Verder zag ik vele ulceraties en litteekens wijzende op' oude
min of meer genezen verwondingen; eens een afgeloopen pana-
ritium met verlies van een gedeelte van den vinger. Bij de verwondingen
schijnen die door pijlen een groote rol te speien;
vergiftigde pijlen komen op Nieuw-Guinea, voor zoover bekend
is, echter niet voor.
Rheumatische aandoeningen kreeg ik ook te zien, soms met
verkromde gewrichten, meestal met pijnlijke gewrichten en spieren.
Bij pijnen in het algemeen en gezwollen lichaamsdeelen hebben
de Papoea’s dikwijls de gewoonte om met een scherp voorwerp
min of meer diepe krassen of inkervingen (scarificaties) te maken.
De behandeling die aan de deriveerende geneeswijze der oudere
medici (bloedzuigers en koppen-zetten) herinnert, is opmerkelijk
algemeen. Bij dergelijke aandoeningen kon ik dikwijls door een
of andere prikkelende zalf of smeermiddel hulp verschaffen. Eens
kwam echter een oud man met gezwollen voeten bij me die
met mijn methode niet tevreden was, doch dringend verzocht
dat ik hem een paar insnijdingen in de voeten zou maken, nadat
ik hem het mes, in casu lancet, had getoond.
Een bepaalde indicatie vond ik daarvoor niet, doch omdat
dit in de lijn van hun wijze van doen lag en hij het zoo dringend
vroeg, maakte ik in beide voeten een paar flinke incisies, wat
hem blijkbaar bijzonder aanstond en waarbij hij geen teeken van
pijn gaf. Ik verbond de beide voeten en na een paar dagen
kwam hij terug, en na verband-afname bleken de voeten reeds
bijna geheel genezen, en kon ik hem ontslaan.
Ik vermeld dit, omdat het een kijkje geeft in hunne opvat-
tingen, en er uit blijkt dat lichamelijke pijn vrijwel algemeen niet
gevreesd wordt; wat trouwens ook bevestigd wordt door het zieh
onderwerpen aan litteeken-tatouage, vooral bij vrouwen, waarop ik
in mijn Ethnographisch V erslag(Bij l ä g e IX) uitvoeriger terugkom.
Een eigenaardige aandoening zag ik nog waarbij de vingers
in contractuur-houding stonden, berustend op verkorting van de
pezen of spierenvezels der voorarm-spieren. Of dit verschijnsel
in verband met verwondingen kan gebracht worden, dan wel
een ziekte sui generis is, zooals R. PÖCH’), die deze aandoening
ook bij Papoea’s opmerkte, meent, is moeilijk te zeggen. Volgens
PÖCH zouden ze den naam karwdssi daarvoor hebben.
i) P öch , R. Vierter Bericht über meine Reise nach Neu-Guinea (Niederl. Neuguinea).
Sitzungber. d. Kais. Akad. d. Wiss. i. Wien, Math. Naturw. Kl., Vol. CXV (1906). —
Contr. S e y n e K o k heeft in zijn MSraukö-Woordenlijst (Verh. Bat. Gen. LV I, 4e Stulc,
1906, p. 8) kavasi = „rheumatiek” .
Hier laat ik nog volgen een photo van een hoogzwangere
vrouw, die illustreert wat ik in mijn Ethnographisch Verslag
hierachter opmerk omirent het mogelijke nut der litteeken-tatouage
van den buik, met betrekking tot zwangerschap. Het is zeker
een treffend gezicht, een vrouw in dezen toestand zöo maar
naakt te zien rondloopen.
102. Tatoe'èer-figuren op den buik eener hoogzwangere vrouw,
te Nawarri (beO. Merauke).
Terwijl we eens aan de kust voor anker lagen bevond zieh in
een prauw met Papoea’s een krachtig gebouwde man in zittende
houding, de beenen op den bodem uitgestrekt, terwijl al de
overige mannen van die prauw in actie waren. Van dien man
werd verteld dat hij een zijner beenen gebroken had. De man
zag er overigens gezond uit, maakte geen lijdenden indruk: Ik
heb toen van het geval niet meer kunnen te weten komen.
Nu, nadat ik wat meer inzicht in het doen en laten dezer
menschen heb gekregen, wil het mij toeschijnen dat die man
niet in de prauw was om ons te bezoeken, want hulp werd ons
niet gevraagd, doch moet ik aannemen dat hij de prauw tijdelijk