Modus V bi.
que feiuaHf
Uni modus
habendus.
B
Feruox (pi—
masqua-
tenus pro-1
inoùcndus.
Exeercitia
femel afsü-
p ta, non temutandi
nifi Spiritus
fanfti ftafuadeat.
c
D . Frxceptiodebercirai
; iaftantiata
menacar-
rogantia
alienam.
P / a l .u i ,
Da criant Abbàtis
çôllifiis témeritaris fuàr pâmas éXoltiât.SicWjrieràrad per-
fectiora, vt tatnen conatus eius effrerierri iiripetum &
bulerifani folliciradiiiëm ne(eiatimcn(urarti;gratiç w i datÇ
arteridattmeriiineritqué fe longé fecilius, tutiüs > compete
diofius, &felicius pèriientüramadfripremurh côtemplâr-
tionis gràdürà hoc eft,ad mÿfticæ thedogiæ coprehenfio-
herri, fi à merâ Dei gratia tra&us rapttifque fuerit qiiamli
magne lafeore fiioilltic pertingere fuerit coriattis. Difcre-
tioriem trgo &môdfivbiqj feniet,nëperexcèflum in de-
fe&rirh comiat.Bonus 8c dulcis eft panis lâcHrÿroaruih»ali-
qüi tamèri eo pane' tneritem norinuhquato obruunt ma-
gis,qitam reficiuht.fîeribùsenim tamd iti, & in tanta ton-
fra&ione arque àgitatione infiftunt $ donee 8c (piritu 8c
corpore fùb eXercitio nimis extëhfd afttirttehfbfiiccunu
banc,Non tamennégâmuS âliqùos eflè, qui pet dikrefiO-
nem 8c Spiritüs feriéfi adiucorium diu vriliterqiie in feipfis
corieidànt,& ad fiiaiiitatcm gratia: deineeps percipiendam
inepti reddâturJgitur feruor feu impetu s internus fie femper
modefandiis eft,vtpëreuihfpirittis cortfortetur,rion
exringuitur. Qui bona capitis hâbitudine furie, fèruidiàad-
fpirationibasinterdum acrius & vigorofius infiftere p o t
furit:qui vero debilibri fitrit eapire» maxirtié quibus per in-
dikretiPrierii ipfe débilitas accfeuit » non nifi placide ad-
înbdùm fe exercere Valeht.Qtiiri& quand oquefimplicem
îhenfiscompunâfidriem, aüt mediratîonerh, vel leétioné
taies vixâbfque laefione.admittunt', etiam dum alibi caput
reclinant.Tàntam dalamitatern pariciridifcretionis virium . „
Non tàmëti defpereftf,quiinéam vénéré nëceflitatem: fed poenæ.deuciunt intenus pufillanimitares,grauanc
foletter3quantû in ipfîsëft, fiibterfugiantFæfionis aut coh- j infirmitates,obfcuranc Ôc obnubilantinterius cenebrar,ex-
fofionisiLbmmodum,humiliterqùeà Deo fibi id reddi j teriorapremuntur,interioraarefiuntinuncabanimafeab-
petant.qiio femiferabïlirer fpoliauénirit. Si Déuscos. tan-
dem exâtidierit,gracias agantîfin minus, etiam benedicant
Dominüm : & propteteius amoretn ad beneplacitum1, patienter
tôleraredifcant mifèriatri » qtiam ipfi fibi concilia-
uerunt. Caueat et internus àfeetâ omnem inconftantiae 8c
inftabilitatis lcuitaterti.Ea exercitiaaflumat,quæ bona font
bili fpleriddrëtecëdcte,tibiiterufenfeisO|bferisebrabuntur
atq;przpediéiür.Sed & nekiö quæ imrniffioriés perange-
lós malos,riaùc pé&ukuli tui vndiq;contundcnc. Imo vero
viq;adeo forte iriualeffcet tentation v t infernalis pr or fu s iu-
dicari poflir. Videberis tibi Satanse rradirus': 8c he os quidë
ad laiides Dei aperire licebit. Duranit et non parub tépore
iftà calâmitasj& non femel tan tü>aut ter, aut fériés,aut de-
dés,fed læpius comprchéndéris ab ipfe,aliqtiando qüidem
vehementius,aliqtiândovéroremiihus.Sednohfrangatce
hæc res,neq; de delido quicqua m firiiftru m fuipicarus fue-
xisilpfè enim tentantepërmitnt,vt palam fiat, an vere diligas
éum:& vt cæteris, qui tencationibus premüntur, Compati
diCcas.Ipfeflagellai & conter it te, vt purget à vitiis}&adma-
iorem gratiam præpareti lpfe ad tempus quodammodo recedere
videtür à te vt nfiqbam luperbias, fed femper agnofeas quia
fine eo nihil potes facereî reuera tarnen non recedit à te.
His & fimilibüs àduèrfitatibus exefcet te, proptér Inenar-
rabilem charitatem,qua diligit tè. Namhacfere diipenià-
tione cæ le ft i s fponfus eu m anhna feraida ad fe cortuerfe v ci
folet.Eam in initiis nouipropofiti indicibilitervifitat, confortât,
illuftratj&fiiauimmofui odorerecreatam arqueil-
leâam poft fe trahir,eiquegtatancer fere vbique occurrir,
hoc veluti lade po tans nouellamamicam. Poftea folidum
cibumafflidionumpræbereincipit: illique plane often-
dit quanta oporteat ipfani pró nomine iùo pati. Iam indique
exurgere incipiunr ad uei fi tates;moleftant exterius hominem,
con turban t interius pafiiones, affligunc exterius
—'— exterius
konditipfefponfus,nunciterumcidemfe oftendit, mine
eam in caligine & horrore morris veluti deferic, nunc rur -
fiis ad lucisamoenitatemreuocaq itaVt Vere didum fit de
eo, quia dedudtad inferos &reducit. His modis animam
probat,purificat,humiliât,çrudit,frangit,dolat, exæquac,
leuigat& ornât. Quod fi earn per omnia fidelem , àc bo-
& in his quçafliimpfetit.perfeuerer,etiam fialiquando mi- næ voluntatis fandæque patientiæ eflè, iamque per Ion-
hüsarriferintiitatanieri,VtSpiritus feridi benepladtum in gara exercitarioncm & fuam gratiam pladcje atque affe-
omnibüs fèquatur,deéretô propriæ voluntatis & otdina-
tioflistèhdô.Ipfeh. S'plritüs Sandus diuerfis modis nos
Vélilti inuitare,diüetfifque fèmitis ad cellatn illam vinaria,
i t âdtlialaïnutn diüirii atfioris inttoduceré confueuittcuiiîs
ihftihdüs vbique animadüertere promptiflimeque fequi
<lebemüs}omrii proprietàte reieda. Quare fpiritualis afee-
ta fëipfeim tanquam paratiflîmum infttumentum Spiritui
fendo femperptasferitabit:&in quamcùnqj parte idëSpiritus
eiitti inflexérit feu applicauerrt,protitiUsfiibfequetur.
Si quand o lurfiim ad fiiblitniorem contemplationçm, &
complexum fommi boni tràdüS ëleüatuiqüe fuerit, libère
fe totum dffërèt-.quod fi tune vel pafliô Chrifti,velqu$uis
alia iàrida meditatie & imaginatio occutterit, non ibi hx-
rebitjfed expeditus eô trânfiiolàbit, qtio à Spirittt vocatur.
Quando dubius vadllàt in'pf opofitô, ignorâns quo pado
iii iriceptis pergerè debeat,prudéiitu,expértorüm, & hu-
milium vtatur confilio.Sic n.magis proficïèt quam fi fibi fi-
dens fècündum ptopriasadinuenriories procedeer. Inte-
ritri tatrierinon otriittàt fôliéite confugèreâdôrationis remédia,
hurr iliter petèns à Üoftiino inbmnibtis dirîgi &Ü-*
lumiriarijneqUàndôdécéptnSjerrorrfit pro veritatefeqüa-
turSemper âutêrû mèmifletit, qüianunquanl Dteo perfecte,
vacate porerit,riifiieôrâb omnibus, qüfedtraDeû feint,
libemnv&: expeditum habéàr. ÊCcetrii frater, vtcunqj au-
difti qùomodo tutn'incipété, tum ptogrôdi debeàt in ex-
ternis èxefcitüS.qüiâdêximiümaliqüempüriorisvit* graduai
péfdhgèrè ViiltTüÜtti iam erit,hçcrion folutft audite
& legére» fed&’operëcomplere.Qhöd fi feceris, & caélitus
aduehèritauxilium.iainque întériorâ tuâclaféfe:ére,&piàl-,
modiâ, acéætera aedetera ddiiüüiühiæsé liâauuddiiss oobbtfëeqqiü fa tibi dulcefeere'
cö2pêrint»«o/i altufnföpèreifed rimif .Nametfidilatato cordej
via mandatorum Deijaliquandiu cürris,nofi tairieh tu tibi;
iedDeus cor dilàtaüiqdc qui dilàtauit, ipfe idem fiibtrada
gratia pérmittère pôfeft,Vt iterumtonftringatur. Illuxitti-
bi feil iüftftiÇj&metëm tiiSm veliiti {quamisqùibùfdam'deiedis
ferenauififed qiHs prohibebit, né fe âbfcondatjfî àbC-
condërë voluerit?Efto a.paratus:namabkondetfe,&amàm
rw m m
duofequafiiis tribùlationes ac tentationes portare iriue-
nerit, tuuc ipfem perfeCtius fibi copulat, & ad fécreta fiià
familiariter admittit, longeque aliter àdftringit quam in
initiis conucrfàrionis feeerat. Tu ergo non perturbetis,
quando vehemens tentatio te flagellar; fed tanquam pi-
gnore amoris accepto, fidelis& inuidusin agonibus per-
mane, dicens fiibinde cum beato lob \tùamfi occident me
fperaboineum. Durante huiufiriodi tempeftate j duriuseric
tibidiuinoofficioafliftere,proptet nimiam meiitis irifta-
bilitatém feu obnubilationem. Veramtamen longanimis
efto,& placide fac quod in te eft. Tranfebit nox, difeedent
tenebrae, lux iterum exorietur. Quandiu autem nox eft;
fiimmopete caue né otiofiis & neghgens imteniaris.Si lioii
libet orarc,plallere,vel medirari,infifte lèdioni/Sietiam ad
lédionem nau feat animus,feribe,aut in aliqiiô àlibëXtèmo
opéré ad tempus viriliter te occupa' , vanarum cogitatio-
num ftrepitus ièdulo interim reiieiens. Si ibmnôleritià tibi
intempeftiue moleftior eft,eaque grauiter deptîmeris, vti*
litis forte fecies, filoéo & tempore pefmittentè, pâululum
obiterquèadhonorém Deicapitereclinato dormitatieris,
qaam fiinexôrabiliterrepugnarévolueris. Nam fi’për Co-
lum laborem fômnolentiaril comprimere elegeris » durante
quidem labore,liber èri/,fed nnito éo, tequéadipiri-
tualia redeunte,facile reuettetür éadem fomnolentia.Dor-
mitatio ilia,&breuis&leuis eflè debet: ica vt plusminus
eó fpatio duréèi 'quo pfelmus vnus, aut duo trcîûe legi
quéant. Spiritils ëniminde velùti renouatus, expeditior
atq; akcriorïefurget. Quinohdum in cibo, potu & fenû-
büs nôuerùnt eflè fbbrii, fiadprædidum remedium con-
fögerint;tirhendum eft, ne fiium morbum aggrauent po-
tids, quam àlleuient, &inprofundum prolixumquefpm-
num prolapfi’, tépus miferabilitér perdant pé/föcordiam.
Aduerfeis eàs téntâciones,quibus diabolus mentem ad in-
decentia & vitfofà inclinare nititur,etiam fblerter vigîla,&
ipfesftätim in iriitio priufquamïriteriora tua ocCupentur;
reiiccre fatage.
Na nifi moxprirrio infultu aduerfàrium repulcrisiogref. )
............... ... ..... . .. filS
jiB.ç).F
lob. if.
Longani
bilis finni-
Otiiifum
Contra ten-
tationes
carnis ce-
tncdiowm
lus ilitrô repente animam ttftm .'VjnculiS inieélis colliga-
bit : & tu deineeps libertate viribulque deftitutus, ÿgnus
tefiftesi Veruntamcn etiamfi negligenteregeris» dçillç viûr
cula iniccerit, ne fie quidem dedas te : fed réclama,. 8c vel
r.çptando fiiper terram renicere, Dominumque in fortitu-
d ine i pint us exota, vt te vinculis abfolucu m liber tati refti-
tuat,aut ce rte à confenfu præièruet. Sçito aute m quia çun-
de m aduerfeiriu m,dum foeda, impia, 8c abfurda quæq; fiig-
gerit, üpefeliciusvinces, ficontempferis& nibilifeceris
eius latratus, ficq; pemanlieris,quam fi cum eo diutius di-
keptare & iniquum os magnolabore obturare paraueris.
Dum tamen nimium impominuseft»& femel aç denuo re-
pulfiis,iterum atq; iterum inlilic, omnino eonferendæ funt
manus, vcVelcertamirie fuperatus aufugiat çum oppiro-
brio. Porro diuerfis viis nosaggreditur t aliqqando enim
clam.dc quafilub prarextu pietatis inlidias parat taliqu an-
do vero palam 8c aperto f urore infiirgit :aliquando fenlim
irrepit:aliquando fubiio & ex inlperato irrumpit ; aliquan-
do fpiritualibus 8c internis, aliquando cotpotalibus & ex-
ternis aduerficatibusautprolperitaübus oppugnac. Quare
femper vigilaodum , femper ad Dominic* paflionis pnÊfi-
diaconfugiendum , & ad Deum lachrymofe clamandum
eft. Verum quémadmoduni dicere coeperam, noli altum
fàpere propter gratiam quam fqrtehabes. Quid enim, babes*
quod nonaccfpiftt) Si autem acceptait, non efi lujtuni vt .glonerisi
quaJinonacceperm C&ue itaque', ne vçnto vanoegloriaj, aut
auras propriæ complacenriæ feneftiam cordis tui aliquo
paéto apenas. Vide ne re iaéfcites : vide nepafeim oftentare
geftias quod accepifti i fed fecretüm tuum apud'te perma-
neat, mii forte alicuiintimo diferetoqué ainjco, propter
fpincualem vtilicatem velconlolacipnein hüroilitcr ac ve-
rccunde reuelandurn fuerit : aut alioqui obedientia , feu
aïiamanifefte neeeiîitasgrandiiuev,tiluas eoitipulerit. Vide
ne tetuis mentis & labor i bus donum Dei accepifle ctç-
dasdçu potius indignum teiudi.ca ( ficut reùera indignus
es^omni gratia & cotifolatione, dignum verp.ornni eqnfu-
fione atque derelidlronew Non comparaueris te cum infe-
jçioribus &imperfe|ftis: fed cumfenclioribus te confer, vt
confideraça eotum perfeéiione , tuain imperfe€Honem
melius agnofeas. Humilia 8c deiicete:cpnfticue te fine fi-
dlione infra omhes homines. Etquomodo hoc» inqui$, fa-
ciam, quum pferiquç abfeétopenitus timoré parité. & pu-
dote, perditillnne viuant ? Quod.ego nec façio » liecfacere
vpip?Qui^, etiamne illis me liibiiaam ? euamnç illos tnihi
præponam î ptæpones, inquam. Nam.fi çogitaueris,quia
qui nodie peflimi fiint, eras te perfedtiptes elfe poceruntt
& quia 6 iidem; dona tibi diu initùs conceflà âçcep^ilèn.t^
longe iàhâiuç te viuerentitu quoque grauiusfeis pecçares,
nifi abundantiori gratia praeüentus eflès. S i, inquam *hæc
: cqgitaueris,J&.cile animaduèttes, quam fit confencaiipum,
ytetiam quenilibet peccatorétn tibi prarferas. Q fiîçireS
! arçanum.Dei, quam libenteçaliis eederes, quam loetantcr
| vltimum locum reneres,quam gratahrerad alforumpedes
* tç demitteres,quam alacriter etiam infimis inlèruites., quâ.
idçiiote o rimes honorâtes,quam aftedèuofe finealiqqa mo-,.
.raautquerelajobedires, Cætcrum adhuiexcelleniius ali-,
| quid .à te requïrp, pempe, vc non îolum infta ho m i nés, fed
8c ipfia omnem.creaturam, prpptetDeu m iq,te corde tuo
; conftituasfrepiicaris^e cineremabiç^iflîiraq111 > eaftimans
te indignum quèiri terra iuftineat, & qui lumen videas. Pe-
; niuus introkieequam fis ingratiis,infidelis, tepidüs>infta-
: b ilk, riiifer » ae vilis:& ad huiiiilliinam illafn ahiini depreP-
•fîônero poterispérririgere. Si antiquus hoftiB.imppriune.
puifeu'ent o.Àium eprdis tuf^ fuggerens vt té aliquideflè
ex i ftimes, van eque glorieris,& aliis te pi'çponas»repelle i n-
îfidiatofem * oblejra forésx& quafnuis fentias immilfiones
peftilentés^, nunquam camenconfentiasiNamifiçonfenferis.
fi impoftori apferueris,& ad illiçiças ilfeeebras,mentem
*mc]inaüerisfiam fi,dem, quam fponfo anim* tu* dederas,
infrçgiQi:femjedlulum dileélfiqui ptius jfloridus cra^cpçi-
! macula fti niée itgrum âd bcatiffiniam feiniliaritatejneius
■ àHmittïppcetis, riiu eieéio.cirius adultère muitüm te hui
imiïiaueris.Ét priufquam omnino recipiaris in gr.u%m,forr
le necelleerirté dare poïnas, & aliquando aftligi, donee
fiprdida illa ofeula , quæ impuriffiirius hebulo gents animas,
tuæ imprefïit, flagëllo Deidelcrafeerinn Sed de his/àtiS.
Hadtenus quidem diximüs quPmodo diuino officio afli-
ftere qu^exereiciaintërnaaflùmére;&quam rationem ob-
feruâre,quid fequi,quidque vicare in illis debeas.Nuncad.
reliqua,quæ dicenda lùnt, tranlèainus. Quantum ad refé-
âionem corporalem attinet, omnem exceflinri caué: rie
prægrauatus ;adfpirituaiiaexercitiareddarisinepcibr. Ne-
queenim fieri poteft,non poteft,inquam,fieri,quin venter
per imemperantiarii diftentus* anirixam à Deo, &his quit
ialutis fiint, auocet. Præcipufe yinum,eciam citraébtietaté
largius fumptû ihipédimento eft:corpuà inccriditfinteriPta
confundit,& alacritate fpiritus coanftitàj pecùinum qtien-
dam torpotem inducit. Fruftra itaque ad fpiritualém virarii
affurgere n ititu r ;qui gulajn necdlim refrenare conatur. Vi-
tiofà ergo defideriafedulo amputa. An cibés vel notas quo
vtefi.s,tnulctim exquifitus firjaût fuauis.ex fe, tu parum cu-
raueris.Si fumi poteft, &rationahilis eft, quid amplius exi-
gisPMonachus dicèrisïad menfàm accedëiedebuifti, vt de
dpnis Dei corpus<eficeres,ripnvt vpluptatem carnis foue-
resi Qnârefide.vi&us vilicatc perturbaris & murmuras;
ficut prius dixi,fie & nuncdieo,triona.ehus nones.Sicordi
tuo.verèfàperet lefus.quç eduliorum paupertas pàlâtô tuo
propterlefum nonfeperet ? Ipfe enim IefiiS etiam extrëmæ
mopiæ grariilïmum coadimentum eft» Amalefum:&efc*
fimplfeiores tibi non minus Mmo vero amplius» fitauese-
wi'nt,. quàmepulieregaled, lefiisefurieris jiudopanefæpc
pro te refe&us eftrlqlus fitiensaceto & felle pro ce pocatus
eft.Gominenter,fenfim,& moderate cibutn potumque fri-
mico^rnniauiditate brurali penitusexclufe.Etiam circa ip-
fem deleéiationetn naturalem , quam rëfeétio eotporalis
parit, vigilal Noli ha:rerc, noli hoc fpeëtare, vt iènfüalira -
tem pafeas. Nain fi illam pafeereVolneris, ipfâ depafeet &
commaculabitinceriora tua. Que m a d m o d u m autem fæpe
neg.mdum eft carni » quod male concupifeit i ira nonhun-
quam eogenda eft vt id percipiat.quod peccipere nondefi-
derat. Aliquando enim vel cantillum faftidit ; quantum ria-
turac: neceflàrium eft; Porrd vide, ne dum corpus refiertur;
mens ieiunamaneac.Gtvftenc interim faüccs cordis tui ver.
bum Deh&doiftrinam fetutarero fa&aque fânâornmau-
res excipiàfnc. Siforte ad cam menfàmaccumbis., in qtialex
â: io.iacra deeft, tu.ne lie quidem ahimahi cuam xibo lpirfi
malipquaueris.fed quantum per fifentium licet; cum ipfe»
aut cum Dco.tuo intus colloquère:& pitim aliquidapud ce
pertraifta. Iiî veftitu.fiçurde in vi(flu,{bbri us efto.Quidqùid
monaftic* fimplicitati contrarium eft, id prorlits rpiicé,
confpue, & dëteftare. Nçque vaniffimos qnoldam infel^j
ciffiinofquefratrésimitatusfueris.quosfui ftatus jitidet,
& iîi* iniquitatis non prider. Si quando egredi ; vèlad
confpe«ftùm fecularium'vehire.dcbuerint j videas bps ad
inepracuriofeque prorucre, tales&taies veftes» fic&fie
aptatas tunicâsinducre veile. Amrîtrim cum'tcgali mani
qato,& patrum ordinationibus conueniéritem» geftaté
erubefetih't. Düfrique » non vç humiles mohachi, fed vt
delicati venuftiqîe aulici prodeünr -, prodigiofô fpeëta-
culopoidentes quidem homines admoerorem &indigria-
tionem , diabolum vero ad rifum & cachinnôs ptouo-
cant,euidenterhacabfurditate déclarantes squales intuS
firit;nempéfuperbi,molles,&vanagloria plenii Omo-
nachos à vera religioge nimïs aliènes t ô. monachosinon
monachos! o monachos dæmoniacqs. "iHoçcine eft-
quod Deo prottiiferunt» quando per fecratifllmum paii-
percatisvotum mundo, omnibufq; eius pompis & vahfi
ratibus folenniter renlihciauerurçt f Hoccineeftquod rex
rfgum verbo docuit?Hoecine eftjquod exemplo mpnftra-
uic,quando pannieuli$vili bus indutuspræfepe habuiepto
cunabttlis ? quando ité veftealba&chlamy-ae putpUreaih
opprobrium vefti tus fiiitf Hoccine eft fequi les unir Hécfci-
neeftinhærereveftigiislefu ? Q confufioriém intolérabiv
lem,ô infeniam extremam: Attende tibi frater ; ne-quandri
his fimilis efficiate:quin pdtius contemns efto rncionrib/îi
Veffimétorfi fimpliçicatejfiue in monafterio,fiue extra mp-
nafteriumfueris.Namhoçàtetuaprofeflioexigiq Vbiqy,
fed maxime in diuinis officiis, vifum comprime, neq; leui-
ter hue atque illuc fine neeeflïtatecircunfpexeris:ne videas
quod te ab attentiqnejcordifque puritate deturbaie poffit:
... "
£
Refeâiô
corporalis
; quails elle
F
Viàu fru-
galitery^
, tend uni:
Q
Lédiofa-
|crâ inter e-
pulandum t
JH tnoiii-
chos.curio»
H
Luc.it
lue.If.-