Ab extremis,
id eft;
à Pâtre &
Matrc,
Dionyf.in
Epift.iv.ad
Caium,
earum , quin potius accommodate adipfämappellatio-
nem nominis in vnum copulante,qua: copulata funtjom-
nino fine diminutione, ac perfc&e, quae feenndum natura
differunr.in ea ipfa vnione falua funt,nullam deprauatio -
nem, neqüe confufionemfubeuntia, necin fubftantijsipfis,
necinvoluntatibus,necinoj>erationibus,necinalia
requapiamnaturali.
Quomodo ergo fu? bell? prudenti?,vthoneftedicam,
nefcio quopa&o hdne vnionem,tanquam yelamen,prae-
tenduntr*, &dicunt, verbum incarnatum carerevolunta-
te, 8c operatione in noftro, id eft> in humanitate, vtpote
fubftautiainanima , 8c rationisexperte ex nobis fum-
pta ? quod enim operatione caret, immobile plane, &in-
animatum eft j &quod nullam voluntatem rationalem
habet, aperte amenseft; 8c fine ratione. Et fi verbum in-
carnatttm fine his erat in noftro, id eft, in humanitate,
quomodo creditor quod fa£tum eft homo ? Quomodo
non potius apparebit mutafle naturam diuinam , 8c in ea
fubijile pafliones carnis inuitum? interemptis enim na-
turalibus Arius 8c Apolinarius incurfionem huiufmodi
ineumfecerunt. Arius enim tradenscaruifleanima? A-
polinarius vero animanl ratione, creaturam hunc, 8c c f-
fe&um blafpheme fecerunt. vterque enim vnigenitum
natura diuinitatis patibilem , & non natura carnis dixe-
runt.etfi Apolinariusimpietatiscopiofus, &abundans,
perfedfcam mutationem in car nem occafii diuinitatis pro-,
nunciauit. S
Oportetigiturnos, quipijfiimus, huiufmodi confef-
fionemrepellere, &do£fcrinämfän£fcorum Patrum tene-
re; &duas naturales voluntates , 8c operationes fecun-
dum fubftantias, defententiaillorum, inyno&eodem
confiteri. fi enim vnam in eo voluntatem , 8c vnam operationem
dicamus , aut Ijunc non efle natura hominem,
fedDeum tantum; aut natura hominem folum, 8c non
Deum ; autneque hominem, neque Deum efle docebi-
mus.verbi gratia,fi naturalem voluntatem forte dicamus,
vel haec eft omnino diuina,vel hufnanajfi diuina,qu? funt
diuiha,volet verbum naturaliter hac vol»ntate,monftra-
bitque fe natura Deum tantum, & paritef cum Patre vo-
letucm, & non hominem; non enim quod natura humanum
eft, proprio eo, quod naturadhijnumeft , naturaliter
tanquam chara&ere , figpatur ; ficüti neque per id,-
quod humanum eft fecundüm fubftantiam, fiue naturam
,id quod djuinum eft,cognpfcitur.fi dicamus hanc
voluntatem efle humanam, valet natufaliter, quae huma-
na funt,vt confequens eft.fin autem eft voluntas hypofta-
tica, folam hypoftafim eius fignabit; & fecundum cam
non habebit communionem cüm Patre, neq; nobifeum;
ab extremis enim hypoftafidiftinguitur. eadem dicenda
funtdeoperationibus.
Sednonpropterea, apage, voces fan&orüm Patrum
fAOKuS'uaf,ideft, fingulares, negamus, illamdico diuini
Dionyfij,cuius meminimusdeiuirüem operationem; 8c illam
(apientis Cyrilti vnam , & cognatam per ambo de-
monfti atam operationem.has enim voces, prbpter vnionem,
& proprer cognationem , &fummam conuenien-
tiam naturalium operationum, inter fe,per totum , pie
praedicauerunt, ficuti pie etiä praedicauerunt voces nmt,
id e^,duorum,propter difterentiam eorum fecüdum fub-
ftan t iam naturalem, ilia enim vox deiuirilis diuinam fimulSc
virilem ope^tionem comple&itur.conuenienre-
enim voce excogitata,qusvtramque operationem,vt dir
xi,fingulariter prolata,comprehenderet,duplicem operationem,
duplicem naturam habentis circuitiorte elocutio
nis delignauit.-quia enim prius dixeratVnon fecüdum Deum
diuina operatus; (quia fcil.non erat Deus tantum,fed
operatus quidem natura, qu?diuinacrant,natüra.n.Deus
erat.'per carnem vero,quae cum ipfo erat letundum .hypoftafim
vnita) neque humana fecundü hominem operatus;
Cqüiafcil.non erathomo tätum,fed operatus quidem na-
turaliterhumana.naturaenim homo erat-, fecüdum vero
poteftatem diuinam,& non neceflitace quadam,8cviole-
tia uaturali, more noftro,ad operandum adduftus J diuinam
fimul Stvirilem e iufdem fecundü naturam operationem
c o n nexuit, ta n qu am neutram fine altera,fed in fe,inter
fe fummaconuenientia coâgmentatas,proptervnioné
indiftblubilem. 8c fingulari voceambas cotriprehëfaÿcir-
cuirione,vc dixi,vfus,pr?dicauit;vtdicendo operatum ef
fe diuina & humana; etfi non operatum eflê fecundü Deü
neque fecundum hominem: quianonerat, vtdixi,Deus
tantum, aut homo tantum, tamenoperatumeftèfecun-
dum veritatem;ficdifFerentiam operationum naturalium
(ecundum fubftantiam probaret comple&endo has ; &
voce accommodata breuiter proferendo,Ôc operationem
deiuirilem vnionem harum inièparabilem doceret. |
Et ilia Cyrilli lapientis vna ôccognata per ambo édita
operatio maximam fententiam Patris continèt. (ummam
enimeonuenientiam, & vnionem naturalium operationum
per illam vnam cognatam operationem iple quoq;
docet, volens docere, quod caro fa&aeft Deus ; & operatio
eius, fecundum fubftantiam,per vnionem cum Verbo
naturaDeo , faéfa eft diuina ;& quod operabaturea, quæ
erant fuprahominem, nonab eo alienata , quoderacfecundum
nat.uram. ficut igitur ipfum Verbum-, fumpta
carne, (ponte propter nos fa<fturti eft homo operans, humana
, quamuis natura Deus, fie Cyrillus denunciat hune
non tantummodo infiîone omnium cffedfcrice, curare, &
vitam tribuere. quippe cum non fit Deus tantum,fed tanquam
cooperariam quandàm ad hocpræfertim fan&am
carnemadhibere, 8c per earn, per taâionem eius,& vo-
cemviuificare, & curare, vtoftendatpoiTe earn tribiiere
yitam, quiafitvnionevnumcum ea. & quia fit caro eius
proprie, qui omnia viuificat,& non alterius.quamobrem
vnam dico eius, 8c fandfce carnis, ac cognatam pro ambo
'operationem monftrare,vnam quidem vnione , cognatam
vero partibus tanquam ipfafit vnum iuiïu omnium
eftettore, fie taffcu fanâæ carnis. per ambo enim hanco-
perationem magnifiée oftendebat, tanquam Deus, mon-
ftrans viuificando per earn,quod ipfa caro faâa eft per to-*
turn viuificajficuti ignis per ferrum vrens,vhione fua cum
lpfo ferro, ferrum reddit vrendi vi prsditu m, vt deinceps
propter hanc caufam non fit ipfius ignis folum fecundum
naturam vftum(edetiam ipfius ferri propter vnionem.
8c rurfus diuina verbi in miràculis operatio non fit ipfius
verbi tantum propter naturam , fed fanëfce carnis, pro
pter vnionem cum ipfo , fecundum hypoftafim. eame-
nim adhibet fibi cooperiam in diuinis, vt ait magifter.fic-
ut anima corpus fuum adhibet ad perficienda opera fua.
hæcigitUr vna, 8c cognara per ambo édita operatio, q\ ix
coniumShionem operationum naturalium dcclarat , 'di-
uerfitatem harum, 8c duplicitatem , ficut ilia deiuirilis o-
peratio, per iè ipfam proprie fignificat eo ipfo , quod ad
ambaspartes, exquibus, &inquibusvnum , & folum
verbum incarnatum efte agnofcebatur,refertur; &am-
barumeft, tanquam per ambas partes periuflionem , in-
quam,omnium effe<ftricem,&per taâum fan bite cafnis o-
ftenfa,& édita.
Nô oportet aut mirari de voce irvyywti id eft,cognati co
gnatum.n^dixeruntfaniftiPatresdeiis, quae funt éiufdem
fubftantiae, 8c qute funt diuerfie, teftiseft magnus Gregorius
Theologus , qui fie ait de anima in Epitaphio,id èft,
in oratione funebri in Fratrem Cæfarium:paulo vero poft
cum cognatam carnem receperit;qua de iis,qu? illic (tint,
philofophatus eft;carnem y ocauit hîc,Do(ftorGregorius,
cognatam animae, propter vnionem non propter natura.
Rurfus in Oratione in lumina, décens de vnigenito filio,
8cà cognato,inquit,Spiritu S.conteftatus.nunc v>&vyy\Ai
id eft,cognatum propter naturam, non propter vnionem
dixit.
- Ipfeve.ro Sapiens Cyrillus &de fubftantia, &hypoftafi
diftinâis, tiullo diferimine accipit COgnatt vocabulum;di -
citque haec incommentariis fuis in Ioaiinem Euangeli-
ftamdecuratione^perbaptifmumfit, qquodammodo
cognationem habet cum ambobus, cum corpore feil. 8c
Spiritu : Spiritn quidem fandificatSpiritum nominis} a-
qua vero corpus. Quae vero 8c qualis cognatio SpiritusS.
& aquae fecundum iubftantiam, vel hypoftafim çumSpi-
.ritu noftro & corpore # etfi maxime fecundum grariam
nobis,&parcibus exquibuscompofitifumus,acccditcu-
ratio ifta per facram regenerationem.
Immoi
tHeandti.
Ideft, i
«arne&
nimà iat
;ligencc.h
■euim fut
G
Kélu s,H con
fiât.
Immoipferurlus numerus f*ôi»tfj'ii{àr,idcft;fingularis,yt
omnesfciunt,per fingula genera cafus tumin iis, quæ (unt
eiufdem fubftantiæ,tumin iis, quæ diuerfæ,fumitur à fan-
ftis Patribus.intuentibus f in vnum fecundum vnionem,
velfecundum naturam, vt illud, vnus éx atnbobus ; & per
vnum ambo. ôcillud, vna hy poftafis, & vna natura verbi
incarnata. 8c illud.fi enim vtrumque vnum, at non natura,
fed concurfu 8c congreftu,&rurfus in iis,quæ iunt eiufdem
fubftantiæ, vt illud,erat,& erat,& erat;(èd vnum erat.
lumen,8c lumen,8c lumen,fed vnum lumen.&illud,vnus
Deus i 8c vna natura fuprema, ait Gregorius Theologus.
no oportet igitur voces lanblorum Patrum fingulares, vel
cognatas,propter vnionem diâas, referre o.mnino ade-
uertendas voces duplices,vel heterogeneas, id eft,diuerfi
generis,quæ diifta funt à Pat ri b us propter di fferétiam, aut
rurfus has accipere,contra illas.Qui enim fie accipit,&no
potiusambasexæquo, & cóuenienteraccipiens illas quidem
ad vnionem-,has vero ad naturam , & differentia accommodât;
vel omnino in diuifionem, vel in confufio-
nemjVt confequens eft,incidit. quin potius, vt proprie looperari,&
vires aduerfus d*mones habere. h*cigitur do^
cuit beams Cyrillus,qui verborum propriorum interpres
extitit, quod habitare in nobis eft vnitum efle fecundum
I vnam hypoftafim. at non eo, quod in propria fua ratib-
necarqeftjfanbtaeftacyiuifica, ac contra ottinem mor-
bumvimhabens. cuftodiamus igitur 8c nos / fecundum
expofitionem fan&orum Patrum, rationem differentis
integram,&inuiolatam,naturasipfas,& quae naturisipfis
fecundum fubftantiam infunt, (eruantem etiam poft vnio
hem, acmodum oeconomkprorfusindifTolubilem cu-
ftpdientem fummam eorum, qu* in vnum copulata funt,
conucnientiam : omnemquee^uobis eijciamus diuifionem,
&confufionem.
Quod finonfic voces, quasfanaiPatresfingularirer
pLOtuleruntdri«m/«» operationem , &vnam atque cognatam,
non pie fecundum rationem vnidniS interpretc-
mur, &intelligamus , fed vel hanc tanquam natutalem,
vel rurfushypoftaticamfufpicemur, neceffario vnam naturam
Ghriftum efle trademus neutram earum naturaru,
ex qmbus conftitutusefbpenitushabeccm quoniam nulquar,
feipfumirretK,&implicat,&exvera communione, laeftfecundurri natural Chriftus. fiquidem natura cum
&confeflionefanblorum Patrum (e deturbat. Etfi enim | namranullam vnquam fecundum naturam communio
caro vnum cum verbo fecundum hypoftafim fa<äa eft, & hem habebjt;fed potius particeps, omnino fecüdum fub"
operatione eius per vnionem locupletataeft, fednequa- ftantiam ab omni natdra differt. hoc nobis inferetur fi
quamamifit quod erat fecundum fubftantiam creata,nec naturalem operationem illam deimrilem interpretemur
vllamiaduramnamraliumaffebtionumreprehenfionem fin rurfus hyppftaticam dicamus, alienabimus eum aoa‘
Carentiurqfecit;.Öcfihocpropneeft,ficut&eftdiuerfamä tre,& Spiritu S. fecundum operationem. nulla enim re"
verbo naturam ipfam , & naturalem operationem mani-. hypoftafim fignante,communionem vnquam cum Patre’
fefte habuit. quam quidem verbum incarnatum, täquam • & SpirituS. Filius habebir.
homocumhab£bat(ipfiusenimeratfccundamnaracamJ Ncutiquam'igiturvclimasbaturalam.authvDoftatifiqaldem
carnis,& fanguinii fimiliter vt nos, particeps fa- cam in ipfo Verbo incarnato, & perfedte fbäb homine o-
aaseft;, duasnatuiales operationes idem habebat.hcut perationem confiteri. nullttsemm haaenus fanflomm
& naturasdmmam & paternam, & noftram humanam, j Patrum,ex quoadnosdefeendit Chriftus tradidit confer
quasfiebat , v.tidemOeus& homo efle crederemr. feffionemnaturalisineo,velhypoftatic*operationis lb
Quarum turn jiamraram habebat naturales operatio- j monecvninsexpreire.quanmmegointelLo nififolum
neSjhatum iane naturas enam habe bat. vt enim per voce, I diuinns Cytillus.quamvocem, licet ipfius tantumfit
&taaumfanasecatniscarans,&vitamtnbuens,Deusna toto.animoampleaimutproptervnionem. Quomodo
turaapparebat,fictu^fusp.ereundemtaaum manusidem. nonopottetvoces JtosaV, ideft , duplicesoumiumfire
houio,lecudum fubftantiam, noicebatut ptscmaushn- ! Sanaorum &ipfiusrurfusCyriUiptoptetnaturalem difteo.&
pqdes.difdpuiorumlaaensAaigenspenesi&daiisjferentiamUbenter.&.iucundefuipicerelnefnfpicientes
dlfcipubs, acpanemin catmUmintlngens. & rurfus voce j &vindieantes.vnam,Sfolum ipfius eft Cyrillivox turn
mftitiamfignificans,cum dixit,mftiseftanimameavfque'Cytilli.tumaliorumfiinaorumPatrumretmonesreiicia
admortem:&,nuncammameaturbata,eftvalde: &, fic, mus,&improbemus, quafinullus alius ex fanais Patrib
non potuiftlsvnahoravigilatemecumiScreliquaeiufmojnififolusCytillus.limatam rationem,pieprtedicationis
dninquibus,quod naturaineft m ambab. naturis, exqui- j commiffam,&cohcreditamhabuerit&hancnonm aliis
bus,& in quib.confiftit,non negat,fed potius operationi- j eiusfermonibus,qui differentiamdeclarent,led folum in
busnaturanbus naturas probat,& cpnfitmat. ' I vna,&eognataoperatione.
VtautemiuaoritateCyrillifapiaismonftretur,quod[ .Praterea,quomodovnäfimpliciterin Chrifto Deoo
non natura vnam opetationemcatobabebatcum verbo, perationem quidamdicqnr i necefli enim eftvel hand
ficut Deque naturam vnam , qnamuis cognataei ftÄaeft J efli partium ipfius, vel omnino ipfius tanquam totius
pet deificatipnem ,q u ® propter vnionem fa a a eft videa-1 fed (ipartiura eft , partieme lane in ambas partes quod"
IJiuSi^luiddic^t, enarransEuangelium Matthseiinfecuu- jfifiatTbeceflariodiflbluecur.acfimul difloluer qiiielccu
do ltbro Confeffioms. propter h o c , inquit, operariin dumipfam copulata funt.finautcm totiuseft Vtit capax
6pirituS.quiaverenocarnisoperationaturalis,acvishu- contrariorum.mortalis.&immortalis-creata &inctea
manicatisdiiloluitSatanam ,ötdedecotat Beelzebulem. ta:circumfcripta,&noncircumfcripta.&fihocdetut haddoocceeaarteenniimmr
Vte-aalliiqnnuii.sc ro.Kbiitreprr, f(ii vvnullrc ,mquiiiidl pnrrnolhiiilbvuerr , nqunoo _______ ' ..-s r
minus, qui volunc, poteftatem habeantin Spiritiisim-
mundos. eccefi hoc natura carnis operatur , omnesfu-
mus in carne ; 8c vna omnibus ratio humanitatis ; non
men eft j S'mag, id eft, proprie,& figillatim opus catnis poteftatem
habete contra Spiritus ; quia non omnes contra j
eos valent , quin potius operationis per Spiritum cernitur
efle hoc oftichim.igitur yerum dixit Pater Cyrillus; qua-
tenus intelligitur caro, & homo, opus Spiritus erat,&non
catnis, ideft,humanitatis cpntradoemonesrobur.certum.
enim eft fangum efle corpus Domini, arque omnem vim
contraoronem rporbum habere, fed erat quidem, &eft
famftum, non quia fimpliciter incclligitirr caro, quæ in
fola propria ratione eft, fedquatenus templum eftverbi
Dei in ea habitantis, propriam carnem per proprium Spiritum
deifieantis. - ,
Qryire ficut ait hie diuinus vir, non operatione hatu-
ralipoteftas humanitatis reuera Satanam diflipat, nec
hoc natura carnis operatur. fiquidem omnes homines in.
carne funt, 8c vnus iiint ratione humanitatis, qui volant
bebat Chrittus fuam operatlpnemV quae fecundum habitum&
priuatiqnemefletj&nonnonefTet.piopter quam
tanquam operansapte ad eam , erat capax contrariorum
fecundum idem,& non fecundum aliud,& aliud, quo nihil
poteft efle magisimpium. .
Idem dicendum eft de voluntate. Quomodo autem
verbu carnem fuam adhibebat tanquam cooperariam, ficut
aitfapiensCyrillus, non.habentemoperationem n -
turalem ?quod enimnon habet operationem, neque'mö-
tum naturalem,8c^lortuum omnino eft,&inanimitatum.
&quomödo adhibebat mortuum ad cooperarione?quöd
enim operatione vacat, plane immobilitate torpet.Quo-
modo autem demonftrabat pofle hanc viuificare, ficut i-
de Cyrillus docuit,per motus fuos fcdm natura vt |> radlü,
p voccjperambulationejfi haec no erat eius,vel in £ fcdm
fubftätiä?fi.n.caro omnino fcdmfubftantiäoperationcm
habebat naturale, qperationis fcdmfubftanriameft motus
manuum, &pedum, & vox prolata. fin vero non habebat
earo operationem naturalem fecundum naturam
qu* poflet viüificare.hanc Saluator.non oftendin