1 Î L
* mçliuS»
propia—I
i tjaanï. -ip
Poftortus (pedare fubs: cumfomité demùm
Protinusabfompto flammaî erùpere minaces;
In cenfaeque trabes, ctepitum fubitamque ruinant
Horrendpfecererono^iÇpubis aqupra; ,
Quu mtumidum pulfant Àûftri ïatus,æthera fi nd un t;
Htimanafqiic oeouentinfana tonittuà mentes.
SoluunturparïteçcannJejcontemtàfurgit (
Néfcia tuvba‘dob>propeiataqne cela capeflic:
Iliçetignis edaxftipulis adiùtusinhæfit,
Et ràptim tabulas>ceràtaqueîintea carpfit :
Ignemignem,exclamant omnes,vndafque repofçunç,
Vernm abérant longe fontes :dum\ué ire* propin quant
A uxilio fatagit milesjtentpria Iambi
Et fîuab igné yidet trepidus,fociumque laborem
Deferït,ac próprijs mauult firccurrere rebus :
Ipfe mensintprcuneoS (mirabiie.yifu)'
Flauiiîs orat opëinjnigrà volitantefauilla,
Vndiqne &boftiles fraûdes agnôfcit,&: in fe
IYatus mala probra referti rce^proh pudorl) vnum
Me ne ctiam (dicens) ira mollis inertia traxit,
Hadenus inloncës foHtum dedùcere nodes :
Cuidederit belli fummamNerq cuius ab ore
Tot mandata feront non conteninendaphalanges?
Se miferum ignauumqyiterumque iterumq-, rêdamàttS
Hue illuc piicceps rapitùq tandemque repente
Lignorumiacuifle ftrues ftupetinfcius artis
ludææ longi qpas erexere labotes.
Ecce âutem hoftiles alia de parte.catcruæ,
Dum trepidatjflammifqueamensexercitusobftati
Vtprimum,tubicen,Ggnum deditaere canoro;
Funduntùr portis,& voeibus aéra complent
Innumeris: QualesgelidamcumStrymonis vndani
Den(à nul?e grues,fe pririmm ybi^edulacuftos
T ollit hùmo,linquunt; Nili feptemplicis amnem
Poturgyfpretbrailes Romaftusad attna ^
îgne redit,nallaque eéfufi lege maniplû*| -
At n o n ,ço m p o fi tas,v i mis improuida ftirmas
S ufti nui t ; mininî,umqüe pçdipes Rjîrasiiflhaefit i
Sed Latium ceflit robur.Quis vulnera primo
Impete*,barbaricisquis natretfunejta dextrisj
Pars cecidi't fei£q,qurnero parspneîTa menti i
OmnegenUs tèli éiuis'contorfitinhoftem
Peifidus,;hic gladiosjlçrnaéas illé fagittas.
Hifiidibus certant-ajiiis ftridentiafunda ' '> y,
Saxaiacitjliquidôqueincenfasaëfeglandes. . J
Fulmfoçum rotat antëuolans interritus enfèiû
lo lïpushortatmquc fudsj Ëngloriâfruftti^^^l
Heftemse (fôëij) no dis quaefîca pet ÿmbras* ;k.
T une fat étant pauci ; punçillas pro'mi téüiïres,
LücepSam;pulchiunilaudeshicçuique tulifle,
Etlpcdafleiaas: fubeant; connubiamentes,
lnque fintrmatrum parui vberibufquereli&i.
Aft vbi cal cari cbnlpexitçorporaT îtus,
Magnabimufque patérriuoujüe vndare cruoris;
Clambremattolluhtambo.'Quoviuidafugir,
Romulidte.virtusjfieficobfiûirar hoftij ^
TeYgadati$;firmateaniriras;atqueagminebellirm
Sumit« non Iongàsfuror hic duraüerithpras.
State vMiHis didis fidos compohityterque,
Ordipeque excipitur bellum.‘ pater iple cotufco
En ferùenSjftonte m leëfo comitànterepellit -,
Milite:vtrnmque latus natus,fbrtifqüe fàtigat
Traianbsidbneciparfasretrorecoh'ottes f||
Cogit A).exàndcliôc¥ reéfisinftrüitarmis. i
Hoc fimul incceptumeftjpaulüm furor ille refedit
Prodigus^Ôc fluctu fimilisdeferbuit tfeftus i
Non aliter,quam fiferuentiaccedaraheno
Parte minor c^ d a gelidus liquorivtque vbi maior
FoUisanhelannflatufupereminetvnda,
Deprimititrorans ftridentem Mulciber ignem.
'Nec multum ceffêre tarnen : tünccôminus enfis ,,
Enfe,repercu!5ufque vmbone re tunditur vrabo.
H inc at que hinc prebfae mb r tes: iaculatus^n hbftem
Hic hoi&iaçulb fix us caditjinde lagi t tæ,
Inde voljfithaftte: peditem pedes irruicacer,
* forte rc-
: ûas.
Atquë equiti mifeetur eques .vdamoribus aër
Alïbnat horrendis,tum demum viribus auéti
'H ebloos ltqli pelluntVrurfufqüe Latinos
InfurgensHebrjeus agk : nunc illa viciffim, •
Nunc haec terrapatet. Velutj quumlittprafaeuus
A»duenienSoptrit finüofoverticeponrus . ,
Siccasïetrocedens in fe lapfufquc relinquit.
Bis tenui qampi fpatiüm.bis vterquë receptun»
Amïfit.Rabies atpöftquam tertiaiunótos ,
[Conferuit, legitqne virumyir feruidus ira-,
Ëxcelfit mbrsdira moduteïtunc ccdevirorum
Permixti fternttntür êqui, fluit vndique tellus
Sangitine fparfanouo: vix & pérfiftereplant®
lam p otérabt ge mi t us nulla n on parte caden til m s
AfperaVerba>min^que fimul,fremitufqüefqnabanti
Pro patria ftabat mortalicorporemaiór - 7
Salatiêbquam plebs antiqua ftirpe gigantum
Dixerat elfe fatum, duplex hinc membra tegebati
|Lorica,& dexträm munibat claua trinodis j,
In laeua clypeus nullo penctrabilis i£tu*
Hic inftar montis pofitus jquxcünqke fer ebant
Obuia (ëjdurtc mahdabat corpora terra: }•
Emifla fetus oflamanu cutö fanguine fpargens,
* Hutib vbi terribilinodbi tot funera cernic
Tittusacerba*dare>quanquam non aêquagerebat
Membra viroftotb connixus peiStore, tèlum
Dirigit: ille haflam vènienrem crate rë^ëpit.
Nee moräydup primas trëpidat defendere parres «s
Armigeregregij muenis,laterique repoftus,
Inguina füblabens ferro confodit acuto:
Protinus exadimem terrte gratie vulnus adegit,
Oppreflitque cadens ingentimollepropinqüosi-.;
T am graui ter iubitoqué lolent in moncibus aids
AnnoiasËudinidnidemitterëpitiUs .
[ Auulfaradicè fimul.No n omnia palflm
Funera,plebciafque vacat defcribere mortès.
Mars vtri nque renet metas,dubiamque bilancem
Expenditforsc^camanuicommifitScvna '
Ignarqsfortqha duceSiCupientibus ipfis. . ^
Ac prior hanC magis contorquens viribus haftara $
'Aècipe feumiles,feu4pxes(Flauips,iqquir)i|,t
lila volans clypeutn media plus parte cauatum
■ perforatj^tremebunda loco deinfixarelèditi
Impiger*exa6rodetrurtcat|o(ipusenfe „
HirGfltemmecraencecafens defertur iifhoftcni
Taliayocifcrans^lngratüm'bémpe licebit
Haud tibi me dixffle hödieraectu, qubque hobii
Degenët aut numiüs tatitb cögnofccris aufiii
Sicaig& lätum xutilanti¥ caffide ferruni
lm pegi r : v anos cona rus aérea cüflis
DeluflcjConitantumqÜe in figne decotfum^ •,
^Execü^ifblgenxéra aquilam plaudentibuS alis/
r-^Alcic*firifurgensherosJRomanüsj& enfem? :
Ipfe rot aefcre b r ofqüe iftuspätitufque fabitquei
Vt quöndim inter lq. dé mimscorfliBus ambo
Propofiti armëntis infligunt vulnera tauri j
Seuliuor,fiuëhocdile6fesformaiuuencx
Suadeatj alterni mugltus pafcuaterrent*
Ian#Galil«e cibi quatiebat anhehtus artus
iEgérs& è laflohianabat corpore fud or:
Roriiulei iam faróaducis,iairfgtaria përpes#
Defëëturüs eras^ures fer^tbac in ätinos
SedLachefispfenottondüm tua&araifiarufo:.
Scilicet Vt tan tos ölim te Khetote cafus
Exitiumque tuaé gentis perdifceret «tas.
Aiixilibfurgijntalijipngnamqüedirettiif ,
Intermixtus eques,media inter talia lindens
Incertumquaiadtamanudelapfafagittaefl:.
Sub Pettönia'dë coxam,quapoplite iun6ta.cH:.
Extynuit milés^vuittusi nil territus ipfè
S puman ti dëfertür equo,fterne.nfque ruenfque ^ ,
Obuiaquaeq-, manu .^Quo d nimiteratus ab alto** ’
*TodfuperumRe6tor,clades;dëcederePhcebum
Ocyus,Hefperiöque caput demergere pbnto
' Iuflifle&^tantusmentesincenderatardor) 1 > •
i ^mtliuj,
*fo tte a -
I ertOjUa.j
■ pudSiliiini
I h amei a.
I üas en(if ;
apudSenév
tam; ;
*chicliujj
cufpi'dc.
, .* fortcj ]
I Èxcruiti i
[ IofcpWj
! ^elliludax.
I ci f«‘Ptof
I VefpaüH
»
racurin 1
1 Wanta fd
1 hlo. lo g
I p h u s belli
I Iud.lib-3-
I |aP‘?/1 Quo dj‘4i
itquafc
Freàiu ij
ÿîon latiira fait humerola cadâuera tellus.
Extemplo,monitus tübicem rpuocare maniplos,
Goghitafigöadé'ditituficdelètuëi?èfuror'emi
Hi caftrisyilli mûris dtqucvtbe recept»
SedlöngedifparfacïeS, habitufqué locorum.
Omnfa curbârunt fla-m'mîiÈiïèroûfta fubibât .
Iufelix miles 6c àdhüc fumantia caftra, *
Sarfinulais-fpMfim rëlegens: hic Vulnert ciuris
Tardiotjille humeroS qua flus, caput ille cruéntùs.
Qiftjs veto illæfo fernârat cörppte Manors;
Exhauft* penitus vireSivbicùhqtie iacentes,
Deftituüntinec in nofte timor plüseflevigoris
lara cuiquam feftêfé coramünipars-vtraquedamnbï
Metitur,cutamqu,e pucat,nullæque timentur
Inlîdiæ,aut fubito càfii qux pugna laceflat.
Céu lepopem curfu longo feôtata fugacem
Sæpecanis feflum iuxta defeflarécumbit :
Non hune ferre graüisjnoh ilium fpiritus vitra
Prâsualetiignemicântpculi,fpeâ:antque Viciffim;
Gontemplit piimum,vulnus;dic.imina fpernens,
Dum calüitfàngiiis, princeps: at frigidalegnes
Vtmora corripuit iîerùos;trâxere rigorerti
Proximà membra fimul;totöque expalluit óre
Inter femiànimùs retinentum brachia labens.
I Continuo luccos attert herbafque potentës j
Chirurgi pcrdoôta manus blandeque retraëtans
Hortàtiir,dûm vira reditiquum vertice tandem-
SublatOjnatiim alpexit; vetuitqüé timére#
Confufum lachry mis-, 8c fata ind igna querèntém.
Triftiorxrumnaduplicinox altera laplis
Romanismon duëta mero, placid ave qiiiete
Labituriamiflos mémôtatfibi,quifque fodales:
Qjipiqtte gemât nutàpro démptös ftatió inué'hit¥ômhe^
Nec gauifa magis fiicceflu barbara pubes;
Vrbe etiam raros fpe6tant,& funéra plan gunt
EÎaûd paucæ matres : fupereft audacia nülli
Iam Conferrepâlani vires; fed claufatüeri
Moeniapropolîtum; cundtifque extrema fubire
Quam date captiua collum venale fub hafta.
Quum gelidam Phoeben ctelo decedere iuflit,
Oceano Tiïan flagranfcia lorà tumèftti
ÈXpediëns laturà diem; vix erigit artus
MileShumo Latio plantifque fidelibus extat,
Afpicièhs oculis cônfiifaÇàdauéfà nicieftis
Statuprocül,Vaïiô paffimqueiacentia cafu. *
Qu®pius(h*c illi interior nam cura fedebàt
Vulnere^düx itiêritis matidauérac igriibuSvri:
Fi6tifibùfijùécàüis(lenimé1h*triftiusvrabriS^)
CölledfOs cinetès folfa^eilüîéteCohdi;
Çæduntur filü«,plau ftrifque gementibtis orhi
Frajcjnex que cràb es i ac p i riea ro b bra mîx t im
V edtariftiirlaurique olexqifëj excellàque cedrus:
Ingentes creuêre pyræinec pohere chàris
Sepofltajwcatigne roguttgcollecta creniantur
Corpora^jiigeneS cuierat quocquæqtie capaci
Stru&a fimiifurgcns petit altèr Ridera rumus
Subieétis facibus,tenuictëpitafïtcfaüillâ
Soluuntur neruipaiilatim, artufqiiè ¥ tabefeunt
Oflaque^ exiguo grandisftat miffa fioluta
Puluere, necquicquam eft h ominu quodCèimerepoffis.
Sicloue^cor rüptöj'qtióties inuaferït vÈbes
Dira lues ; mixtos populos feh' flammàpèrutir,
Sed tellus communis'habeqfôlennià-cèflant -
Munera, rie cio ngo produciturordine pompæ
Exequialis hônor : vetat alticopia-lethi. v
Reddere,cuique luas vrnas,fua redderôbufta.
T umfuper hxchofti tumulorum ceffà facpltas,
Arque impune fuospatriisdeudluere campis:
Inficeret purum tàbçs pe liüia çælum.
f Hic inter; gelidas a fl ris d i m ou era t y mbras
Septin^ lux:virtas quum neficia ferre quietem,
Dudorem ftimulat crucis,i& vulnere quanquam ,
T ardus adhuc,refidere négans;i ubet ocy us omne 5 .
Confumptum pauCis opus iriftaurariëtjhoris,
j Maiorefqùe.trabës& propugnacula colli.
pïonftcc
quanmav,
melius li- 7
fiuefcuar.!
D
k forte J
"ortejuo.;
Arma parentfabrijfilùàeqùeiramifla ïeçuris,
Admittitlatè regfosTquallentibus^vrobris;
P roti nu s excifiim ferro nemus ap ta dolau i t, #
Cômpofuitque nemus ; properantibus inftàt & vrget
Curator magis atque-magis:lua mocnibusalus
Infêlix vrb's damna videt,venturaque fata
Cogitât,& tr epid os frigus difeurritin arms:
Non (ecus æterhqrad'urus vota Tonanti.
Àntéatamaccinëfu^ cultiimque graüemquebipennem
Quum putati,& falfas fruges,vitarnquefacerdos:
Hoftia vinda tremitjmugituque aéra trjfti
Percütit,8t fuhém nequicquam rumpere tentât.
Iofîpüs hortàtur pauidos, cclatque timorcm;
Spemvultu ftimulansi&Fortia moeniaduræ
Præfidiorupis, Iqngàobfîdioneténèri
Sed yinci non poflè monet;Frumentâquë largèi y
Expleturàfamemtahdem fupéreiTe.-benignis ,/• '
lnque aliquid-pofîtum Fatis,modo prima repeflaht.
Hospörtislocat, hos cuifodesmcenibusaddit,
Intent os imis alios affiftere mûris;
Àrietis impülfiim fulturos obi j ce mandat.
Fceminéafquemanûsjteherofqueexerfcetéphebos; :
Has çoqùere immixtam calcem feruentibus vndis,
IlloS miffilibus muros circundare faxis.
Névé fitim,quod jam Latius conceperat hoftis,
Fontibus exclufis liquidis,timuilTe putentur: .
lam pröpe ficcatis puteis, toran tia vallo
Pallia fulpendi prüdens fioler tia iuflit;
Hjicope,Pèlignisiicredimus omnia chartis,
Quum fufcOr Alphinus T arpeiam cingeret arcem,
Veftâ louis monitu charos tutâta Qùiritës
Mittere de celfa Cerealia munera turri
Suâlèratihæe qüanqüâm teftarent vltima preffis.
T.alia dum vàtes intus mollitur:& extra
Non ceflantë mariü,nec domitante dolabra,
Proeëdebat opusiiam grandio r aggere turris
Lignea conftiterat;fubituraque vinea muros
jC^ebrior,ihdeA:iés magnos quifondéret ittuy.
Âddiderat feptem bis fenas Cynthia nodes;
jtplque fequens toto fpargebat lumina Mundo:
Colligit ex tem pl o {parias caua buccina turmas
Sqb fua figna vocansmoto ftetit agmine dudor
Qnifque, vagofque oculos coram retroque refleâens
Profpexitnumerum,atqueanimosinproeliafecit.
Gommunisprimapecoris ceu Judo^agifter,
Àdpafeendagrèges duâuruspafcua cornu jb
A d uo cat è ftabülis:omni finis agmi ne tanças ‘S P f
Toruairoiite præit, tancoque exultât honoreî^^
GorhipëdisYétgo refidensit Flatiius »pfe*.
Concitus,& rapido peiiuftrans fingulavifu,
Incendit prædæ cupidos: nec viribus illic,
V erum opus ingenio,foçtes exclndere muros;
Inftruài demum claultro exiliërè foluto,
C^m teireÈes haftas, qui fpicula mittere dodi
LucidaiVei fondis ilridentià lâxarotarey
Àrdentiquefono miflàsperinaniaglandes
Tundcpe ; qui * redas apti conficendere fçalas:
MoenibushæcagilispaulatimTurbapropinquat;
Telaque ràra' procul nequicquam fpargit in auras:
Lignea tutti moles'ûutans fuccedit apertO'
Aëre,confpeduradomos,atquë,Vrbcfuperbum
Imihifluta caputtendat qua celfioï^grcus
P ugpatoçjjjàde tque ïgnesin tè<fta,facefque..
Arttiorumortïnè genus fequattinteftudo repente
Incubuit murô,&totumiteticaggçre bëllum,
•Acciues)quaèfola{alus,extremaqueJmuros
Circuitu d e nfo ftipan t, & telaremittunt; ;
Fümantefque fudes,lapidumque inftanter acéfoo?
Deuoluunt; alij fumançëm ealçe liquorem,
Quicquid & extréma poterat defendc^e forte. , '
Hicrapidoafcebfu fummi faftigia mûri ;
Dum prenlàre manu.fèfeqde itpmittere'çÇedfç;
Voluitur ihpfæceps,rèfupmo corpore duram . ;
T cllurem plangens, arque atro fanguine fcèdans.
Illé petens arç^eledtunj tardior ho liera.
*Icgo manus.
Ouid.li.S.
Faft'&ftra
tagemaeft
.pud’Lt-
uium 8c
Val. Max.
* forte -
ercitas.