Extru&umMædopontemmandàntetyranno:
Haecnon fiófca:dei(an£ta nos prole canente
AfïènmpsIud«atibi:fubmo2nibusipfis |
T u lacrymasjtu fatidico depe&oreyocem*
AudifbïniitisChriftumcjuumfe^recaièlla.
Viditvtjnçlufos alio muni miné rhuros,
Nee fupereftefugam tantis ludxa periclis:
|fconrimracecidereanimi/pefqueomnisacerbo
PuUamctu liquk mencesftum denique vi&am
Se c onfe 1 fa, m a nus fatis permifitiniquis.
Vcquinautadiupelagoiuâatus &.vnda, ^ *
In fauces tandem rapitur,vada eæca,charybdîsi
Remordm diflidit ope,femperque * barathri |
Expettattrepidansinhiantiavifceracondi,
Hictimidus,patrio careat ne * morte fepulchroi
Intrat adhlic fpirans tumulum, üruitillefupremos
Confcënditqüe rogos:vrnaque recotfdereïeruos
Ofïa cremata.iubet:laqueo premit alter.ab alta
Colla trabe;triftes vitro bibitille cicutas. « j jw
At fi quis mifersefqgiendo patcere viwe
Tëntaretftiinulantefame,Romanaque%na.>^ r).;#
Faftereîdeprenïus fub m'cenia prima redire
Naribus exëâ:is>& lumine captus vtitoqüe
Cogitur,vnde vllilucis tam dira cupidoï -
Êtt'amen hæe multis inerar.fors improba maius
Sæuitiae dédit exémplum:Nam forte relapfus
Caftrorum infidiis, aurum quod transfuga ventri
Condidératjdum purgata clam qusereret aluo,
Proditur,auótaS.yri qusevoxvtmilitis aures _
Contigit àtqüe Arabisdgens hæc auidifllma ccnfusy
Protinus öbledere vias,& vifeera famus ;
S crutari ccepit gladïus'.proh turpia quae non
Auri fuadet amor ? quàe non mortalia cogit
PeótoraïSemianimi pulfabat corpore terram
Captiuus, dum crudamanusrvitaDiiishaerens
Quîcrit opes, latcbrafquealui perctirrit in omnes.->
Horruit auditu ; quanquam huncaccenderat ira,
Dux LatiuSjgenitiquè ferae metuenda minatus,
Gratatur fuperis fcelus hóe non elfe Quotum. v r
Sed nunc fumma vocabt fatalis cofnua bel# -
Iamdudum puras hoftili fan;guin#dextras:
Marfque fremens in caftra negat torpefcere *fegnis.
Nunc ades extremo,maiotque accede labori v
Calliqpeftuque óvatum pater optime,feu te %
Phoebè tenetDeloSÿ(eu te ventura canentèm
Expeätat dubios Cyrrhae confakoradantrunr:
Quicquid-agas,cccptis paulum diuertere cutis,
Ètiacrammibi tende chelintvidetvltimametae
Nofter,equus iamiamque capitfpes arduapalmam:
V t primum jnfandireparaüit prouidus ignis^
Damna faberâubet àere cauodifperfa vótarr
Agminà magnartimus duófcor, mediufque rccedit i
Altior ipfe choTO,tdm faóta filentia cunótis:
Atque has facundó deprompfit pérore voces.
N une opus eftanimis fobi j maioribus vti,
Nunc vices efferre npuas,vi<5foria finem
Re{picit,& rerum probat exitus omniafelix,
Dimcilesiedhabenefemperpoilrema meatus: -
Et nihil eft miferis violentius, hiemilrifas eft
•Romanos fgt&are viros:hunçipfç fatébor
Eljte meum, primb mihi qui Vexilra fequenti
Hæreat.&fatieafus^comitetiirin omnes.
Hæc e ft ilia dies Äifi quæfangdinis vfque
Perfoluet pre tiu m :cuius fpe ftatis in armis:
Hebræas quavpendet opes, incumbite fortes,
Vltimadeque tribus paofternife moenia ferrb.
Dixerat,&,voces toto fonuere theatro;
Co ilifeque manus: Aquilas turn fignifer altç
Extulidôt denfemuros ciftxere coronæ. '
Ihfiliuhtpàriteç ciuesdolitifque refiftunt
Auxiliis : illincmittunturfpiculâiniUe:
I nde volant totidem; ia&antur faxa trabefque
Orane genus teJi,folido fed vinca tergo ■
N ilmetuensperftat/errataque cornuaduri
Arietis irritant.-magnbprocul inde fragore ,
B *force b«v]
' rathro
; * fo rte ie-:
gnes. •
Adiuùàt exiguam,nee defert machina partem*,
A ptantur fcalærurfum,clypeifque finiftris
Cbnfçenduntagilesxeâide more Latinr,-
Eque loco pellunt timidos, ac moenia prenfant:
At neque pat primo roburj Conüenerat illis.
Templum ingens fêdenirndurata mentetyranni
MHnierant,arcemque:illasdefendëre partes -
V rbe etiam euerlâjleuitas furiola putauit.
Protitfus impulfu crebro difcederemurOs
Afpicïens Tittus,præfens cui peftore virtus,
Clamat, ïofocij, pri mas Calcate ruinas?
En animos,encôlleâas expromite vires ■
Rdmulpiiuuencs: * tonitum rüitura dedete
Moeniatquid dutiitatisadhucîmihi crédité^ palmam
Ille feretfprimus qufmox veftigia terra
Fixerithoftihmon vltimusipfefubibo»i
Talibus exarfît didis, ae voceSabini
h^eris incenfà Syri,maior cui fpiritiis artus
Implebat pàrubs, gAcilique in corpore fanguis
Feruidior,ftecit ante ducem,& tibi maxime CæfaC
Deuouebhanc animam, dixit, fi redd ere thorti
Me meafata vëlint.fm hic quoque mitia fient
Numina,dum placeam,merces erit vnde periclo
Ampla mea,fic effatus fuper ardua mûri
EnfeminanSjclypeoque obtenus icandithiantis»
Qefèruere locum Solymi,atque obuerfa dedere
.Tergaviriprimum: præceps fie impetus ilium
Extulerat/aeuum pa.riter verbifque manuque,
Etifocios ti muerepâr es : fu ccede r c nullos
Mox vbicorifpiciuntjvnumquehic régna tencret
vCircum omnes colledi armis,hincinde fatigant
Verten temfefe,at que agili mucro ne tuentem,
Ingentidonecaries dédit orefeneftram*
Tum fe præcipiti fàltu deiecit in yrbem r
Subfidiô comitum fidens,âc corpora mandat
Multa necijfed tardai manus Romana fubintrat
Au»lio : iamque hiefaxorum oppreftusaceruo
Reddiderat linftantem animam per vulnera multâ.
Pbftquam alios aliofque aditüs violentiaferri
! Edidit, & tuto patuit via libéra curfu :
Mitius Æolio demifli carcere Vepti,
Quâ data portaruunt: nec iam cito fpumeüs amnis
Aggeribusruptisin camposexitàpertos, t,
Quam lpcaRomanætenueruntpritna phalanges.
Nec tendere modum Parcæ.-quantumque perirc
T une proftrâtorumpoteratjvix perdere tantum
Eualuerè manus imediam peruenitinvrbem
Aft vbi pugnaferox, defperatamque ialutem.
Extreme populus fortunæ credidit oipnis.
Hichèfit belli rabies, mixtdfque coiuit
Sanguis,& alterna fenferUnt vulnera pattes:
Ante tarnen Tittus prude ns inuaferat arcem,
* Profugium bellijfi fors incerta laborat. ,
Necprsfagaviromens defuit: aâaque retro
Cedebatfpatium vibfcoribus Italia pubes ^ $ y
Vulneribus confeéta noüis, telgo que p U d êiîdis <
Quum pro cul, 6 iuuenes,quo vos timor(inquit) abêgit?
State.precor, quid terga datis certamine primo?
Heu vbi nurtc fortes ânimuRornanaque Virtus?
State yidj moüitpreflum voxilla pudorem,
Detinuitque fugam.-ftriétotum feruidu«pfe
Enfe ruens,fifth pauidos aepeétora firmat.
Chaóniaeqöalesaquiiavenientecoiumba: ~ r* ■;
Tqtbantur, ruptoquegrege pernieibus alis
Indiuerlàmetu volitantjcuffufque priores
Attonitælinquuntitales Vefpafius neros
Reppûlity & trepidos hoftes dare terga coëgir,
Hec minds iniultans-Romano cum duce agebac
Iulianus latericuftos qui aftratefolebat ■;
Aflîduus ,ÇLæritiae vitispræfigftis honore: -
Strenuusacriimiumque aufus prqcèdere centum
Nec fultus de more vins, templo ille fugaces
Vfqu’epremens lequitur, pafllmque cadauera linquic
Dum mânfere pedes : leni fed /anguine làpfus
' Concidit infelix. prelfuique vndante tumultu
*hgeffc;
1 *Icgè Pci il
3 fugium,T|v
; k profo-f a
'j dïx, & ^
! dnitatis j: S ratio ha* t
1 bcacur.
ï lucanas-'j
I Latiaoe |
Ï longo gq
1 it ordinq
Write'. PM
1.14- c a P l
ï fub
K Çcnturio|
manuvi-j
cis,1
Indigna-'
Ê e e ù c i d i o l ï't ë r o f o ly m t t a t o o , C a r m ï n u m L i b e r 1K
ïhdignàhtemanimam fatis conceffitiniquis,
OcydsinflâmulatfufosBellonaflabellp, .
Hortaturque referre pedem,&.^praefci(cere contrâ
<dines ad | jp,rgoinfciuratayirjssred^erefiirpti,
hentasper^ j^ f cençurqUè mauus rurfura,fpàciùmque.yiciffim
f j^ acquêt Tolliturin medio numerbfaquc eorpora vidori^
I etiam m | Erorerif, dtcraflo calcac reuoluta cruore-.
Welictis 1 ^pnj^ixif^licét mortes, ôcfingulafata
| poenam J , conrfifum nuÙo Mars ordine bellum
Mifcuicextremutn, velocis vulnere teli .
LfVcre. vel Ille cadit : læuum hic exçepitfaucibus enfem*ft
Ille facemvultu, moriturlabentibusalter '
Vifceribus c trunco ceruicem depulit alter:
PerfoiTum multistraiecit lance’a pedus;
Huiccaputemiflî contritum pondéré fexi
Calca,tis tantum iacuit pars integra membrisi -g.
jfupra motj modos habuit lethi feralis Ènÿp;
rplus^tâmen^eiaçuit Iudææ plébis,&c intrâ
Turba fugax ïterum rempli fe tuta recepit;
Interea (parfis circum dum lumina turmis
B ™ SeruaCjécidçlufbs prohibée difeederé dudlor.
Tedaiubèt priuata rapi, pracdafquerequiri.
NecpigerhicmileSjCampi flauentisariftas
Horrida nod citiusgelidis Aquilonibus a â a
Grandq quatit vertitqde agru m radicibus imisi
Quem fors cunque dédit, primo'miiferandafiirorij
Âbftulitaddudum nullodifcrimine ferrum*
j Poftauidus dumquærit opes,atque.omniaverfat •
j Scrutâtpr,multis negle&àcaede peperciti
' Truditur argentumiatebris,pretiofaqueveftisj
Tentatumque abdi fruftra Vitalibus aurum*
Omatujf dat fponte fuos * pacem que precatdr
Virgo tremens, lacerofque humeris effufa capillps
Dat teretes gemmas, dat rupta monilia colli
Qiiondam chara fui : gemitu cenrumque que relis
Çlamantum ac pari ter rapientumperfonat aer,
Taliserat'Troiæfaciesjquum.vinculafalfi
Rupitequi, viéfcorqûe Sinon incendia mifeens
Diripienda dédit per noâem Pergama Graijs.
Corigèftos {pohjscumulos euftodiaferuat
j Fida ducum,cur(uraptorqu£e portâtanhelq*
I VndiquGtumdolninirerum,pofttergafequuntur g
J Euinétypâlmàs, ôçulofqueadfideratendunt,
j Nçquicquanxlachrymisin moefta fiuentibus ora»
J Àt non haec fpeétàns delübri culmina fummî r
Seditiofaconorsj odiumirtiplacabile ponit,
I Corde rrUct, led, ferratis velut abdita clauftris
Bellua fulua iubas, metuendaque peëtore^yaftoj
Aut prelfus Sicula ventüs regionécauernis,1
Affe,&at per cun£ta viam,tehfquc iacélïî t
Romuliaas,nec verbà mouent,quae plürima Tittus
Mitioripfe dabat rurri.fpéâandusab alta, '
Spemveniæ,pacifque bonæ, Nam parcere (âcro
Illeloço, falcemqueverbis monumentamaneié
Vna cupit tandem dignas exarfit in iras,
V exataîque iubet bellum inftaurare cohortes,
i Teftatus fuperos,& quod Iudæacolëbac
Gentibùsignotum numen,nulliquc videndum,
Nec mora,dedu6to miles accingitur armis
Aggere,quum fiibitos oftendic porticusignés
Altérai iamque brë'ui fpatio correpta furente -
Vulcano tabulataruunt.Hôcperfidds hoftis -
Scilicet effe ratus ciirauerat vtile templo,
Pugnando ne quas poflènt timuifle latebras.
Tupi Çæfar, Si tanta,inquit,fiducia fia m mis/
Et nobisprôfintfiammsipartefqüe reliras
Exteriore fitu fnamfein penettalibusipfis
Gondiderant hoftës) inccptis ignibüs add it
Inuitus : led çnim monftratä exempla fecutusi
O patriæ decus,ô quondam domus omnipotent! ;
GharaDëojtoto nullique opus orbe fecundum,
Munera quo reges tuïerant,cupiduf que videndi
Holpes thuriferis. properauit abufque Sabæis,
Qdo te paueprum præceps audacia vexit ? .r
Nunc,velut àmifijs lato ratis æquor e velîs
j Remigioque carehs,trunco quam côfporë flu'ëtüs
Oppugnant tumidi.cenan tque euerçerctüorii
Extre mos cafus ,extrem aque fata moraris.
Noluit noç Tittus,clcmenriaviéta * bénigne èft
Prin cipis, & no cuit tibi vefàna tuorum.
Libera frpns belli iam nil obfiarë videbat,
Nudaque erant templi faftigia,firmat v trinque
Ira truces animos : ferratum Vinea poftem G
Occupât,atque aditus pulfato limine tentât :
Oppofitæ vires intus,ftuftraque laborat
Fefiamarihsjfcalas alij ad faftigia ponunt:
Defuperat demifta vêtant afeendere tela,
Saxaqué,ftridentes faces^liquefaâaque plumbi
Fragmina,fulphureique ignés, pix inluper atra,
In Ventos vis omnis abit fru ftrata L atini
Mditisinuiéli : dum circum robora muri
Anxiusingratum fundit,perdi tque laborem :
Plurimusintéireaque cadit,labentia tandem,
Vota dueis ('fiue hic càiusifeunuminis ilia
Mené fuit J ere^it: Fa6ti non cognitus auëfcor :
Sedleuis accenfo pene trauit lançea ferro
vSecum alimenta tfahfens,paülaqué excepta feneftri
Intefiorelocofficfôrs dabat J aridacarpfit
Fomentisadiuta fuis: volât iliçet ignis
Alriorj,&,partes(di6tumirabüe) totàs ÿ
V ndique mater iam na élus rapit : atra ferteftris
Exundat fumi nu b es,at que aethera fufeat.
Clamorem ingeminant turmae : conterrita limed
Deiecit obfeflum,fatagitque extingueve turba
In tu s / & auxilio fijbeuncia corpora lurgens
Flamma vpratjruptopatueruntcardîne vàlui :
Protinus irrumpuBtque hoftes,loca tutaque, complent
H i c ( è p r a e c ip item fp e c u la d em ittita b a lta%
1 nfcius hoftiles alter decurrit in enfes,
Dumfugit .-ille focis inimicum vitet vt enfem
Mente fera fe {poncé iaci t,donatque cremandiim;
Rurfus cura DejO led non accepta/atigac
Mite ducispe<ftus,adytisfiiccurrere làcris
Numinis aetern^dc fandtos feruare reccflus ;
C laman tem ied enim maioies ætherë voces :
Armorumque forais prohibent accedèrë àd a lires
Mi litis intençiiugulis,acriqde rapinæ.
Ergo vbi cunëlavidetdilatocarpierignii
Nec turas fatis elfe moras,iubet ocyus ære
Signa eauo mônitufque dari,quibus atria linqiiant
ïamlapfura folo,{èfequein tuta rccëptëdt:
Mox dataliber tas gladiis punire nocentes.
Ëcce au tem è latebris demum prodire coadta
Dedita turba facris,genibufque occumbere,vittas
Squalentes,legemqueinfanisfrontibusofFert
Extantem: làchry mis veniamque expofeit inanem;
Non mihi,centeho fi voxemifla fonàret
Gutture,tot cædes,hemiddm^tot fiinera plené
Expediam,quosautgladiusgentilis ademit,
Quiue fuà perire manu, quos liîiid a vent ris
Ëfuries triftes animas efflare çoëgit:
Nec numerum plebis pofitæ vænalis ad haftâm;
Nie finis Solymæ : hue fati tulit exitus illam,
Toc quondam pqpulis regnantem ëpibüfquè fupërbam
Irfpurreslap&m cifierës,iqç(vcJs quoque diu*
Aonidesfirmatepedem : fumantiàcolla
Soluere tempus * equum, iamque indulgere quiéti
Venimus ad metam,fperataquè præm A laüdis,
Si modo huor edax dentés compefcet accrbos.
A ccipe fancte chelyn vàt um pater : haétenus vfos
Muneribus nos elfe tuis,non gratia parua ëft.
* tc1 beûî-
gni.
F m m ï S i
• S i r ] ? « *
\
S i hab coda
hiftori^
fides.pecie
pet omne
tempus ob
fidioçis,
[famé, p'tf
fte&hofti-
li manu
dccic» ceû
mil-i
lia , cap ti
nonàgio-]
feptem
millia.
H
^ forte
cqui.