84
Id eft quern
admodui
feftinare
fokt ad gen
:* conuei-
tendas.
C.I.&diui-
t nam.
F.adiuuaie.
€
r.BecU.l.i
bift.c.19
lintel hze
fubintellitholicam
Ecclefiam
fun ladite^
bona opera.
E P 1 STOLA XLirt.
TORTHELMVS
EPISCOPVS BONIFAC
IO E P ÏS C O PO . '
Domino meodulcifiimo, ac fincerifitmo charitatis cultu, &praci-
put Dei gratia copiofo, femperque in Chrftopafloralis cura régi-
mina guber nanti Bonifacio,qui&Vuinfrithus,Anhitpifco-
pOj Tort helm us Epifiopusferuusferuorum Dei,
in Domino SALVTEM.
F E s id e r a b ï l e s litteras excellentiæ veftrç
fiifcepimus,quas relegentes cognou jpus tu-
am piiffimara deuotionem,feruentiflîmum-
que amorern, qucm habfes propter beatam
-------— vitam,&,dexteraDÔniiniprotegente,rneditaris
die ac node ad fidem Catholicarti atqùe Apoftolicam,
pro tuxanirax t edëmptlone >cordapaganorum Saxonum
Conuerti.Quis enim audiens hxc fiiauia lion IxtCfuriQqis
noncxultet & gaudeat in his opéribus, qûodgensrioftça
C h r i s t o omnipotent! Deb bredat ?Per gcruhim vero a-
piciim tuorum,modicum tibi munufculùm, fed magni af-
feduspignus tranfmitto, fimul& indicans, quod omnia
quxàparuitatenoftra petere dignatus es,libentiflime fuf-
cepimus3hoc eft,quod in focris miflarum celcbritatibus,&
in quotidianfè precibus;tuxfin&iratis memoridcèlébre-
tur;optanter,& qjjnixe deprecantes hbftrx fragilitatis con-
fcii hoc idem à véftra parte, quanto mentis èxcellenfcior
eft,tanto circa nos perfedius ooferuari. Feftihët igiturvé-
ftraCelfirudo.vtinouum C h r i s t o pôpülùmcoacërua-
re &dediçate.Profedo tnim habetis protedorem humani
generis RedemptoremDominum noftrumlefum. Frater-
noitaque aifedu folutantes veftram excellenriarri,diuinam
deprecamur iugiter clementiam , qux vos veftrofquejm
omnibus operibus avixiliare dignetur, vt cum Chrifto'in
futuro regnet fxculo.
E PI STD LA XL1V.
Domino gloriofifimo occidentales regnifceptagubernanti , quern
ego.vtmihifirutator cordis & rerum teftis eft,fraterna cbaritate
ampleftor ,GERVN TlO Regi,firhulque lUnttis Dei facerdoti-
busperDomnoniaconùcrfantibus,'4 LT HELMVS,Jino
mentorum pfarbgdtiua Mbatis officio fun-
Hus, optabi'.em in Domino
falutem.
m
fidei régula , ftdundum fcrip'turæ prxcepta^ ipiiiinVe
concordent, & per eofum fîmultates & piignas vcibo-
rum, in Ecclcfia Chrifti gratte ichiima .&crudele fcan-
daluni hafcatur , qupd Pfalmigraphi ièntentia teftatur
dicens : Pax milita diligentïbûs némen tuuiti » '& non ejl in
illû fcandalum. Pacem qüippe rèligionis pia concorda E îU jT
copulat , fiait charitâteiri dira cbritëntib cphtaminat
Nam ad vnitatem fràternitàtis rèdæ: fidei ïèdatojres Pfal-
miftahbrtatur inquiehs Deus qui habit are facit vmrtimes in
domo. Domus vero hxc , {êcunditm àllegoriam , Ec- ?ƒ«7.7. |
défia per totos mundi carcfiriès diffuiàîntelligitur. Hap-'J^tók
letici namque & Ichifitintici ,pb Ëctleûx locietatë extra- :abiS35.
nei > per contentionum jugbha'entà , in itiiindo pullu- J
lantes , *&Vèlup fibrreiida ziza^ioriimleminà iniiiedio banTu*j_
foecundæ fegetisiata, dominicam mellem maculant. Sed »-C». iH
huiulcemodi altercationis opprbbninn Apoftolicàcpm-
pefeit buccin^. Qui vult, inquit, contetifiofüsejfe : Nos talem
tonfuetudimm non habemus,nececcl.fuDei, qua non babetmaculant
V p e r cum efleittin CohciKo Epifcoporum, ex tota
pene Brittania , innumerabilis Dei Sacerdotum ca-
teriu‘ cbhflhxit , ad hbcTpfxfetam' congrègata, vt jpro
Ecclefiarum folicitiidine &attimariim felbie ab omnibus
décréta Canonum & Patfüttt f&tuta tradarentur, in
commune Çhrifto patrocinium prxftante , conferua-
rentur. His igittir rite pete&iis > omrié facërdbtale Con-
cilium, èiéàmpatùhàfi^iii^ii- pricèpto dèfimili lenten-
da combulérurit, ÿt àd vfeffr’x pjetatis piiEÏèmiam epiftp-
lârés iïtoeranimàpièés dirijgerëmi& ebtufiijiifernampe-
tiribhëra, i^uBreih‘qüé:fûggeftionem;per ffcriptàè ftilum,
intimarem, hoc eif dè Ecélefiæ Cath'oiicïe vnitàte &
'< Sn i& n e .ifblîgiôflïi^ùéôrSfâ, fine qtiiBu's otioiâtor-
péfcit , 8ç mércës fUtura fâtifirit. Qûid enim profunt
borforam operiim ejfnbïdméîîta , fi'extra Catholicam
gerantur fecaefîam , etiâmfi àÜquis addàlem rigidx çon-
uerlàtionis regulam fiib difàfpîina coenobii folerter ëxer-
ceat , aut certe cundorum mortalium contubernià de-
clinans in fipialida fbiitudine remorus contemplatiuam a-
nàchoréieos peragat vitam. Igiror r t certius vefirafàeaci-
tasanimadüerterequeàt, proquibüs caufis mea mè'dio-
critas fcripta direxérit, cbmpendioiè & breuiterenuclea-
bo. -Auditum namque & diuerîis rumorum relatiuis com-
pertum-n^his eû quad.Sacexdotes Yeftfi in_Câtholicx
aut rK^’M.PaccmnaiViqitejCatholicorum maci:em,&
filiorum Dci genitricém elle, EUahgelicapromulgantora-
euh-.beati■ pacifia, qitomamfilij Dei yocabuntur. Vnde Domino
& Salua tore noflro a fiimmo coelorum fàftigiodelcén-
dente,vt chirographum protoplafti deleret, &mundum
pacelèqueftra reconriliarët, Angelica cecinit melodia,G/a-
ria in excelfi Deo, & in terra pax hotninibus bona voluntatis. Et
PfilmiftaÆi<fcf,inquit paxinvirnite tïla,,&abundantiamturri- \
bus tuts. Denique rumor Ecclefix fidei contrariiislonge la-
teq,-percrebuit,quod fint in prouincia vçftra quidam iacer-
dptes & clerici tonfiiram làndi Pétri Apbftolbrum Princi-
pis pertinaciter réfutantes, leq^ tali excufàtionis apologia
pertinaciterdefendentes viütint, qùodaudorum ôc præ-
ceflorum fuoium tonfiiramimitentur,quos diuinailluftra-
tos gratia Fuifie grândiloquis alîèrtionib. contéftantuf, qui
fianobiâ (olicite fcilciteritur, quis primus aüdor raFurx
huius & toniùræ éxtiterir, oninino aut veritatem ignô-
rando, aut fallltatem diflintulando obmucclèunt. Nos au -
tem fècundum plurimorum Opinionem ,Simortem magiex
artis inüentdremhuius tonfiirxprincipemfuiflepomperi-
mUs,quiàqualemiquantumq; necromantix fallaciam contra
bcatum Petrunifraudelenter machinaretur , çertamen
Apoftolorum & X.libri dementis teftes fiinr, Nos inquam,
lëcundum làcrolàndam Scripturæ audontatem,de tonfu-
ra noftraveritatis teftimonium perhibentes, diueriàs ob
caulàs Petrum Apoftolum hune ritUm fiimpfifié afterimus
primi'tus vtfdtmam & fimilitudinem Chrifti in capitege-
ftaretjdum pro rcdemprionenpftra crucis patibulum fubi-
turus j à nefànda Iudxorum gente acutis Ipinarum aculcis
crudeliter coronarecur. Deinde vt Sacerdotës Veteris Sc
noui Teftamenti in toniura & habitu difeemeréntur. Po-
ftremOjVt idem Apoftolus, tuiquefiicceflbres&lequipe-
dxridicalofiimgannatüræludibriumin populo Romano
; portàrent.quia & eoruinBarones &hoftes exercitulupera-
i tosfub corona vendere fblebant. Cæterum in vetèriTe-
ftamento confiiræ ft gnu m à Nazareis, id eft, làndis, ni fal-
' lor,(ûmpfit exordium. Eft enim regale & (àcerdocale ftem-
! maris indicium. Nam tiara apudve teresincapitelàcerdo-
I tumeonftituebatur. Hxc byflbretorto rotunda eratquafi
I fphæramedia,8c hocfigiîificàturinparte captis tonia. Co
rpnàaütem,latitwdoameaëftcirci4i > quxRégumcapita
I cihgit.Vtrumqtteitaquefignüm exprimituriqcâpitedeti-
! cotum, Petro dicente : Vós eftugenusele ftum regale facerdo-
tium. Hoc ritü tondendi & radendi, vlvitiareFecentur^i-
H
| gnatur,& ciinibus carnis noftrx quafi criminibus exuamur.
! Eftaütem altera crudelioranimaruntperniciës.quodin
iâcr ofanda pafchali lolemnitate C C CX VllI.Patrum regu-
, lamnonicdatur,quiinNiceno Conc.decem nouennalé
! laterculicirculumperogdoadàm &hendecadam vlquead
• finem mundi redo tramite decurfiimfiigadilblertialanxe-
J runt.Et àXIV.lunavlq;ad XXI.fupputationis Feriem,&pa-
! fchalis calculi tetttiinum tradiderunt > quem anticipare
ôctranlgredi, contrains &fas illicitum fore çenfiiérunt.
; Porroiftifecufidiirti decénftém nouennemqj Ànatolii co- j
putacum » autpotiûsiuxta5«//>if«5e#m»iregulam , q u i [
t x x x i v . annorum curfiim delcripfic, X IV. luna cüm Iu- i ’
dxis pafchalejâcramenium.celebrant.cum neutrum Eécle- i
- " ■" ' . . : “f i i '
] Ram. lé.
[ 10.1$,
i.Cor.iy
ahjf,.
I.fit, ƒ. '
is-m ;•
i«.7.47
fixRomanxPontificesad perfedam calculi rationemle-
quâtur. S éd nec Vidôrii Paichalis laterculi curriculum,qui
DXXXII.annorum circulis continecur, pofte islèdandü
decrcueriint. Erat namque génusquoddam hæreticorum
apiid Oriétales.quod TeJJarefcà décatit a vo catur ,id éft,jQuâr-
ta décimant, eo quodquàrta décima lünàcumlüdxisChri-
ftum blafphemantibüs j Sc margaritas Euangelii ritupor-
cocum calcantib.Pafchæ folenni tatem peragunt,& ob hoc
alieniàfeeâta Orthodoxorum lodalitate inter fchifinatico-
rum conciliabula infeliciter reputàntur, qiiôs B. Auguftinu
in libro de nortàginta hærefibus fetipto comemoraflè me-
mini.Illud vero qUàm valde à fide Catholica difcrepat,& ab
Euangelica traditioné difcordat,quod vitra Sabrinæ fiumi-
nis fretum demetarüm iacerdotes depriuata propria con-
uerlàtionismünditia gloriantes noftrâ comunionemma-
gnopere abominantur,in tantpm, vt nec in Ècclefia nobifi
cum orationum officia celebrare,nec ad ftlenfam eibonim
fèrcula,prb charitatis gratia,pariter pcipeT é dignentur:quin
imo fragmenta ferculorum,& reliquias cpularum lurconu
canumridibus&immundis deuorandas porcis proiiciüt.
Vafcula quoque&phialas,aut hatenofis fàblonum glareis,
autfuluis fâuillaram cinerib.expianda purgandaque prxci-
piunt.Non iâlutatio pacifica præbetur, np olculum piæ fra-
ternitatis offertur dicéte A poftolo,Salutate vos in ofeulofan-
‘ ffo,necmamb.lomenturn,aut latex cum manutergioexhi-
betur,neq; pedibus ad lauacrum peluis apponitut cum Sal-
uator fÿndone pfî^indus dilcipulorum pedes ablues,normaal
lobis tradideritimitandi dicens: Sic ut egofecivobis, it a
&vo facitealiis.Altvero fiquilibetdenoftris,id eft,Catho-
heis d eos habitandi gratia,perrexerint, non prias ad con-
fortiu ri fbdalitatis fuæ adfciicere dignantur, qquadraginra
dierum fpatia in poenitendo peragere côpellantur.Et in hoc
hxreticos infeliciter imitantur,qui Ce Catharos id eft, m un -
dos nuncuparivoluerunt.Heu heu pro tantis errorib.poti»
quam euax euax,lacrymofis vocibus & querulofis fingulti-
buslugubritcringeminandum reor, & to tum hoc contra
Euangehipræcepta fècundum Pharifàeorum inanes tradi-
tiones agere nofcuntur,Chrifto veraciter adftipulante : Va
vobis Sema & Pharifai, qui mundat is quod.for is eft calicts efr pa -
ropfidis.Nam Dominus cum pübUcanis & peccacorib. con-
uiuiâ celebrafte deferibitur, vtvems medicus purulentis a-
nimarumvulneribusdiuinxpietatis medicamina & ccele-
ftis clementhe cataplafma componeret. Idcirco peccato-
ram confortia, Pharifxorum more,minine defpexit fed
potius illam peccatricem pollutx vitx piacula lugubriter
deflentem. &dominicos pedes fufislacrymarum imbrib.
humedtantem, acfolutis & laxis cincinnorum crinib. ter-
gentem lolita dementia miferieorditer refocillauit dicens:
Remittuntur illi peccata mult a,quia dilexit multam.
Qux cum ira Ce habeanr, propter communem cxleftis
patriælk>rtèm,& Angelicx fbdalitatis collegium, fubnixis
precibus & flex is poplitibus veftram fraterni tatem adiuta-
tes fuppheiter efflagitamus,vt vlterius dodrinam &decre-
tâ béâti Pétri contumaci cordis fùperdlio &proteruo pe-
étore non abomine mini , & traditionem Ecclefix Roma -
nx propter prifea priorum ftaturaveftrorumnequaquam
tyrahnicafrétipersinada arroganter afpernemini. Petrus
naihque Dei filium beata voce confèfius audirc meruit : Tu
es Petriis&fupirhanc petram <tdificaboEccUfiammeam,&porta
ihferi riohpraualebunt aduerfus eam,& tibi dabo claucs regni ealo-
rUm^quodcunqueligauerisfuperterram, eritligatum &inc<r
lis,&quodcunque folueris ftipcr tenant,erit folutum &in calo.Si
éigóPeti'Q clàues cxleftis regni à Chrifto collatx funt, de
quöPbéta'ait:
ClàUmr âthéretts,portam quipandifin athra,
quis Ecclefix eius ftatuta principalia Ipernen s , & dodrinx
mandata cotemnensp cxleftis paradyfi portam graculabu-
dûsingrëaitu‘r?&fîipfè poteftatêligandiatq;monarchiam
mluèndi ift cxîo'& in tetra, felici forte & peculiari priuile-
gio,accîpeJrëprÔméruir,quis Pafchahs fefti regulam,& to-
furxRomanx'ritümrefutans non potius fe ftridis nexib.
inextricabiliter obligandum.quam abfoluendum clemen-
ter vllatenus arbitretnr?Sed'fortaflc quilibet ftrophofùs li-
brorum ledor,acfàgax feripturatum difeeptator tali fe ex-
ci^fàtionis clypeo defendat, & talis apologix parmaprote-
_ Bibhoth. Vet. Patr.Tom.%.
gat i Ego inb uiens,ytriufque ihftrùmenti præccpta fincerà
fide veneror,ac Sahdæ Trinitatis vnam efîèntiam, vnamqj
fubftàntiam & trinam perfonarum fubftanriam corde
credulo confiteor Dominicx incarnationis fàcramen-
tum & paifionis patibulum , ■ ac refurredionis tro-
phxunivoce libera per populum prxdicabo.Supremum
viuorum & mortuorum examen, quando fingulis quibufq;
promeritorunidiuerfttatedifpar retributio xquiffimis iu-
dicii lancibus trutinabitur» diligenter denuntiabo,& huius
fidei priuilegio in Catholicorum coetu glomeratus fine ali-
quo infelicitatis.obftaculo connumerabor. Sed huius ex-
cufarionispropugnaculum , fiibquo fè delicefcëre confix
dunt, Apoftolicæ caftigationis baliftafolo tenus dirutum
conquaflare & confringere nitar. Ait namque lacobüs ma-
tertërx Domini filius quia ynus eft Deus,&qui«i per
ironiamX 1 1. tribubus in difperfiorte gentium conftitu-
tisloquebatur,ftatim fubiunxit, benefâcit:& damones credunt
& contremifcunt, quiafiidesfine opéribus mortua eft. Fides nem-
pe Catholica & fraternx caritatis concordia infèparabiliter
pari tramite tendûnt, ficut prxdicator egregius & vas ele-
dioniseleganter acteftatur i Sinouenm omnem prophetiam,
& omnia myfteriafi h abeam fidem, ita vt montes tran:fer am, &fi
tradidero corpus meum vt ardeam,càrit.rem autem non h abeam
nihilmihiprodefi. E tn breuis fentendïe cluftello cunda
concludantur, fruftradefide CathoÜcaimnitev gloriatur,
qui dogma®ulamSandi Pétri non fèdatur. Funda-
mentum quippe Ecclefix & ficmamencum fidei principa-
literin Gnrifto& fêquenter. in Petro collocatum nequa-
quamingruentibus tempeftatu turbinib. nutabundumva-
cillabit, ita A poftolo ptomulgumejundamentumaltudnemo
potefi ponere prater id,quodpofitum eft,qundefilefiu Chriftus.Pe-
tro autem veritas ita priuilegium fanxit Ecclefiç: Tu es Petrus,
&fuper,hancpetram adificabo Ecclefiam meam.
EPISTOLA XLV.
Clara C HR1 S T h Ecclefia lampadi lucifera , meoque in
doCtrina diuine legis deuotftimo adtutori GR EGOR IO
duplici Presbyteram , Abbatisque j honore , cum pracedente
propriorum merit or um fuffragio , decorat o , L V LL VS
extremus orthodoxie matris , videlicet Ecclefia alumnus,
immarcefcibilis caritatis , in angulari lapide v- '
triusque Teftamenti , falutiferam
falutem. ■ >
d o geftante gerulo munera largitatis tux ad me
a viqué délaça pemenerunt : fèd & fuauiflimx bene-
uolx caritatis eux fàlutationes omne muniis viucentes
more fblito paritercomitabancur , quibusauditis&per-
ceptis , vberes Deo' piiflimo primicus egi gracias , vt
decuit, & deinde fraternitatitux débitas reddidigrateSj
quia te in minorepoteftate' fidelem feiebam, in maiore ci-
tius fideliorem comprobaui. Comperro igiturprolperi-
tatis eux fucceftîi xger animus vtrumque egitrgaudebat de
afeenfione cati fodalis, ièd contriftab'atur dediuifione,quia
hoc intolerabile apud homines videtur , dumis qui præ
cxcerisplus diligitur »repente fiibtrahitur , quamuis pro
certo feiam quod nulla terrarum fpatia ilios diuiderepof-
finit , quos verus Ohcifti amor indilrupto germanitatis
virtculo n édit, cefte Deo, ne videar adulando fa Here, quia
te,Pacer,quantum mentis poffibilitasattribuit,inrermaf-
fedus am ore diligo. Hoc autem fubnixa prece humili-
terobfècro j yt nunquam fèmelinChriftocoeptam carita-
tem,defidiacorporis,innoftrope<ftorefrigefcere iînamus,
velutparuam fcintillam tenuis ignis fulua cinerum fouilla
fbffqcaram.ne m derifum venianms à prxtereunribus coe-
ptum xdificiumconfiderantibusturris. Dicit fc. iptura: !
Qmi perfeucrauerit vjque in finem, hïcfaluuserit, nec quilibet
artifex de coepto dperelaudatur,fed deperfè&o. Hocau-.
tem meam mediocritatem quamlibetxtate iunicrci n ,me-
ritograduque minorem , foientia inferiorem, abique vl-
lo dnbitationis ferupulo &fètuaftc , &fèruatur.un eflè
feito. De tua vero vitxgrauitate , mentisque ftabilitate
nihil dubito. Muniamus nos fpiritali atmatura iuxta A-
poftoli prxceptum, or antes pro inuicem, vt fàlucmur,quia
H multum
tacob. t
C. per Hi*.
roniam, f
f per epifto|
f. clauftrel-
lovel, cia u-
fula.
C. fequen-
G
C. fuauiflî-
mat.
C. compro'
baui Con