Cunda enim natura fua valde bona condita
funt.
C A P.- v
Qui ynâ cum mötu return fenfilium non Inutatüf,
pwâ rp fe^d utn vktutes fedatur adionem. Qui veto
figuras earum non formât in animo , vetum eorum
qus funt concipit judicium. Atqui ipfam etiam fubftantiam
rerum mente percurtit, vt optimus theolo-
gus,poftea modo quodam ignotoirrumpitad vnitatem. |
Mens omni conte mplationi dedità » qus gladitim
habet (piritus, quod eft verbuhvDei, éó motum vifibilis
creaturs cum amputant, proficit in virtüte : & vbi à for-
mis fenfilibus fuâmipfiUS imagibationém fegrègàrit ve- '
ritatem eorum qus de rebus dicuntur, inuenit \ Vnde
(peculatio naturalis oritur t at èórüm qus funt tranfeen-
dens fubftantiam j diuinSinuidSque vnitatisrecipitil-
luminationem*, perc^uam vers theologis fubfiftit my-
fterium.
C a p .
Vnictiiqtie Deusappäret fecundiim êam qüam 4 e Deo
concepit opinionem : his quidem qui affedu tranfeen-
derünt materialem cpmpofitionèm, &: vires ahimÿ s -
qiiales inuicém obtirtuétunt j, quoadViiicumeündem-
que cirçaDeüm perpëtUüm motum , apparetvt Vhita's
ôc Trinitas i quo Sé prdptiam fubftantiam detnotlftret*
&eiüs modum myfticè declaret : illis vero quorUm af*
fedus circa crafla&rhaterialia duntaxât compofitaveir-
fatur, nec'habent ânims faCultâtes mutüb connexas,
appäret noii vti-eift, fed quemadmödum ipfife habeiit:
oftendens eos ambabus mänibüs ampledi dualitarem
materialem, per quam corporeus iftc mundus conftat ex
materia & forma. *
C A P . 96,
Diuus Apoftolus diuerfas operationes vnius fandi
Spiritus appellat diuerfacharifmatâ, ab vno videlicet 8ç
eodem affeda fpiritu. Si ergo iuxta menfuram eius,qus
in vnoquoque e ft, fidei donatur manifeftacio (piritus,
.qüätenusparticeps eft eiufmodi charifmatis \ quifqué
profedo fidelium iuxta proportionem fidei &alfedio-
nis anims illifub dits 4 moderatam rccipit fpiritus efficà-
i ciatn , quslargitur ei habitum idoneum ad hoc vel illud
mandatum exequendum,
C a p . 57.
Quemàdmodü hic quidem aceipit Verbum (apientis,
iile verb fciétis, alter autem fidei,& älius aliud è numero
j charifmatum (piritus , qus recenfentutà fummo Apo-
I ftolo .* fia hic quidem per fpiritum confequiraurdonunv
I p e rfed s, immediate, & materis nihil habentis , erga
j Deum diledionis iuxta proportionem fidei » alter Verb
I pereundem (piritum, donumperfeds diledioniseiga
j proximum, alius auccm aliud qüoddam (vt dixijfecun-
I ditm eundem fpiritum, ita vt quifque gratis pecüliare
I donum habeat eftieax. O mnêra enim habitum prom-
ptum ad peragendum màhdatum, ait eflè donum Spiritus.
C a P. 98.
, Baptifma Domini, eft integra moltiécatio Voluntatis
noftrs erga mundum fenfriem. Câlixverb , eft etiam
huiufee noftrs vits prxfentis abhegatio pro veri-
tate.
C*a P. 99»
Bàptifma Domini, eft figura tribulatiorium hoftra-
tüm,quàs virtutis ergô deliberatb&lubenter fufeipimus;
per quas abiedisconfcientis (brdibus,interitum voluntatis
erga eà qu s fubiacént oculis,fpÔ te toleramtxs.Calix
autém,eft figura tentationumqüsrationecircunftantiafum
prstei voluntatem pro Veritare infurgUntin hos in-
uito’S : .qùatum ope diuinum defideriüm àntéponimus i-
pfirtâturs * atquçcircunftantemnaturs mortem (ponte
fubimus.
C AP. ^ioô. .
Ëaeft differentia inter baptifma &Càlicemv, quiaba-
ptifma virtutis caufa mortuam reddit voluntatem erga
ea qus funt in vita fuàuia. Calixverofuadetpijs,
velipfi naturæ anteponere veriium
eam
quàm de
' ‘.o conce
pic opi-
nionem.
il !
D.Paulus
fummus
Apôftoluti
[. Çôr.iz.
G
Calîf, &
B iptifmuj
Chrifti
quid fie.
Biblioth.Vet.Patr.Toth.j C E N -
Baptifmi
ic Calicis
difFcreuua
lift"
1 1