■ f virtftt-
y/etçtl T*
*a6ûA».
tm p V
#>
}6 t . cJMnxïmi Confejf.
Hon quxcunqnctiiftitiam nobisinfcrunt,corundcm
gratia etiamirafeimur. Plura funt enim^uætrifti-
tiamingerunt citrairacundiam : veluti, fra&um eft allquid
, periit hoc, mortuus eft amicorum quifpiam ; propter
bæc acque eiufmodi dolemus tantum propter reli-
quaautem dolemus Sc irafcimur, nullaIcilicet philofophica
ratione exculti. . ,
cf6 . Animus qpi rerum cogitattonesfulcipit, ad quanj
quecogitationem in alium habitum traducitur. At lpiri-
tualiter iljascontemplans, advnamquamque contem-
plationem varie transfotmatur. At inDqo pofitus neque
forma neque habitu mutabilis peifeuerat., Quippc vni-
formem conpemplans,&ipte vniformis redditur Sc totus
97 Anima perfe&aeft, cuius vis affe&ibus obnoxia
proriusadDeum declinauit. • :
98. Mens perfeda eft, quae per veramfidemilium t
fupermcognofcibilem fuperincognpfcibili ratione fu-
percognouit. Eteius opificiavniuerfacomtemplataeft.
inque lllis ipfis prouidentiæ 8ciudicij cognitionem mm.
prehenfibilem à Deo eonfequutaeft, quantum""'
nomines fieri poteft. .
99. Hoc caput in Gr&co exempUri non reperi.
100. Tempus tripliciter diuiditur .Et fides ad très tem-
poris fe&iones extenditur. Spes ad vnam,charitas autem
ad duas. At fides Sc fpes faltem ad tempus durant : cæte-
rum charitas ininfinitafaecula, fuperimmenfofuperuni-
tatamen t^ugefcgnsSc crefcens permanet.Et hoc nomine
maior-o mpium eft charitas.
E IV S DEM DE C H il RI TA TE,
CenturialV.
com-
eiusinter
ruht i Aut quomodp yerè dicerentur opifieia-, fiopifici
eflènt coæterna ? Atquihicfefmo Græcorumeft,quief-
fentiæ nequaquam i fed folarum qualitatum opificem
Deum introdùcunt. Nos autem qui Deum omnipotentem
nouimus, nonqualitatem, fed eflentiarùm.qualita-
tibus praeditarum, authorem.8c opificem Deum affirma-
mus. Quod fi hoc verum eft, confiât ab aeterno nequaquam
vnà cum Deo res cqnditas cxtitiftè.
7. Diuinitas Scretfdiuinçpartim nofcipoffiint,partim
non nofci poflimt. Et nofci poflunt contemplationibus
quae circa eas funt : incognoicibilcs veto funt iis quæ fe-
cundumeasfunt. î
- 8 Ne habitus promptitudines quaeras ruperûmplfcî
Scinfinica fandaetrinitatis eflèntia, ne illam facias.veluti
crèaturas compofitam.Quod perabfurdum 8c nefandum
eflètdeDeocogitare. , • • «•
9 Sola fimplex.Sc vniformis, f 8c fequaliSj 8c paçatà,
8c aliéna à feditibne eft, immenfa eflèntia 8c otnnipo-
tens Sc omnium rerum creatrix. Omnis autemcreatura
compofita eft ex fubftantia Sc accidente, eftque indiga
diuinæ prouidentiæ , vtpote non immunis immutatio-
num.
,10. Omnis incelligens 8c fenfitiuafubftantia,àDeo in
cflèntiam perduda , vires ad res cogUofcendas accepit;
intelligens,intellediones;fènfitiua,lenfiones. ■
ii. DeUs quidem nullius rei particeps,nihil quam im-
pertit : at creatura 8c particeps eft Sc impertit,particeps in
hoc, vt fit SC benè fit,impertit autem folum benè eflè.Ac-
quialiter corporea,aliter incorpotea eflèntia.
n. Siquidem inçorporeaeflentia ScfaciensSc dicens
Sc f Sc contemplans benè eflè impertit : at corporalis fo-
lumcontemplando. . . ( :
•’if; Semper eflè aut non eflè rationalem Sc intelledus
capacem eflentiam, fitum eft in arbitrio eius, qui omnia
bonacreauit. Atilliipfabonaeflèiuxtapropofitum ■» aut
mala,pofi t u m eft in voluntate rerum condi tarum. .
14. Non circa eflentiam creaturarum malum confi-
deratur : fed circaerfantem motum, Scrationinoncont
M
f*««.
i" cttfyti-
PRimuro miraturanimus diuinam infirmitatem ,prae
omnibus çogitans Sc illudimperuium Sc multis mo-
disdefiderandum pelagus. Secundo obftupefcitcogita-
tione, quonam pado ex nihilo omnium rerum lubftantiamin
eflentiam perduxerit. Sedquemadmódummasnificantiæ
eius non eft fipisjfic neque eius fàpientiae vlla j, tentaneum.
eftinuentioautindagatio. 15. Redaratione tnoueturanima, cumeiuldempars
2. Quomodo emm non demiraretut immenfum il- | conçupifcibilis temperantiæ formam recipit,'irafcibilis
lud contemplans 8c omncm ftuporem excedens bonita- j charitatem compledicur, 8c auerfatur odium, rationalis
tis palagus î autquinon obftupefceret apud fe cogitans, | vero ad Deum pénétrât precatione Sc fpirituali contemquomtwlo
8cvnderationalis8cintsUigens eflentia fad a j platione. .„ - |
fitj 8c quatuor ilia elementa,ex qu ibus corpora funt com- I i f . Nondumperfedam charitatem confèquutuseft,
pofita, Cumnulla horura generatipnis ante materia exti- j neque diuinæ prouidentiæ fecundum profonditatem
teritîTumquævirtusillainf bpusmota,hçcortmiaper-‘ çognitionem , quiin tempore tentationis in doloribus
duxerit in eflentiam ? Atqui hoc Grscorum fiiij non fu-
fcipiunt, ignorantes omnipotentem bonitatejn, Sc ope-
ratricem illiusiuperomnem humanum animum, Scfa-
pientiam 8c cognitionem.
5. Ab aeternc Deus return opifex exiftens, quando
vult verbo confubftantiali 8c fpiritu fando operatur per
immenfom bonitatem. Etnedicas, Qua ratione nunc
demumrescondidit,, cumfemper bonus fuerir ? Quo-
niam 8c ego tibi dico, quod infinite eius eflentia infcru-
tabilis Sc imperueftigabilis eft fapientia,qugin humanam
cognitionem non cadit. v
4. Rerum opifeXcreaturarum cognitionem,quaeini-
pfp ab aeterno fuit, quando voluit pcrfraxit in eflentiam,
8c in rerum naturam produxit. Abfurdum enim eft de
Deo omnipotente haefitarè, num poffit ali quid ip eflèp§
tiam pcrdacere,c(uanéoillivifum eft.
5. Quamob eaufam Deus res condiderit, quaere, eft
enim cognitio. Qüom°flp autem 8c cur ita recenter, ne
quaeras: neque enim hoc animo tuoeft cqmprehenfibile,.
Nam rerum diuinamm quaedam hominibus funtcom-
pre.henfibiles, quaedam incompreh'enfibiles, Siquidem
contemplatio effrenis, aliquem fqrtè per praecipitium
ageret, vt quidam,è fandis patribus affirmare non dubi-
tauit.
Quidam affirmant res conditas vna eum Deo ab
aeterno extitiflè, quod nullo pado fieri poteft. Quomo-'
do enim res, quae omnibus modistinitae funt, cum eo
q ui in vniuerfum infinitiß eft, fimulab aeterno eflepotue-
8c moleftijs fibiaccidentibus longanimitate non perdu-
rat , feiplum à Ipfritualium fratrum charitate abfcin-
dit. 17. Diuinæ prouidentiæ fcopuseft, eosquivitiis di-
uerfimodè diuulfifunt, per redam fidem 8c fpiritualem
charitatem adunare. Siquidem ob hoc iplum falua-
tor paflus eft, vt filios Dei difperfbs ip vnum congre-
garet. Quocirca quicunque turbulenta non tolerat,
neque moleftap atitur, neque dura 8c laboriofa fuftinet,
extra diuinam charitatem 8c fcopum prouidentiæ ambu-
lat.
18. Si charitas opus eft,eflè longanimem8cbenignum,
quiparuq ac deiedo anirno in malis.accidentibus eflè foie
t, Sc ob id ipfiim parue agît contra eos à quibus dolore
afficitur Scmoleftia , arque femetipfum à chantatè erga
illos habenda diuellit , quomodo illediuinæprouiden-
tiæfcopo non excideretf
,ricf . Attende tibiipfi cauens, neimprobitas afratre te
fegregans, nop in fratre, fed in teipfo inueniatur. Ac pro-
pera vt cumipfb quam prim urn reconciliatusin gratiam
redeas,ne præcepto charitatis excidas.
20. Caue ne charitatis præceptum defpicatui habeas,
quoniamper illud films De» efficieris, tranfgrediens autem
filius geHennæ inuenieris.
21* Ea quæ ab amkprum ^charitate nos fègregant, ifta
fere funt, inuidere * àutferre inuidiani, damno afficere
aucaffici,ignominia nbtare autnotari. Prætereacogita-
tiones quæ c fufpicionibus natæ funt. Caue ergo vn-
) ' ■ . ' 'quam
^ Ü t 'C h i r i t à i è , f c e n t u r U I V . ?
tale aliquid facias àütpatiaris., ne quàÂdo ab ami-1 mólefta auditU tibi dida fint f fiuè ad alium de të éâdid^
ûuam *
Côrum charitaiire legregeris. * , ; ,
i i i Âccidit tibi a reatre àli^ua tentâtio, 8ç dolor re ad
bdiüm éius pertrahit, he vifitaris ab ödib,fed yince chà-
jltacebdiüm. Hocäutem mbdo Vincesifipróillooraue
risDeuihvëréôcexahiftio ■, eiüsëxcufationembenigne
accipièhs i âut etiam ipfe illüm çxcufans, teipfumténta-
tiôriis câüfàtii 8c àuthorèm reputàhdo 1 ac ldtigahimica-
tem bbtinéndo, donee ifta nubés pertranfîerit.
2j.s Longanimiseft j qui tentationis finem Cxpedat,
Sctolerantiægioriam acquiirens.
24. Vir longàhimis , multaeft pruflentia præditus,
quoniam binnia qüæcunqdè illi àccidunt ad finem fe-
fèrt: Sc hunçèxpedans omhiaquaê ipfi môleftaftint ,æ-
qup fuffért ânimo. Ât finis eft vita ætetna, fecundum Ä-
poftoljîm. Utcautem eft vit#,&ternà, vt iognàfçantief )lntn n*
fum jt)fium, & qùefri mifijti I4ßm Cbfißum;
' i f . Ne faÇilis efto in äbijeienda fpirituali charitate,
qüoniàm huflaaliâcottfëqüënda fàliitis via relida eft ho-
minibus.
i è . Câftehe fratrein héfterno die fpiritualem Sc virr
tu pofteâihaudieris ; necogïtationesjniuriarumaccepta'
rum memoria compledens, adexitiöfum ödiumfratris
tuirégrediàtis, ,
'< 55 ; Non pdtèft ratiohalis anim^ fcrga hominem ale ns
odi\itn,erga Deum pacatè agere,præceptorum datorem.
Si (riifn, incjtfit, Hofi rèmferiiis bommbm eriftdfudjMqMpdtçr
vefter coeleflu rcmittet vol is errata veßra. Si autem ille pacem
agêrenolit i ta tarnen temètiplum abodij malignitate,
purum conferua. pro illo pure precando, neque çidem i-
pud vllum maledicèndo;
i,6. ineftabilis fanftorum angélorfimpax his duobus
artedtibus fit mata eft,nempe charitate,quam ergaDeum,
ôc qüam interfehahènt murua’m. - Si.ihilitef'quóque o-
vnnium fanftorum qui vnquam à fæcfilo fuerunt.Omnif
busergo modis redèd Saluatore noftradiiftum eft, quod
ab liis duobus mandatis tota lex 8c prophetæ pcndere
fbleanh
i- 37» Ne tibi placeas , 8c non odio habebis fratrçm
j tuum : nequeteipfuniadarpes,8cDeum amabis.
I 38. Cum fpiritualibus fratribus conuerfationem ha-
fcute pfædifùm, propter odium hodie tfbi innatum ex ca- i here 8c viueredeliberatum habens, omnibus voluntati*
iuiiima qiiatefathàriàs irnpetiùit i maiitmScimp^ôbum bus cuis longum vàlere ftaciih pr*foribüs renuheia^ Ne*
Judicés : fed potiüs charitatis longanimitâte hefternaei que eniro alio pado pacem agere: poteris , neque erga
ius boria animo réputahs, hodiérnum odium ex anihio Dçüm, neque eumijsquibuSçumvixçris.
fcijcias. • . 39. Quiperfèôtamcharifatem conlequipotuir, 8roi7.
Caué,ne qüémherivthominembonüm&virtu- mnem fuam vitam ad eius regulam compofiiit, ille dieft
te præditumlaudare 8c magnifiéeprædicarefolehas, ho- Dominum Iefum in Spiritu landto ; 8C è contrario çon-
die Vt màlum 8c improbum vitupères* proptereaquôd trariavidelicet-.
charitatem tuam in bdiiîm coniiertérisi rratris reprehen- 4 ® • Charitas quæ ergaDeum eft,ad diuinam cpnuew
fionem , improbi odij tuiexeufttionemfaciehs : fèd in i- fationem animum folet extollere : quæ autem crgapro-
ifdem laudarionibüs perfeuërâ, tamètfi dolore a'd hue te- . ximumeft , fèmper optima quæque de jllp çogitarç çunr
hearis. îtafier, Vtfaeiils iibiad fàliitaremcharitatem re- | dem facit.
greffuspatëat. 41. Inanem glpriam adhuç amantis , autalicui rerum
■ i 8i Cane rie îaudem quafratrem celébrarc confiiëui- materialium incambentiçeft, dolpre afticiergahoming
fti,propter dolorem adhucîn te cælatum,quo illi clanciî- propter temppralia ? aut ob aççeptarum iniuriatum me"J
lum infehfuses, in teliqùorum ftatruriv conüerfatiôtie moriammalèdeillis cogitare,aùtcpfâem odioprofçquh
atque colloquio obliquis 8c malignis verbis adultères* ■ autféediscogitationibuseflèdeditumj Ç^tetumabaub
adihifcciis fermpnibüs pcCultam vituperatibhem : fed : miDeia^antehaeppmniaalienäfunt, ,
potinsphrà UudâriipheinCôÙoquijsvtëre,atqueèxanfi* ■ 4a. Çuhinihihnanimpcurpediÿeris^utfeèe}:is,çnm'f
inhpro iUô.pèriride vt pr o te iplo precare. Atquèitaejy.- i que deeoàqup damnum datum aut injuria tibi objecta
riofo:ôdioftatimlibëràneris:v ’ eft',aiitfa(5tïimconuitium* nihil maliçogitaucris,iniuria-r
ig .N e dieas,Neqüaquam odio habëofratfemmeum, | fomillatarumimmemor » cumque tempofo prëèationis
memoriam aut mentionemejus auerfahs r lèdMoyfèm aninium^b omnibus tèrrëm^rerumque formisalienum
audi dicëtèm; Ne odio habeas fratrem tuum animoftuo, | pbtipueris , trfnç compertum habeas >• quöd ad modum
fèd leprehénfipnë obiurgabis fratrem tuum, §ç ponfo^ ; in4plentiæ,perfé£tæqU6 charitatis pëtueneriSf
cipies propteripf impecçatum, • ‘ 4 ?'* Hand médiocre çertamen eft ab iqanisglonæcu-
30. Sifortèfiaterquitentàtur, tibimaièâicereperfe-.| piditalçeliberarï. Liberaturautemquifpiam perpcçul*
uerat,caùe ne tuproptereaècharitatis propofitotrànsfe^ tam virtutum pperationem 8c crebriorem preçandi lé-»
rarisjcundemimprobum dæmptiem éónturbantem te in ■ dulitatém. Cæterum fignum animi ap ea liberaçi,eft non
animo fuftinçnsi , Sic autëm àcharirate npn excidès, fi ■ foâlè cogitate ob iniuriarum memoriam aduérfuseum,
conuitijsla;ceffitüs*bèhedigerisjfiihfldijsimpetitus,bè4 | ^quoqnisprobrofç affeâuseft, 8cmaleçlici5 Verbisim*
ncuolentiam ôbtihuèris. EchæcipfaÇhrifti philofoph'iæ j‘ pètftus.
via eft, quam fi qüis hoh ämbdkt^ hePpiinf fed bÜiü habfi
taturus dt.
3 t Ne tänquath beheuoios eos eiiftim^Sj quitibi fer-
monesadaurem äpportarit, doloremd? odium ergäfrä-
tremin te operantes, tametfi Vera närrare videantür i fed
tanqnam peftiforos ferpentes feiuS generis homines auörr
fare, vt 8c illps a maledicentias 8C calumriis vitiöcom-
pefeas, Sc tuam ipfius pnimdth 'iiÄprptoitsitc libe-
res»
31» Ne obfeuris 8c äsnigmaricis fermpntbus fratreitt
tuum odiolp püngäsmefimiliaab ipföviCiffimexcipiehs,
charitatis propolittxm ex vtrpqueeijcias. Yerumenim-
ueio cum amabili verbörumlibertate vade 8c ipfumre-
,dargu.e,vt fiiblatis caufis d oloris ac triftitiae,cpnturbatio^
ueVtrofque fubleücs;
33. Omni diligentia £onfcienriam tuam ferutare, ne
qüandb tua culpa frater tiius irreconCiliatüS mäheat. Et
ne contemnas illam eptdis tui arCanacpgnofcentem, 8c
accufantem te in occülto exitlis vitietuae, Sein tempore
ptecatiönis obftactilo tibi exiftehtem.
34. Ne velis efle memor f empöre pads eorum qu*
tempore triftitix a fratre tuo didta fu n t, fiüe infaeiem
E ib l io t h .V f t .P f lt .T om .7,
44. Si iuftusefle yöluerisj ynicuiqueearum quxinte
funt partium »ca qux fua funt pro diguitatc diftribue, a^
nimx dico 8c corpori. Et parti qüidem ratiohali animx,
lediones Sc cpntempktipnes fpirjtuales, & precahdi of-
ficium: parti irafeibili» charitatem fpiritualem qu* 6p-
pöt.atur odio; concupifcibiliverb , modeftiam8c tem{
perantiam; corpori aütemaUmentum 8cindumenta,e^
queloiäquäeeruntpeceflaria. _
4^. Seciindum natüram operatur animus, cum affejäionesfibi
fubiedashabuetit, 8(A-erumpaufasa'cräriohes
contemplatus fuerit18c cum peo .cpnuerfariönem
habueric.
4 <5 - Quem^dmodum fanitas ßc morbus in ammantis
corpore confiderantur,ac lumen 8c refiebriin oculo:fic
Virtüs 8c ykium in anima * fie pognitip 8c ignorantia in
mente, / ' : ■
47, Jn his fribuS Chriftianüs philo(pphatur'r urprs-
ceptis,in dogmaribus. Sc in fide, prapeepta mentemab af-
fedibus fegregant; dogmata eandem in rerum pögnicio-
nem perducunt; fldes verö in coht<m^lati°nem land.®
trjnitatis. /. . er n.-
48. Quidam cettanrium folütivcogitationes aftedi-
' ....... Hh