194 Berengofii ^Ahbatis,.
Ffdm.ji.
P/jlm.14.
F f alm.
Etdefyi
acccperat vefte, ab Helifaîo viio Dei, leprsNaamaniticæ
percufluseftpefte: Conftantinusautem lepræ elephan-
ciacs liberatus à pefte, immortalitatis & innocentiæ du-
pliciàDeoindueuseftvefte. Giezi eu piditate &auaritia
leipfum deïufit, dum dona duplicia duobus faccis inclu-
fic: Conftantinüsautem pecuniafn fuam veterisilliusfac-
ci noluitincludere raalitia, de quo fcriptum eft. Concidifti
faccummeum,& circumdedifiimeUtitia. Giezicontracon-
JCruostumidus, ÔC contrahumiles fuperbus, Domino
1 fuoobedire nolebat, vtferuus:Conftantinus autem hu-
milishumilibus, &fuperbis fuperbus, feruisprsfuit vt
Dominus,& Domino obediuitvtferuus.Giezi etiam ob-
litusDominicréâtorislui, contrapræceptumlegiscon-
cupiuit rem proximï fuiiConftantinus autem contra prs-
ceptum Domini & legem Moy fi, rem proximi fui conçu-
piicerenoluit cum Giezi. Giezi etiam pro iniquitate cupid
ité s typum non habebat illorum,de quibus fcriptum
! eftj Exvfuris & inïquitatereàimetanimaieortim : Conftanti-
j nus autem iuftiillius meruit habere figuram, quiprolucro
! terrenopecuniamfuamnon dédit ad vfuram. Giezi declinare
’ naluitillaconuenticulafallacium, de quibus fcriptum
eft; Vt quid diligitU vanitatem, & quaritis mendacium : Con-
ftantinusautemaduerfusproximumfuumilludSapiéntis
feruauit epitacium, in quodicitur; Noliaduerfusfratrem
tuumamarc mendacium. Giezi fidem conditoris perfeétè
BERE2{G0SII ABÇATIS L IB E L L VS
t n jt g n ié ^ d e m jf le r t o lig n t D o m in ie z , ( jr d e lu c e v if i b i -
U ( jr i n u ijib ilt f e r q u a n t a n t iq u e ’P a t r e s 0 -
lim m e r u e r u n t i ll u f l r a r i .
QV oniam primus homo,dilcdiffimi fratres,pro cibo
Gtntf.},
cupiditatis, quem illicite comedit,in tenebris & in
vmbra mortis olim diutiffimè ledit, neccflariumerat, vt
vnigenitusDeifiliuspro eo tam dignanter interueniret,
vt ad viam lucis æternç fibiiter aperiret.Diu namque fuit,
quod lumine veritatis amiflo, antiquæ cæcitatisnonin-
iuftcvallabatur aby (To; quoniam fpontan ea voluntate fe-
ipfum diuinalüce fcparauit, dum contra præceptum Domini
prausaôfcionis tenebrasamauit. Sed quia de tenebris
adlucem nulla poteratratione redire, nifi Saluator
nofter per fèipfum fibi viamvellet aperire : ideé ad often-
dendam ei claritatem amantiffimæ lucis, faftus eft pro nobis
obediensputiivfquead mortem, mortem autem cruets. Vnde
gratiàs Deo, quia dum filius patri obedit, cscus euange-
ficusad lumen redit: vt humanum genus eo minus jam
priftinæ cæcitatis pulfètur affedtu, quo perfanguinem
Chrifti fùpernç lucis quotidiano illuftraturafpeôfcu.Alio-
quin lucem illam non videbitamandam,de qua fcriptum
eftj Populus quiambulabat in tenebris,vidit lucem magnam : nifi
Philip, t,
Giezi quid
figwiict
non habens, vt Abraham, nonimmerito leprapereuffus | per frudtum boni operis illorum mereatur adunari cho-
eftNaaman: Conftantinusautem habens fidem Chrifti, j reis,de quibus fubiuhgitur; Habitantibus in regione vmbra
lepram illam noluitadhærere fib i, de qua Helifsus ad mortis, lux orta eft eis.Hxc eft ergoilia lux, qua primusho-
G ié z ii Lepra,inqoic,Naamanadbarebittibi. Giezicaligine mopriuari meruit, quando culpa éum appetijt, Ôc gratia
vitiorum denigratus vt pix, ab Helifsoegrelfus eft lçpro- de ieruit, quia dum in ligno mortis obledtamentum cul-
fusvtnix:Cônftantinus autem à nigredine peccatorum pae fibiarâiusimpre(fit,virtusdiuinalumen vnum eiab-
fuorumdealbatus, vt nix tenebris idololatris amplius ttulir,& aliud conceffit.Ipfe enim, qui eft teftis in coelo fi- Apte. 5.
denigrarinonvolebatvtpix. Sed quia Giezi per abrùpta ! delis, vnamei lucem in terris, & aliamprsrogauitincoe-
vitiorum, in vallem cupiditatis à feipfo longius iuit, dum lis,quiadum in ipfa creatione fecnli dona fua, prout opus
de bonis Naaman rapuit, quicquid fibi dele&abile vi- I erat, ynicuiquecreatursdiuifît, humanogenerilucem Lux tu
dit, mirum non eft, quod quale premium indehabuerit, j vnam dédit, & aliam promifit. Sed quoniam ex vna lu- j da.ta ho-
nominisipfiusinterpretatibne fignatur, quoniam Giezi 1 ce,quaepromiflaeft,eéfècurioreseffevalemus.quéaliam'
præruptum videns,velvallisvifio interpretatur,quienim J quædataeft, corporalibus oculis^quotidie vjdemus, di- ra.
Pfalm. 83,
in inaçceftis rupibus, & in præruptis filicibus, quafi in
virtutummontibus fpiritaliter noluit habitare cum ibi-
cibus : ideo virtutibus iralcens, & vitijs arridens, non in*
gnumeft, vt profila, quaepromiflàeft, eorum in omnibus
imitemur adiones,de quibus fcriptum eftj Operatefuut Hthr. vu
iußitiam,adepti funt repromißiones. Çum enim vna lux terre- ( G
congrue diéfus eft præruptum videns. Quia verb de valle na lit,& alia cceieftis, diguum eft,vt coeleftem lucem mo-
vitioruminmontem virtutum afeendere nolebat, non j ribus lcmper profequamur honeftis,vtficut per lignum
immerito vifio vallis didkus erat, quoniam bonorum j mortis de terra lumus terreftres Vitaper lignum vitæ fu-
operum gradibus afeenfiones illas ih corde fuo non dif- j mus ôc de coelo coeleftes. Alioquin lucem illam vifibilem
pofuit,in vallelachrymarum, in loco,quem pofuit. Vnde 1 nuilatenus videre valemus, quam non corporalibus j fed
quoniaminmonte virtutumtamraroabeo iuftitiævifus i fpiritalibus oculis quandoque videre debemus nifi ab
èftcallis,vtnomeneiusnonimmeritodicereturvifioval- i hacluce vifibili priuserudiamurinterris, quæ vclqualis
lis, mirum non eft,'quod pro lepra vitiorum fuorum Ion- ii tilla, nobis releruatur in hacccelis. |
gè remotus à falute credc n tiu m, videre non poteft bona | V nde quia temporariæ lucis & aeternæ hic à nobis fa-1
Dominiinterraviuentium. Sed quoniamin comparatione j â a eft nsentio , ideo diiferentias eorum nondebemus
Giezi dcConftantiniiamdiufumusimmorati,dum vnius I obliterare lilentio, quoniam margarita lucis perpetuæ,
impietatemalteriuscomparauimus pietati : reftat vt fie- \ eo maiorianqbiscomparandaeftpretio, quointerhanc
ut pro confideratione illorum in hoc ferfnpne longum ! & illam magna videtur efièdifcretio. Sicut enim diffe-
protràximusfilum, ita hune de Giezi ad Conftantinum r runtab aduerfis ad p/ofpcra, velàtriftibuslæta, fie vna
rioftræorationis dénué vertamusftylum. Neenim idem lux ab alia probatur elfe difereta : maxime cum vna alte-
Conftantinus lepra corporali amplius percuteretur cum riitavideatur înæqualis, vt vna fit æterna, & alia temporalis^
Verum licet vtramque lucem extinguere non pof*
funt inextinguibiles aquae, magna tarnen diuerliras ver- {
fatur in v traque : quoniam ficut facræ feripturæ pagina j
téftatur , vna illuminât & illuminaturj alia veto illuminât
, & non illuminatur. Si enim claritatem vtriufque
cOnfideremus intente, ab Vna proculdubio in corpore
& ab alia llluminamur in mente : quoniam tanta vis eft
luminis à diuinoiplendore venientis, vtcapi nonpoflic
oculis corporis, fed obtutibusmentis. Vndefilucem Luds^
iftam temporalem folemus intuendo mirari, per quam
non corda, fed corpora videntur illuftrari, multomagis
lumen illud sternum debent admirari credences , pet
quod corpora eorum illuftrantur & mentes. Præterea
vero fi Solis & Lunæ lucem hanc vifibilem admirantur
populi, pro cumsiplendore intolerabili humani fæpifilme
reuerberantur.oeuli : mul to magisadmirandum eft
lumen illud Angelorum , quod capi non poteft auditu
aurium, necvifuoculorum. -
Giezi, fpiritaliter coepit legem ieruare Moyfi : quam-
uis poft gratiam baptif mi mulrum inde fibi ccepiflènt derogate
Iu d si, quod tam iaepè mi(ericordiam venqusfi-
uitHelilsi. Cum enim monitis Beati Sylueftri non fo-
lum a vinculisidololatriaefolutus, fed etiam lauacro di-
uins regenerationis effet ablutus ; eo perfe<ftiusin corde
fuofüpernsdile<ftionis inclufit amorem, quo perfcéta
charitasforasmi^timorem. Et non immerité quidem
Deum interna* diledtionis dilexitamore, qui gemma (a-
nitateadiutoreiusfuit'in oppprtunitatibus, in tribula-
tione: dum adupliciinfirmitate corporis animae, ' du-
plicis gratis meruit releuari curamine: quando inlaua-
cro regenerationis hsc duo fanitatum recepit me-
dicamina,y tin corpore a lepra, & a vitijs
mundaretur in anima.
Etecce
Ececce quoniam Kicnobisoccafiofcingeritopportu- l mine , ab vtroque lumine corpora noftta illuminentur
na vt inter alia fidera quædam deSoledicamus ôc Luna: j&an imæ . Dignumquippeeft, vtproilluminatis iamab
dienum eft, vtiam cum proceffione leâionis ad fufee- I æterno lumine corporibus noftris & ammabus, finein-
ptionem eorundem luminarium foras prpperemus an- termiflione Deo femper gracias agamus ; quia ficut in
I p'falm. 10J.
■ Sol&Lunà
■Chriftofc;
fccclefi*
I haadab- ; I 3 I furdè com
l'pacantar,
fpfalm.lt.
Pfalm.it.
heli, de quibus Dominus j Fwwf, inquit, luminariainfir-
mamento cotli. Dixit, &fatta funt.P ob primum namqj vocis
Dominies mandatum, vnum quodquein fuo ordine vi-
debatur effe locätum: ita vt ficut olim antiqua diuinitas
orzordinauerat, vnumquodque in fuo loco & tempore
femper oriatur & occidat. Sciendum eft enim quia ficut
in prima die coslidiftentaeft pellis, ficetiam quartadie
veftita eft ftcllis .' ideoque pellem hanc cceloillipoflem
comparare fi veilem, de quo fcriptum eftfExtendenscaelum
ficutpellem.Sed licet in eodemcalo vel pelle adhuc di,ucr-
fjcinfixsfuntftells, Sol tarnen Luna csterisfy deribus
eo magis videntur principari, quo Chrifto & Ecclefi®
non incongru^ poftun t co m parari. Sicut enim ih firma-
mento ccelidüobus illis luminarib. nulla ftellarum crea-
tura claritate videtureximior: fic in firmamento Eccle
fite duabus his perfonis nulla poteft efte fublimioriquam-
uis ficut ftella ab ftella differc in claritate, ita Chriftus
Ecclefi* ccelefti praeemineat dignitate. Vnde notan-
dum eft ,. quod ficut in creatione feculi noua luce no-
uus mundus emieuit : fic in pafiione fua Chriftq; Ecfirmamento
cceli quondam folem & Lunam quarto die
diuinitatis verbo produxit, fic in firmapiento Ecclefiæ
fponfus fponfæ radio nouæ claritatis illuxit : quando
idem Deus & homo adcrucifigendum pro nobis huma-
nos obtulit artus, per quem olim faftumeft vefpere&
mane dies quartus.
Ergo ficut de Sole, Luna & ftellis traffcauimus heri.ita
temporale lumen, & sternum hodie debemus diligen-
tiffimeintueri : maximècumpro vtroque lumine in canto
miraculo debeamus habere conditorem, vt ex vno
credamuseum mirabilem, fialtero mirabiliorem. Quia
enim vnum terrena tantum, & non ccelçftia illuftrac,
aliudverénecccelum, necterracoanguftat : ideofiquis
qualitatem amborum velit péfare fubtilius, vnum quam
mirabilc, & aliud eft mirabilius. Vndefi mirandum eft
ccelum iftud viübile, quod extendi videtur vt pellis, per
quod quotidie illuftramur à Sole, Luna & ftellis ; multo
magis admirandaeftluxillafuperna,perquamin Angelis
& hominibus ccelum illuminatur ac terra. H sc eft
enim illalux, per quam nos, qui filij lucis fumus & filij Curterai
EctUj. !
Pfalm.it.
D
clefiam radio fibi nous .claritatis applicuit , ita vein Dei quandoque videre debemus claritatem Dei,fitamen poraya: |
externo gemins diledtio nis affeâu per myfterium c ru-1 ipfe in nobis iam illuminet abfeondita tenebrarum, qui J ® * ,
cis alter alterius iam deleâecur afpedtu. Ipfe enim, no^in futuro illuftaturuseft infpedfcione animarum fan-
qui adcurrendam viam paffionis olim exultauit vt gigas, âaram. Qui quoniam ad cognofcendam lucis perpe-
inara crucis, Solis & .Lunæ, fiue fponfi & fponfsco- j tus veritatem , temporanei luminis iftius vmbratilem
pulare dignatus eft bigas typicè , fcilicet nobis infi- j nobis voluit prsrogare claritatem, dignum eft, dum in
nuans , quod illi -veriflimè Chrifti & Ecclefiæ fidem j hae luce viuimus, bonis operibus illudfemperelabora-
habere creduntur , qui in Chrifto lefu gemins dile- j reftudeamus, vt cum ex hac vita migrauerim us, ad ster-
âionis biga reguntur. Ad hoc quippe Sol iuftitiste- nam lucem pèruenire valeamus.Sciendjnneftnamque,
bernaculum /««wponebat in foie , quando pro humana j quia ficut vna lux parua eft, & alia magna, fic vna nimi-
faluteàfceminea conceptus ëft prole : v t& tu homo iam j rumindiga , & alia eft prodiga : quippe quomamAla,
eo magis Isteris in Deo'lalutari cuo, quoniam Deus, pro j qu s prodiga eft, bonis omnibus abundat, & fuperabun-
te tanquam fponfus proceffit de thalamo fuo.. .Vnde I dat, dum exeo, quodhabet,dacomnibus. Vndequo-
feiendum eft nobis, quia fiSolemhunc. vifibilem inuifi- t niam inter hseduo lummatalis eft talm., vt quod non
bili comparemus S o li, nequaquam in hoc prophe.tico habeturinvno inueniaturinalio:necefTeeft, vtocrhoc
videmur regnare fermone , qui Soiem inuilibilem hu- ! lumen, quodiam habemusinre, properemus ad aliud,
mans infinuans notitis j' timentibus, inquit, Deum orie- quod adhuc expeéfcamus in fpe. Sciendum eft quippe,
tur Sol iufiitia.. In curfu autem L un s, qus nos tredecies i quia,licet vno modo iiluminemurab alio , & alio ab ifto,“
folet illuftrare per annum , illud prscipuè nobis eftcon- . vcrumquetamen fperare debemusa Chrifto, quoniam
fiderandum, ne quis noftt umper varias mutationes ani- ipfe, à quo vnum lumen habcmiis témporaliter. Cum pa-
mi ftultitiam illius imitandofequatur, de qitofcriptum tre& fpiritualiud habet sternalircr. Sicut enim in tn-
eft y Stultus vt luna mutatur. Poftquam enim Sol iufti- bus perfonis fecundum naturam diuinitatis vnum eft
tisperdiuins charitatisincendium, Angelics&huma- j numen,itainillisnoatrialumina, fed vnum eftlumen,
nsdiffenfionis lunare voluit illuftrare difpendium ,fta- quod tamen eé magis folet prs csteris corufcare. lumi-
tim plenilunio fidei n o u s , & dileâionis antiquæ per nibus, quo ipfumilluminât homines , & non illumina- ,
Apoftolicam prædicationem mentibus humanis îlluxit turab hominibus. Proinde-licètnihil f it , quodxidem
v bique, quatenus ad fidem Chrifti, doâtrinam feque- lumini digne poffimus square, quafdam tamen fpecies
rentur illorum , dequibus fcriptum eft j Inomnem ter- aliquo modoeidebemus comparare, vtracihus mtelli-
ram exiuitfonus eorum. Noftis quippe, quia ficut feri- gipoffic pereadem snigmatarc-rum, quodhuiclucivi-
ptura teftatur diuina, per Soiem & Lunam Apoftolica I fibilidifpareft lumen luminum,&dilsdierum. Eadem
nobis priemonftrabatur doârina, fi tamen exemplo il- J enim dilcrepantiaCfidiciliceat ) eft in hacluce gemma,
lorum nobis fit cor vnum , & anima vna , quorum do- qu s in mafculo demonftratur ac foemina : Prsfertim
ârina fulget in Ecclelia vt Sol & Luna. Vnde neceffejsft, cum minor maiori eodem modofubijeiatur, vt opmorj
v t&:tuChviftianeiamapudtediligentiu^penfes, quali- ; quovxorviro nonmaior v^deturefle, fedminor. P ^ -
ter hsc duo luminaria per dies acnoâes , perannos di- , terea veré ficut maximum a minimq-, vt magnum diftat
ftinguntur & menfes, quoniam Chriftus & Eccl.efia ad : àpufillo,itadiftarevideturlumenhqcabillo, quia icet
irradiandosfideliumanimos, &illuftrandos, nobis fi- j vtrumque nobis corufcare videatur a Chrifto, mai or ta-
roiliter eruntinfigna &tempora, dies&annos. Quia 1 mengratianobisfoletabilloprouenire,quamifto. cie-
enim Sol & Luna Chrifti & Ecclefiæ typum gérant, non dumeftenim, quia quantum difterunt a carnaltbus lp»-
immeriç4nobis in figna& tempora, & dies, & annos vl- ritualia, & ab inferioribus fuper^a, tantum lux lftatem-
terius erunt quia ficut Sol & luna nobis exterius quoti- ! poralisà luce diftat sterna: maxime <^m ad cundem mq-
dianis fulgoribus illucefcunt, ita Chriftus Sc Ecclefia j dum coeleftia terrehis, ôefummanon conueniant mus,
noftris cordibus interna femper luce clarefcunt. Scien- | quo prima non conueniunt nouiffimis , ôc^louî v**
dum eft quippe, quia ficut in prima die feculi, caelum j pnmis. Adhuc etiam eodem modo lux vna diftat ab aha,
creauitad terrain , fic quarta die lucem nobis voluit do- j quo fpiritus alitera ,.yel granumdiferepatapa ea,ne
narefupernam , quando ad illuminandastriduanscali- i nos more Iudsorum gratiam Deirecipiamusin vanum,
ginis vmbras nubefque nouellas, quarto die prodiicere 1 quo pro literafequuntur fpiritum, ôc pro pa ca granum.
dignatus eft Soiem, Lunam &ftellas. Vnde licet alia da- Certum eft enim, quia ficut ad cognofccndum legem
ritasfit Solis, aliaLuns, aliaftellamm, dignum tamen j vnam& aliam , Chriftiani granum& Iudsi lequuntur
eft, vt nos claritatem omnium ad falutemtrahamusani- 1 paleam : ficvtraque lexvni populo loquitur & alte ri ii-
marum , quatenus scerni luminis nobisafflantefpira- I let, dum pro intuendalucecreatons vnusettccecus,
! Sol&Luna
Chnfti Sc,
Ecclefi^
typum ge.
ünut.