A
Luc. z.
Saul, inui-
dcTrum ty-
pus.
l.Reg.it.
B
I. Reg-1 6.
A ft io & ~
c n tm i
p ia n o ne-,
ceflaria ad
{klutem.
c
p
S.P. N. CMaximt cap. Oeconomicorum,
400______ d .______________________
nos: ipfa vero per gratiam ft dei, & obfequendo mandatis
diuinis,percognitionem vcrbi occiditur. .
Vire lumen gentium eftDominusnofter, qui per ve-
ramcognirionemreuclateis oeulos intelledus, ignora-
tionis caligini conriiuentes,& ad vitam-diuinc tranfigen*
dam feipfum praeparat bonum virtutis exemplar fideli-
bus populis , formafiadus ipfis 8c typus efhgiefvirtutis
;in quëm velutnoftrs falutisducem intucntes, quantum
imitatione poflumus, operando virciites exequi
mur.
C a p , 6 o ? / ‘.
Quicunque motus inuidia ô d it, & perperara calu-
mniolèque diftamat præftantioremin certaminibus vir-
tutum & copia fermonis ad cognitionernfpititalemper-
tinentiSjSaul eft quia fpiritu nequam fiiftocatur, nonfe-
rens glorîam eius qui foelicitate virtutis & cognitionis
eft illuitrior, & ideo grauius infanit, quod violentis ma-
nibus benefedorem interficere'neqüèat.Sçpe vero afpe-
rerepellit ipfum etiam amiciffimum Ionathan, ratioci-
nationem dicoinfitamin confdentia j quae redarguit o-
dium iniquum, & verifatis arnica, ftudia virtutis eius qui
odiohabetur,enarrat.
C a p . \ 6 i .
Nosqüoque Dauidem intelligibilem inuocemus, vt
cithara fpeculationis 8c cognitionis fpirital'is infonet a-
nimonoftro, rebus màterialibus quaû riiorbo caduco laborantin
malignumque fpiritum temeritatis materialis
proculabigat : quo pofiimus legem fpiritaliterintellige-
re, & reconditàm in ea myfticam fationeminuenire, at-
que fufficientes confie ere facultates ad commeatum
terns vitae.
C AdP..
-,. .Quifquis eft ftudiofus falutis, autadioniautfpccu-
lationiobnixe intenditanimum. Namabfqneyktutg&
cognitione nemo potuit vnquam falutem confequft. Si-
quidemadyirtutempertinet, corporis motum compo-
nere: vt qiis reda confideratione quafifrsno quodam
petite cohibeat, ne adabfurditatem dilabatur : fpecula-
tionis aucem fit, q u s red s funtin-telleda prudenterque
iudicata, v c eliganter decernere.
C A ] m k
> Quqniamintellediuumeft, quod intelligit: intellig
ib le y e ro, quod intclligitur : intelligentis autem ali-
mentum &c velutfubftantia, eft id quod intelligitur: merit
oDeus, quiiri’telligitur& fit intelligibilis mentibus,
maxime cum fint incorpores, quantum attirigere pof-
funt, interius illuftrat eas, interim dum intelligit & alitur
animus.,
C A . I - 6 4 . J h
Aliudeft intelligibile, & aliud intellediuum. Quo-
niam intelligibile, vt diximus, eft intellediui velut quod-
dam alimentum: fi modo quod intelligitur, ipfum fcili-
cet intelligibile, excellentius eft 8c ante excogitatum
quamipfumintelligens, quod eft intellediuum. Intel-
lediuaenim dicuntur quscunque,proptetea quod trien-
tesfunt, intelligjbilia, excellentia, inquam, incelU-
gibilia feruntur. Eft enim 'intelligibile' quod intelligitur:
quod quidem in®, lie diui fiue in tel ige ntis eft pabulum.
- C A P . ,
Sciendum eft, effeda, caufarum haberecontmgentes
imagines. Sunt enim effeda, cunda qusproducunturin
creaturamjcaufs vero,qus producunt. Nullaporro cOr
gnatio eft oauferum, inquam,& effedorum.
. C A P. , 6(3. ,
Haudexplorataefteffedis connexio cum caufis: ha-
bent tamen efteda caufarum occurrentesimagine»: ipfs
veto caufie fupr a effedafunt eleuats, fedemque fuperiorem
habentpro fui principatus rarione. Eftedanamque
caufis eximie & fubftmrtialiter infant.
C a p . 6 7 . '
Effedafunt omnia qu s produdafunt in creaturam.
fine in ccelo, fiue in terta: caufs vero, q us produxeruntl
hoc eft tres hypoftafes fan d s Trinitatis. Perfpicuum eft
igitur,horum inter fe, caufarum, inquam, & effedorum.
nullamefte cognationem.
C a p . 6 8 .
Sciendum eft, mentem noftram vt intelligat habere
facultatem, per quam intelligibiliacernit: vniqnem autem
habere, qus natutam aniini fuperextollit, qua co-
pulatur bis qu s funt vitra feipfam. Per hanc ergo funt
intelligenda diuina, non more noftro j fed cum toti nof-
ipfi a nobis prorfus ipfis abalienati, toti fuerimus effe-
d i Dei. Melius eft enim illius cfle , quam noftri. Hoc
namque pado dedita erunt diuina his qui verfantur cum
Deo.
C A p. 6 9 .
Animus intelligere yolens, infra fe eft, defeendens ad
intelledioncs. Intellediones enim intelligente fimt in-
ferioresj vt qu s intelligantur 8c comprehendantur, ac
merito vnionis ipfius mends eftdifiipatio i&diuifio.Quia
mens qiudemfimplex& carqps partibus, intellediones
au,te.m multiplices 8c diuifibiles, 8c quafi fpecies ani-
mi. Quapropterintellediua, hoceift, inteliigentia, pau-
ciora iunt mtelligibihbui, nempe his qus intelligun-
tur. Csterum vnio mentis ait , vt in fequentibns clarius.
dicit, per quam ad ea qus vitra feipfam funt extehdirurj
id eft, ipeculatiorii de Deo intendit, eft ab omnibus feri-
filibus 8c int elhgibilibus, ad hue etiam a proprio motu
alienätam eile, tum fic diuin s cognitionis radriim fijfce-
.pifle.1.','. v
C A P . ^'70. * '
Intellediuum quod iuxta propqrtionem fiifmoue-
jtnr intellediue , ytique etiam intelligit: .Si intelligit,
amat quoque fine dubio qnod intelledum e ft; fi yejcq
amat, abalieriationem omnino patitur amatoriam erga
illud : -fipatitur, eertumeftquod & vrgecur: fi vrgetur_
plane fui mdtus robur intendit;fi valde fuum intendit
mptum, non quiefeit, dpnec tot um fit in tpto quod
amatur,, 8c a toto comprehendatur, fponte fe tqtum
donans ex propofitp falutari circumicuptioni, vt to-
tumatotp cucumicribente tale vel tale reddatur: quafi
de csteronolit omninoItotum illud ipfum quod cir-
cumfcribitur, cx feipfo cognofci pofie, fed ex circumfcri-
bchtejperindevtaeVlumine penitus illuftratus, & fer-
rumignetotum totoignitum, autfi quid aliud eft eius
generis, y
C a P.- 71. f '
Nonparuaeft intelligentium erga ea qu s intelliguntur,
8c ergafenfiliafenfitiuorum habitudo. Homo porro
conftans ex anima & corpore fenfitiuo ex habitudi-
ne&propnetatenaturaliquam habet per alternationem
erga vtiamque port»onem creaturs, tum circumfcribit,
tumcircumlcribituri hoc quidem, fubftantia; illud, fa-
cultace. Namquatenus eft anima & corpus, abintelli-
gibilibus &fenlilibuscircumfcnbilolet: potentia vero,
quatenusintelligit & feptit, circumfcribit ea. Deusau-
tem fimpliciter &c indefinite excedit vniuerfa, tarn q u s
Continent,quam qu£ continent ur,lib er prorfusab omnibus.
C a p . 7z.
Qusuis interdifla voluptas folet prorfus nafei ex a f- 1
fe^ione , per medium fenfiim, erga quod dam fenfi-
bile. Quia nihil aliud eft voluptas, quam fpecies ferifus,
qus a quodamfenfibfbrmatur in fenfitiuo : aut fenfiti- ,1
u s faenkatis modus , quem cupiditas irrationalis pro-
ducit. Cupiditas enim adhsrens fenfiii, eique. fpeciem
inureris, tranfit in voluptatem: & fenfus cupiditate motus,
affumptofenfibiliparitvoluptatem. Idcircofamfti
Jmmt
S- T* I
mtatu. *
Voluptaci*
a ? origo .
jedefiu*“0
cas&ho
fomutaq
I demon-
Jit* fini*
‘ iiuftè apcumnoffent
ani mamqu s per mediam carnem prster
naturammoueturinmateriam, induerc formam tetrenam
media potius anima, natnraliter fe mouentes in
DeUm, velipfamafrnémDeo decenter accommodate
deereöerunt,viftüüup3 exercitiq, quoad fieri poteft,diui-
his cam notis adornantes.
, C a p . 7 J.
Sanfti iuxta veräm 8c immaculatam naturalis mótus
ra,tiónem, prsfens f,fcens feculum magno animotran-
fierunt, cum fenfiim ratione media vriiuifTent cum animo
fimplices rerutri habente rationes: 'animum vero
mo'tn circa res quafciuique folütum , & quoad ipfam
naturalem facultatem in eofitam, tranquillum Deo ob-
tulifTent. Vndeinvniaerfumcum Deo colleóti, toti in
tpto Deo firmari pet Spiritum fahótum meruemnt, ge-;
fiantes pro viribus humanis integram ccelcftis imägi-
nem : tantumqiie attr^hentes reprsfentationis diuins
(.fifeseft hoc dicere) quantum ipfi attradi Deo funtinfiti.
y f e
C ä l1. ' 7 4 .
401
' ■ V .'. ' C "A P . 78.:,
^ Quoniam eorum qu s funt, alia ’qiiidem bona firnt,
alia mala ; eaqüe prsfentia v.el fiitura 5 Bonum quod fpe-
ratur, cupiditätem vocat : prsfens vero, voluptatem.
Rurfiimque quod ex^eäaturnulifih, äppellat & tum i
prsfens yerà'; triftitiàm ; ita Vt voluptas & cupiditas fint
ßc perfpiciantur circa bona, fiuç re veratalia fint, fiuepu-
tentur.-mptus autem 8c triftitia, circa mala. Etçnim cupi-
ditas qu s confequinir optatum, voluptatem parit': qus
vero non confeqüitursdolorem, '
C a p , 7-p.
Dolorem omnëïn aiunt efïè fuapte natura malum. Licet
enim ftudipfiis aliénas lugeat calamitates, quafimife-
reatur, atnonprscippe ex animi propofitp, feaexeonfe-
qu.enti per circumftantiam. At coritemplationideditus,
etiam his nun afficitur,feipfum cooulans Deo, & ab hifee
vniuerfis reddens aliennm.
C a p . 8 0 .
j San^i omnes, diuino & firmo verbo genuine apprehoc’traiecerünt,
nulli voluptati fecu-
-lurnam
Jouiden--
p amnatu-
duee. - J
Tógnófcit,;
Feruht, Deum 8c homitiem fe mutub demonfträre: | lariimprefTuttianims veftigium relinquentes. Nam ad
tantumquehum'anitate di&um Deum homini fe fimi- : fummos (eXijsquos affe qui pofTunthomines ) de Deo
lern hominis exhibere j ,quantum homo charitate pol- , fermones}bonitatis,inquam,&charitatis,meritb quidem
lens Deo fe diuinum prsftitit: & tahtum animo hbmi- : extendences anrmutn, didiccruiit, quibus motus Deus,
nem ad id quod cógnïtu dignum eft à Deo tapi, quart- j-creàturis, vt effent, dederit&vt bene effent, per gratiam
jjjjjg j H j J -^ - £ 2 largrtusfit: fifeseftdiceré, mptuminDeo, qùifoluseft
immobilis, at non potius yoluntatem, q u s mouet vni-
uerfe, vtqu'e fint adducit 8c continet, nullo veto modo
vnquam mouetuu
C A p ., 81.
turn homo Dcuni natura inuifibilem per virtutespatefe-
cerit.
C a p . :7y.
Quicunque mortificauerit membra qus furit fuper.
terrain, integram fus ipfius c^rnis prudentiamextinxe-
rit, omnein'erga illam excuflerit habitudinem, per quam
faquoque carnis 8c mundiinfignia, diuins,gratis caufa
abnegaueritv, ita vt dicere pofli.t cum beäto; Paulo Apo-
ftolo, gwisnosfeparabitacbaritateChrifti■; 8c qu s fequun-
tur; talis,morefummi Meichifedech,fäbtus eftfine patre,
finematre, &fihegenealogia ; non habens quöpa&o te-
neripofiit äcarne&a natura,proprer cornpäratam affini-
tatemeumfpiritu.
.... ............ H ( •••hAnipia, quæintê^eai^îe'& rärfonalis eftfttbftantiä:
dile^o,quæfoHDeodebétur,ânôbisdiaiditur:vniuer- 1turn intelligit, tuin ratiocinatur-, habens pro fecultate.
■ C a p . | 7 6 . '
Nöh.putöiuftumeffe, finem huius vitsmortem ap-
pellare : fed receffum a morte , feparationem a corru-
ptione, liberationem ä feruitute , ä turbacione quie-
tem bellorum oblationem , tenebrarum fubdubtio-
neni, . remiffiönemlabordm,;' feruoristranquillitatem,
velamentum pudoris, afteötionum fiigam, 8c vt in fum-
ma dicarn, qmnium confummationem malorum. In qrti-
bus quidem dum per fpontancam mortificationem prs-
„clare fe gererent fanäri, feipfos in hac vita peregrinos
& aduenas prsftiterunt, ftreijue dirnicantescummun-
do , cum corpore, & cum prodeuntibus ab ipfisinfulta-
.tionibus ^ &vtrinque prouenientem ecSrnmericib fen-
fuum cum fenlilibus deceptionem fuffocantes immunem
a feruitute ipfi fibi conferuarunt anims^dignita^
tem. i .
| ' v ': C a p . 7 7 .
Natura nobis infitarn effe prouidentis notitiam, ipfä
natura non paruum :dat a.r;gumentumquando nullo
dpccnte velut impelIens nos ad Deum per preces, teni-
|,? re repentinarum afflidtipnuniV inde qusrere fälütem
lriftfuit. Naniueceffitatefubitaneaciorreptij ^ulla cum
deliberatipne, priufquam qufequam^ penfitauerimus,.
Deumipfuminuocamus rtanquam ipfapröuidentianos
fine vllis ratiocinationibus ad feipfam trahat; & celeri-
tatemvincenrisin npbisintelledfcins fecultatisprsmon-
ftret, pr?eftantioremque oninibusqpem diuinam; nün-
quam verb incönfulcbnatura nosadduceret ad id quod
natura fieri non poffet. A t quiequid aliud quiduis na-
turaliter fequitur , . v t omnibus eft nptum, valiidäm .1
& irtexpugnabilem vim habet in demoriftranda vetitarnentemj
pro motu, intelle&iö'nem 5 pro effedu, cön-
ceptum. Hic cnim intelledionis tarn intelligentis quam
eius quod intelligitur, eft finis^, tanquam extremorum
mutuam terminet habitudinem, Siquidem anima in-
telligens definit illud intelligere quod intelledum eft;
poft eius ïntèlledionem, quia progriè femel inteile-
d u a l, non vitra vim prouocat anims, vtintelligatur; &
fingulis in conceptibus aninfi talèm finem ac'cipitintélle-
dionis,qualisfueritin ipfpconceptu.>
C A p. 8z, ,
Qnemadmodum ignoratio diuidit fedudos; ficlumi-
nis intelligibilis prsfentia congregat,vniti depérficiteos
qui ifiumiaantnr , & prsterea conuertit adïd quodveïë
efti reuocans a multis ^»jnionibus'; yjmafque. vifiprtes,
aut potiusimaginationes, ad vnam,vera'Tn,puram öc vni-
formem cognmonem reducir, &vno vnientequereplet
lumme. - 1
C a p . 83.
Idem eft bonum & honeftum. Et quidem honeftum
& bonum om ni ratione expetunt omnia.- nee quiequam
iext^t, quod honefti bonique non.fitpaiticeps, Namho-
néftüm öc bonum apudömnes habetur , vt vere deleda-
bile,expetendum,amabile,gratum,c:lepluHi, 8c charum.
^'Nota porto , quo pado diuinus amorprius exiftens in
bono, in nobis bonum pepèrit amorem quo-honeftum
boDumqueèxpetimus moreilliiisqui dicit: amatorfaäus
futnpuUbritifdïnüiUw: Etj Adama iUam,&feruabitte: Okfide
eam,&exaltabitte. 4»
C " a p . 84.
Quod diuinum eft/Theologi nónnunquam amorenr
interdumcharitatemappellant: quandoque,amabilé &
charum.' Vnde quaterius.eft am or 8c charitas, mouetur^
quatenus amabile& charum, infeipfum cunda mouet,‘
amorfs & charitatis capacia. Ac vt rurfum 8c planius di-
cam:mouetur,eó quöd afredum internum amoris &cha-
ntatis horum capadbus indit; mouetantem, quianatu-
raliter ayttrahic eorum defiderium qui monentnr in illud.
Item mouet quoque & mouetur, yt qui fitit, fitiri, qui ar
mar,amari,&: qui diiigit, diligi.
f.Prftt.Tqm.7. -
Idem eft ‘
bonum &
honeftum,
Sftp.%. 4
Pr ou 4.“ .