a 38 Paul. AqßUeg. Diaconi,
D
It A'ci-
TVS.
I
P ROB V!
Gapitolio, atqüé dypeufiyipfi aüreura^ pröcefes
ïacfauerc." ' \ '■<■■ . ’ - **.
Qjüintilius póftcftt’fti Claudii Frateri confenfe^militfitn
ïmpCTacöreië^uVeft/vnic^möderaÖönisvir&^iliJ^tis,
‘^^uandüsfratdj'vèlpraferenduS,C9dlehiIiSenatqsapp
kftis è (IA ugU ftu s:, deeinio fepq&o imperii die occimS ê ft.
ArinoaH vibe cbWdita M .X XV IJ. ^ure|iaa|isi^1cefi-*
musfebu’ndüsabAuguffqimpèbatè^
tuèpa'tremediocrij&'vc qiüdam feiunt, Atirelii clariffimi
■ Sériatoris cölön6 |PaciaWpenfi,qi^cftincerDaci5 &Mairhmödici,'
&^;brudelitatémprö^
thosinDariuBioftfenuilfime^
ifltiquiste'ribmfsftataic.llleihaua
lesandro,feuCfe|ari dïdatört.Nam Romanumqrbeïnïri-
ennio ab inuafbnouè réceptéaitVcuAlëxanderanaistrede--
dfa,përvidoriafiftgentes ad Jndiam peruènerit,&: C.C^-
ïatdecenniö fiibe|etit Gallos ,aduerlus c i ues quad r iennio
cóngrcffas.Ifteuptdtalia tiïbi pr<*liis yidpj fuic,apqd Placë-
'tiattfcöC iiixtaamnem Mefaurumc&c Fanum Fprtungt.po-
fïfeflio Tfcinerifibus campis. Huïüs ternpórib. apud Dali
fbicas SenunT^lmperatorëffbiSüs, mÖxarui^obtrdc&cuCi
ïfte primus apud Romanos di'^ma c;apiti inn^x.uit, gem-
mifq;& omMaurata vefteaquqa ad Iiu'c fere incqgpitu Romanis
mórib. vidébaïur, vfuY<M:.Hicmm Sc
fctiöribüs Vrbemfepfit, templum SoIis^dificauit}m.quo
Infinitum aüri gemmaiumq; con ftitu it. J?örap$s *5g^i$,yj[ü
Oópüloi n ftiiu it .S u pe rau i tin'^^ia-Tet^cninapiid Cata-
%inosdpfoTetrïcoprodence'exe^tcitutpluum,óuiusafli-
^uas fetfiriöftësferre honpoterat, Quin ctiampetlitteras
èccultas Aurélïartum itafuerat aepfecatus,vt in^er^ia yer-
fuYergiliario vfëretur:
Eripe me hts inuitte malts.
gloria milité® §jj àdmit^ïfeati^rrem
aBarbaris qçëâ^tasing|nti præliorum FeHdtate rëftituit.
Bëlfe <feinâed»sA*$ piunnao^gpfi^
contra quofdàrti impératores ab exercitù’créatpSjVnüm in
Orienté adueyîüs Sahuninum ,alterumaduerfôs Prp|ylû
& Bonofum Âgrippinæ,quos magfiis certaminib. bppref-
ric.yineasGafios&PannbAios habere
litariAJmu rpontemapndSirrniü}& Xuré^qaipüd Moefî-
atrt fiiperiorerp,vifteis Gonfèruitj&pt^^^î^^^Fq^P^Q5
dèdit.Hiççü ^ëllainnu'tpera geffifiet,pacepartà,dixic brè-
ui milite^ neceflàrîo's non futurps : viçàcer^'ftrehuus ,iu-
ftus, & qui Âurefianü æqùaretgloria mifoari^mprû autéciuditàtefuperaret.
interfèdus tamée^Sirmiqjtùmultumi-
Iitûjmturriferràta. |mpçrauit a.nnps.{ei&: mefès quatuor;
Ahno ab Vrbecondi|à M’.Xt.Çarus Îvlarbongîijatus
in Galïiàjtriçëfîmusjfextüs ab Auguftq impériuiplfte^n-
feftim Garinum ôc Numerianum filios Cæfàres fecit^cijm
quibüs rëgnâuitannis duobus. Sed du bellû,adue tfos Saf-
matas geritjnünciatOpGtîàrLimtumultuadOrieriteipOtb-
feétus éitvC^ùic.um A,nUpchî x degeret^Hurnerianushlius
eius voluiÉ intrare in ÇCçIefiâ>explorarernyfteria
norum.Atvero làndus Baby l^p.rohibuiteü d^cen^N pn
licet tibi videre diuina Chriftiano|qu^m,y^ fis.ppl-
liuusidolicis iacnficiis. Quimdignatusocciditcùm.Hic
cônttaPërl^res.nobiles.gelfitjiplos.prælipviçiXjSçleuc^a
& Gcc'fîplibnté vrbes nobildlimas cepît. Et eu caura^per
Tigridcip haberet,.*yidiqîinfalminisperiit.^majeriaiius
quoqj filius eius quem'fqeum Çïiàrem quxeratad,P^r(àsi
aéoleip£nsegreg^ipdoîis,'düoculoru^|olore coçeptus
iiiiëduîoyeherett}r|ch;puiroreÂ
petinfidiasoGcÜ^elî.Etquüdolo oceultareturipiinsrnors
qpôuîqj Apec inüadete ppflèt imperiuln, Foetore ead^eris
" fçeju ^.eftp rOdijum iMilit es enimqtil eüiequebantur, pnr
tqrecQmmp"ti.i dedq^isjediculaïpaîliis, poftaliquofdies
morcëtn;eius nOtq haber^potuerunt.Interea Garinus,que
’ iQucm Aurëliahus corredorem Lucamteprbuexit ,*£•
{fetgenshorfiinéele^ntiiócOjSuSlimiushabendürc-gcreL■ ■■1 ’« s - t- • . » .;■<*>
aliquamlralf§ partem iquam trans arpesregnare'.Zertobiam : C£e/are,adPaidtosmpneilcens Caru§}inltalia> lllyricp ^
‘qnoq; occfio Odenato maritQg qpi Oriente tcnéba^,haud
l'Ongéab Antiochia, mags pr^lii teri;pte, quâpræl|pfepir,
Ingreflus Roriiäm nöbuem triumphiihi quafi recep tor O-
rientis Oçcidëfitiiq; egiti præcedçntib, e^r^u.rn Tetticp&
Z^nöbia.HocimperanteetiarninYrbeMone|ariirebella-
uçjrut, vitiâtispëéuniis, & Feliouinjo râtionali interfeéip,
Qîîos Aureîiands vj^kos vltiak crud^Utate copeleuit; plu-
rîm os nob iles çapiteda:mnapitj&uüi& {ânguinari* j^cne-
ceflàrius magis in quibpfdarh^i» nuUo amabilislmpergtor:
trux omni tempore ctiam filio fororis interfeëto difciplinæ
tàftien milita|is>& moriim dilïblutorü magna ex parte çor-
redor.PrbumçiamDaciam,qqam T raianus vltraDanubiit
ïècerat,intermifir,vaftata omni Illy rico & Mcefia3dcfperâs
éàm poflè retinerfc AbduâbiqjP.ômanosexvrbib-^âgriÿ
-Daciæ in Moefia media cplIo(^lt,appe|^uitq^eamP^ci|,
quç nüc duas Moefias diuidit.& eft dextra Danubio in mare
flue nti, cum ante fireritlæua.Ifte cum perfc^iutipneagk
adiierlüs Ghrilîianps nonps àf^çrpne deçerneretifnbnen
ante eu rnagnô'pauoré circuml^itiû ruit:açnô mu.ltp.pQft
in itinere occiditur ferui fui fraude : qui ad quol^mjmilita-
resvitosamicosipfiusnominapertulitannotara,faKoma-
numeiusimitatuSjtanquam Auielianüsipfospararetocci-
dere. Itaqpé vtfræuenireturàp iiflem i ntetfedus eft»in i-
riherisme'dm,qüocl intçr Byz^itiu $c Heracliam çft, jftratç
veteris locus Cenophrurintn appellatur.Mprs tarnen eins
inültanon filit, meruit quoque interpiups referri, Impe-
ràijîtahnos quinque & menfes. iex. Ppi^hunc Taçitus cri-
gefimüsterüus ab Augufto imperium^lçepit-, vÿ: egregie
;mojfatus,&ïleip.rgçrendæido'neus: nilail tamenpptuitq?
ftëndere, Intra ducentefimum enim Imperii dicm apud
pTarfùm Febre mpnôar.
- Plôriànus qui Tacito fiicçefie^t, duobus menfibus,&
die'bus vigintim imperio fuit.SedJ!.cum magna parsçxerçir
tusëquitum,Probum militiæperitumlegiflet, Florianus
qüafiper ludüm imperio vins incifisàlèmetipfb venisef-
fufoïanguine confùmptus eft.
Ännprab Vrbp cpndita M.XXXJH* Probus tticefi-
müVquintûsab Augiifto imperium adepttis eft Hicgeni-
E us pâtre agrefti, hortorumftudiolb, Dalmatio nomine,
Gdlia re^uetat^bbiui^M.Uanu imp^ium inuaden tern,
in campis Veronei^bpsppciditjomnibplqueftfceleripus
inqoiSauit.Plp^nY^d^^os^ ^ i* ^™ * -^ '- cc^ ^ J^nar
trimonia npbijia.pa’riupinjJo.ndiftip^uUsquoquejqnieum
iii. a ^ ’jprio verfct&W1oPP?n pjCaxanp:j|r,pernitiolq^ fpf
it,atqipranib us.l^pn^y iujju§J^ onmulEopoft interficiepr,
p^cipUG,e^nsXribpniidextepvquins,dicebaturcpniiiggm
polluiifc.JSfam de Pi?r||dc vi<%(r exeriit9S rediens, cuGa-
ruiqAuguftum fuitniR,e, unaeriaturm ■G£eiarem iniidii$
per^di^t,DioclepapunTlniperatoretn.creauir*
, ..An» ab yrbecppditafd. LXII. QiqJ|rianus trigefimus
ieptiqi^s ab Augufto: .lmpeia.rorcre:a^s^ Dalxnatia^?rinn^
■ dus,yitbb ft urifiimenatps j adeo v rap.letilqj icrib^ filius,
dno^ulli^; Anulini SepatorisIibeMinus fuifle cre,(Jatur:
inarr e, oppido. pariter, atque noroinqD ioclea,quorum vo-^
jcabuU%donecimpPiiqn,i funieret, X)ioeIes eft^appellatus.
Vbi orbis Romanipotentia eppir , Graiu^i nomen in Ro-
rqaaum inorem conpetrir. Is primuni milfti in condone
dolpfiiterfidlum :.&;.cu«n
iuxtae.um Aper, qui-Numc riano infidias fcceyat, conftitif-
letiin,^n|ge(ftu exerckus manU'Dipcietiani pexcnflus.eft
gladip^o^ea Carinum,que Carus C^firemin Iilyricpfe-,
iiqperatiOmniu odio & execratione vitientem, apud Mur-
guiningentiprxlip^yipiqprodituma^exereituluo, quem
deferrixinf:etViminatitim&-4 u“
Diocti
f lANV
reum monte. Ita rerum Romanarum potitus,cu tuhuilcum
Rufticani in Gallia concitauifIent,& radbioni fu? Bagauda-
rum nomen imponerent,duces aute haberenr Amandum
& ALliannm, ad fubigendos epsMaximianum Herculium
Cefare mifit:quileuibus pr£eliisagreftesdomuit,&partem,
Galfiterefprmauit.Perhxcetiam tepdraCarau/ius, quiyi-
litftmenatus.ierene militite ordine famam egregiam fuer^t.
conlequutus,cum apud Bononiam per tradtum Belgic xSc
Armorica pacandu Oceanum mare accepillet,quod Fraci.
&Saxones infeftabat,multisBarbarisfopecaptis.necpra:-,
da Integra aut pronineialiRreddita, aut Imperatorib* mil- •
fa.led.Yibi foliyendicata.-eum fulpicio eilecospi fle t.con ful-;
to ab eo admitti Barbaras,vttranfeuntes eumprazda exci-
perec,atqj hac ie occafione ditarec, a Maximiano iufluioccidi,
cidi,purpuiatn’fumpftt,&Brimhilias Qccupauit. Itacu per ftibus calciamenriilque indidit. Mdfb pri ns imperii Infigiie'
pmnera otbem terraru refeturfeaneefleqt, Carwtf’ in Bri-r- in chlamydepurpurea tantum erat, reliquaq; commnnia;
tänia,ÄehilleuS in ^gypw,IuliariuS in jtalia Impe^totes HefculiS auc propalam ferus & inciuilis, ingenii alperitatc
efFe&i,diuerfo exitu perierunt, E quibiis Iulianus ada&o p ‘ irulqis horrore fignificans;Hic naitirar fuai 1 ndulgens. Dio.;
toftas pugione in ignem ie abiecit.Narfens rex Periaru. On j cietiano in omnibus etiafn ieqerionbus confiliis obfequtu
rien^mdebellÄbat.Afiicaro Quinquegenriani infeftabat. j tuseft.fenm tarnen ingrauefieiHcxno.parumie idonetifa
Diocletianus mox Anreliuiti Maximianum fcognomeptp | Diocietiannsmoderado imperio eile (entiret,audot Her-
HerculiUftiexCaelârçfecit Auguftum,Conftatium&Ga-
lerjum Maximianum cognomento Armentarium Gçfires
creauit. Quorum Gonftantiusper filiam neposClaudn im-
peratoris çradituriMaximiahum Gaterium etiatn affinitate
coniunxefaf, Conftaritius priuignam Herculii Theodora
accepit,ex qua pofteaieit lifeçtps Cô ftanri ni ftatres habuir,
Galerius filiamDipcleriani Yalenam accepit vXorcm. Ambo
vxores prius habuçrat;fed eös repudiare copnlit; Cum
à Caraufio rainch befta ft u ft rata elifcut contra virum rçi mi-
fttaris peritiftitnum, adpeftremum päx couenit. Eum poft
feptennium focius Alledus funs occiditjatq; ipiç poftéum
Britannia« trienniohabuipqui dplo Alclepiqaoti præfedi
prçtorio oppreflùs eft. I ta ßntan n ; ^ decim o anno iecçptç.
Peaciemtenipusà Conftantio Çaplàrein Gallia bene pn-
gnatùm eft circa Lingonas.Die vnaadueriaro & fecundam
tortunam çxperçuseft.bJam cum repen te Barbarie ingruë-
ribus,inti^ciujtatem eflèt coadusvtam p.ræcipiti necelfira-
te,vt clauüs portisinmutü funibus tollerctur,yix quinque
horis.mediisaduentante exerçitu LX fere milia Aleman
norum occidit.Maximianusquoq; Auguftus bellum in A
firicaprofligauit,domiçis Quin.iuegcntianis & adpacefe
redaCtis^Diocletianusobfellnm Alexandria: Achillcu nOr
no menlè fupéiauic,eumq; interfecif, Victoria acerbe viùs
eft^totam yÇgyptum gtauibus profcriptionibusjcædibufq;
foîdauit.Eatarnen occafione ordinaujt Æinde mnlta& di£
pofuit quæad noftram^tatem maneqr.Eçatàurem cum i-
pfo & Conftanrinus filjus Çoiiftantii. Qui cum adhucval-q
deiuuenis efletjfoi titeragebat in prælijs, & eu Çhriftianis
feutiebat. Quem intuens Dipcletianus in: elledtu animç
deçorpewris robote »atqjingenio circa erudiuonem profi-,
cere,öc deprehendens hune futurum tyrannidi,& eius do-
gmatis deltrudorem, inuidia du<ft?,doloperimere fetage -
bat.Deusautemhunçinopinatelàluàuit,&patri reftiruit.
Interea Dipcleriapus in Oriente, Maximianus Herculius
in Ocçidente vaftari ecclçfias,affligtinterficiq5 Çhriftlanos
deciipo poft Neronein locp pracepemnt.Quæpericçutio
omnib9 fereadisdmturnioratq;immaniprftjit. Namper
decëmannps incendiisecclefiarum, proferiptiönibps in-
nocentium, cædibusmartyrüincêflàbiliterada eft. Scqui-
tur terraemof in|yria,exquo apud Ty rü Sidoné pafiïm
labenribus redis mulça milia hominum proftjrapa fimt. Ga-
lerius Maximianiis primum aduerfîi. îslarièiim pr«lium fecund
um habuir,mde inter Gallimcum Cairalque congrçP
luSjCuin inconfulte magis qUam ignaue dimicaftèt,(a<ftnor
dum n.p^rpa manu çum copiolilftino hofte commifir)pul-
lûs &ad Diocletianupi prpttdus, cum ei in irinere occur-
nflètjtantainlplentiaà Diocletiano ferturcxçeptus,vtper
aliquot-millia pa/Tuum purpuratustradarurante vehipulü
eius cucùrriflè.Moxtamen per Illyricum ,Meefiamq; çon-
tradis cQpiis.rurius çum Narlèo fcfprmifd«, & Sapor is a-
uo in Armenia minore pugnau i t fiiccefiu ingenti,nec minore
cpnfilio limul-&fôrtitudine:quippe qu 1 etiam (pecu-
latorismunuseumaltero^tertiocquice lulceperit. Pulfb
Narfeo. çaftraeius diripftit, vxores, lôrorcsjjiberos cepic:
infiniçam .extrinfecus Pejrlârnm nobilitatem abduxit ,gazâ
Perficàm coptcdilEmâûpfij.m in vltimis regem iq folididi-
lies egit.Quare ad Dioclctiamun in Meiopotamiacû præ*-
fidii§_tum murgntem ouansregreftiis, ingenti honoré fut
cCptus eft. Vark4 .eincePs & fimul & vuitim bellagcllérut,
Catpis & Bafternis fubactis.Sarmaus vidis.Quaru narionü
ingentcfi captiuorpm copias in Romanis hiubus locaue-
ruiKrDiocletjanus morigcratus.calhdefuir, làgax præterea
&admodumlubtilis ingenio,& qui ièueritaiem fuam aliéna
inuidia yellet obtegere : diligentilïïmus tarnen 6c loler-
tiilimusprinceps:&fi imperio Romano primus regiæcô— .
luetudinis formam,magis quatn Romande libertatis,mue
culiofuic,vtin.vitsm priuatam concédèrent,& ftationem
Reipubliçæ tifendge vjtidioribus iuuenioribulque mandat
rent.Gui ægre collega obtemperauir, ta m en Vter.q*, vna die
priiiatQhabitu imperiiinfigne maçauit,NicomediæDib-
clerianuS,HerçidiusMediolani,pafttriamphuminçlirumi
quem Rom^exnuiqerofis gentibusegeranr, pompa fer-
culoriim illuftri,quaMar>èi qoo.itiges, foiorelque & liberi
ante currum dudifîint. Concç(Temnt tamen, Salonam v-
nüs,alterin Luc^niam .Diocletianus priu; tus in villa, qii*
haud procul dSalonjs e0 Y>ïçciaio oçip. fenuit.Qui dum ah
Herculio atque Qaletipad reeipiendtitnimpeiiiim roga
remr,tâquam peftem aliquamdeteftans ,• in hune madum
refpondit : Y “nam Salonæ poftètis vifere olera noftris ma*,
nibus inftitiua,prfifedo nunquam iftud tentandü iudica-
retis, Vixitannos fexagiqta odo, èquibus poft imperium
in cpmmuni habitu prope nopem exegit. Morte eprifum-
pÉuseftjVt fttis patuit per formidinem vol1mtaria.Qa.ip5 e
cumdConftantinoatqueLiçinio vocatusad fefta nupcia-
: rum> perfenedamquD'minusintereflèvaltrcr, excniàuif-,
fènreièriptisminacibus acçeptis, quibi inç^epabatur * Ma-
xentio fàuiflè, aç Maximiano fauere, fulpedbns nçcem de-
dvcorpfàmjdicitur venenum haufilîe j inufîtata virtute v
iusj-vt folus omnium ppftponditum Romanum iiliperium
c x tanto faftigio/pôte ad priuatæ vitte ftatum ciuilitatemqj
rem'earet.CÔtigitig!turei,quod.nullipoftnatosiiomincs,
vtcum priuatus obnflèt, inter Diuos tapen referrétur. i
Explicit libçr Deçjm itt,
I K C IPI T L I B E R
Y N D E C IM V S .
H Isigiturobeuntibusihadminiftrationem Reip. Co*
ftantinü.& GaleriusAugufticreatiiunrjdiuifiifq} eft
inter eos Romanus orbis, vt ^ilias,ftaliam,Africam Cô-
ftâtiqsilllyricum, A fiam,Orienté G^frius ohrineret*(ùm-j
■ptis duo.b9 Gæferibus,leiiéro per Itàftam,Maximo Galcrii
fororis filio per Oriçntem.Eodemque rempote Conftanrinus
Ctdàr effipitur. Conftanriusrfi CQnrentvjsdiguitate
Àugufti,Irali;eatqi Afncjeadmifîiftrandæ felicitudinê re-
culàuiti vir egtegius & prçftantifiimæ ciuilitMis .diuiriis.^p-
uinçiàliü acpriu^tpmjTi ftudens.fifçicômQcjauQn admv-
dum afted?ns,diceniq; melluspublicas opes priuati* hâ-
berijquam inrjraVhum clàuftfum refenîftfj.Adeoautcu.lt9
modici,vtferiatisdiepus,fi «uamidis ftiirnerofiorib^eftiet
eppl^dû, pritiatorft ciargeto oftiati.mpçdto triclinia fter-i
ne rétuf f-Iîcnô modoamabilis ,fed venerabilis fuit, Gallis
:étpcipue,q,upd Diocletiani fufppdâprudentiam, & Ma-
xiniiani (ànguipariâ reraej itatp,imperio ei9 euafetar.Qbiit
in Britannia Ehoraçi,principalannp xi 1 i.arq.inter Diuos
relacus eft.Galerius vir&probe , ôc egr.çgius in ie
rpilitari.cum Italia quoq;,finenre Çonftantio,adminiftraT
tio ni (i æacceïîîftc fentir.ct,Maximum Ç&faié in Oriëtem
direxît,& Seiierii in Ita'.iarcliquit.ipfein lllyrico mpjratus
eft. Anno ab Yrbe cÔdita M.txi.Conftantio mprtW9,Com
ftantinus ex oblçuripre marrimonib eius filius,in Brirâuia
trigefimus ojdauusabAugufto imperatprereat? eft,&fè.x^
to Calendas Auguftiin locum patris exoptati/Çmus 1710--
derator accemt.H iedum iuuencuIusàGalerio in vrbe Ro-
marçligionisipecievice obfidisteneretur, fugâ areipienv,
atq; atPiruftrandos infeq uctes pu blïca mméca.qijaqua iter
egerat intetficiens adpatrera in Britannia pueniu Et forte
ejldé dieb9 ibidem Côftantiûparente.m fatà ylrimaperur-1
gebant.Quo momio,çundisquicircaeuniera/)r,mniren-
tibuSifedpcipuc Ala m aii no ru m rrge Ërpco auxilii gratia
^ euConBnnrinocqmi.tóri^iniperiumcapit.HiclóitbrélIia
xerat.adorariquefeiuiliticiimanceeum cun^LImperato GQnftànfiam.LiçjnioMealbian.pa.cc,îcoepniungit,filiûq»
res vtiudices làlutarentur. Ornamentum gem^cum ve- ' fiium Criipum nomine,ex Minerua^concubiqà Jyfeeptû,
______ . ______ iftert»