Ezech. jj.
Exuerevcftimcnta.
IMancfubijcereligoa.
mm
holocauftum,tunica^d eftiuftitia., 8£'foeminalibus, ideft
caftitate induatur. Sed quia per fcpmiualia caftitatemo-
portèt intelligi,membra probant, qiiorum ipfa tegimeii-
tum funt fceminalia.
Tunica;m, ^.utpm,iuftitiam diximus, quia perfedi
cuirîfqùè maxime iuftitia veftis e ft, vnde Paulus dixit:
SfateJifccindj luinbos vejiros, in veritate, indati lorica iu-
ftitia.Dclinoautem& tunicam, & fceminalia vult ef-
-fehohexlàna, quia linea veftis Habibs, molliufquead-
hærens eft corpori, afpera autem ea qua exlana eft. Ex
quo docec, quia habiles multumque cohærentes funt
anim®, iuftitia & caftitas, fimulque. hoc docet, quia
quëmadmôdum linum facile cuique ,a.d habendum,
he victutes.volentibus eas confequi facilesfunt, & qua
cito cohquiri pèllunt, ; his autem indutum , iubet offerte
cineres holocaufti quos ignis confumpfit de altari.
Quid per hæc docens , nifl vt quemadmodum hoftia
aufertur, id eftjfecrifirium quod peradum eft holo-
cauftomàtis,, vt aliud iterum ftmile offeratur, ita &
nos faciamus : virtutes quippe quas coopérante (piritu
gerimus, fihgillatim debemus ponere , .,yt alias rurfus
operemur ':9 & non tantum pracedentibus contend fi-
mus, fed&alias adiungamus, quemadmodum is qui
curritrelinquens tranfeurfa, ad reliqua currenda con-
tendit: quia videlicet aliter adbrauiumnonpoteritper-
uenire. Propter quod quum auferri de altari præceptflet
confummatumigne holocauftum poni illud iuxta alta-
rê præccpit , elfe autem Chriftum holocauftomatis altare
dixirnus. Auferamus ergo ei plim opereconfum-
matasvirtutes, quando habemus temporaHasoperan-
d i , quail non nobis imputet pr® cede n tes negligenti-
bus, fi non fuper eas alias Cy.hftituamus. Probat autem
haec Ezechiel quumdicit : Si dixero iufto quod vita viuat,
& confifiu in iuftitia füa ftcerit iniquitatem, e nines iuftitia
eius oblmoni tradentur, & in iniquitate fua quant overatus
eft , in ipfa morietur. Imputât autem fî præterita futuris
augeamus atque confirmemus: -vnde iuxta altare iubet
holocauftum poni ,- feruat enim nobis Chriftus iuftus
iudex, quæcunqüe bona egerimus, fi non hæc per ini-
quas'adiones præuaricâtifuerimus. Propterhoc etiam
eftDeusy& quiadorant eum,in (piritu & veritate oportet
adorare. Vnde & mtelligibile altare', quod eft Chrifti
corpus, inextinguibilem habet ignem fu bminiftrationis
fpiritus.
Hae eft lex facrifictj & libamentorum, qua offerent filij
Aaron coram Domino, & coram altariWCoflet facerdos pu-
gtllum fimila, qua conjperfa eft oleo, & totum thus quod fuper
Jim Ham pofitum eft, adolebitque illud in altari in moni-
fnentum odoris fuauiftimiDomino : reliquam autempartemfi-
mila cmedet Aaron cum filijs fuis abfquefer memo, & comedet
in loco fanduarij taberngculi. ideo autem non fermentabitur,
quia pars eius in Domino offertur incenfurn, fandum fanäo*•
rum erit, ficutpropeccato atque delitto. Mares tantum ftir-
pü Aaron comedent tllud > legttimum ac fempiternum in gene-
rationibus vejtris de facrificiis Domini. Omnis qui tetigerit ilia
fanftificabitur
Meminimus beatum Paulupi dixifle: Eadem dicere
mihi non pigrum, vobis autem ne'cejfarium. Quam inten*
tionem in pra?lenti loco habere legislator videtur, re-
iterans. qua» lemel expofuit, vt multiplici repetitione
mandati legentes ad memorianireuocaret. Quatsnus
autem per repetitionem legis necefiariorem redderet
ledio nem, interponit- aliquid amplius , cuius gratia
neceflarium hoc mandatum & inexcufabile nimis iex-
ifteret. Sicut ergo in prxeedentibus de holocauftis fa-
crificia iterauit, permi%ns eis afliduitate, ipfiuseft
ehimvt ignis qui in altari eft (emper ardeat, nunquam-
que deficiat: fic & nunc quum iacrificium fimil»de-
duxiflet ad medium, perquamfignificari Theologiam
in huius libri exordio demonftrauimus, addidit. Quia
oportet earn in loco tantum (ando, & d mafeulis ,non
autem vbique aut etiam ab omnibus comedi : de qua
vide qualia etiam nunc pireccpit. Hoc eft lex facrificij &
libamentorum qua offerent filij Aaron coram Domino, & coram
altari. Hoc ergo de quo nunc fermo e ft, filij Aa-
r °n > | id eftfublimes in fapientia homines , foli öfter re
debent coram Domino * ideft fecundum quod Dei voluntas
eft , non fiiperflua in.diuinp eloquio difputan-
tes^ fed quaecunquenobis Chriftusreuelabit hocenim
intellige quod ait. coram altari: quia altare efie humafpoliari
veftimentis, &induialijs , ^c efterri cineres i nftasvnigenitidemonftratum eft': ergo in his Theolo-
extracaftrainloco mundiflimo iuflit, non alterius ge- gi^m conftituamiis, in qu® nobis ïncarnatus tradidit
peris nos veftimentis,, extra. eaqu®priusdixit induens. Dominus, vtpatrem in e o , & iplumin patre cogiter
Neque enim pro lirfea veftè induilaiiea nos.pr®cepit, ftius, & defandoSpiritu fciamus, quia8c ipfius eft fifed
hoc idem multa fegnificat, id eft quod qu® pritis li) , & a patre procedit. H ®c enim nobis fufficiunt ad
ada atque correpta funt, npn imputeptur, quando Theologiam qu® iuuat & faluat. Altiora autem quif-
tempus eft alia peragéhdi. Et propteréa deponentes ve- j piam qu«rens vei profemdiora ,, e^cidet ab intentione
ftimentumpriUs, aliud mie vult ihdui. Extra taftraaur ! veritatis>&pe,ccat. Vnde etiam nunc legislator fubdi-
tern in locum mundilfimum efterri, id eft pr®mitterej J;_
adfuturum indicium: illud enim extra caftra eft prasfen-
tisfeculi, & locus eftmundus, quiaab omni corruptione
mundum eftfuturifeculiiudicium.Sed quid eft quod addidit?
/
Ignis autem in altari[emper ardebit, quern nutriet facerdos,
fubijciehslignamdneperfengulosdies.]
Quemadmodum ergo materia ignis firnt ligna, ma-,
ne autem eaiubet compohi : lic nobis funt materia fub-
miniftrationis fpiritus d'mih® legis teftimonia, & fa-
! crorum eloqUiorum meditatio,; qu® fupereife hgna di-
ximus. Ergo h ®c mane in lutnirie componere debemus
, id eft in vigilantia, & lobrietate anim®. Non
Iplüm enim nobis in die , fed & node , id eft non lo-
lum in temporê fobrietatis , fed & intelligibili node ,
de qua Paulus dicebat i Non ergo%rmiamus ficut & caters
non babentes jpem, ‘fed vigilemus & fobrij fimus ^.qui e-
nim dormiunty nocte dormiunt: &,qui ebrij funt, node ebrq
funt. Ignis fufficiiat fubmfhiftrattonis fpiritus , in quo
ordiftari oportètintelligibiicmhÖftiam , &adipem pa-
cificorum , quern Lxi. falutare ediderunt. Quia per
adip^n defidcrium fignificari in pacificprum , feu in
falutari iacaficib diximus, vt defidërium faluationis-
öffëratfeu deuoueat , qui rpiritui totusfadusipirita-
lis, nihil matenale habens, nihil mifefum neque terdit.
Toiletfacerdospugittumjimilaquaconjperfa eft oleo & totum
thusquodfuperfimiUmpofitfimefty adplebitqueilludinaltari in
monimentum odorisfuauißimiDomino.j' ^
Çumeleemo(ÿna& oratfone, hæc enim figuratur per
oleum & thus, quibus neceflarie Theologia .conqui-
vtriufquefiquidemadiutorium, vt nonexcidant
àÿeritate qui deDeo loquuntur ^neceflarium habent.
Hiiius in monimentum intelligibilis facerdos Çhriftus,
pugillum tollit,qui fumma feie nti® ap ud eum permanet,.
qüodin monimentum quidem eft, quia in perpetuum
erit permanfuràmemoria. Neque enim quemadmodum
ea qu^ nppeeftnoftra feientia prouedu deftiuitur; quia
quando yenerit quod perfedum eft^ ficut ait Paulus,
deftruiturquodexparteefi. Siçetit.&eaquæapud ÇhriftumJ
éftV quain nobis in futurum feculum, vt perfediori- |
mata : fine obliuionefemperin memoriam manet. Sic-
ut autem qua totius fumma ell: fapientiæ r pugillo fu-
mitur,' quia per fingula capi ca pugillum per Moyfcn in
libro Exodi pro filijs Ifiaèi iuflit Deus oifeirri : itaque
fumtnam cognition|s , & pcrfedæ içieritiæ eflè apud
Chriftum legislator innuit. Quid autem his fiubdat in-
tende.
Reliquam autem partem fimila comedet Aaron cum.film
Philip,^
Qu* nç.
’ccfliuu
fuacfxfo
repttaa.
Inanes
quacftio-
nes omit-
tende.
G
Thcolo-
giaqu*
lit omnibus
necef-
làcia.
Perfeéfce
£ipicncie
Chalius
left caput.
réhum , ac quod nos legislator vocans Ignis^ a it, eft I fiiis.)
*fteperpetuus, qùtnünquamdefiâetdealtari. Spiritus enim, f; Vt non ex toto d Theologia ceflèmus , pro eo quo
______ _____ . . fumma
In a trio tabclWCuli
:
coitiedetc
oftiam !
'-flidfit.'
! B
‘ffilmA 7* :
plof*
ffdm.49.
I Maus it.
jp» qua
I pttet,ia
[.pint i
I Ä
fummaTcienti® in futurum conferuatur, quae autem nO-
bisab eorelida eft, ideft tradita^hanc comederenosiu-
betfeientiam, & operari, de quahöbisöc pf®ceptumeft,
qu*quenobis fufficiens eft, 8t iuxta noftras vires. Sed
intuendum vbi hanc & quomodo oporteat operarif Se-
quitur. Abfquefermento, & comedet in loco fanäuarij taberna-
culi.J " V
Non coquitur cum rermento Dei, neque fecundum
Iudaicam dodrinam ^ neque feedndum gentile fermen-
ttnn: quia non vult nos verbum Ioqiii, fed- vt tnunda
fit ab omni permixtiöne,& abfqüc omni fermento. Gö*
mediautëmillamin atriotabërnaculi teftimpnij pr«ce-
pit^ddtjopèrariin ecclefiä. Tabernaculum enim téfti-
nionij, caelum eft, in quo’ quod habitet Deus, feriptura,
teftatiir. Atrium autem tabernaculi teftimonij, id eft
cccli,ecclefiaeft,non folum ficut introitus,& veftibulum
ccelorum , fed etiam quemadmodum domus Dëi. Ibi
ergo, id eft in ea oportec omnimodo de diuinitatc loqui,
fiue Theologiani exercere: in ecclefiis ënirh, ait, benedicite
Dominum. Si quis autem in domo eedefiam habet, ait
quippe Paulus.- Salut ate Nympham,& domefticam eius ec-
clefiam. Habet autem quis domefticam ecclefiani, quando
femetipfum fandificauerit Deo &dfecularibuscefla-
ucritriegotijs. Hie etiam domi de Deo loqui, fiue Theologiam
exercere poteft.Tales funt, quibus pars de facrifi-
jeijs Domini,id eft loqui dë Deo,vel Theologia, de donis
& oblationibus datur.De quo fubdidit:
Sandum fanäorurn erit, quid fariät fanttorum cOntentplatio-
nempofitdem.]
Subdidit autem:
Sicut pro peccato atque delido. ]
; Simile illud volens oftendére propeccatö, & delido
facrificium. Sermoënim dë Deo, maxime' ad ëreptio-
nem,&emundaciouem anim® habetur, qüandö&lecj &
thuri,eleemofyn® videlicet & orati 6ni,facrifici’uöï vèrbi
Dei, ideft, Theologi® coniungitür,fecundum quódhóc
legislatoröffèmpr®cépit, non fruftra hoe iubens, fed
quia eleempfynis & fide mundantur peccata; qüemad-
mödürn Salomon in ProuerbijsdiXit.
Mares, inquit, tantum ftirpü Aaron coniedenf illud legiti-
mum acfempiternUk est ingenerationibus vjftris defacrificiis Do- mm Nonergo omniumeft de Deo difputare, fed taliiim
qut nihil Fbsmineum , nihil fluxum in cogicationibüs
habent quod legitimum & sternum in genëratiönibus
èoium, id eftinperpetuüm, euftodiri pracepit, vtin
omni t empöre intendamus, nullatenus de D eo difpuJ
tare pïaèfumëre , quandiu per quafdam declinationes
ciifïluëntes , vel feculares alias phan tafias, a mafculorum
excidimus dignitate, ne & nobis dicatur. Peccatoriautem
dixit Deus, quare tu enarras iujiitias meas & adfumis tefiamen-
tum meumper os Concludunt autem hanclegem verba
fequentia?
Omnis quitetigerit eafandificabitur. ] ‘
Tangitautèm, -quiaptehocpralumit agere, hiciu-
fte fandificabitur: Onfhis quippe Dei commemoratïo^
fendificationém praftat, quod teftatur Paulus , di-
cens: Qtna omnis creatürd Dei'bona, & nihil reijciendum,
quod cum gratiarum adiönepercipitur: San dificätür autem
per verbum De i, & örationem. Sed quum dick
tangentem fandificari, plane oftehdit, quiaihdifpu-
tando dë Deo ideft in Theologia, fufficitnpbiseriam
tantum tangere, quemadmodum igne qui vult calefieri,
ham fiintëriüs mittat manum pro eo quód potuit calefieri
combürituivSic & qui profundiüs, vel altiiij de
Deo difputare prafumit, pro eo quo gloriofiüs ’ quid
vult oftendere., in blaipnemiam cadit, dum cöm-
prehenderc aïtitudinem diuinorum dogmatum npn
poflit. . ■ . < '
Et loquutus efi Dominus ad Moyfen dicens, ' Hoc eft oblatio
Aaron & filïorum eius, quam pffeire debent Domino iri die
vndionisfua. Decimam partem ephi offèrent fimila in facri-
ficio fempïterno, .medium eius mané , & medium eius vejpere,
quainfartagme oleo conjperfa frigetur. Offeret autem earn ca-
lidam in odorem fuauiftirnum Domino facerdos , qui patri
iure juccejjerit, & tota çremabitur in altari. Omne enim fa"
crificium faeerdo tum igneconfümetur, necqutfquam comedet ex
eö.] H
Omne facrificium quod ad facerdotis refertur perfo-
nam,vnigenitij(àcrificijfiguramgerit,ficutperprçfentem
demonftratüf legem,ait enim :
Et loquutus eft Dominas ad Moyfen dicens. Hac eft oblatio Aa*
ron &filiorumeius, quam offene debent Domino in dievndionis
ƒ«*•]
Multorum quidemfaçërdotum hoc donum eft, ait
quippe Aaron & filiorumeius : fedvnovndo offertur,
quia omnis facerdoti j imàgo & firm iras, fiue fubfiften-
tia , Chriftifacrificium eft : ipfo enim fplo obfato per
totum eft. Et quando adtirnefl; : in dieyndionis eius,
id eft tempore quo incarnatus eft ? vndioenim in vnige-
riitipërfona incarnatio dicitur. De qüa.ait Petrus, lefum
Nazarenum, quomodo eum vnxit.Deus spiritu fando &vit-
tute. Hac vero quomodôaut quando fada fint, Gabriel
MariædixitSpiritusfandus, inquiens , fuperueniet into, &
virtuealtißimiobumbrabittibi. Vhde&Dauid:jdixit : Pro-
ptereavnxitteDeusDeus tuus oleo U tttia,pra cofijortibus tuts.
Apertiflime interpretans, quod eflet fàndiécationis
oleum , quia non éflet fimile huic oleo, quo omnesfe-
cerdotes, & Reges , & Prophet® vngebantdr. Propter ^
quod ait. Pr® participibus tuis, id eft feper^participes
tubs. Participes autem eius, aut propter carnem, aut
propterSpiritus commuriionemfandifunt. Vnde Paulus
di cit : Participes autem Chrifti effedtfumus, tarnen fiini-
tiumfubftantia eiusvfque adfinem ftrmum retineamus. Quam
ergo oblationem, quum facerdos vndus fuerit, poft in^
carnationëm videlicët verbi, legislator offerri pracepit?
f
Decimampartem ephi offerent fimilajnftfcrificto fempitemo,
medium eius niane, & medium eius vejpere, quain fartagine oleo
conjperfajrigetür. J
Sed decimanrquidem ephifimil®, efle vnigenitihu-
mànitatëminfuperiöribusolknfiimeft, quum &ephi,
vfpôtè menfuram très menluras capiehteni, trinitacem
eflèredediximM, Siäutemepbi Domini caro efle, vt
& diuinitatis fupereniinentia demonftretur 1, dominic®-
quecarnis cum eâ infeparabilitas, Hoc nihilominus in
facrificium perpetuù m eft,quia Öcutait Paulus; Vna enim
oblaiioneconfummauit infempiternum fandiftcatos. Vnde &
feluare in perpetuu m po teft,accedens per femetipfum ad
Peum.^^ ''
Medium autem eius mane, & medium eius vejpere. ],
Mane paflio incipiens,ex quo eum inatrio Caiph® ala-
pis cedebant alligantes^'yique ad vefpermil protelata e(|,
tenebris enim earn interpolantibus, & afextahbra vfquë
ad nonam fadis: neceflarie facrificium in mane&vefpe-
rediuidi dicitur.
Hac autem in fartagine oleo confferfafrigetUrf]
_ Sartaginem Domini crucem , vepote forrem, & nihil
ab igne numanorum peccatorum læfàm,accipi oportet;
^qu® eriatn fuper impofitam Dominicam carnetn } yfi-
bilem ho minibus reddidit, Nifi erfim fuperimpofita
fuiflet cruci, nos corpüs Chrifti riequaquam myftiqe
percepiflemus. Hæc in oleo confpeigitur, quia enim nobis
compaflus eft impaffibilis, paflioncm fuftinuit Garnis.
Addidit autem & confperfam,quodLXX.fic edide-
Vnrtio in
Chrifto
incarnatio |
diéla.
Act. 10.
Cunt, confperfam oifefët earn buccellas facrificium boni
odorisDomino, odbrem confperfam eandem dicen-
tes buccellas. Et bucccjias quidem dixifle intelliguntur,v
ytpote multiplicitet prpeedentem propter palfioncs.
per partvft proucniëhres : Confperfàm autem, vtppte
in vnuni colledàm, vnde pr^buccêllis Symmaehus
dilatatam edidit, quadam autem dtvy&tp* cle&k ha-
bent , id eft complexa > quia inuicem iibi cohærent
paffiones Domini. Vnde eadem & ex panibusf feu Cqn-
tradionibuS,fecundum p rædidorum LXX. edi tio ne m,
efle ait legislator has confràdiones , prpcëdentes per
partes pafliones intelligens. Omne auterhhoc facrificium
efi fuauiftimi odoris Domino. J Humani quippe generis fk-
lutem præftitit ,- hac autem Dto , vtpote creatori natu-
rx nihil eft fuauius. Ad maiorem autem explanatio-
g
Luc.i.
Vfa.lTn.Afi,.
n«b. j.
G
Ephi
mcatemli-
gn ficac.
Heb, 1«.