I u l i a m E p i f c o p i T s k t u n i t M m f t o U t a m \
defignatur malitia;quâm tamen pie moderatur præfidéti-
tis omnipotentia.HaeCjde Affy rio.Nunc autem ad Eccle-
fiam referatur expofitîo.T r es igiturEcclefiæ tempeftates,
tres ipfius turbines,fècundum temporum articulos differenties.
Prima, fuit Ethnicprutü: fecundahxreticorum.
Tertia, falforumeftÇhrifÔanorùm. Primât Apoftolo-
runjj&Martyrum laniauit corpora. Secunda,fidei Apo-
ftolicæeucrtere nitebaturfoedera. Tertia, morum ftudet
quotidie cortumpere genera. Ethnicifidcles perfèquen-
d o , atbitrabant.ur obfequium Ce prxftare Deo. Hæretici,
fuperbia tumidiimpugnantes £cclefiam,nitebanturfibi
conuenticula facete, hxreticam perfidiam prædicando.
Falfî veto Ghriftiani, quas fua funt quaerentes, non quae
Icfu Chriftijicelefiæfrangunt leges,iuftiti* turbant mo-
1 res,poft cócupifcentias fuas eundo. V ndè Dauid fub per-
fona Ecclefi*, tempeftates iftasprxuidensfuccedenter
infurgere orat,ne fui redeant ad idololatriam; ne fcduófci,
hæreticam fequantur perfidiam ; ne iuftitiae fidei, mundi
pr*ponant cbncupifcentiam, ita diccns : No» me demergat
no I
ad aliafetetnunera neceffaria Fore cognounnus-Quamot,
isitarfunt,quibusfirmaturspi:obatur,dccoratiir,coBier-
EcdefÂd'cilicér.mandata.flagellachanfmata.ten-
tamenta.Mandatisfirmatar;flageffisprobaturîcharifaatibus
decoranjr.tentamentis côteruatur.In mandanslgi-
tuthabendaeftfiducia; flagellis exhibendaeftpanenua-,
incharifroatibushabeturmafcnifirenuactencamenmopponendaeftperfeueraïitia.
Præ!iidcnsigiturProphetaruniras
EcclefiaeafïHdtiones,& varia graciarutn munera, K
çonfolariones.ordmeprapofteroexeqmrar.quodanobis
natural]Fubfequencér exequatur. Dicatur Dominus
murdrnSjVtiqueprius mandatis;patiens pofteam Hagel-
lis; deinceps magnifiais in donis; demum reddens inna-
centiam, dum non caeditur tentamentis. Ex primo igitur
furgitfiducia: ex fecundo,patientia:ex tertio magmfacen-
tia: ex quarto comparatur innocentia. Hoc autemlcien-
dum eft, quod diuina paginaitaloqui c5fueuit,vt Dominus
pati,vel facere dicatur,quodpati,vel* fieri ab eleais,
Aliter «uatuorordinurn genera concinet. Primus,eft, (»ep«fmes/««r».Aqug vero funt populqvtloannes inquit
côiugaIisSecundus,Virginalis.Tertius,folitarius.Quar- in Apooalypfi. Rogat ergo ne carnalneampopulr opprim
K . ifotahv lu coniugabbusergo tcnerpatientiam. j marfordtda cupiduas.i ne eammprofnndo viftomm rein
Vivginibus, imgnificenîiam. -In lolitarijs perfeucran- nebrofadeijciatfnbtrlitas.ne.mputeum mal.t,ærapiat,&
tiam In facerdot J,proomnibus fidnciam. In coniugali, deprofundo ignorantiæ aditumtedeundi obftrnatcmca
eftmundanafolicitndo: InVirginali, Angelicapulchri- impietas. PrimaefteorporalmmFuppliclotamrfecunda,
tudo-in folitario/piritalis fortitudo militiædn facerdota- venenatorum verborum : tema, carnalium morum. Pn-.
li coeleftis exemplar innpcèntire. Coniugalis namqueco- ma omniporcnuæ fatagitexinamrc dcitarem : fecundafi-
eitat qure mundi font, quombdo placeat vxori. Virgina- deicorrumpereftudètintegritatern: term conaturordi-
I qureDeifunt, quomodoplaceatcreator], $olitarius, j natamenertere chantatem. VndeEra.astnultosprremquornododevittuteinvirrutemàfccndendo
Verbutnin I densafîdeitrarnite, &wuniorumcaibtatedifcedere,iic
principioapudDeum, viuamentisacie contemplariva- | &Uquensfupirte,qmbabitanrmerrt.
leat Sacerdotalis, quomodo digtiumlediuinæpræfenta- Formidofcilicet idololam*ifoueahæretrcæ perndiæ:lare
roaieftaris ocufaqui,velquandodocârinælumen p o -j queuscarnahsconcupifcentiæ.Fornudofurgensabiniupalis
miniftrare deceat. Aliter : r Miens Dominai, dum pec- ; ria dtiraris : fouea-, (Juammcidunt fuperbr cxpugnatores
catoreseafpeaatadpoeuitentiam:i«^»»i^rtimdi»e,dum j veritatistlaqueus,quotenenturferuirmmundæcupidita-
eorunl digne punit impcenitentiam mundans, dum con- ; tis.Sedexiplovetborumordinefignaturordoiueccdenuerfispneftatveniægratiam:
Innocentemfaciens.dum i tismalniat-Sequnuremm: -
clementibonitatefublimateosadcontemplationisenu- Ermr,mquK,9«/agmriMcr/»r»<dm»rU&ri»/t!«M»li
nentiam Séquitur • - , \&3quïexpltcueritfedèfouea,teriebiturlaqueo. Multi namque
netDominusmtemp'eßMet&turbincvUeM,&nebuUpuluispc- ' fortfcsrpreueruntidcdolatria:, qui tempeftatisbæreticæ
iumeim Primo ergo literam infiftamus ; deinde fenfum paffi faut naufiràgium 3 Iftud quoque euaferunt plurtml;
interiusvideamus.Acprimumfciendumeft, quodlicera quoscôhcupifcentiæablotbtutdilumum. Pnmusautem
cclipfînpatitur dumiiomentertiæperfonre, 8cnotnina- j turbofuitcorammdicisvultu.SccundusmconfliiSucer-
ùuus quiintranlitiueâd aliquid copulari exigit,abfolute taminis. Terttus, in impètufordid* cuprdims... Primus,
ponitut- & fit in ea relàtio,cum nnlla pr*cefferit,ad quam dumi iudice catholicus damnâretur. Secundus, dum ab
referrivaleat pofirio.Hæc.dicens,fenfum nonarguô.nec hæreticipfalfo contra catholicos acdamaretur. Ttrans,
gratiamrcprenendo vllâtenuspropheticam, cùmlo'cu, : dumàSauais, & Prælatistibi, &carnilicenriaobtem-
tionemeiusminus dico Grammaticam. NécP-ropheta perandi,vi,&viôlentiaicarnalibus,&fubditisc«orque-
magnipenditlitcrrenegotium , fed vilionisfitiens gau- tur. DehisturbinibusperEfaiamdicitur:yîn«r«rôi»Ka6
dinm loquentiinterius fpiritui prçbûit obfequiusn.Hinc • Afin rcmtim,dc deferto venu,de terra bmthlt. Vifioiura mm-
B ait Gregorius • Abfit, inquit, vtverbacoeleftisoraculi ; ciatatttmihi. Vifio itaque dura ei nqnciata luerar, qui
reftringanttir fub tegulisDonati.Spiritus enim,qui Pro- ; tempeftates,Sc pite&tbstutbinesab idololatria,hteretica
phetislubieftuseft,öcineislocutuselbobedientiæexigit ! perhdia,mundiconcupifcentia, contravnitatem ,cafti-
pùritatem,nonlingùænitorem,velfacundamvrbanita- j tatem , charitatem Ecdeliæ luccedenterinfurgereprai-
tem.‘ Çorrigaturergoconftrqûio,&dicaturhocmodo uidebat. Vifioinquamduraiinqua.vnitaspatiturdifcifine'vitïo.
Datninuscempeftateminhabitat,Scturbinem, !dium,fideilabitur negorium,charitasfuftinernaufragiû,
velmeisgtaditur,veladaliquidhuiufmodi,S£tunccom- j Inprimovero turbine, «ctempeftatefunt Domini vin j
y i r T mi veiitas fcili’cet in confelïïone; conftantia, in paflione; deuotio
in gratiarum aétione. Veritas,dum vnius,atq; fum-
mæ deitatis maie ftatem confite tur, & prædicat auda&er i
conftantia, dum in caufà veritatisflagella fuftiner patienter
; gratiarum a&io, du m coelo fpintum reddit ouanter.
Siquidem exeundi très eis imminent viæ. Prima, eft fidei
fanitas.Secunda,fcientiæ claritas.Tertia,fpiritus fibertas.
Per primum à Deo impetratur grätig. Per lecundum * ho-
ftis præuidetur aftutia. Per tertium, eius perfidia profter-
nituraudacia. Per primum, excitaturaffeûus. Per fecun-
dum, illüftratur intelledkus. Per tertium, confummatur
adus. Primum, excluditerroremperfidiæ. Secundum,
tenebrasignoràntiæ. Tertium,igriauiamànimi, &tor-‘
pore m neglige mise. Primo, fanaturægrotus. Secundo,
îlluminatur csecus. Tertio, libertate donatur fcruus.
Per primum, infirmitas. Per fecundum ,ignorantia. Pet ;
tertium, peccandiexpcllitur induftria. Filius fànatjfpiripetcnter
Iubfequitur;<^i» tempeßate,&turbine vk «w.Tro*
pus,qui dicitur catachrefis, ponitur & in hac parte, vt fu-
perius in alijs. Pera&o liter* negotiö, primoniftorialiter
dicatur de Allyfi^). Eftergo fenfus; Dominus iufto fuqiu-
dicio, magna Sc innumera crudelia permittit facere f*-
uienti Aflyrio, Sc quafi tempeftatem, Sc turbinem paflim
difcurrendo omnia coiltcrere; .fed ipfe, qui habenas eius
laxauit fieuiti*, * conuerfi pr*fidens iute omnipotenti^,
incomprehenfibilis laus iuftitiae illiüs moderatur frena
nequitisJnhacenimf^uitiajpr^fidentisimplcturiuftitia;
in qua Aflyrius,& fi praui voluntate animi,fed data adiu-
diciumpoteftas eftoftici] ,v t per earn premat feruum an-
gat mercenarium, erudiat, Sc corrigat filium, prpfternat
aduerfariüm,iuftus fLt iuftior,fordidüs fdrdidiof.
Hoc quoquefciendum quod a principio Prophet*vfque
ad id, quod ait; fiperftätfüerint, & itdplures, Sec. fuper
Aflyrio accipiuntur omnia., In omnibus eius euidenter
tusillutïis
C o m m e n t a r t tes i n T f a u f h .
illuminât : pater cônfummàt,fàttatdodrîha; illu'mi-
hat,fcientia;perficitiuftitia. Filiùs fanat, fidèipuritatë :
Spiritus illuminât'coeleftium ciaritate : Pater cônfüha-
matîfeternafcelicitare. H*c diccns opéra Trinitatis hon
•diuido,qu*indübitanter câdem efïè,afTerô; féd,vtiiido-
nis, &operatioiie diüinaperfoharum cognofci Valeatdi-
ftantia. In prima vero,& fecuhda, via Domini inüenitur
crifaria. Prima, eft mortificatio tolüntaria. Secundaihu-
militâsperfeda.Tertia,chantas confûmmata.Prima,car-
nis circitmcidit adüm.Secundajhoneftàt fenfum.Tertia,
ordinataftédum. Per primam de Ægypto rèdeunt. Per
fecundam,deBabylone véniurit. Per tcrtîam,Romanam
tladem fugiùnt. Si quidem per Ægyptum luxuria,ebrie-
tas,& crapula; Per Babylonem confufîo fenfuüm Yanifïlma.
PerRomam,quçinterpretaturfublimitas,vel elàtio,
defign at ur fuperbia.
Sicfugere tempeftates, & türbineshùius mundi, per
has Vias ad patriam régredi voce Ioannis admonemur A-
poftoli : Si èjui»,inquit, diligitmundum, non eïltharitas Partis
lneo-.quid, quicquidin mundo eft, concupifcentiacarniseft,dut
toncupifcentia oculoru, aui fuperbia viu qua non funt exporte, fei
èxdiiif'ofo.Perprimâigitur redeunt fbbrij,&cafti:Perfêcü-
dam honefti, Sc quieti : Per tettib déubti, & perfèdi.Pof-
funt etiâ h*c ad caput Ecclefi* Chriftum rererri,&in feius
pierfecutione,& paflione tempeftas,& turbö inueniri.De
nactempeftatë per PfàlmiftS di cituri îtuperfequeriscos in te-
peftate tud,& in ira tuà turbabü eos-. Iud*os liquidem Dns in
tcmpeftate füaperfequutus eft; qhia dum ab eis perfertet
paflionum ftigmataiab illis iufte ab ftulit legis notitiam,&
virtutum charifmata.In tempeftate fua eosperfecutus eft;
*MSSâm quia,dumeishumanapertuiit,dîuinanon*imméritôab
éis abftulit.S equitur:EH» irà tua tutbabisïos. Quofdâ quidé
turbatDnsin irà; quofdâ veroclementia.Glementertur-
bàt,quos Hagellis à gehénareuocat.Inira.vero,quos iufto
ilidicioflagellaripfermittit perpëtuo. Clementerturbat
de peccatis compüngendo.Ih ira quoque naufragij
fordibus vitioriim relinquendo. Clementer imm
Vßm. jj.
c
... ' _ . - . . ■ .lit]
a t p l e n h m o m h i b o h o ' d e i t à t l s p ô t è h t ï a f e c i t r h u n c f i b i i h j
p e t f o n * v n ’i u i t r d e n r i t a t e . f r o h f u m f e d f E c c l ç f i * , g r a 't ï * j
' o p i f i c ë m , t o 't i u S m u f i d i i u d i c e m , d e ï t a t i s e i u f d 'e m & g l b ^ |
r i * p l a c u l t f i e r i p a r t î c i p e m . P r o p t ê r h * e v t i q u è t r i à m f c
r a b i l i t c t e u m d ê d u x i t d é x t é r â , q ü e m p e ü 's ; q ü ï a v é t a x é ’f t ;
f i g n à u i t . Q u T è m f p 'e c i o f ü m f o r r t i a p r * f i l i j s h ô m ï n u m
f e c i t : q u e m o l e o l à ê t i t i * p r é c o h f o r t i b u i s f u i s v n x i t . I n
q ù o o m n i s p l é n i t u d o d i u i n i t a t i s c o f j p o r â l i t e r h a b i t â u i t ï
a u i p a t e r n o n à d m é n f u t a m f p i r i t ù m d é d i t m ï r à b i l ï t c r i h
V i r g i n i s v t e r o c r e a u i t , m i t f â b i l i f e r i n Æ g y p t ô , i r i m a r i , i i l
t e ' m p l o , i n e t u d e , i n f e p u l c h r ô f è r u a ü i t , m i r a b i l 'i t e r i n i e - f u r r e d i o n e g l o r i f i c a u ï t : m i r a b i l i ü s v f q u c à d e i u f d ë m f e -
l i c i t a t i s h o n o r e m , & g l o r i * f u b l i n i a u i t . T r i p l e x é r g o ;
D o m i n i v i a i n t e h i p e f t a t e , & t u r b i n e f u î t . Q u i q u a m ù i s
d e t o r r e n t e t n v ia b 't b ï t , c a p u t f a d u s t f t E c c l e f i * , f t à t i m e x -
a l t a r i m e r u i t : q u i a , i n q ù o r r i u n d ù s . v e l i p f i ü s p r i n c e p s n i l
h a b u i t , a b e i s n u l l a t e n u s t é h e r i v ë l d e b u i t , v c l p ô t u i r .
P o f T u n t V e r o h * c e â d é m m o r a l i t e r d i f c u t i : & a d à n i m a m
a d f u p e r n à a n h é l a n t é m , d e y i r t ù t e i n v i r t ù t e m i n t e n u s
a f e e n d e n t e m , n o n i n c o n g r u e r e f e r r i .
Qüatuor igitur hint animai tcmpefta'tëà, & quâtübr
tufbincsipfîus. Prima eft vitio'rum: fècûndà, negptiô-
rum : tertia, tentationum ; quarta, vtilihm afFedtionum.
Primâiergoeftir*}fecunda, mi’feri*; tertia; iuftiti*; quart
ta, grati*. Prima, virtutumgrandinât florem. Secunda,
cqnfciènti* péffundat honorem. Tertia; cbhtemplâtiô-
riis fuauiffimum fugac odbrem. Quartà; ad cbèleftium
prouehic àrdeiiter amorcm. Prima eft à diabolo ; fé-
cunda, amuhdo ; tertia,à miféri*d'ebito ; quartâ ,àDeo:
Prima religionis annihilât fanditatehi, Secundà, cort"
fcienciaiturbat ferenitàtem; Tertia, diumiflîmi odorls
fugat fuauitatem:, Qùartà, ad A ngelicàm fublimat puri-
tatem. Prima, ergo eft diuin*indignatibnis; Seconda;
difpënfàtiohis. Tertia, probationis. Qüatta, diledlionis;
Primafpiritahs famis inducit egeftatem. .Secuhdaj fpiri-
calium tinearum,&arbbrum vaftitarem. Tertia, horluni
elinquendo. Clementer immittit j fponfi eorrumpic, Sc arômâtum exterminât fiiaüitâtem;
interius, contritionis, & pcénirenti* curbinem : immife-
ricorditer in tenebrarum, & gehenn* induci iûfte per-
mittit caliginem. Deprimo turbine dicicur: Immittet Angelus
Domini in cinuitu timentiumetm, &eripieteos. De fè-
cundo, indignationem, &tram, &tribulationemper angelos
inalos. Tempeftas ergo Domini fuit, dümàludæorum
Vexaretur populo. Turbo dum pioMagiûro, fimûlaco
oCc\ûo,aueRabbiitradente ducerecur dilcipulo; Tempe-
ftas fuit, dum à Romanis flag ellare tur. Turbo, dumà
plebe Iudæorumcr««^, crucifige clamaretur. Tempes
ftasin horto circa villam Gethfemanh Turbo, dum du-t
Ceretùrpr*fuli. Tempeftasanrecrucem. Turbo anteiu-
dicem.Sed his via eius fuit trifaria, vériras, manfuetudo,
iuftitia.Quod euidenter teftatur Pfalmiftadicens : Propter
veritAtem,& mànfuetudiném, & iuftmam deducet te mira-
biliter dextera tua. Veritàtem quidem femper tenuic in
prædicatione : manfuetudinem in paflione: iufthiamin
bperatione.Veraxfuit prædicahdo noua : manfuetuspa-
tic ndo humana : iuftus faciendo diuina; Veritatem d o-
Cuit feientix: manfuetudinem pcënitentiæ: opéra iuftiti*.
Veritàtem in conféfïione; manfuetudinem interpret
iatione : iuftitiam in dileétione. Primo, vt dicasiniquita-
tes tuasse iuftificeris, fecundo, vcæquanimiter, Sc man-
fuete difeiplinam patris fufeipias cum probaris : tertio, vt
iufte diligenda diligas| iuxta illud ; iufte quod iùftum eft,exe-
queris. Legis naturalis veritàtem : feript* legis iuftitiam.
Videlicet iuftitiam, Euangelij manfuetudinem; Verita-
tem docuit, qua quifque cognofcéretfeipfum ; mafuetü-
dinem : qua fuftineretproximum : iuftitiam, qua coleret
Deum.Veritatem docuit fuxdiuinitatismianfuetudinem
fuæ humanitatis : iuftitiam fecund* vtriufque prop rieta-
tis. Aliter î veritàtem exhibuit in omniûgcherali exami-
hacione .'manfuetudinem in cleétorum fciici confolatio-
he:iuftitiam,in reproborum iuftiflima damnatione. Alite
r^ eritatem fu* diuinitatis in iudicio oftendendo : mâ-
fuetudiné fuilaborisimpijsimperando:iuftitiàm fingulis
propriareddendo. Propterhæcergotriamirabilitereum
dedüxit dextera fua,: quia, quém immunem omni maio,
Biblith. P et. Pat.Tom. 7 <
Quarta, omnium lapfusréparât, & animiim ad cdele:
iliu m transfert clâritacem. Vnde lob , in fpe lapforum, in
confolatfohemiferorum, in exhorratiorie teiirarbrum
in gloria iqftorum,dicit : in vaftitäie, ö'fameridebis, & calä-
mitatem,cum venerit,non timebis.Etfties,qttod pacem kabeat ta-
bernaculumfuum, &vifitansjpeciem tuam nonpectabis. Prima,
abfcum corrumpftiuftiti*. Secunda, fenfüm exclu dir innocentix.
Tertia, afFebtuminceftätfäpiehti*; Quarta,
inrellcbtum illuminatimmörcalis luce fàpiënti*. Viç primae
fuht, pura cönfeffio, & virilispcénitehtià. Secundé,
mnndicöntemptus,& vitafolitaria.Terti*,deubtä cöni-
punétio,&méntis ihnbcenriaiQuart^purificàtifiifenriuiii
animi,& fponfilaîritia.Scd quia ih tempeftate, no in tem-
peftatibus Domini vias eflè Propheta âflèric, de quarta Vt
darurin telligi,fpecialitér loquitur. De qua in libro Regü
manifefte legicur. Ait enim ; Heliasftabàt in oftioftelunta; ér
eccejpiritusDominitranftenSy fubuettens montes, & contèrent
petras\&poftft>irïtumconïmotio,nontntomtnotioneüominu$\&
poft comrnotionem ignis,non in igni Dominusi &poft tgnemfibiltà
aura tenuis. Ibi Dominus. Per fpiritùm tranfbuntem, &prx-
fata facie n te m defîgnatur animi tempeftas, âmarâ feia.
licet , fëd vtilis peeçatotum cbntritiö; Per commotio-
nem, deuôtà mentis compuiiétio. Perignem, feruens;
8cordinatadileÊtib; Perfileritium , beatxcohtempla-
tionis fecretiflîma infufio; Scd in neu?ro prædiétoriim
Dominus efïè dicitur.. In fibilo Veto * cfle afleritur,
quia, licet mens compunbta ad integrum de peccatis; & •
deuota in màndaris , qu* retro funt, obliuifcèns, ad 1^°^ mcd'
anteriorâfeextendehs, de virtùtë in virtuteni Viriliter i*M.SS;a
afcendat ,adfublimiâardenterfèferapiat; fui tamen cu-a tcamendd
ram àgfens; curâfuiftacuih manens ; crcaturam fecogno^
fçens , dumftatum creaturxomnino excederénonfuf1
fielt, ab intima contemplatibnis claritatè, in quaincit-
cumfcriptiluminis præfentia , Vccumque cognofcitut,
deficit. Negotium ettim non agitut ex humana rationë,
cum mens interius diuina perfunditurvnbtione; Doncc
ergo mens circumfcripra cranfcëndac omnia ; trärifceii-
dentis yniuerlà, nonattingic fecreta gaudia. Doneeccfell
.................... ......J . . _ ................................. " tertij
fcprofei
âo.