Hæc parua do&rinis vefiris,& veftrorum & fandtorum
Do&oruminftitutus.veftro lâcro iuflu, &hôrtatuhis lit-
tetis confidenter mandaui aufus maiora, qùampro viri-
buspatuùsipfei&vilis,nequcfpiertiingenioadattingen-
dum, neque orationefàcilijôç prompt» ad explanandum,
nec ornatis modbus ad maiora expedienda, fed potius
Veftra gratia à Deooptimo &multicudmem peccatorum
meorumtegentete&us,& munitus.obfecro autcmladry-
mans jk . ad pedes veftros ftratus,qùandoquidem voJSpi-
rjtas San&usEpifçoposanimarum,&Sahiatoresconfti-
tuit,ne pigeât,quç minus limatê fcripfijCorre&ionem be-
neuole adhibere, vt hinevos magis tequeftres Dei, quam
imitatorespræftetis,nonlolumeiusin omneslumen, &
mifcticordiam habitu forç-iti, fed dignaetiam ei præben-
tes, cui y t me nihili hominem,oro, commendetis»vt libérer
à flamma,tumfpc£tabilii tu inafpeâ:abili omnia propter
pcccata meà deuaftante ; & in rorefan&æ 8c redfcefi-
dei eiusfempër requiefcam,& cuftodiar,Amen.
E P 1ST O L A S
MAXIMI AD SANCTOS
P A T R E S P R Æ P O S I T O S , E T M O -
nachos, & populos Catholicos InfulæJîci-
lia? habitatores contra eôs,qui vnam
operationem in Chrifto
ponunc.
bere,vtpote naturam, & hypoftafim interfe commifcfen-
tes,ac confundentes cum proprietatibusvtriulque, idem- j
qtte eile cum Sabellioagnofcentes tanquam in vtraque,
watura feilieet ,&hypoftafi cum Patre conuenientem de-
feribentes, inquam Filium efle naturam, 8c hypoftafim,
quod eft ab Ecclefia Catholica alienum , vt taceam fieri
Patrem natutapatibilem,& incarnatum,liquidem non'a-
liud,prsterquam miracula,6c pafliones, aiunt,operari Fi-
lium fecundum dlamtertiam operationem, quam, vt di-
xi. fingunt,& quam pronunciant habere vnigenitumVer-
bumcommuneracum Patrefecundum naturam diuina.
Quod fi his in anguftü compulfi,decernunt non habere
communionem Filium cum Patre aeterno, & cum matte
virgincm,lecundum hanc tertiam operationem, duas
etiam mctribuunt ei operationes creatas,id eft>humanas,
naturalem rurfus,& hypoftaticam,alienantes eum fecundum
ytramquea Deo Patre,lequentesfedbionem Arij, lecundum
perfe&am alienationem invtrifq; operationib.
filij,aPatre,vbinosetiam operatoresmiraculorum,&nö
folum natura pati biles reddüt: ft quidem tertia operatio-
ne,vel,vtipfisloqui placet,operationes totius,id eft, ope-
ratione perfonae, aiunt , feruare Chriftum cognationem
hobifcum , fecundum quam volunrarie non folum expen
d paffionesagnofcunt,fed,vt par eft,miraculaoperari,&
edere.quod quidem fieri poteft. non cnim fierrpoteft, v t
vna&eadem operatio, vel voluntas, vel natura fit fimul
diuina & humanajautnon creata, Sc creata;autfine prin-
cipio Sc ccepta; aut compofita, Sc non coinpofita, vtvna
Sc eadem operatione cognatione naturalem cum vtroq;,
cumPatre dico,& cum M atre Filius feruet;aut vtraque,o-
! A x niulta diligentibus legem tuam, & non peretur eadem operatione, ilia, inquam, qu,ae natura fum
j eftipfisicandalumdixit,DauidDeo, decla- diuina,&quxnaturafunthumaria.hocenim,neq;quihir-
k rans omnibus, acdenuncians, qui dêfide- co ceruos fingunt,cogitabunti
\ riofalutistenentufjVtattendentesextremu, Sinautemnoneftpoflibile,vnam&eandemoperatio-
■ quod eft naturaappetendum,diuina& fum- ! nem,vel voluntatem, vel naturam fimulcflè. diüinam, Sc
macharitatebonum pacis fecum,&cum omnibus, fi fieri hureanani, lecundum naturam , velfecundum vnam Sc
poilic,libenter,ac'laete &indiflblubiliterfe&entur, om n i. eandem operationem cum vtrifque cum Patre inquam,&
fcandalo ex omnibus eieófco,perpiam,&lummam inter le Matrecommunionemhaberè,aut vttaque diuina, &hu-
cöcordiam. Quamobrem mihi etiam fèruo veftro ftudiu mana filium operari,quin potius conuenienter , Sc apte,
eft confirmare Icripto libenter, qUodprius lingua com- j vtdi&um eft,diuina quidem operktionèöperatij quxdi-
mendauijV t de me fit vobis cautum,ac certüeie&a per de- uina funt; humana vet o,quaè fiint humana, cum commu-
fenftonem omni fufpiciöne ab aliis de roe vobis ihieófca. nione tarnen alterius,& coniundtioneded non feparatim,
non enim patior,ficut ait Gregorius Theologus, vtaliqui illaigitur lecundum illos tertia operatio nomine carets fi-
in me pcrcutiantureörum,qui omnia veftra accurate o b - ! cut Sc eflentia a nemfrie prorfiis lancitaverbo diuino Sc
leruant,bene,anlècushabeant.pulchrumenimeft,neqj Patrh
perpeccatum,neque per >fufpicionem peccati, quoad fie- ) Etquid totipraebemüs ,inquiunt, fi nort vnam operä-
ri poteft,&ratio patitur,offendiculummultis,vèl fcanda- tionemitanqUam vnitoti proptervnionem praebemus? at
lum ponete, fiquidem feimus quam graue fuppliciüm, Sc . ignorant,quod dicUnt,qüi ha:c prorerunt.exiftimantes e-
quodeuadinonpoteft.ij.quivnumexpufillisfcandaliza- nim aliud quid elletptum prxter partes, ex qttibusj & irt
ueric,a verace qui mentiri non poteft,propofitum eft. j óuib. conftitutüseft Chriftüs, affirmant hon dempnfträ-
Vobis igitur fandliifimis denücionunquam me fenfif- • do,led pronunciando opus efle aliud quidprxter ea, quS
fe,neque fulpicatum efie de contrari/s, ßcrepugnaUtibus fecundum naturam infunt pattibus, adiungeretoti j tan-
dogmatibus,quodexponUnt,quicalumnianturih6 enim quam toti,vpam f.operationem. oftendent igitur prius ha
vnam,&duasineodem,ideft,tres voluntates, & opera- beretotumaiiamprsetereflentiam partiumjatquèitaalia
tiones, vtipfiaiunt,ineodem & vnoChriftoconfefli vn- j ei,tanquam toti operationem impartiant, prajter opëra^
quam fumus,aut penitusfixipftmus* alterüm enimaltero : tiönesiquaefecundümfubftantiairt infunt parfcibtts.- qUod
euertitur,nullafixum firmitateex rationibusnaturalibus finonaliameflentiam fecündu.mnatüramtribuunt, ned
dmfta^vt taceam,nullum huiufmodi dogma teftimonium aliam feihöperationem fecundum Uatutam toti prater o-»
haberea teftibusveritatis, id eft,afan&is Patribus.fi enim i perationespartium reddent. vtrumque enim cum fitfe-
vna,qnomododu£ ? fiv€rodute,quomodo vna^&quaè I cundüm naturam Chriftus, idem enim eft natura DeUsöc
haec ? Sc quomodo yocatur ? Sceum quo fecundum earn homo,habet qua! luntvtriufquenatutaé propria, diuinam
efteiufdem operationis, id eft, eiufdem fubftantiae verbum
incarnatumi.
Si enim dicant cum Patre, duplicem hin c introducünt
operationem diuinam^fiquidem non ad tollendum duas
operatione^ eiufdem naturales diuinam, inqiiam, Sc hu-
manam,tertiam operationem,quamfingunt, confiten-
tur,fi enirn tionad tollendum, patet pronteri eos duas e-
iufdem diuinas operatio nes, naturalem, 8c hypóftaticami
fi vero duas,confequens eft omninodifterentesefle , ex
quo rurfus fequitur efle eorum opinionem de mültitudi^
ne Deor um.quippe cum agnofcant in diUèrfitaté naturali
operationem diuinam in Patre,&in Filiö;&non lolum o-1
pinionem dc multicudine Deorü,fed de nulloDeo. quip-
pe cum faciant'Filium nullam operationem diuinam .ha-.
inquam volhutatem ,8c operationem, & hurnanam volu-
tatem operationem,& minime yrtam ad tollendu duas
fecundum tia.turam operationes , vel aliam praetetduas,
fecundum rtaturamiideft,tresoperatiohes, & Volutates.
Quare ficut vtramque fubftantiam,lie etiam vtramqne
fecundum fubftantiam voluntatem, 8c operationemeidf
Sc vni Chrifto, fecundum naturam, attrjbiiimus. fi enim
differentiahi partium eius confiderantCs, eiufdem diuini-
tati.diuina,& humanitati humana couenientertribuimus.
rurfus propter vnionem propria vtriufque naturae per co-
municationem mutuamalterireddimns. vndeDeumpa-
tibilem contra peccatumdicimtis, & carnem alluroptam
8t fa£fcam, quod erat',quivnxit, Sc audeo dicere•, ficut-
Gregorius Theologus S/xo^io^id eft, scqueDeum, &nec
~ * ~ opera
hperatum diuina fecundum Deum \ quia per càrnëm
ma intelligente animatam, Sc cumeo copulatam fecundum
hypoftafim,operabatur,&nonfoladiuinitate , ficut
prius i nec humana operatum fecundum hominera;
quia fecundum poteftatem immenfam, 8c non neceffita-
nfubieétam opetabatur.non enim palfio folutio erat, vt
in nobis,fed exinanitio pro nobis verbi incarnati. Sc fane
tanquam toti ipfi vni Sc foli Chrifto tota fecundum naturam
cribuimus, quæ finit nat urar um,ex quibus eft, exce-
ptopeccato folo.quamobrem lecundum naturam patibi-
lem, Sc non pàtibilem dicimus ; eundemque creatum Sc
noncreatum j circumlcriptum, Sc non circumfcriptumj
terrenum,& coeleftèm-, afpedtabilem, 8c inafpe&abilem;
capi polïè,Sc capi non polie;confitemur. fi veto rurlus his
circumfcripti,& in ardium coaéli, effetftum duarum eiuf-
dem fecundum naturam operationum,id eft, miraculum
à Saluatore fa6tum aliis, vt rcfurre<Sfcionëm,vel alfumptio-
nem vel mundationem leprofi, aut aliqüid huiufmodi mi
rabile vnam &eandem operationem elfe aiunt. neque fic
quidem quodifti dicunt de vna operatione, fpeciem ha-
bet b on sreligionisj&augmenti. non enim vnum miraculum
Saluatorisjfed infinitaefle feimus,de quibusaitlo-,
annes fummus Theologus,fi feribantut per lingula,nec i-
.. t ; ^ ' ____ÿ 0 Â
hominenii partem vero med i j cuiuldam ordinis funr,quæ
declarant Filium Dei Deum , Sc hominem fimul, & in
eodem. monftrauit igitur nobis Doftor elFe medium or-
dinem vocum, quæ non aliud quid efle Qhriftum figni-
Scant, praeter ea, ex quibus, & r : quibus, & tjusequidem
ëftjvtquidamfufpicatifont , fed Deum fimul &eundem
hominem efte fecundum naturam. & producit ad pro
bandumhaecfcripturasficinquiens ; quando Philippe
dicir, tanto tempore Vobifcum fum, & non cognouiftis
me; Philippe non credis, quoniam ego in Patre, & Pater
in me eft îquividit me, vidit& Patrem i& , ego, & Pater
vnum fumus.affirmamusvocem maxime Deum decere.
Quando vèro increpat populos Iudaeorum illis verbis, fi
Filij Abrahae elfetis, opera Abrabæ vtique faceréris, nunc
autem quaeritis interficere me, hominem, qui veritatem
locUtusfum vobis.hoc Abraham non fecindicimus di£ta
haecefle, vt hominem decebant, cæterum vnius filij dTe
voces Deum decentesi&voces humanas,id eft,hominem
decentes; médias vero illas efle affirmamus, vt cum ait
Paulus: Iéfus Chriftushcri&hodie,ipfe&inf*cula. Sc
rurfus, vnusDeus,& Pater,ex quo omnia,&nosex ipfo,
&vnü's DominusIefusChriftus,perquem omnia, & nos
1 v. J - I peripfum.&^rurfus »quorum Patres, & ex quibusfecunpfum,
jrbitrormundumcaperepofTeeos, qui fcnbendi dumcarnem, qui eft fuper omnia Deus benediétusinf*
fiint,hbros. cula,Ameni
Pmeteaexi« .qwecma.fiunt.nwinalioqttopkm,] En igicat, qui Chriftum fcfumnominauh.hrti&ho-
ncduinmipioverboDeipLopternos mcarnaco,quodlu- j dfeeflè(liciti&in fecula,&peripfum,faâ:aeiicomniai&
praoiaeft.effeuuam tedm iubftanciam agnofcimus, led ] eum j quifeçundumcarnemex Iudæiscft i fuper ömnes
eanaturai.buspropr.ctac.bua, qu.bus.pfe.n fe fignarur. „omiuat Deum.&quidem benediaumin&?ula?Ame
rdem eft, fi dream ea volunratrbus, & operat.on.bus | Neig.rur.nh.svocesDornin.diuidas.habentenimineo-
nacuralibus : vel defimam fic fabium hgnar.um, annual, dem, quod Dcuradecet, & quod hominem ■ accbmmo
operansmbgno.SC non animal rationale,neque morta- dapotinseas tanquam vniFrlio,ideft.le , apenentes naturam eius ex ledilij verbi gratia, aut fca-’ L-— 1 , 0 • • ■ > *vuerubuô jiuncwarunuatiüo-.
hello, & non ex proprietatibus, quæ earn fecundum fubftantiam
conftituunt, quod quidem vel cogitate infcicia
eft. vtlde natura Deum Sc eundem prope hominem non
. aliunde cognofcimus,quamex propritiatibus natura in-
fitis, quæ eum diuine , & humane fignant, ex proprie-
tatibus, inquam , diuinæ voluntatis Sc operationis , Sc
humanæ eius voluntatis., item Sc operationis , quibus
quod erat, & fa&us fuit, fignàuit, edens Iponte miracu-
lafupra noftram facultatem, tanquam Deus, 8c pa tiens
propter nos fponte tanquam homo, non aliud quidap-
I patens, pïæterea, ex quibus, & in quibus, & quæ eft,ve-
! lutiadulterium aliquid, ôcintcrietftum, id eft , tertium
quid inftarmulorum f ficuti hærecicorum fabula fi«fta
, monftrofeloquitur,à landtorum Patrumpiaprædicatio-
jneaberräsj fed potius ilia ipfa reueraeft,proprie, ex qui-
1 bus, & in quibus vêre,& proprie x diuinitateenim,& quæenndem na.umm inrerfê f o r à Â r ' Â s T a ’
humsnitste, & .ndiUimtarefecundumnarumm cumfir, | ,en ratio modi eftenris variuseft, his ratio c f c r « on s
Deus natura,& homo eft Chnftus, & nihil ahudpenitus.^ ___ i - w^ci*uq.nis
I Et quomç>do, inquiunc, fapiens Gyrillus medium
I quendam oidinem vocum in Cnrifto feirefe profitetur,
ficad Acatium feribens:aliæquidem voces £ h t , maxime
i Deum decentes; aliæ vero rurfus hominem, aliæ medium
j quendam ordinem habenr.dequid hoc illis confert ad fu-
! amopinionemînonenim ex mutatione , aut reieâione
exttemorum, diuini tatis, inquam,& h u manitatis, vel di-
üinæ eius,& humanæ voluntatis,Scoperationis aliud quid
&?edium,ideft, interieâumeftèâû cumneutra parte ea-
tum,ex quibus, fecundum naturam conftat,communio-
nem habentem, aut rurfus operationem quampiam com-
pofitam efie, vel habere in his tradit nobis Doctor Cyrillus
, led quod hoc eft proprie, ex quibus exiftit, non autem
feparatim hæc,nominatur, fed fimul, & in eodem v-
trumquehorum, tanquam vnus,Sc folus Chriftus, tefta-
tur hæc ipfe,cum otientisEpifcoposdéfendit, & ficad A-
catium fcribit.Fratres autem Antiochenfes, nullo modo,
quæ copulata finit, ditydunt.folas verb voces con tendu n t
decere diuidere in Chiifto;&alias quidem diuinitati eius,
alias vero rurfus humanitati tribuere. idem enim Deus Sc
homo eft.aiunt vero efle alias, quæ quodammodo fadfcæ
fint communes t Sc ad ambas naturas residentes, diui-
nttatem dico, & humanitatem.exponam, quod dico.vo-
curnpattim funt maxime Deum decentes; partim rurfus
his verbis Spiritus, docuit nos D o âo r médias voces nihil
ahud prorfiis in Chrifto fignificare, quam id,quod in eodem,
Deum, & hominem decer, vnde has ipfi-accomlnodase
fine dluifione .iubet, tanquam Deo.cidemqut naru-
ra homini:&aliud nihil omnino,ficiit di xi.
Atqùi in Chrifto,aiunti vnam &iple operationem co-
ntetur< lie enim ait Ioannem Euangeliftam mterbretans.
&cumfiliam Archifynagogi excitauit, inquiens, furge
puella jteniiit manurq eius, ficut fcriptUm eft, vitam quidem
reddens iuflione omnium affeélrice tanquam Deus;
ac rurfus reddens vitam ta<ftu propriæ carnis ; vnam,&co-
gnata operationem per arobo edens. fed hoc nimis aper-
tana habet Doäorislenrentiam, quod non vnam amba-
rumfubftantiarum, ex quibus vnus & folus Chriftus eft,
operationem decernit >vt quidam fiulpieantun fiquidem
ad Hermiam feribens, air. operabuntur enim fimiliter,
inomnibusnon erit eadem. quæ enim fimt eiufdem o-
perationis, certumeft eiufdem fubftantiæ efle. altemm
igitur duorum neceflarium eft ; aut fecum pugnanreni
introduces Doäorem ; aut eandem naturam redderi-
cem, ficut Sc eandem operationem in Chrifto, & non va^
nas naturas tradere in vnum , & idem inter fecoeumes
operatione vnafinevlla variatione. Quæ enim fnntemfdem
operationis,eiufdem etiamfubftantiæ,inquit,certurn
eft efle. quod fi vtrumque eft indecorum, & fecuni
dillentire& non profited varias in Chrifto naturas , ex
quibuseft,liquetnonvnamoperationemambarumfubftantiarum
ex qiiibus Chriftus compoficus eft , tradere;
cum ait: , vnam, & cognatam per ambo operationem
edens ; led demonftrat, eum, qui erat natura Deus, Sc in-
carnatum verbum, operadonem fuam nacura viuificam;
& diuinam incorporée,& per corpusadhibere. cum enim
dixit cognatam, nihil aliud fignificabar, quam eandem o-
peraeionem viuificam per ambo , per iuflionem fcilicec
omnia operantem, Sc per taéfcumfuæ lànâse cârnis,in mi- 1
raculisedicam; ficut ignis fine materia vrens, &perma-
ceriam, eandem vtroque modo vim vrendi edit, doni-
gitur ad tollendum humanam operationem Saluatoris
hæc dicit Doctor Cyrillus; cum eniin dixit ta&ura catnis,
humanam operadonem plarte fignificabar. fiquidem vis
tangendi manifefte declarat humanam operadonem,
. . fed