U 66 S.P.N. MdxirniCtf^Otcommuorum, >'f
*Spiritua
ÇIAâV-
twriaf.
f ê Â , ' ^^m^onefiarùmftudium3quo v é i^ t»im rit,ex ig i: Va-
enim ille ribs tuetur, & amïcis onihibus cur®
inimiciotnues ad infered^m nóbisiniuriam font debiles.
At vbiillë nos r^liqüerit, & amjti ottines nos auerlantur,
& inimici omnes aduerfusrios niualefcunt.
' le3Parifiis,CalendisAugufii,AnnoDomini,M.D.LX,, ; .
Quatuor font 'in ■ genere rationes quibus de-
ferimur, vha eftêëconomica, velriti in Domino Chriito,
‘V? ï>b défertionem qu® videtur , derelidt feruentur.
Altera probdtiönis eft, velüti diuo lobo 8c Iotepho
accrdit, 'vt altër fbrtitudinis1, alter temperanti® colum-
ria déclararétur. Tertiadifciplih® * pitern®, quaedecla-
rata eft in Apbftolo ; vt per humilitatem animi excellcn-
tiam sratiæ cqnferu^ret. Quàrta eft auerfioms feu odij |
qux Iudæïs accidit, vt adfedi fupplicio ad refipifeen--
tiamrefledecentur. Omnesautem h ® rationes lalütares
funt, & diuinae bonitatis ac* humànitatis plen®.
97. Soli diligentes praeceptórum cuftodës* & g ë t -
mànidiuiriorumiûdîciorum m yft®, amicosqui diuina
permiffione tëntantur, non déférant: Porro præcepto-
rumcontemptóres, &-quidiuinis iudicij* nbntunrmi-
tiati* quarhdm amicus:agitprö{pere, eius fmlicitararra-
untur : vbi autémtentâtüsmala parieur, déférant iplum-,
aliqùando etiam ad hoftium &aduerfariotüm partesac-
cedunt. . . . ,
- 98. Chrifttàmici, omnes amant ex 'animer, led non
période amantur ab omnibus: at amicrhuiUs mundi, nec
om nes amant, rieeaïnantur ab omnibus. Et Ghrifti qui-
dèm amici, vfque in finem amoris ftudiumâtque ieduli-
tatëm conftânter tuentur : at mundiamicitia, cum.of-
fenfîo aliijua propter mundi negotia interuenerit, diri-
mitur.’ .' ' ’ \ ■ v, ■■ ■ '%../ ■
• \95>. Fidüs amicus, firma e.ftprotëdio. Nam & amico ,
proïpere agehti,bbnus.eft monitor & confiliatius, & co-
operatorex animo (éfuiens: & màla toleranti,adiutor de-
d^ci(Iîrims,Sc propugnator deuotiflimus. .■ ,
10 o, Multiquidem multa de charitate dixeruptrinlb-
lis autem Chrifti diiçipulis illam qu®fttam inuenies.
‘Quoniam illietiam folivéram charitatem, nempe cha-
ritatis magiftrmn, habüeraftt: de qua Paulas dixitî Si
IN T E R P R E S L E C TO R I.
S E mum animum reuocent d leflione? perpauca
qu&damfubobfeura capitula, initioprrna Cen-
turiotpoJita,qu£ adOpt.iMdx.T'initatemptr-
tinent. His enim traie&isJubfiquuritur ea,qu£tibi le
genttfutura.funt longegratijjima.
C 'E N T V R I A P R I M A.
Nicura eftbonum, quod principium
atque iubftantiam facile vin cit,(anda
ter fubfiftehsVnitas, Pater ».Filius, &
SpiritusfamSfcus trium fine carentium
infinita cognatio.: quam^ vt fit, &.
quemadmoduitt fe habeat, quid &
qualisfit) nulla plane ratione confe-
quipoflunt creature. Cum enim ere-
conditaintetiorique natura nequaquam exeat, omnem
mente pf^ditorum fiigitintelleftumsaComnem omnium
notitiarum infinite excedit notitiam.
a P. z.
Quodpropne fecundum fubftantiameft, bonumeft:
quod quiaemoriginiSac finis eft.expers , nec.habet cau-
iam vt fit : neque quafenus eftad yllam prorfus caulam
refertur. Quod auterti«ad hunc modum fe non habet ,
non eft proprie:nempe initium Sc finem habens, ac etiam
caufam,vt fit,atque ad caufem aliquam referatur. Porro
quodnonpropriceft: etfidicitur effe, yoluntate tamen
eius quod eft proprie, per participationem eft ac dici-
tur.
. - ;C a p. p.-
; ; Si verbum prxeedit rerum omnium procreationem,
erat, n@U eft, neceritverbumanteriusverbo.Yer^*
jNuliactea
tura SS.
Trinitatir
fjognitio.
aem ratio-
qe afleqtj!
poteft.
F
. 7----- o. . , r- a,;' ,• >v„ AV, r*r) I non erac, noneic,neceiitvcrDumaiucruisverDO. ver^
habueropropbettam, &fcmro omnia my ft .» • | bumautem mente non caretaut vita, fedintelligit,ac vigntionem,
charitatem autem non eo , n l tia . F * { vtmentem gignentem habensPatrem fubftantiali-
Chantatem ergo confequutus,ip u ter fubfiftentem, & Spiritumfandum, yitamfubftantiaquutus
es i quoniam Dens eft chantas. Ipfi gloria in fiecula,
Amen. ' 1 ■ " I 7 G a P. 4. 7
-------1— ---- |jfej—■— —~^~r~—1 I VnusDeusjvnius filij genitorPater,&fonsvnius Spiritus.
fenâfrï.vnitastnihimeçbu'fofe> &iùdimdaà'Trini>
S A V T / ^ i n p T Q Ç T T ! tas^mens fine principîotfolusfolius origine catentisverbi
f \ X X * 3 X JiV X A i fecundum (ubftandam genitor> foliufque fempitemæ
Oecono-
' micaintel-
lige, quse
pertinent
. addiuinâ
difpenfa-,
tioné quia
hîc nihil
de refa-
miliari.
D
PATRI S MA GIS TRIQ
Y E M A X I M I, CONFESSORIS,
A T Q X E m a r t y r i s v, y a r i a c a p i t v l a
tum Theologica, tüm oecoriomica, de Vir-
tute& YitiOjCenturijs quinque
diftiaâa.
! I n t e r p r è t e J o a n n e P i c o , C l a f l i u m T n q u i f i t m a r u m i n
S e n a t u 3P r a ß d < L j . ■.
ExeiufdemEpiftoläDediCatöria, adÉpifeopum^
Glerumque Parifienfeîn.
B Orum leâmiem UbeUorum ( 3e S. Maximï libris quidem
omnïbm fftft maxime de qs qua fequuntur, Oeconomicts
deVirtute& fuio quingentis Capitibus, loquitur) qui-
, cunqtieampleäe(ur3imprimuhuncjruäum referet,v finter
arimum &wrpus limites portât ,:& quit euiufque feorfimpropria
jint, clare dtfternerepoftit : omnes item animi cogitattones
& nunifiros lütusfenfus bumanos, impuris expurget çffcftibus,*
quïintelleâum & cognofcendi vïtnobcacant, & nefyncere Deum
jpeculemur & amenais, impediuttt. Hasquinque. de Kirtute & ■
yitio centurias, è Bibliotheca Regia vt offenem tibi, Praful
optime, ttiuTftergaprpbos& eruditos patermm officium fuadet,
Vitae fons,nempe Spiritus Ian€ti.
. • . C a p . 5. ‘
VnusDeus.-namvnadeitas, vnitascarens origine,fim-
plex Sc fuperfiibftantialis, partium expers &indiuidua,
cadem v nitas ac Trinitas .Et r eliqua. fp
C a p.,- <5>
Cam omnis co mmuni o ante concipiatur animö,quam
ea quae communicant, omnes proculdubio mànifeftè
aëaturas anteccdit difereta prorlusillarum caufa: yt qux
natura priüs exiftit &.intelligitur, quam cieaturæ; non
quemadmodum fubftantiapraecedit accidentia (nämita
diuinum numen declararetur comppfitum,opus habens
hy poftafi Creaturarum ad complementum fij* fubfiften-
tiaêî fed eo modo qùo fuperrubftantialefubftantiaman-
tecedit. Si enim artes adinuenêreftguras eotüm quæ ab i-
pfis prodeunt & vniuerfi natura (pecies eorum quae fiib 1-
pfa luntrquanto magis Deus, vtiluperfubftantialis, rë-
rum fiibftantiasex nihilo fubfiftere fecit ? Imo potius a
theûfubftanriamexdpdentë diftâfinfinite, qui feientias
coniungitattibusadinueniendas figuras, & naturae tribuit
vim fpcciei cuiuiuis effedricem, atque ipfis fiibftän-
djs idipfiim quod funt conftituit. • f
C A p.
f-, Qui commjinieabilis eft creatutis, non feeunddm
ftibftandam, alioyeró mod'o defidërat ilfis quaepofiunt,
Chriftu* (
: qyomodo
' naleatar V;
linanimis
FI fidelium.
I Chrifti
■ mater,Vit-
C a p . i i .
Ingens Incarnationis diuinae myfterium pefpetuo
manec myfterium , non ob id’folUm quod pro modo
ôc fàcultate eprum quiper illud faluantur , explica-
tum, habet quippiam nondum cpnfpe&um , maiuseo
quod enarratum-eft : fed ob ld quoque quod Vél il lud
ipfuni qUodvideriputatut , manec adhuc'prorfus ab-
ftrufum : vtpote , quod nullofermone, ficuti e ft, co-
gnofci queac. Neque çuiqUàni , qupd diçitut, yidèatur
paradoxum. Nam Deus, cum fitfuperfubftantialis, &
omnem fuperfubftantialitatem tranfeendens, quando
ypluit ad fubftantiam d'euenire, modofuperfubftantia--
li (ubftantiam induit. Ét hanc,pb'eau(am pro hominibus
vt amans hominum, ex humana fubftantia verè fadus
eft homo. Porro modum quo fktftüs èft homo, fempet
habet inexplicabilem y pro' hominibus''enim fallus eft
homo.
. Perpendamus fideliter incarnationis diuinae mvfte-
Jffceatum
Pon af
wmptum
Chnfto, &
Fur.
cbmmünicari, ab arcano fubftantiæ fuse plané non dégénérât
: cumyeljpfe modus fecundum quem commu-
nicari cupit , perpetuo maneat omnibus indietbilis.
Quemadmodum ergo Deus Ca quamipfe nouit ratione
fpontè fe communicat : i ta etiam volens modo fibi co-
gnitio excitâüit ea qüibuscómmünieatur, beneficiobo-
nitatis pbtentiam fuperantis. Qiwré quod yoluntate
conditoris creatum eft, nunquam ei coaeternum efiepo
terit, quod voluit ipfumprocreari. \
C a p . 8.
Verbum Dei femel duntaxat fecundum carnem geni-
tum, beneuolentia, qua compleâiturgenusfiumanum,
his qui volunt, luberis femper nafcitur fccundum fpiri-
tum, ac fit infans per virtutes feipfum formans in il lis*,
tantumquéfemanifeftat , quantum fufeipens* capère
nouit: non inuidia minuens fuæ celfitudinis explica-
tionem ,fed mpdo trudnans viderc cupientium faculta-
tem. ItaDei Verbum, quodpro viribus participantium
fempet apparet, fecundum excellentiam myfterij perpetuo
manet omnibus inuifibile. Vnde fa pienter nuius
vim myfterij perpendens diuinus Apoftofus , ait : lefus \ rium ;■ ac fine vlla curiofitate 'glbrifîçëmus duntaxat
Chriftus beri & hodie ipfe jn fttcula. Sciens hoc myfterium i eum cui noftragratia complacuit illud fieri. Nam qtiis
femper nouum, & animi comprehenfioni nunquam an- i dicen^di demonftrandive raculcate confequi poteft , qua
tiquafidutn. ratione Dei coneeptio fiat ? qiro pa«ftogignatur caro*
C AP< I fine femine ? qui generatio fit abfque cprruptione?
L • . quomodomater, quævelpoftpârtumvirgôpèr.man<-
ChriftusDeus nafcituralTumpta carne animamintel- | fie î quopadto qui plufquam perferSbus erac , ætate fuc-
Ieaiuamhabcnte. Qui cum rebus ex nihilo creationèm ; cedente pfoficiëbat lquo padóbaptiiabatur, quimiin-
concclTerit, faiftusefthomo. Quemdumfupernaturali j dus erat ? qudmodo nutriebatur, qui efiirit ? quo pa^
modoyirgo peperit, nullum difleduit virginitatis argu- j £to robur conferebat, qui facigatur f quomodo jegtô-
mmwm jj tah§, famtatem donabat ? quomoHo moriens, yiuifi'ca-'
bat : & vt primuni^oftremo loco dicam, quî Deus homo
faânseft ? Aclànèmaius myfterium eft, quo pàdo
fubftantialiter & fecundum hypoftafin Verbum erat in
carne , qui fecundum .fubftantiam & hypoftafin torus
eft aj.ud Patrem qup pa&o idem natura torus eft
Deus , & fecundum naturam totus fadtus eft homo,
neutra prorfus abnegata natura : diuina minime , fe-
cundumrquameftDeus ; neque noftra, fecundum quam
fadus eft homo. HuiUfmodi myfteiiafbla capic fides,
qu?e eft hypoftafiseoium qu« mentem fuperant & ratio-
nem. ' «
Dca* eft
fuperfub-
ftanciulis.
Cliriftiin- ,
carnatio-„.j
ncmnulhi
dicendi
demon-
ftraadire
facultas
poteft ap
fequi. I
mentum. Qua enim ratione fadus eft homo fine vlla na
tur® alceratione, aut communicatione poténd®:fic earn
qu^ peperit turn matrem efFecit,tum virginem conferua-
üitmiraculo, miraculum circa idenideclarans, itidem
alterqoccultans alterum. Deus enim afeipfofecundum
fubftantiam Temper eft myfterium; qui tanto magis ex
adytisfubftantislu®feipfumexerit,quandb coniienien-
tius eft ilia explicando fecretiora fieri. Rurfumque tantè
plus matrem quae peperit, virginem reddit; quanto pr®-
ftat dicere fcecura virginitatis indiflolubile vinculum ef-
fici.
InnouaUtur natur® , ficque Deus homo, ri<5n diuina
fblum conftans & immobilis natura mouetur ad
earn qu® mobiliseft &inconftans, vt gradum fiftat,: nec
humana duntaxat jnatura fine femine fupra naturam
excolit carnem Verbo congruentem , vt pergere defi-
n a t: fed ftella quoque interdiu apparet in Oriente, qua
ducit Magos ad locum incarnationis Verbi : vtiudi-
cet fermonem qui apud legem habetur & prophetas,
mouentem myfticèfenfiim , aededucentem gentes.ad
fiimmam cognitionis lucem. Plane fiquidem ferm© le-
galis atque propheticus pieintelledus, inftar fteli® de-
ducitex decreto virtute gtati® vocatos ad notitiam in-
carnati Verbi.
;; (G APi l.i i i :
Quoniam ègo homp fpontè tranfgrefius fum man-
datum diuiniim ; foliditatemque natur® m e® , fpedi-
uinitatis me demulcens diabolus , detorfit ad volu-
ptatem , per quam fiibminiftfata rhorte itifultabat,
triumphum agens ob naturam corruptam : pro|)tere^
Deus fadus eft homo perfedus-, natura nullatenus im-
mutata' dempto peccato (fiquidem de natura non èrat)
vt obiedo carnis alliciens prouocaret Dracpnem ilium
infajiabilem, inhiaritemad dèubrandum carnem , qu®*
quidem illi toxicum erat futura, & virtute dëitatis ini-
pfa latentis prorfus ilium deletura human® verona*-
tuts remedium, ad recuperandam vi diuinitatis in ilia
recondit® priftiaam gratiam. Vt enim ille eftufo ma-
liri® fu® veneftO' in lignum^ feienti® , naturam qu®
guftauit-, corrupit , ' ita'etiam ipfe volens deuorare
C A p. 14*
Adam poft inobedientiam didicit, generationem
^naturalem à ypluptateiniciuçn fumere : quam Dominus
expettens àhaturâ, ebneeptionem qu® fitëxfemine,nou
admiftt. Muiier vbi tranlgrelft eft mandatum , à dolore
generationemnaturalem incipere demonftraùitriianc
ànatura Dominus exciiffit, natufquenon permifit eam
qu® pepéreratjcorruptionem pari : vtvnà tam fponta-
rieam voluptatem, quam propter eam coadè fufceptùm
dolorem à natura depelleret j quorum non erat audor,
vt qui ptofiigator extitit : ac dbcerêt myfticè 8c fecundum
intelledum incipere ab alia vita, quæforfan àdôloite Sc
lahoribusinitiumdùcitjfèd plàfiè definitin delicias diui-
nas&læcitiaminfinitam. Idcircoqui crëauit hominem,
fithoiftb, & nafeitur vt homo, vtfelüet hpmiuem ^ac!
pàffiônes paffionibus curer : qui ipfe declaratus eft elfe
paffio paffionum noftrarum, modo naturam Vincente,'
fuisincarnepenuriisbeneuole renouans noftros Ipirita-
lês habitus* t
C a p . i j .
Qui diuino defiderio dudüs vicit afreiftionem am?-,
mie: erga corpus , incircumfcriptus eualit , licet'a-
gat in edrpöte. D E V S enim qui defideraritis trahit,
affedum j inconfusè fublimior eft omnibus , née
finit eüm qui ipfius defiderio tenetur , cuipiami ëo-
rum qü® fuht- inferiôrâ Deo , defidériutn affigëre.
•Qiiocirca defiderio Feramur in Deum tptis natur® viribus,
& ab pmnibus rebü's cörporeis inuidufn redda-
mus animum , Sc affedione tranfeendamus ea omniä
Domini »potentia deicatis inca latentis deletus | qu® turn fenfii dim intelledu percipiuntur : Sc quoad
.. _________■___ J ftnimum nihil planè damni patiemür d circunfcriptione
• H l i 4 natura-
Fid :i defl*.
nicio. '
Q