A
Legislator
ftatuarios
&p'd©rcs
imitatur,
dum tide
licet qu«.
damtudia,'
& lineis tâ
tvmtnodo
adumbra
ta jpponit
B
Petercftct
dies Oda-
odicCh
nil um re
furrexifle
quid.
repro no-
nfpçen
nouedizu
D
' Inn oca -
runt ƒ dc-
claraue
, runt, no
Ecclcfi*.
ér fine macula,in holocauftum, botiefft,&atietem pro picificis, &
immolate eos coram Domino in facrificio fingulorum > JimiUm
oleoconjperfam ojferentes,hodieenim Dominus appOtebït pobisï] ,
Sicut aliquando imago animalis cüiülda,aut vir gulti
forte depingitur, ant fcribitiir aut in sere exprimitur,8c
nonquideihaperta.in ihitiööperätiOhis,aut leripturas,
autoris ëxpremo eft, in proceflu autèm opéris,partidpa-
li augmento perficitur, uc 8c PUaÈcuftqüe legislator nunc
infigaraexponit clariora additamento eorum,quae per.
partes fancit, 8c pkniorafiünt.Qüiaergo diemconfum-
mationis, leu confecracionis pentecoften intelligi oportet,
oftendimus, 8c quia vfque ad éümdiem dominico
madato pr^dicatio innibita eft, prop terea non exirc iantl-
am tabernaculi teftimoiiii filios Aaron praecepit. Confi-
derandum eft »qualiaconliimman 8c in hacdielcx praß-
cepit.Diemenimoétaiiumpertecoftcnappellat,qüiapé-
tecoftesdiesinciditin hac, qua faluator refurrexit, qua:
eflè o dtaua créditur.quia figuram geritprimitiarum futu-
ri,(ed 8c confiimmationispraftentis feculi,quaein feptem
reuoluiturdiebus.
Pentecoftês autèm circulus fob praedi&o numero eft,,
ergo refte inddit inprsefenti lecuio.Conlummationem,
fimulquerefurredtionc fignificatpentecOftes dies: opdr-
tebat enim, y t in qua die furrexit ChriftuS, in eadem 8C
fpiritus aduenire t. T unc ergo vocariAaron ,8c filiostius
8c maiores natu Ilrael ait, ecclefiam guodammodo,per
eprum,qui didti font, aedificans VOCanonem.TUnc quippe
prius conuocätum eftecclèfiaèfpe<ftaculüm,in quain-
celiigibilis Aaron,id eft Chriftus, lacerdos elTe creditur:
filiiautem eius,qui fublimisfunt conuerfationis, 8c ideo
facerdotiiminiftti, 8C cooperatores font. Maiorüm natu
autem Ifrael, presby tërótum ordö éft, ex his quippe cor-»
pusecclefis componitur. Sed Aaron qüideftiaccepitibi
vitulum pro peccato,8cafieterniftholocauftum,vtrunq;
immaculatum, & obtulit coram Domino* Tüncénim
Chriftus factificiumfoum innotefeere c£pit,ëXquo fpiritus
adueniens,Parthos,& Medos,&Elamitas,&omniu
gentium primitias, ad Apdftolotum Ccenaculi luperiora
collegit.Accepit auté & ordo maiorum natu Ifrael,quern
presbyterorum elTe diximus, vtpotc ipfe lbrtem,& figuram
do&orum gerend, & qüi ad docendos nos vtilis eft,
vitamque perficere in ecclefia conuenientium poteft.
Q u * autemiunt baèc quae accepicK
Hircumpropeccato.J
Pro pcenitentia videlicer facridciura. Et vitulum &
agnum anntculum in bolocauftum immaculatos.] Perfedtam
videlicet,& confümmatäm vi tam, fiue conuerfationem,
quse pethoftias>id eft per holocdufta fignificatur.
E tboucm,&arietempropicificis.:]
Sed ad ftcrificium falutare: mediocrèm conuerfatio-
nem,quae tarnen poteft falüare eos qui offerunt,fieutfu-
pra diximus* Coram Domino aütem omniapraecepitfieri:
oportet qüippe omne virtütis öpiis, vtpote vidente
Deo, peragi, & nön cörnimpi 4 nequevitiari.quum per-
mifcemus ei voluntatem noftrant*
SacrïficiumfimiU confpetft oleo.~\
Theologiam cum eleemofynä, hoc ènim praedi Aä fa-
crificiäfubtiliternöbis olimdifcuflainnotuerunt. Quid
autem his nunClubdidit?
Quia hodie Dominus apparebitvobïsï]
Hocconclufio Scprobatio eft,quia de pentecófte prq-
dida omnia dicebantur: in ea enim éis apparuit Dominus,
Ipirims videlicet, de quo PaUltis dice bat: Dominus
autemJpirituseft. Quomodoauterfi apparebitincis,dixit
Lucas: Vtfeftint eis diftertita lingua,ficut ignis, &fedeftfntfupra
finguloseorum.
Tulerunt ergo cunttd qu&ujferat Moj/fesad oftium tahernacu-
li,(jkum ibi omnisftafet multitudo.]
Aperte hie eccléfiartt expofuit.
J-d oftiumtabernaculi.']
Vei licutLxx.antetabernaculumteftimonii,videlicet
caeli. Si enim ecclefia ftequentia eft angelorumprimiti-
uorum, qui fetipti fiint in cadis ante tafernaculum tefti-
monii, id eftante faciem caeli,fic enim & Aquila ante fa-
ciem interpretatus eft,hocquod didu eft fecundumLxx.
anteDominum. Si ergo ita eft, pró ëoquod atlillämfi,
c«uerfationem apta, anteyabèrnacülurè&cinteUigitur,
Hie aüt omnis multitndo, fiuelyn^goga omnis accedit,
id eft ea qu? ex omnibus,& Vrtdiq; eft c6gregatio,omnis
quippe contrita anima ömnis peccator, omnis milericordiam
neceflatiatti häbens, orunis ab errore lè cpn-
uertens, in hac ecclèfia congregatür, non folü eos,qui dc
plateis & ViCis finit, fed &eos quideviis, & dc (epibu$
vocari pr^cipiëns, vt regale ccenam ingredetes implerct.
AitHoyfts: ïfteeft fermo,quern pneepit Dominusftacite^ap-
parebit voois gloria eius.^
Gloriam efle Domini fpiritum,manifefte oftêdit quod
Paulus adCorinthios feripfit. Nos omnesreuelata facie gloriam
Dominifteculantes, in eandem imaginem transformamur,
de gloria in gloriam ,ficut a DominiJpiritu. Vt ergo gloria Do-
mini videretur,ideft vt aduentus celebraretur Ipiritus,
ifte eft lermo, inquit,quem praecepit Dominus,Facite videlicet
myfticus de quo pr^ceperat Dortimm.Hocfacitein
meamcommemorationem. Sermonem autem legislator ex
c’onfiictudine illud Vocat j quia plus lermone fiibfiftit
huius difpenfatio myfterij, maxime dominico verbo ea
quae apparent,in aliud aliquid maius & intcUigiblletiä*-
irerente. Vndfe quum manna imagine panis vitae,qui def-
ccndit de c*lo,pr^fentaret: Hie eft panis, ait, quetU dedit
Vobis Dominus ad Comèdèndum, hie eft fermo quem
cpnftituitDominus. Quid ergo ex his^quae didafunt, legislator
fignificat, nifi quia fine dubio agentibuS eis ian-
dum myftetium, & dominicam ccenam cèlebrantibüs,
aduenit fpiritus.?Quod.etfi non planius expofitum habe--
mus,multa quippe ftudio breuitatis fcripruradiuinapr§-
termifit, quae fas eft ex alijs colligere. Erat ertim dies qui
appellatur dominicus,in quo oportebat modis omnibus
agerc Apoftolos myftica&facra.Nam & nos illórumlc-
quentes ttaditionem,Dominicam diem diuinis conuen-
tibus fcqucftramus.Inuenimus auté &Chriftum fimüiter,
poft refurredionem a mortuis,per rayftic? ccéh?,& panis
&adionem manifeftatum ;quod aperte quidem Lucas,
planius tarnen etiam Ioannes Euarigelifta tradit. Dixit ad
Aaron: Accede ad altare & immola propeccatotuo,oferensholo-
I cauftum, & deprecarepro te, &ptopopulo,Quumquemaäaueris
boftiampopuli,orapro eó,ficutpratej>it Dominus.]
Vbi noftra translätio planiüs habet, prote&prppo-
pulo,proteipfóv&pfo domo tuaLxx. ediderunt.. Qui
autem lunt domus int elligibilis facerd o tis, Paulo dicéte,
! cognö(cè,ait enim: Cbriftus autem vtfilius in domoftta: quae
1 domus nps fumuX,fi fiduciam,Sc gloriam ipei vfque ad fine
firmam rëtineamus. Ergo hi qui profecerunt, & per-
fedioresfunt, domus eiusiufte appellantur: pro quibus
deprecatur, 6c pro omni populoivtpote qui noftra fadus
eftprópitiatio. Sed 6cpro lemetiplo,curhoc,quum pro-
pi t iationem non egeat magis autem ipfe prüftet propicia-
tioftëm ? Sed vt noftrum peccatum luicipiens, etlampro
femetipfo deprècaturreuidenter enim hochominis eft,6C
Dei,id eft, ficut hominis propiciationemfufcipientis, 6C
ficut Dei fibimet prsftantis. Alter enim hompfibime-
tipfi propiciationem praéftarenoüpoteft;
Statimque Aaron accedensad altare, immolauitvitutumpro
peccatofuo,cuius fanguinem obtuleruteiftlijfu't.In quotingens di-
gitum,tetigït cornua altaris,&fudit refiduu ad bajimeius.Adipë-
queacrenunculos,&reticulum iecori$,qaafuntpro peccato,adole-
uitfuper altare, ficutpracepefat Dominus Moyfi. Cdrnesveto &
pellëeius extra caftrd Cdbüffitïgn'ulmmolauit & bolocaufti vifti-
mam. Obtuleruntqut èifilijjui fanguinem eius: quem fuditfuper
alt arts circuitum. IpfaiH etiam boftiam in früftra concifam, cum
capitê, & membiisfingulis obtulerunt. Qua omniafuper altare
cremauit igni, lotispruts aqua tnteftinis,&pedibus.\
Et cuius réigratia hate etiam in hoc loco iacrificia pera-
guntur, fuperiusdiximtis. Non ergo necéfle cft.iterum
eorum virtutem perfinguladicere, quae in hoc facrificio
peraguntur, quum olim ea per ordinem difculfetimus 6c
cuius comparationem gerant nihil intermittentes often-
derimus. Et quemadmodumiuDomini faciificio,quod
quü vnü fit,non tantü nobis pcccat'oru pr^ftans remifljo-
nc ,fed 6c vita perfedain philofophia, 6c confiimata effi-
cics,neceflarie 6cin vituiu,qui pro peccato eft,6c in arietc
. hunc
Mulca dt.
die nobis
Dominus
èc'vabi*
îüis C8U- ï
icâanda.
Hebr, ). '
Domus
Dj?.
Aaron pp
ft ipfo o*
ret , qM
no do Ü1'
cclligédû.
#
\ j^ nc > qui in holocâuftum immolatur, oportet rëp'utâri :
jjg ^jnperfô'na(à^erdotisVtrunqUeperf|»icim,ùs,obla-
turntiam ergô 6c ad fiibféqué'n’tiàvéniamus. f
Etproptccatopopuliofferens ,màttauit hircum, expiatoqueal-
tdri>ftcit holocâuftum, àddens infacrificio Jib amenta, quapariter
.00 r a n tu r i& ^ ^M f^ ^ ^ s t r 4/abfqUb'c^mom^%hwkuftl
matutinulmmolamt & bouem àpqüeanetem,hoftias pactficuspo-
puli. Obtulèrkntqueeifilijfui fanguinem, queKifuditfuper 'altare
incircditu:adipemautembouù,&caûdamarietis,rSiuncülôfqu'e
•cum adipibusfuis-, '& retïculüm iecôtis, p'bfueruhtfüperpeftoru.
:QUumquecfemaiieftentadàp'esfuperaltare,peü:ora:ïinunii&àr-
mosdextrdsfeparituit Aaron ,èleuans coram Domine,fiteutprAce-
p&OteiMoj/fii] | > . / . ’ ; gj|
'Guiusfiguratîi eàqùàê aida fiint nabeant!, 8c qùem-
admodum pró peccato hircys ptenitentiàe (actificium fr-
gnificët, hôlocàufta autem crucifixi cônüerfàtiôfiemV
Theôlôgiàm vérô finiila: klutare àurém, feu pacifico-
rum facrificium,vitam quaenoSfaluare potelib,etiam me-
diocriteï fapicntesilÀotifidorum difcUmÔ praÈcëdens,y ndiottémïacèrdotis
oftendit. £r,go qui huius fandioùis
nefeit explanatrôneni^ illit cum fubrilitâte petquiretts-,
étiàmhsc perfingùli fciet. iUiid autem nuncncceflarie
addimus, fahdiSpititusinPentecôften prpuénifiè de-
feenfionem -, quum inrvnum congregati'euènt Apoftqli»
omniaquiefecunduhl tégemtcclefiæ aèrent,fignificaré
çôhfideràuic legislator, redë pnècedere fâCel:dotis là2-
'crificiàj àc deinde fubinfcrtipopuliipræcèpic. opOrtete-
1 aim ecclefi* dodrinam a facrificio ÿnigeniti inchoare;,
I VtintroducàAïur doce ntes , q\ïid nobis paffiatàb minica
Ifartit ! Prófecerit , aütcoâtulerit: àtqüe itafiibintefatUrfermo
ichrifti.1 ptÈUirentiæ, quemomhes y tique ,v t homines, neeefla-
tiuifihaberhus-. V ndë 8c Dominus vham dodrinam prae-
dicatjid eft pceniteritiam, tôtumqùe perfedus fubin'fêm
CpnilOriatiohes , atquè Theotógiam illis petmifcèndas :
fubdit autem,6t quaè corrigénres, fiüe yhdikluari pdmimus,
qûamuisnonfubhmitérconüerfemur. ' Ip his enim
OpO.rtetecclefiamcongrégari,. 8cmatiifeftationem Dti
glorias fuicipere. Hæc fine dubio diebus Pentecoftés
maxime agebant difcipuli Domirii, prqgter qüqrl in
vnum't une colledi erant-,qupxi mariifèftat Lucas dicèhs:
Et dum compleŸeritüïdies Pehtecùfte's, erantomnesfifntd vnaniï
miter.. Quidautemcrant colledi agere, nilieamodiso-
mnibus , quædidàfimr? Nàm eth palam nonpt&dità-
bant, 8c prôptereaiijtu's ërahc -, in fupëüoribus fedentes
needum verbâ difleminantes,fiué palam loquentes,quia
deôïtiombërAâcuii cëftimoflij nonferant iuflîègredi j vf-
que dum de excelfo induèrentur (piritüs virtute: verun-
tamen in ïënittipfis qùia haec agebant,manifeftum feft: &
quaécunque detent ecclèfiam jinedkati noncëflabant vt
ipfii m vide lice tin ïemëtipfis habërent ChtiftUm -, quieft
caput ëcclefi^.V nde 6c Matthiam àd Apoftolatum, çUm
concionatus fuilïètPetrüs 6c propofûifletdiuinæ feriptu-
tae eXpofitiOnem, atque teftimOnia > forte feparàuëtunt*
Siüe autem toncionari, ideft pôpulura ëxhortari, fiüe
Prophétas intèrprëtàri, ôtclèros fociarë, ecelefiafticæ
dilpenfàtionis 6c ordiiBs fuit-. Ergo manifeftufti eft-,quia
quemadmodum in ecclefias coiledi in illiS diébus étant,
quod ôc legislator modis omnibus fignificari cônfidc-
ransjConleqüenter 6c éa queë fubfeqùunrur,addidit
Et tendèns manumcontrapoptdumMnodi^iAniSfixiuAcoi^il^
tis bôftïjs propeccÂtà,&bolocàfftis,?!!?pacificisidefcendit.y
j In tende, quia omnëm nobis euidenter figuram eç-
tlëfiïe v.ultexppnere : nain poftquam dixit, défçendit,
poftquam fecit pro peccato , 6c holócauftis, 8c paci-
ficis , oftendit quia completionem facrificiorum, in-
tellexit expofitibnëm eorum , 6c proptërea d ixit, de-
:* feendit, per defcenfionëm dodoralemlëdem deiignans;
de quapôft expofitionem (àcerdoteS,quibus figüraintel-
ligibilis Aaron crédita eft, defeendunt, 6c per oratiônem
manus ad Cdilum lëuant.Ëieuatiôiiem enim.manuum,o-
tarionem etiam Paulü s ihteüëxit*D icit autëmfic: olo vitosOrareinomnilocOileuantespurasmanns.
Tcadcûs fiUeleuâs
érgo m^nus,bcnedixitillos-quiaperleUationemmanuü,
per oràtionem, videlicet, facerdqtes populo, benédicunt*
Sëd vndc b.ehediëtionem prieftent ‘oftendünt icqyentia»
: v - BibliothVet.Patr.Tom.f. ,
Inof efti hütemMoyfes & Akron tabé naculüm teftimonij, &
Quämöbrempriusihtabernäculümteftimdnijihgre-
diuntur, 8c pófteabëhediHiönë'mprijilantl hifi vt non
iètiörëmt^, qüiädéintepigtbfiitab^m^culó•, videlicet étionesL
•de ccèlo, benédiiftionëm prófërUnt ftcèrdötes ,d i centës fdßttyhM
ficut.Paulus : Tien'cdïtïus Dein & pater Domini noftrï ïefu ir*f
‘Cbfijbi'quib’ehedixïtnósïno^rtib'Mt&iane’ffMtitUiinxóêlèjk^
‘busWQbpfto. ’Ho'cenimhöbis öcipfetradénsDominus •, Éi||
qqïnqüe panes, 5c rütfus lejftembéhedtcëhs, ad cceluth
re^idfebat'. ‘Cür autëm-hpn folus Aaroti-, fed 8c Móyles
^nagogam-j’feüpopulümbëfftdicuht in ifi vtdilcamus,
quia niori pröp'iiä virtuté lacefdotes bc'hèdiëïiöhem prièftaïït,
ftirq^iafi^^ , 'poïïuht próptêr
ëum qüi'in ipfis efti prjeftarebenédiëhónis plenitudi-
Wëi^.: Vhde 8c M'oyfës,%pote cuiimägo eft Dorhlhi cre-
'ditä adbëhëdièendüm re^ëaómprëhë'nditür. Sod 8c il-
■ lüdpërèa qux'chftafüntjléxfignificat: 'qüianon folurh is
•guiiacëi?dotiümföi^itusëft,fed8cömhisiüftas'Ghriftüm •
'habens in fem ë t ip fó ^fi^ütamDOminiftüperbOham £?*■ .
cohü'eïlatfonem, quemadmódüm Wöyfesëxiftëhs ,idó- 4 ^ »
heus eft ad donahdam behédiëtionem. Haèc ërgö diici-
|mlisDömïhiagentibu:s,fpiritüsa;daèriït, proptergüod
audiamusfequtntia.
' Appatuitque gloria Èbmini ómni multitudini. Jieccè ignfc
egreffus a Dominodeuorauit holocauftum, & Odium qui er Ut fu-
péiralidreï Qü&dtfirumvidtjftntti&ba-, laudauCruntDominum,
rutoitèsinfaciesfuatif.
P utas në aliqua ihtefptëtationè ptièfthtia verba légis-
Jktóris Opus habënt?k>fa namque verbis concordant hls-,
quze funt de adüëntü ipititüsin Apoftolicis aëtibus fcri?-
ptav '- ■ ' ' ' " )y _ _
^slftäienmlmqukiglmabmmdmnl^lttiudm.}
QdomodOjdicat rorfitan qui^»iam?Vtique talis,qüa-
lëm Ezechiel fiiperGhcrubinvifamdefcripfit, aut qüa-
lêm Mich£eaS,vel Efaiast quorum v'nus quidëm Seraphih
in circuitu,alter vero caleftem'exerdtum vidit. -Sed ne-
quaqüam feit vna^ qüae ómnibm ,8c vbiquë IpiritaiibiiS
appärui'tgloriä ^leddifferenttsVifioftës^ vrpot8incóm-
prehèn(ïbiles’pr£ebebatvidehtibus; praelens tamènfimi-
iiscratilli, quaintelligibilisegrcKus eft ignisa DóimnO
die Pehcëcöftes, propter quódait:
Apparuit gloria Domnij& egreffus éft.ighis a Deb. ]
Ergoih&edeighisèppatuit,quemadrhodum8cLücas
ëXponit: Etfaäuseftde ccelo fonus.jpiritus vebementis, &ïmple-
uïttótamDómuminqud'erantfetUntes, & vifa funtillis diuifa
lingua,ficutignis. Popüli etiam omh is memoriam legislator
facit.quöd8c Lücas hócmodoexponit:Êr erartfóitf
rufalem bübitdntesludd-, virireligiofi, de omnibus gentibusqttè
fub ccelofuttt. Eääa autem baC voce,xonucmt multitudo, '& mente
tonfufaèft.Qm&enitti non folum conuënit,fèdexpaüit, 6è
iple hoe demottftrat >, diccnsi Olftupefcebantenim, &dd-
'miräbantut-, fed 8c fuper faciem cécidérunt^ fetfi hon hoc
fehfibiliterjCamcn intellrgibiliter pertulerünt honenim
intelligebant quodfadiunverat, alterautém äd altetürü
dicebat: Muftopleftifuntbiyqaod proprium erat in terräm
faciemmentisprofternëtium* Quid autemfgrctTus ignis
fecit l Dëuorauit omniä quse erantfuperaltarehólocau-
ft omata,6c adipes, quse expacificis,öcpröpeccató oblata,
altarifuperpolitaerant. TraditergO nobïS ïèrmö, quiä
necelfe fit prsediëta läctifieia 6c ë6rU.m ëxpofitiohesfu-
perponere intell igibiljaltari corporii Ghrifti, vt adillud
teftinët nóftraimitati^ Öc tünc nütrimënta intëlligibilis
ignisjid èft,lpiritUs fiunt,de quo didtum eA:Dotninus Deui' Hebr.ï-A
noftér, ißpisconfumns eft. V nde 6c nunc prodeuorare,Sim
machus confumerc edidit.
>
C A 1’ V T X, *
a Èrfptifque Nadab,& Abiufilij Aaron tburïbilis,pofterunt
ignem,& incenfutn defuper offerentes coram Domnoignem
aliertüm,qVod eispraceptum ÜOnerat.f
Hic eos qui aftena dpcent, quiihipfum lpiritumDei^
blalphen.tint, qui inlpiratam ab eo fetipturam de qfia ait '
Paulus, omnifferipturadDcoinjpiratUi itiltseft, alitérin^ i.Tim.y
D tërpre