• jÿ tm
Malach.ï. F m \âjk 64-
Mortis pce
• n ain eos,
î oui funt
paren tibus
iniquiotcs
; Fræeeptà
, Chrifti lc-
Myfticura;
y adultériü,'
I B i
1 jftidafi a«J^’
Colofa. ■:
IJyçhifTresiy 'cri.
- Often/lens quiaquotquot illos,fequuti fane, p^Uuti
Cqnt,& ahominabiles,atq-, immun di,vtpote quiabomi-
nabilibus verbis, & prauis dogmatibus confehferùnt.
Infuperaddidit: '
Cuftoditepraceptamea &.faciteea.'].
Manifeftans &perhoc, quodpræu&ncationemillip-
ccptorumDei-doceant, fiuelegem doceant ,-fiue diuina
jfc interpretari mandatafoagant, & propterea eos, & fe-
quàçeseofora'auerfàtur. Sed & breuem conclufionem
verbisaddidit,diçcns.: _
Ego Domine,quiftnâificovos.'] ,
Id eft , cur cü his qui alia contra meara legem, aüt meâ
dp€trinam diçunt,côrrumpemini?Ego enim fomDonù-
nus, cpii vo$fim&ificô, & nullus hominuum, necfiPro-
phetam' fe.elfe dicat, neefi quamliBc t Icie ntiarh prpmit-
tat,nifi forte , quæ mea funt dixeric ^ & à me acceperit, &
meus {piritUs in eo operatus fucric.
| ; gai maledixeritpatri fuo &matri, morte moriatur. Qtùpa-
tri matricL maledixeritfanguts eiusfit fuper eum.f
Siue vt L X X. reus çft, vt hoc nomen adipfumDeum
| referatur. Malachias enim dixit: lx um quid Hon Deus ynusfe-
1 citvos}numquidpater omnium veßer r Et rurfus: Domine,/xr-
ternofter es tu,nos vero lu tum ,& tufiäor nofter,& opera rhànu-
um tuanm omnesnos. R ed e ergo quicunq, patri detrahit,
led Sc matrijHiorte multatus eft. Ingratus eft enfin natu-
ræ,& bcnefe&oies b lafphemat, per quos àDeo eile per-
cipienteSjC? perquos mediantes generati furnus,&iniu-
riät creatoris orgarta,vt lab or es quos patiuntiirinnoftra
generatione taçeamus, nam quiamaximam poenam cö-
tra hunc,quihuiufmodieft, id eft, mortem praecepit , o-
fte nd ens,quia valde re6te,& rationabiliterralem fe poe-
næfcripfille lententiam,fubdit.
Pairimatri^maledixit,ßtnguis eie eritfuper eum
Vel ficut L X X . reüseftad fatisfaciendum, de poerue
magnitudine meftdonc Si recapitulationemfacienspec-
cati. Si ergo hæcin eo, qui fenfibiles inaledixit patres,
multomagisquiblafphcmat Chriftü, ipfe enim noslpi-
ritaliterregcnerauit. Igitur qui ei9myfterium,&gratiam
iniuriat baprilmaus,non o b ediens voci do minicæ.Si quis
nonfuent regenèratus ex aqua &ß>iritu, non intrabit in regnum
coelorum, hic morte morietur pçftima, alienatus à regno
cçelorum, & aeternfeyiMedetrimentum fuftiriëns, qui &
proptereareuseft,quiaprædicçte'Domino,&prædican-
tenihildumm,riecgraue,neqyquodtemporis,&: materia:,
aut àrtis,aut difeiplinæ egeret, fed tantümodö mun-
dicordis,& fidei,ifte fpontehoc donum auèrfetus eft.
Si moecbatequisfueritcumvxore:alterie,&adulteritim pex-r
petraueritcuin vxoreproximi fui, morte monatur& meeelm &
adultera.~\ ,
Neccontra hunc dura,fed imp magis nimis iuftaexti-
titlex. Quumliceret enim proptiamvxorem habere,
corrumpit alterius: quum licéret i n caftitate nubere ,& in
fanâificatione propriæ vxori fecundum legem mifeeri,
in împudicitiam & corruptionem alterius mifeëtur vxori,&
dillipat filiorum fucce fli ones, dubiumque mul ie ris
partum,ad quem pertineat,facit. Sed Sc poftquam dixit,
mmchatUs fueritcum vxor Alterius, addidit :
Et adulterate fueritcum vxonproximifuiï]
Tanquam alter fttille, alter autem hic quodinuenire
nullatcnus poflun t, qui fecundum literam folam lègem
accipiunt: fed inuenient illiquiad moralem intéllèâum
Sc conte mpl at ionem fpiritalem currunt. Quanturaergp
ienfibileadulterium malum oft , tantum cftintelligibile
deterius. Nam iliicarni,.hiautem ipiritui ço^tumeliam
faciunt:&hi homini ,il li autem ipfi Deo.,de q^utbiis.Ofeas
dixit: Omnesadultérantesquafi clibanefuccenfusacoquentein
farde fuo. Adulterium intelligibile accui'ans :ab omni e-
nim populo lüdaéorum hoc committebàtur, corrum-
pente legemdegifque dogmata. - Quicumqj ergo illius
vitijdequo ait Paulus.' Dejpondivosvni viro ,yirginetn ca-
^wex/j%reGljr^o,moechaturmuhcrem,videlicetecéle-
îiam, de qua idem ait» Vtri,diligite melier es veßras,ficut, &
Chrißusdilexiieccleßam. Etrurfus. Propterearelinquetbomp
patrem.& matrem,&adbarèbit vxorifua, & eruntduoïn carne
yna,facramentum autémhoc magnum est. Ego autemdicoïn
' - , r'~- ______
CMifto & inetdefia. Mcechatus autem verbis turpibus,
diflëminans in ea doiftrinam propriâmv&n oriChrifti,fi-
çut ait Paülus, turpislum gratia, morte moriatur.& moeehus
& adultéra. Id eft, qui alienum fuperfeminat verburu
eeclefia, qü*in taliapaciturfeminari. Hancenim,ficut
diximus, vxorem intelligamus. - -;Primum quidem veri
coniugis videlicet Ghrifti ,deinde & eoniueemeius,cui
à Ch rifto crédita eft ecclefia làcerdotis, aut forte doPto-
ris. QUotquot enim armulando Ghtiftum,ôc ad fuum o-
ditimverbumcorfumpunt,circa naufragantes,ficut Hy-
meneusiSc Alexander,quos tradidit Paulus Sàtanç, vt dif-
cerentnô blafphemare, horumadulterium in perfonam
.Ghrifti reputatur. Quicunquc autemtemulatione ho-
minUm,quiregen^asëcclefiasTuntfortitj,talequippiam
faciunt, vt corumdôâ:rinamI.ubrüant, quod Paulus A-
lexandrum feciflèdixit terarium,ait enim : Alexander <era
riUs multa màlàmihioJteîidit,reddeteiDominefecundum opéra
fua,quem & tudeuita, mùltum enim refittitverbis nojlris. Ho-
rUm adulteriumin proximumreputatur, ou m lacer dote
videlicet, fiue conduâpre, propter cuius aemulationem,
ad talem iniuftitiàrn progiedituj. Sed ôc huius pcena
mors eft : quia etfi non lpécialiter contra:Chnftum ,ta-
men contra hominem co ntendens,corrumpit Chrifti o-
pusgregemqj dilperfit, propter qüôd focius èius efticitur
peEnæ, quicunq-, ab eo corrumpi fepatitur.
Qui dormieritcum notiercafua reuelauerit ignominiam
patrisfui, morte morianturambo yfdnguis eorumfitfuper eos.• Si
qùis dormieritcum nuru fuayVter^moYiàntur^uia feele opéraitfttnt,
fànguis eorumfitfuper fèr.'j $
- Dicta fimthæc in hoc leuitici libroalegislatore fiipe-
nus, fed illic quidem ,'noh reuelabis turpitudinem patris
tui & raàtris,nec fororis; nurüs, & reliquoruûi per
ôrdihem dixit, quahdo & nos haec exponentes, nonfo-
-lüm turpis cognatorum, &nefariæcommixtionis auer-
fiitipn'ern legem præcipere, fed & de non reuelandis,
[ijüiè coghouimus,nequedifFamàndis carnalium,lpiri-
talium, vel cognatorum peecatis diëta' elle expofuimus.
Hic autem Deus, fi dormierit , addidit : ilium procul-
dubio deducens ad medium, qui eandem aëtionem pra-
uam, quam proximum egifle cognouit ,;nihilomihus a-
git, nec peccati focietatem erubclcens, ètiam fie exiftit
proditor in quo & mortis poenam legislator re«fte défi-
niuit. Bene autem nouercæ nurum coniunxit, quia hoc
quidemin pâtre àfilio deli nquitùrj illud autem in filium
à pâtre. Similis autenïimpietas eft filium patris fui
àut patrem filyfuldenudare, fiuè diffamare peccatum
quum& ipfiiu fimilibüs dehquerint. Ad quoS Paulus
dicebac : Vropter quodinexeufabilis eso homo omnis quiiudicas,
in quo enim alium iudicas ,teipfum condemnas, eadem enim agis,
&iudicasf]
Qui dormierit cum mafeulo coitufcémineo > vterfe operate eïi
mefasymorte moriantur fit fanguis eorum fuper eos.]
Qiuàiniutiahatüræ èfthac peccatum, oftendit tano'
uitas eius,quam facinus. Ergo hou frultra poenam in il 1 o
mortiXlex decernit. ' Npsa.huiufmodi Scaudituauerla-
mur.Caueamus a .& cum quilortis eft anima,at que ideo
appellator mafculus, vir enim vbique indiuinafcriptura
- perfeëfus virtutibus nominacur, vnde & Paulus ait : Donee
occurrame omnes in virumpèrfeitum, in perfonam ætatis
plenitudinis Chrifti. - Caueamus ergo verbis in cpngfüis.
effoeminare, vefaétionibüs, & difloluere huius animæ
virtutem, dum cum eavidelicet & nos dilToluamur. V-
triufque enim;ficut cernis,poena mors eft.
Qui fupra vxorëm füiam,duxerït matre eius,feele operate eft,
viue ar debit cum eis.nec permanebittanfÜ nef as in medio veftri. J
Nimis réétefic fçuam poenam huicminatus elfedelido,
eos enim qUi ex matre gèniti fun t , ab his quiifiliagcniti
font, qùum ynus fit pater, incertum eft vtrum f'ratres, an
auunculos oporteat appel) ari. Nam quum pater vnus fit,
fratres eos cogi t æftimari. Ex duàbus autem parientibus
quumvna fit mater, aliafilia, au u n cul6s''hp$, qui rriatre
font geniti,ab his qui nati lu ut de filia,compéliit hecefli-
tafappèllari:&’h6"cquidem valde fecundum literam çu-
ftoditur,&cauéturhuiufinodiincertacomixtio,genem-
que cènfufid.Q^iaomhispéccati mater eoncupiiceritia
" - .. ' v.';-.; " e ft ,
jTir»..
al'exandet
«ratiusad.
liter.
iTemeraie
nufeulum.
Ephefir k
In eo* qw
ifiindui
cognitio-
ni» aura.
*utsquô:-
'eccacoje!
ebeanc
'mburi.
tia vfum facere ad cohtinéhtiàih.Sed qucrnadmodüdif-
pcrdfëp^ de^^popùlôfoo^^præcëpït^qùum!j3fogatil^n^ ë i,q :
dôrmiüitcümmeftcuâta,fiiperiusindixî(IetidfXitehim::
éiW^ityùm^Wiémp‘mfM^numënfli^alU\'imikÛMê^\
ritfefttemdïèbus. D e in d e^ r hfec,purgâtiotfomfâcrificià
i\zù'ii\sïübCiàii::lftae^lexchisqiiifliixtiMfe)mnisp‘antur>&
quipôftüitùr^.quAfdHgüinis'ftÜxunipatmrAnnteHfirüûfuKy&.
infiftxUjm'jefoitiis.jfàfüttù.ibft^ vi- :
ro^fi dbtmicritcufo m çftfttüâta,ficp u rgàri ■ &h^n’ç,‘ficût
& àîiô'shôa^umrrvùIt.1Éf^6tÔfèmpl^^^
geùt'ilïùm fapiëntiâmd'ôftge efnirndiDéo éft,'fed & devôdô'Cëhs.
^umhapefgôpefofotifoeftdôr’mite'd
l’é(ftariih'ea;&diucöfee,fed&feuëlate^&palamprófe'r-
-rc foipitudinemeiûs ,crâde^dô;éasvqu^è'àpud eùm font
f f ëletaS,' & ër^ûres%ubs habet 1 6c ’foritern to'fius erïoris •
ëxpbnéfoë.m'VquiàhrspublieatiF'jr'euëlâc&ïpfa'fluxiim
fânguihïs fui-jïd ëft, eà qufefont de fecHficijs idolpturù
ter fi el e nt u r, fe dad did i t. “
zfwii&dfop'opußfift], ‘ I •
^..:Velfecu'n'dÄ^X.exgeherefuo,C^iaquifapfe fo l
traditgënrilïùm, quie præuariCâturëtrorem nôftrum,ÔC ? u‘1'
fcichriarneius,& pietace m, fiohëft iuftû iamvt nomïné-
'turhpmôlfed&imàginëDeifemetîpfüfoignbfâdôcrea^
t0rem,pfiüafot,'&ide0 interficitürdettediöpPpulö,fi-
hedegeiierefop,ytbori5am,fepied^tiahomïhetür)fedca-
featqupa.hàbüitfalfôhômihêâtqjfiüto,tellePaùlo,qui tcwd
, Tifirpifudinem mdterterkj&dmitie tuanondifcboperïes,qui})àc
,'infs libii
pinû mors.
Abrahæ e
emplum
déSarra.
Turpitra
dinciti fo|
Pto'dlhiW
parentum;
j I J
i nitemur
“fi- nnnrtet St hoc praecaueri, vt li qua nobis peccati,con-
™ «liHoneiii'. Quiauceiii
tur non folninau“ niip&,^ff 5”
fato8£» aioip&-
Feret,eotnm<l;p caacar;Sje»!i#>««,»ltPaa!us,f4«aMl'-
mmortftcetisftiuetii. . . .
Nimia conlri pdpulufo lud^orum legislator vtitur dirftri(
ftione,quiaintahtuminr^ui,alqvlifodinideditiera^
vt ad eXteras'etiarrt concupikchtias ab e rrarentv&fe^
ptefea cum quadrupedibfis vin , foulierilqi edffiiXtiphVs
foentionem fociens M effekmufmodip^namde-
m'onftrauit. Tuafoefo,fq'rfi'tanfuperfluaineirefid^h^
difofe'cenferi. N 6U autem eftfuperflUa, fed nimi§; e|u§
no^ iuuatefpiritalis poteftcontefoplatiQifiquadrUpedia^
^6luptarespfauas',,Scdebrfufoterramt:bntUiehtesfot,el-
UgafouS: v tpot&omni t a
ptereaapptlfetasquadrupedia,quiaquad'fopedfemah^
iicut hoinifies, non hab'ent ,arqyideb maXimahO’ftia'co-
grtatfohe'ear^G^cuncjiefgo^ir i aui l^hulier gd^li'eni
gehas voluptatesiU tantum in c ti'm b itt ne quidefoper
defidiam ab eis'capiatUt yfed imo, valdeeiscpyhifeat
efifoeisepeat, vt cbmfoixtidnem.tufo 'Si
petfeueramem habfeg'ty reus efti'S eftymorti;|Iic
eftenini nefariatumlibidinum finis,quiop'etandbus'ea's fecmt^giiominiUm camsfiunuMuir,portdbmtambo rnuputa-
! | ( . . . .. . -... . *
fubfiftehtes, quiahulkeft pe'cCati fubftahtia in peccato-1 NeofqrqHbus prscepit ebrum qui Sqs genueruht;cb-
fibus y operantUr y quibus tameh perditisi & ip & femul. mifceti:, ltam pr'opcergen'erati6nes, vc n6ncotlindahcur,J
pefeuntV s ? , quam vt cbmpetenteiil reuetentiam parentibus col’erue-1
Qmdcceperitfororew fuamflianipatrisfui,velfil'wn ntairis muSjproptereoS'&afororibhSedfom’abftfoehresV^fitiifmum,
n<ifanam')emopcranfwit'.occideiitvrinconftefyupopumutuoreuetauerint&.
pj)rtabun't fed&'eorum,<foicisfo
ifliq’tiitdtemfu&m.'] . , j « * j feftedicimturl SileamuSaute'milloiumpcccatajquianu-
Toleriibileefle hbcyamultis putabatur,for’6abu's fili$ | ditisilliS,lfoerenec parenteS pouuntivtideait:
p'alrfs'jViilfili^roaitkmifc'erij.quia'&AbraliamdeSarra |-, .l^miH&m'C^mfuint(dd/At.i\ _ . .
'dieebatiforor meaeftex patrc,&ricineXmatrev Qdodq- ;^iaulemhbcfacfotttfeUipah^fo^
riahiameos,quiexTharepatre Abrahageniti funt.Moy- j fine Eliismonehtur. Quiaqiii lion inuicemluaponderi I
fesharranSinufquamSarrimendbnefofecitiq)fi'&fo- 'portattt,feddiffamaht,at:qVdi^ihmaiVtcbgrtatbrfi,tath
loiifokAbrahamnupfil,atltetfoieri^udrhcbAobfeetet; jecliudumfcarn'em,qiiamfecuhdum.lpintump^
Deum; idafom eftergo forbribUs ibniugij fotittate mi- - feei/fetuUbttS morfentut
feeriivndedcillddlex ptdhibOit.Quuergo.hicfecfeha- j tehhUri6steihpbrefodicij noiifoant,vfecdtesaut'emiu-
be^itihUllatertusaprsdifta corifemplaridnereccdam9: uaht ,<^0arum caulavidelicectordharnfojqda ftetel
iTurpitudiiiemaut'e-forbtisexpatrSyaUte^matrbjt'euera j litateanimamigrotaremifertimiirtleft. Orriati auteni
illitm intellige Videtey &a'ccipbrey quitiirperh aiftionem huiufmodifilibrum generdriqneibe'atitudihi eftF Et hoc I
S pittMUlfoatre y ideft vin quapateraUt mater deliqufti I fellcumEfaiadicfere.^firierihi DoniiHe cjntifiimns; &qudft\
dipuc,Sc nefdriuscft hicy hqnfolufop^rfctntfos^^bh in terra.'Bt Keec intelligis?& q u i fubfeqiihntur.
__•i&iil.rii'assiS J Fi...-...jA.IIC ^ f*. / l t d i - n i w i r n i l i i l i ffl
D
6 Wenftnm
cuririterp
pdlentls
'onuaiiJ
»none.'I
Sine filiis
ilii pro
vircucibul:
opbrtuit;fedöC.fdpcridIficäifei&cqniuhgehsreippetr'a:
tæ à pareutibüs prauitati;^foc lotor‘eiüs,qüäfi gràüipra-
Uitas appCllatUnS cd &: vt qüi di^ämäuit eam,ôs.diïîèmfe
fiâuit, latfehliàenim plutimürti pàrëiitüm pëctàtà difra-
maht filijVquaiidb agufo fihiilia: Vndehuhc qüi tàliseft}
dilpürdi in cqnfpbftu pqpuU|Vel'ficutLxXiih cdfifpedlu
filiorum generis fui, fo«it y Videntibuâ limilià bögitähti-
busipræcépit : hi efîim filij gerifeiisêiuSffeóte dicÖtuf»:Gur
autemin C0rlfpe6luhorum?V tvniuspeena citeripùài-
citiâm/difçant; ,Intefçmptô.àÜtëm'peccâtÔrë y & p'écca-^
tum fimulirltciiti que madmodum leniel inpræcedéhti^
bus diximus. ' . . . _
>^^ufàierit'cummuUereinftuxumehftruo,e^ reuelauerit tur -
pitudmemem i ipfd^dpetuéritfontemfanguinisfui interßeifa
tur ambo dèntediopopulifu£[ÿ ; ;
A raenftrüata abftinéri législateur rio fruftrà praecepit it
fed hominem foadens ad pudicitiamicaftitâtisq) eum di-
ligentiam habere,ex qualandlificätioproueriit yuolens Si
in modo porcgfonl continué nfolienbns rhifeeti y Si ad
commuuem corrUptionc vacate,.fed eX cbàëlaâbftirie rt-
Qiûcoierlteüin vxor epa trui, vel asnaïcidifiû ; ö “ 'rtUeldüerït
liberismomntur:
Oftenditergö legislaröv, quia niaximefiliorü caufaà
créai otêdocietace percepitj naturaui CÔjlîugi ,éàquippe
q nunë tahquâm womSdàbilià incÖn^iüaqj' 'prdhibuit:
fifth. rèüëtaihdÖhgtUum, ^iuthehtoM vihe proXimünl
VXbnbüsfmtrümjCbgaatörumi'viciriórumVideUcécdö^]
mifcëri:Ä hæcinaliapartclegisyideft, in UBcöDeücërÖr
hortiij Uohförüm.pr±cëpïc, led etiamcóifipulic, Hicéns »
Qudndó babitduerini ftdrresfvnul ', & vnuséÜ'ets àbfqué liboris
mortuusfuerï[,vxotrftefunÜinonubetdltérkfeddteipiétedmfra
iWet^&fufcitJïbii j^ei^mi^^-Ethiifiniilia^ Qüuni à:
ftatërrtó nraeri t,aüt äüuh culümy aiitéiim qualiter ëft ëx
patriS cognatióne j diiccre mnlietem defuiióli fine filijs
pcepitiquemàdrtibdum & ’Bb^zRüth fecundum Icgëra
cögriatiqnis âccebit. Sic li bid i riisquid ëiii taufä fagic cd-]
^natötu cömfoixrionemifocietatemq; pröHibët.QÜ m-
dda:rürfiisopôrcëtttibüliriotïiB9fubleuarë4Velëàlibus
Rtitb.j.