fierent per participationem, Propter banc etiam fecun*
dum Jmaginem 8c fimilitudinera Dei fad« perhiben-
tur. Et quidem fecundum imaginem, vt exiftens exi-
ftentis, 8c vt femper exiftens femper exiftentis, licet
non fine principio, fine fine tarnen, Secundiimfimili*
tudinem vero, vt bonus boni, 8c vt fopiens fopientis,
iliius qui eft fecundum naturam , hie qui eft ex gratia,
Et fecundum imaginem quidem Dei eft omnis natura
rationalis: fecundumfimilitudinem vero , tantumbo-;
ni&fapientes.
16 Omnis rationalis 8c intelledus capax eflentia , in-;
duodiuifo eft, hoc eft, in naturam humanam&angeli-
cam. Et omnis angelica naturarurfum in genere in duos
diuifo eft animos > fondos 8c fcelefto$, hpceft > in fondas
poteftates 8c immundos dsmonaS'. Et omnis humana
natura foltern in duas voluntates in vhiuerfumfeda eft,
piasdico&impias« ^ '
27. Deus quidem, tanquam per fe ipfa exiftens eflen-
tia, 8c ipfo per fe bonitas, & ipla per fe fapientia : aut etiam
16 Non tarn propter neceflitaterhïhtantamexiftima-
tionem -8c pretium auram peruenit hôminibus, quant
quia perfllud multivoluptates folent fedari 8c colere.
iy Très caufæ funt , quamobrem in tantum am&ntur
diuitix; amor voluptatis,inanis gloriæ aiffedttio,& diffi-
dentia.Exhis tribus deterioreftdiffidentïa. _ ^
18 Voluptatis ftudiofus amat argentum , vteîasàdmi- ;
niculo indulgeat dçlitijs 5 at ambitiofus, fîue glorix cupi- ;
dus, vcper illudglorificetur : cæterum homo diffidens, ;
vt illud conditum 8c coelatum c6nferuet,àut famé m, aut ’
fenedutem,aut morbum,autexilium pertimefcens jinq',.
eo plus fpei habet repofitum, quam in Deo omnium re-
rum conditore 8c prouifore , extremorum etiam 8c mi- j
nutiffimörum anfmantium.
icj Quatuor funt confedantes ftüdiosè pecuniaîn atq\ ■
d iuitias, trèsiam prxdidi, & familixcuram obiens. So- ;
lus veropofterior redo iudicio parandis diuitijs intentus
eft, vt vnicuiqueneceflarium fuppeditans > riunquam illi
deficiantpecuniæ. ' . >,
io Omnes cogitationes quibus affedusfunt comités,
aut inimici çonciipiîcentiam prouocant, àut iracundiam
conturbant, aut rationem confundunt. -Arque ex ho£
poftea prouenit mcntem cæcutire ad fpiritalem contem-
plationem, & ad orationis peregrinationem hallucinari.
Huius rei gratia conuenit monacho, maxiipe vero quie-
fcenti, darc operam, vt fummo ftudio irruénribus cogita*
tionibus intentus fit, earümdemq; caufo&perfpedas ha-
beat,&fedulbrefèeet. Cognofcat autcm ad hune mo-
dum: exempli gratia, Mulierumrecordationesaffedum
inducentes,prouocant edneupifeentiam. Harùm autem
caufa eft aut ciborum 8c potuum intetflperantia, aut i-
p forum etiam mulîerum crèbri& intempeftiui occurfiiS
exiftunt. Præcidesautem easfame, 8c fier, &vigilijs, 8c
feceflu. Rurfüs conturbantiracundiam, eorum quitein-
iuria affecerunt recordationes afficientes animum tuum,
huius autem caufa eft hauddùbîè voluptatis-fedandx ,
ftudium, aut glorix cupiditas,&amor rerum terreftrium. !
Propter hæcenim homo plenusaffedibus, ab alijs dolore
affedus conturbatur, dum authis priuatur,aut eanon
confeqüitur. Has,inquam,caulks omnes refecat,harum
ipforum rerum oegledus,& conteroptus propter charitatem
qu« erga Deum eft. .
ai Cognofcit Deus feipfe, cognofcit etiam ea qux ab
ipfo &da funt.Cognofcuntetiamfondxvirtutes Deum,
8ç res ab ipfo fadas. Sed non ficut Deus cognofcit feipfe,
8c res fe authorerfadas : fie etiam fand« yirtutesDeum,
& res ab ij>fo conditas cognofcunt.
22 Etemm Deus cognofcit fe ex beata fuaeflentia*, res
autem feauthore conditas ex fapientiafua, perquam&
; in qua fecit&condidit omnia : atfondxvirtutesDeum
! participatione cognofcunt, fupraomnem participatio-
nem exiftentem ■> res autem ab illo fadas, fufeeptione
contempladonum quxjn illis funt.
2j Extra mcntem funt res conditæ>intrafe vero earun-
dem contemplationemconcipit. Verum non eademeft
ratio deDeoxierno 8c immenfo 8c infinito, quilargitus
eft rebus quæfimt vteflent, & bene effent, 8c femper
efient. ,
24 Dei fondi particeps eft rationalis 8c intelUgeqs et-
fentiä in hoc quodeft, atque etiam ipfa aptitudine ad
hoc quod bene fir, bonitatis, inquam, 8c fapientiæ, prx-
terea ipfa gratia adhoc vt femper fit, hacitaque Deum
cognofcit. Cæterumîjuxab ipfo fada funt ea cognofcit,
Tufception^ (vt didum eft) artificiofæfapientiæ, qûxin
rebus à Deo conditis fpedatur , qux quidem nuda &
titra vllam fubftantiam in mente côâtemplantis con-
fiftit.
Z5 Quatuor diuinas proprietates i quibusres exiftén-
tes continuât, euftodit, 8c conieruat , prqfuafumma
bonitate Deus communicauit rebus, per auda in vim 8c
conditionem eftendi rationali ôc intelligibili eüentia:
nimirum id quodeft, quod femper eft, infuper bonita-
tem 8c fopientiam. Harumduas efièntiæ tribuit; reli-
qursduas rationali apticudini, nempe bonitatem&fa-
: pientiam, vtquæipfeeft per eftèndam , etiam créâturæ
, vtmulto verius dicam , etiam fuperh«c omnia,
nullum habet in vniuerlum contrarium. C«terum
creatur«, vt harüm omnium participes , & ex gratia
fubftandam habentes, rationales 8C intelligentes, St bonitatis
ac lapienri« ptomptitudinem t habent contrarium
fubftanti«, non fubuffiere bonitatis vero 8c fepien-
ti« promptitudini, malitiarn & ignorantiam. Et vt h«c
femper fint, aut nonlint, in opincispoteftate fitumeft,
Porro, participate bonitatem eius fopientiam , aut non
participate, hoc in arbitrio creaturarum rationabilium
fitumeft. „ ^ fo'
28 Gr«ci affirmantes ab «terno return eflentiam, fi-
mul cum Deo exdtitle, folum autem qualitates eflenn«
adh«rentes , ex illo habere , eflenti«nullumilicuntefle.
contrarium, in folis autem qualitatibus efle contrarie*
tatem. Nos autem folam dicimus diuinam eflentiam,
non habere contrarium , vt «ternam & immenfam &
fine carentem, & qu« «ternitatem etiam alijslatgiatur,
Rerum vero conditarum eilend« efle , quod non fit
contrarium, ac in poteftate vere exiftentis pofitum efle‘,
v t ipfa femper fit j aut non fit: nun quam autem pcenitere
Deum fuorum donorum -} 8c propter hoc ipfum etiam-
eflenda coriditafemper eft, 8c erit dum omnipptenti Vir-
tute gbbernatur , tametfi non exiftens habcat contrarium
, vt didum eft, tanquam ex nonexiftentibusin vim
flendi perduda, & in arbitrio Dei habens efle ipfam aut
non efle,
xcf Guemadmodum malum eft boni ptiuatiOidc igno-
tantia eft priuado cognitiohis ; lie etiam non exiftens
priuario eft exiftentis : non autem proprie & Vqte exiftentis
, neque enim habet contrarium, fed elus quod fo
cundum participationemeft, Et priorum quidem pri*
uationes, rerum condftarum voluncatem fequuhtur ^ fef*
cundi autem, in conditoris fitaeft arbitrio, qüi creätütas
propter bonitatemfuam fempervultefle , & afeindefi^
nenteriuuari.
jo Omnes creatur« parrim funt rationales, 8c intelligentes,
&contratiorum capacesveluti virtutis & vitioa
rum, cognitionis&ignoranti«.* partim corporadiuer-
fo excontrarijs compofita, hoeeft, terra, aere,igne, aqua,
Etnonnull«omninofunt incotpore« 8C mated« caren-,
tes, tametfi harum aliqu« corporibus Cohiund:« funt,
Nonnull« ex materia & fonpa folum coitionem habent.
31 Omnia torpota fecundum naturam , motu carent
mouenturautemanim« virtutibus , partim rationalis,
partim irrationalis,pärtim infenfibilis.
32 Animalium y ir tu turn alia bfthutritiua&audiiia, a-
lia phantaftica 8t ‘apperidua, alia ratiocinatiua &intel-
lediua. Et prioris quidemfoliüsplant« funt pärticipes.
Secund« cum prima, animaliarationis expertia. Terti«,
cum duabuspriotibus,homines. Et du« quidem priotes
virtutes cotruptionifuut obnoxix, fola tertia incorrupt«
8c immortalis efle oftenditur.
33 Sand« virtiites illuminationem fibi inter fe thomi-
nibus diftribuentes, autfuatn-ipforum^vii:tutem,auteam:
quxTnipfiseft* cognitiohemdiftribuunt. Etvirtutem
quidem, veluti Deiimitatricembonitatem, fecundum
quam&feipfos, & inter fe, &alias inferiores beneficio 4
afficiunt, deiformesefficientes. Cognitionem vero,aut
de diuinitate aliquidfublimius* Tuenim, inquit, Altif-
fimusinfeculaDomine : aut de corporibus profundms,
aut de incorporeis aliquid certius & enucleatius , aut
de prouidentia aliquid planius, aut de iudicio manifeftius.
H 9 . . . .
34. Mentis impuntas eft, primum cognitionem ha bere
falfam 8c erroneam: deinde ignorare^uiddam re-
rumvniuerfolium, tanquam ad humanam mentem dico.
Siquidem Angelieft nihil prorfus partieularium etiam i-
gnorare. Tertib cogitationes habere affedibus plenas.
Quartö aflentiripeccato.
35. Anim«impuritas eft, non operari fecundum naturam,
ex hoc enim nafeuntur in animo cogitationes
affedus inducentes. Tqnc enim fecundum naturam
operatur , cum ipfius virtutes affedibus obnoxi«, i-
ram dico 8c concupifcentiam , in appulfu rerum &
cogitationum quas agitant , fine affedu permanfe-
3Î9
tosmites, federgaimpvirasaffediones : &multosefu-
rientes & fitietes,fed alienorum bonoruip ^lireprionem,
ôducrum exiniuftitia proueniens : & multos ihifericor-
dcs , fed erga corpus & eaquæ funt corporis : & puros
corde , fed propter inanem gioriam s &pacificos ,feda-
nimam corpori fubijeientes : & multos qui infedatio-
'nem patiuntur, fed rebelles & inordinatos : & multos
qui probris petuntur , fejl propter turpia flagitia. Ve-
rumenimuero illi foli beati funt qui propter Chriftum,
8c fecundum Chriftum hæcfaciunt 8c patiuntur. Quam-
obrem i quoniatn ipforum eÜ regnum coelorum. Et ipfi Deum
vtdehunt, & reliqua. Itaque non quod h«c faciunc & patiuntur
, beati funt : etenim iam lupra memorati idem
faciunt -, fed quod propter Chriftum, dcfecundum Çhji-
ftum h«c faciunt 8c patiuptur. |
^8. In omnibus qq« a nobis fiunt adiönibus , feo-
pusapud Deum quæritur (vtiamfæpèdidaméft) num
propter ilium , aut aliud quiddam quodagimus, facia-
mus.^ Cum ergo aliquid~bon« rei facere volüerimus.
neftudeamus placere hominibus, fed ipfum Deum nobis
fcopum præfigamus , vtin ilium femper intuentes
propter ilium omnia faciamus : né & lftborem fuftinea-
3 Corporis impuritas , eft peccatum quod opere mus,&mercedemamittamus.
completut&perficitur. 4 9 / Etiam nuäas rerum humanarum cogitationes,
37. Amatquietem, quinullis humanisrebusmoUe- & omnium creaturarum conremplationes ex animo
turautafficitur ? & amat omnes homines, qui nihil hu- j abijeiendas curain tempore precationis, nequando de*
manumarnprecompleditur :& cognitionem Dei habet teriora imaginando omnium rerum fqpra omnera comae
rerum diuinarum quiinnullo oflenditur , fiuepro- pkrarioriempr«ftantiflimaexcidas,
pter vit«lapfus , fiue propter cogitationes e fufpicioni- ,50. Si Deum rede 8c ex animo dilexerimus,ipfius ehabus
Orientes. ritatis adminiculo affediones abijdemus.., C«cerum
38. Magnum quiddameft ergares animo non affiei, I charitas qua Deum compledimureft j vt ipfum mundo
fedmultomaius eft erga harum cogitationes nulla affe- janteponamus , 8c ariimam corpori ,res humanas conte-*
dione copturbatum & quietum perdurare/ . ^ v mhentes , ipfiautem foli Vacantesfemper, tumpervit«
39. Charitas 8c temperantia mentem ah affedioni- contiricntiam, turncharitatem8cptecationem ,&pfal*
busvacuam conferuant , cum erga rës, turn erga harum
cogitationes. '
40. Haudquaquam aduerfus res pij 8c Dei amantis
hominis animus belligeratur,neque aduerfus harum cogitationes
, fed contra affedus qui cogitation ibus copu-
latifunt. Videlicet non aduerfus mulierem belligera-
tur> nequeaduerfuseum, àqiiö dolore 8c iniuria lacef-
fituseft, neque aduerfus horumimaginationes, fedad-
uerfus affediones qu« imaginationibus coniund«
funt.
41.. In hoc vnoMonachusdepiignat aduerfus dæmo-
nas, vc affediones à.cogitationibus (eparet, nam alioqui
fine afledibusres intueri non poteft.
42. -Aliud eft res, & aliud cogicatio, & aliud affedus.
Etres quidem eft, cuinfmodi vir,mulier,aurum, Scfimi-
lia : cogitatio autem,nuda recordatio alicuius prædido-
rum :[affedus verb, ftultusautem racioninonconfenta-
neus amor aut odium temérarium alicuius prædidoriim.
Iraq; aduerfus affedum folum monacho pugna eftpro-
pofita.
43. Cogitatio affedionibus obnoxia eft , cogitatio
compofita ex affedu 8c cogitatigne. Segregemus affedum
acogitatione , & remanet cogitatio nuda. Segre-
gabimus autem per charitatemfpiritualem 8c temperan-
tiam,fivoluerimus. . .
44. Virtutes mentem ab effedibusfeiungunt. Spirituales
autem contemplationes à nudis cogitationibus:
at pura precatip eandem ipfi Deo exhibit;
45. Virtutes perrerum fadarum cognitionem,feonfi-
ftunt: cognitio per cognofeenteift.-cognofeens per ilium
qui incognofcibiliter cognofcitur , quique fupra cognitionem
cognofcit.
46. Non quafi indigens cuiufpiam Deus per omnia
plenusin vitam induxit creaturas, fedvt ipfeipfius pro
fuaqu«q;portione participes conditoris bonitäce frue-
rentur : ipfe verb in luis operibus læçarecur, videns cafe
dem l*tari,& rebus non fatiantibus iiifotiabiliter femper
foturari.
4 7 * Multbs habet mundus pauperes fpiritu, fed præ
terquam eonfencaneumeft : 8c multos lugentes,fed propter
rerum iaducam, aut liberorum amimonem; & mulmodiam,
8c id genus alia,
•' jii Simulto tempore Deo vacantes , partis anim«
affedionibus obnoxi« cüram egerimus, haudamplius
ad cogitationem appulfi prolabimUr : fed multo com-
pertius harum caüïas intelligentes, & refeindentes,
perfpicaciores euadimus :ita vtimpleaturin nobis, quod
feriptum' eft : Et vidit oculus meus inter inimteos meos, &,
inter infurgentes aduerfum me facieptef mala , audiet aims
mea.
52. Cum vidèris animum tuumpiè& iuftè inmundi
cogitatiönibus verfantem, feias etiamcorpus tuum pu-
rum, & d peccato alienum permatiere. Cum autem mentem
videris cogitatione peccatis vacantem, neque co-
ercueris , feias etiam corpus tuum nondiu duraturum:
quo minus in peccata cogitationibus agitata inci*
dat.
53. QuemadmbdumcorpushabetmundumresipfaS;
Jic etiam animus habetmundum ipfas cogitationes. Et
ficut corpus fcortatur cum corpore mulieris , fie etiam
animus fcortatur cum cogitatione mulieris per proprii
corporis ravaginatibnem : foi corporis enim formam
videt' niifeen cum forma mulieris per intelledunr in
aiiimo.- Suniiiter formam etiam eiüsdquo dploreaf-
^Fedus e ft, vlciicitur intelledu 8c animo , per for-
'mam proprij corporis. Non alitcr quoque folet in a-
lijs peccatis vfu venire. Qu«cunque enim corpus fer
tit,fecundum operationem in fhundum ipforum re-
rum , eadem facit etiam animus inmundumcogicatio-
num. *
u 54. Non eft horrefeendum aut obftupefcendqnr, nec
decet attonitum fieri animo , quod Deus 8c pater ne*
minem iudicac, omne autem iudicium tradidit filio.
C«terum filius clamat: Nolite iudicare Lvtnonitidicem'tni\
nolite condemnare f tie'iondemnemini. Similiter Apoftolus:
Neante tempus iudicetis , donee venerit Dominus. Etquo iudicio
iudicae alium, teipfum condemns. At homines poft
habitisluis ipforum peccatis indefletis , fuftuleruntiudicium
afilio. Etipfi tanquamintegri vitx fcelerifque
puri,iudicant&condemnantfe mutuo. Obquxfonè
ccelum obllupuit, 8c terra inhomiit .‘ ipfi autem fenfu
priuati n on crubefcunt.