A
Daemon '
nonodit
virtucem, '
cuius cau-
laycllco-
pus ad eu
inclinât..
Dçmoncs
yirtucis coop
era to- v
res,omniu
maximè
metuendi.
i S t S
Hebt. 4.
B
Hebr.4.
C
D
S.Eßr.,.
Nemo
poceft cû
datmone,
rirtutem .
ædificaïc
Deo.
386 S .P . N .iM a x m t c a p . O e c o n o m ic o r u m ,
incuens percarrac illam: fed affedioncm , quae quidem
perhancfubfiftit a
C A pi 77. V '- '" '.
Daemones qui ob dcfedum vircutis nos impughant;
hi fiuprum, ebrietatem, auariciam & inuidiamdocent:
qui verb ob excellentiam infeftant, hiexiftimationem,
vanam gloriam 8c fuperbiam docent, acfub praetextu fe-
cundorum,aduerfis nos clam transfigunt»- v ■ ‘
| v. C a* p." 78. } •
; V tinam eueniat, vt fpiiritibus malignis ’, inuifibi-i nior
doflubfidione fpiriralisamicitiae irrumpentibus, &qtfi
faboccafioneboni latentermoliri.yoluntmortempec-
cati, aiuntque: Vna yoftifeum adificdfimustemplum Domino
veftro, temper dicamus: Nonpertinet advos nobifeumadifi-
care domum Domino Deo noftro: nos enim foliadiftcabimus Domino
iJra'elisiSoli quidem, quia liberati a fpiritibus qui
nos impugnabant defedu virtutis , e quorum manibus
elapfi fumus, nolu mus exccllentius opera veftra elati,
denuo transfigiacfiibirecafum canto piioregraworem,
quanto ab, i.Do quidcmredeundifpeseratfaeilior,vt qui-
busefleccpodonatum ob infirmitatem: ab hop.verb aut
non eft, aut difticilis erit,nempe odiofis fuperbiae nomine
, & fecundo quippiam aliud fecundius facientibus.
Atrurfum non foli, quj^ fandfcos Angelos habemusad
coadiiutoreSrimo verb Deum ipfum,peE operaiuftitisefe- .
ipfum nobis declarantem, ac nos fibiipfi templum fan-
dam & ab omni afFedione liberum, conftruentem. ,
C a p.; : ;7^. y ..
Terminus virtutis eft, infirmitatis humans, perco-
gnitionem, cum diuina potentia vnio. . Qui igitpr
feipfum eircunferibit jnfirnfitate naturae, non perue-
nit ad terminum virtutis, & ideo relinquit, nondum
aflecutuspocentiam, quse quod infirmum eft, corrobo-
fat. At qui diuins potentis fuam imbecillitatem veldt
robur arroganter opponit, egrefliis eft terminum
virtuti*, 8c prbpterea peccqns, vt feipfum prfecellen-
tem faciens ei quod eftatergo, non agnofeit, virtutem
p titansefledclidum. Quare veniadignioreft, quiinfir-
mitate naturalife fcoardat, cui per ignauiam potius accidie
vt excideretaVirtute, quamisquiadea perqgenda
quas decent, imbecillitatem propriam vt roour opponit
potential diuinse: vt per fuperbiam magis labatur a
virtute.
I , C ap. 80. .
Quoniam didumeft: Multum valet deprecatio iufiieffi-
cax:Ccio duobus modis hancefficacem eflerynoouidem,
quando preCator cum operibus mandatqrum orationem
prsfentat Dep, & non in nudo duntaxatfermone& ina-
nivocis fono lingus fitain precationem, qusvacua ex-
cidit, nonfubfiftit: fedefficacem & viuam, operibus
mandatorum animatam. Orationis eriim & precatio*
nis fundament im eft profedb per virtutes prsceptorum
implementurft, quo validam,& quspbtcft omnia,iuftus
obtinetorationem mandutisincumbentem. Altcro au-
tem modo, cum is qui opus habet oratione iufti, peragit
G a P i i orationis opera, turn emendationepriftinsvits, turn va-
_ . A r * j j- u - j- •„ ! lidaprecatiorie iufti per Quis non habens in profundo cordis verbudiumum,' p0tentiorcfada. ^ honeftameius conucrfationem 5
ifihilihnc aft-nriisaduerfariae nobis hvDocri- *
C a p. ' 81.
Nihilconfert precatio iufti, cumis cuiheceflariaeft,
eius qui fè exercet intelledum, qui perditô mediocrita-
tis squilibrio pergit infeiusad aliad , quamadidquod-
apparet, diuerticulum.
C ap. 70. J
Dæmonesnon oderunttemperantiam, necexecran-
tur ieiunia,non îargitionempecuniarum, non hofpitali-
tatem,non pfàlmorum decantatibnem, non legendi ftu-
dium, non tranquillitatem, nonfcientias maximè fubli-
mes;: neque fi quis humi dormiat, non vigilias, non
reliqua omnia quibus infignataèft yitaDeo grata, quan^
diu inclinât in eos feopus & caufa eorum quæ gerun-
Ille qui fe exercet, cum alios dsmonas citius fotte co-’
gnofeat , facile vitat damn,um quod ab illis infertur. At
eos dsmonas qui cooperSri videntur ad cutfum yirtu-
tis, & quaficbsdificari inimiciluds&'Beniamin,acce-
dentesad Zorobabeldixerunt ; idificemusvobifium, &c.
volunt templum Domino'j. quSnam mens hbminuih',
etiäm valde fublimium , compledi poffit, 'abfque viuo
Scefticaci verbo quod omnia penetrat , ac pertingitvfr
quead diuifionem ariims& fpiritus: hoceft, dignofeit
qiisnam operationes& conceptiones pfodeantab ani-
ma, nempe fpecies & motiis naturales virtutis: & quae
.fpiritalesunt, hbf eft,fupranaturam , & Deum references,
naturae Verb per gra.iam cbllat^ifcit edam plane com-
pagum acmedullarum inclinatipnem cpngruam aut no
idoneamfpiritalibusfernapnibusdenjodisvirtutum;.&
difeernit cogitationes & intentibneSv.cprdium » hoc eft,
in his quae diximus lnuifibiles pb profunditatern hfbi-
tüdines Sc earum ^aufasin anima latentescui.nülla eft
creatura ihpifibilis in nobis qui latere videmur , fed b-
mnia nuda & aperta funt, non modo quae fadta funt & in
telle<5fca , fedetiam quae facienda funt ä nobis acintelli-
genda. .
C a p. 72.;
Diuifibnem animie & fpiritus dicit, difterentiam vir*-
tutumdnäturä manantium , quarum caufas haberousa
natura: &earuxnquae ptoficifcuntiir a fpiritii,.quarum
gratiam pro munere fufeipimus. Haruni enim fiirnma
cum diferetione diftindHonemfacit fermodifeernens.
C a p ; ' 7 3 * , " A %
Cogitationes & intentiones, quarum diferejor eft fer-
mp , ait elfe habitudines ^nimae , tarn erga verba diuina,
quam erga cbgitariphes , & earum videlicet habitudi-
num caufas.’ Siquidem cogitatio mouetmemoriam, cu-
iusproprium eft habitudo : intentio verb cpnfideratfi-,
nem,quiquidem denotat canfam.
• , yjj y C a p - ■ 74.
Si Deus eft fubftantialis cognitip , omnem pprro ep-
gnitionem liquido praecedit intelledtus , fub quern etiam
caderefo'let : igitur iliafuperibr eft Deus, quia omnem
quoqueplufquam infinite fuperat intelledum, fub
quern cuiufcunque rei cognitio cadere nata eft*.. 'V
Tentât
nutndij
gencta,
Angcloi
|babeoio
a i bona1
poterit , inuifibilibus aftutijs aduerfàriæ npbishypocri-
ieos dæmonum dcclinatis, per feipfum fubfifterè purus
abfque yilamixtion^&ædificare templum Domini,imilatus
Zorobabef magnum, lofiie, ducefque familiarum magis deleftatur peccatis quamvirtutibus, Namma-
('quidiferta grandique Voce imppftoribüs fpiritibusfu- 1 gniis quoque Samuel lugebat quondam delinqùentém
perbiæ,vanæ glbfiae, humanæ eomplacentiæ, ôi: hypperi-
fèos dicunt *, Noneftveßrum&dificarenobifcum templum Domino
Deonoflroy nos enim foli tdïficabimus Domino îfraèl ( c p -
gnofeens, horum permixtibnetn, totiusaedificij parare
ruinam & euerlionem , aediuinorum donariorum gratiam
dignitatemquefurripere?
Ç A ;P, 76. -,
Nullus habens aliquero è diÄis daemonibus fecum cx-
ercentemvirtutem,poterithanc ædificare Domino: quia
non habet Deumvt finem eorum qugaguntur, quem
Saulem:atDeum placare non potuic,eo quod no haberet
lu&us adiutrice deliuquentis emendatiohem congtuani.
Qupcirca iubens Deus ab inutili lamentation^ ceflare
feruum fuum,ait illi: Quandiulugebis Saulem, cum ego jpre-
uerim iUutii^e regnetfuperlfra'elem.
C a p . 8 2 .
Et rurfum Ieremias maxima compaffione duiftus pro
populo ludaeorum infaniente circa daemoniorum erro-
rem, non exaudicur orans, quoniam ad vim precationis
augendam non habebat IudsorumDeo carentium, ab
tf*15- :
folidu*
ft qui in
eccatis
irfeuc-
|ns, otàf
,ne iufti:
Jutem
m t it.
friftitia
Upkx'in
•npciiris,
ab errore conuerfionem,: vride rettocans ilium Deus à lu- ;| vero coadps dolores inpehentem. Kam fpotttaneä ten-
j "**»<*•'«*< tatio vlttoneasaperte pro àrbittio gignit voluptates : ea
Vero qU# eft praeter Voluntatetti, liquido Coa&os prêter
animum fuggetit lab 0 res : item i lk quidem, anima? ; h^c
vero fenfilis triftitîæ au dor eft,
du inutili, inquit : Tu ne orMerispto populo iflo .> & nerogesvt
illorum miferear. Ne precare, neue accédas ad mepro illis vitra, quit
nonexaudiam,
C a -p. 83V-.
Summae teveraftoliditatiseft, ne dicam dementia?iuftorumprecibus
Ç A p: $ i,
falutemqujerere eum qui affediohe dé- H ^ ____ ^ ^__ |H R P
Vltronca quidem tentatio triftitiam animæ procréât;
ledaturperniciofis: &eorum poftulare veniam, in qui- fenfufque voluptatem manifefte parit: coadayew*obit*
Bus exultât: cumreiplafit inquinatö propofito ££ Con- dationem animæ,& car nis apgorem inducit,
ueniaOnonincaflum fieri orationem iufti; 8C qui opus ha-
betilla, permanereinirnobilem ( ft modo vpre infenfus
eftrebusprauis)’ fed operibus locuplecatum & validum
proprijs virtutibus euolantem,acpreuenientem eftm qui
poteft concedere delidorum abolitionem.
G a p .- 8 4 .
Multum valet iufti deprecatio, operibus ornata, turn ex
parte eius qui Cm ittit illam, tumex parte illius qui earn
heripoftulat, Namaiufto operibus dotata, prasftat illi
fufuciam erga eum qm donare poteft iuftis poftulata:
ab eo vero qui petit illam d iufto , fummouet eum a pri-
ftinanequitia, illiufque affedionem traducit ad virtu-
tem.
C a p. 85:
CumHicat Apoftolus, in quo exultatis, modicum nunc ft
opo-: tet contriftariyos, invarijs tentationibus, quo pado quis
aftlidustentationibusexultaiepoteftin eo in quo angi-
turf
C a p . 8 6 .
Sermo Vetitatis duplieem nouittriftitiam rvnam, quae
[riftitiæ ,
laboris
fefiaitio. '
D
Jriftitia
fuplex.
fentario.
urn duo
Tnpfa. I
|oIum pec
latum hu-
Piliatani^
fyntatip-i
fu duple,*
C A P, p%,
ExiftimoDomihum noftrum àc Deum doCentem di-
fcipulos fuos quo modo,fit orandnm, vt abftinerent ab
vitroneatentationum fpeçic, dicere : Et ne nos induce in
tentatimm: precarentur videlicet, né defeterentur ad
experiendas, obledantes, animo gratas, & fponcajieas
tentatiqnés : magnum autem lacobum, qui dititur firater
poniitii', adfpeciem tentationum coadarum fe retulifie#
dutn docet certantes pro verjtate non debere tefreri, in-
quiens. Omnegaudium exiftimatefratm met, cum in tentatio-*
nés varias incident is : nempe coadas,praecer voluntatem, 8c
tribulationumprocrearrices.Quodmanifeftedeclarànt,
tum Dominus tubij eiens illic : Sed libera nos à malo: turn hie
vci^.^pxxs\^co\)\xy.Sctentes>quodprobatio fideiveftrapatientiam
operatuv : Patientia autem opusperfetium habeat, vtfitü perfect
&integri,in nuÙo déficientes.
C a p, p3.
Dominus certe docet nos depreesri fpontaneastenta-
tiories ; vt camis quidem voluptatem, animae vero dolo-
rem patientes. Magnus autem lacobus fuadet nobis, vt
. » , . . • ■ r r m - u gâtideamus ob tentàgones praeter voluntatem acciden»
in anima-, alteram, qnæ m fenfu palam cônfiftit ; & illam j tes,canquam carni?; ebjedationem,anim* vero dolorem
quidem compleditotumillud animaeprofundum,quod auferant.
flagello cpnfcientias caeditnr j hapc autem, moleftia-
rumgrauitatévniuerfumfepire fenfu m ab effufione na-
turali contradùm: illamquefenfilisvoluptatis,hancau-
temlaetitiæanimæfinemefle:imopotius, illamfponta-
ncarum fénfus âffedionum efle eonclpfionem, hâne veto
earuin quae praeter ppinionem eueniuntanimæ.
' C Â ’p , 8 7 . ä
Triftitia ( vt dicam qu od mi ni videtur ) eft affedus pri-
uatus voluptatibus.Prijjatio autem voluptatumeftlabp-
ram inuedio. Labor autem proculdubio eft defedus &
fubdudio naturalis habitus. Dçfédus aptem naturalis
habitus, eftaffedipfacultatis quæ natura fubieda eft ha-
bitui. Affedio vero facultatis habitui natura fubieda .eft,
naturalis.abufiue jamen, adionis modös. Abufiis autem
in agendo modi, eft facultatis motusfècundum na-
turam ac foliditatem ad id quod non oft natiuitati obno-
xium.
C a p . 8 8 .
Triftitiam animæ ait eflè finem voluptatis in fènfupô-
fitæîiliacenim confiât anirnæ triftitia. Sieur.etiam volu-r
ptatisanimæ finis, eft triftitia feCundumcarnem. Siqiii»
dem anirnæ lætitia cam is eft caftigatio.
C a p . 89,
Duplicemefie dicirtriftitiam :vnam circa fenfam, quæ
confiât çorpoiearum voluptatumpriuatione : àltetamin
animo,quæ nafdtur expriuarione'DÔnprum anirnæ. Du-
plices quoqüe ait efle tentationesrquafdarn, (pontaneas;,
altéras autem, coadas. Acfpontan.eas quidem, fenfilis
voluptatis elle parentes,triftitiæ vero quæ eftinanimage-
nitrites ; ( folum enim peccatum admiflum humiliât ani-
hiam1;) coadasautem, quæqtiideminlaboribusprætèf
voluntatem fufeeptis perfpiciuntur voluptatis ad ani-
mamfpedantis efle parentes,ac triftitiæ corporeç fenfum
afffigèntis procréatrices.
■y ■ .C a P. 9 o . . .
Quemadmodum duplicem,vt dixi,triftitiamagnofcit
fbrmo diuinps ; ftäfeitetiam duplieem tentationum ra-
tionem: vnam v oluntariam, alteram præter volu n tatem : ]
quidem fpontanearum volppratü opificem, hanc;
Üiblioth,Vet.Pat.?om.7.
C A P* 94.
Perfeduseft , qui-per continentiam pùgnat adueiv
fusfpontaneas tentationes ; &incoadis, perpatientiam
perdurât. Integer Vero eft , qui & operationem cum
cognitione, &lpeculatipném non fine operatione per*
agit. ,
C a p. t>y
piuifà triftitia & vpluptate in aniroam & fenfum, qui
fibi vendicat anirnæ voluptatem , ac triftitiam fenlûs
cum patiphtia fufeipit, prpbatus eft, perfedus, 8c integer
: proEatus quidem- prôptcr experientiam concra-
riorum circa fed fum: perfedus autem ; quia per conti*
nentiam 8c patientiam fenfili voluptati triftitiæque ob-
nixe répugnât: integer vero, eo quod in eadem racionis
conftantiàferuet illæfos habitus aduerfantes affeéfioni-
bus circa fenfum inter fe contrariis. Dico autem adio-
nem& contemplationem inter fc cohærentes, 8c neu-
tram ab altera diûundam: fedadionem, fpeculationis
notitiam moribus eminentem fpeculationem autem ,
virtutem opçratipnç non minus Ipricatam quam ratio-
nc, ; ./ /
C A P. 9 6,
; Quifecitpericùlumtriftitiæ^vôluptatifq; carnalis, di-
citur probatus, vt facilitatem àc diflicultatemrerum ad
carnem pertinentiumexpertus: perfedus autem,quicar-
lïis obledationejn doloremque vi rationis expiignauit;
integer vero,qui agendi&fpeculandi habitusfummo di-
uim defiderij ftudio feruat immutabiles.
C a p.' 517.
Doloris anirnæ duplex eftratio: prior,qnæ ob propria;
altera,quæpropreraliénaedneipiturdelida. Çàufâvero
huiufmodi triftitiæ, fine dubio eft fenfilis vpluptas eius
quiangitur, aut eorum quorum gratia torquetur. Siqüi
dem y t accurate dicatur, nullum propemodum in homi-
nibus eft omnino peccatum,quod pro principle) fuæprpr
creationis non habeat voluptatis cauuinconfidèrâtam
animçergà fenfum habitudinem. At oblèdationisaniiçç
caufà,fânc eft triftitia circafènfum eius qui ob fua vel alie-
nalætatur &gaudet. Nam, vt exquifite dicatur, nulla ferc
virtus eftapud homines, quænon habeat profuænatiui-
■ tatis initip meditata.nifanimæ àfenfu abalienationem.
T etitatio
vltrooca,
Matth- C.
Magnus .
Jaçabus
frater Domini
.F
lac i,
Remediü
contra Y-
truraque
genus cen-
racionum.
G
Voluptas
& triftitia
icnfus &
H
Doloris
anima: duplex
ratio.
yd u p ta s
eft princi-
piû omnis
pèccati.
Animé a-
lienacio à
fenfu eft
principiu,.
omnium
vittutum.