*684 houdeil,. vont gocd aldaat te vernachtett.
De gegifte cours eh verheid Z. O. ten
O. i j myl. De gegifte breedte 32—7
min. en lengte van 38—34 min. De
vertrouwde breedte 32—8 min. De gebeterde
cours en verheid Z. O. ten O.
4 graden Zuydelyker myl, behoudende
de lengte van 38—34 min.,
Donderdag den 17 dito.
Ten 6 uuren vertrokken wy van deze
fuftplaats , en vervolgden ons oud pad,
tot dat wy ten 11 uuren quam en op de
Doolhofc- ruft - plaats , Doolh«fi> - Hoek genaamd,
hoek. daar wy ons ter nederfloegen. Water
en gras was hier nog redelyk. De gegifte
cours en verheid Z. O. i ftreek Ooft-
lyker 3? myl. De gegifte breedte van
42—19 min., en lengte van 38—47 min.
De vertrouwde breedte 32—15* min. , behoudende
de lengte van 38—48 min. De
gebeterde cours en verheid Z. O. 2 grauen,
Ooftelyker 3s myl.
Vrydag den 18 dito.
*s Morgens ten 6h uuren vertrokken wy
van de voorfz ruftplaats, vervolgden ons
oud pad , en paileerden onder weeg de
ruftplaats, daar wy den 9 September
paflato gelegen hadden, en quamen zoo
De kleineeyndelyk in de kleene Olifants Rivier,
Olifants- alwaar wy campeerden, omdat deKraa-
rivier. leri van Capiteyn Goenjema hier dicht 'on-
trent waren , die tegen den avond melk
fchaapenj,e0 fchaaPen bragten om te verruilen.
enz. van Het water, dat in de kuilen ftont , en
Capitein ’t gras, was hier nog redelyk. De gegifte
Goenje* cours en verheid Z. 6 graaden, Oöftely-
ma* ker 3 f mylen. De gegifte breedte 32—281
min., de lengte van 38— 70 min. Be-
•houden breedte van 32— 27 min. De
gebeterde cours en verheid Z. ten O. 3
graaden, Zuidelyker 3!mylen, behoudende
de lengte van 38— 70 min.
Saterdag den ip dito.
’s Morgens quamen de meefte van ’de
•Goenjema’s Hottentots wederom by den
Rouwderlid Heer Commandeur , en alzoo de
Hotten- OU£^e Goenjema» overleden was, waar over
tots. zy meeft alle nog rouw droegen-, *t welk
beftond in ’tancheeren van hun hair,
verzogten zy, dat de Soon in zyn plaats
mocbt gefteid werden, *t welk gefchiedde -,
waar over zy den Ed. Heer Commandeur
hertelyk bedankten. Op de namid-
_ .d a g ten z\ uuren zyn wy van hier vertildooftrokken
na een oude ruftPaats j de jakhals-
kloof genaamd, daar wy tegen den avond
ons nederfloegen. Water en gras was
hier genoeg. De gegifte cours en ver-
heid Zuyden een graad Ooftelyker i f myl.
De gegifte breedte 32—34 min., behoudende
de lengte van 38—71 mini De
vertrouwde breedte van 32—33 min.
Sondag den 20 dito.
DeElands *s Middags vertrokken wy vàn de bo-
kraal venftaandc ruftplaats na de Èlands - Kraal,
daar wy ontrent ten 6 uuren campeerden* Jfèg
Onze gegifte cours en verheid Zuyden
4i graaen Weftelyker i ‘ | myl. De gegifte
breedte 32—39 min. en lengte van
38—70 min.
* Maandag den 21 dito. ‘
*s Morgens ten 6 uuren vertrokken wy n
van de Elands - Kraal, en vervolgden noecer. *
ons oud pad na de Rhinocer-Kraal, kraal.
welke wy ontrent ten 10 uuren paileerden
, en toenzöovoortsnadeberg-rivier, j)e g
aan welke wy ons ontrent ’s namiddags rivier.
ten 3 uuren ter nederfloegeni De gegifte
cours en verheyd zynde 4 graden Weftelyker
7* myl, de gegifte breedte 32—79
min., en lengte van 38—73 min.
Dynsdag den 22 dito.
’s Namiddags ten 3 uuren marcheerden ,
wy over de Berg-Rivier, en met eenen
na de plaatS', de vleermuys genaamd, mede DeVtew-
aan de voorfz Berg-rivier leggende. Daär mu*s*
wy campeerden. De gegifte cours en
verheid Z. Z. O. 1H myl. De gegifte
breedte 33—4 min., en( lengte van
38—77 min. g
Woensdag den 23 dito.
’s Morgens ten 8 uuren vertrokken wy
van de vöornoemde ruftplaats, en ftelden
onze cours om de Z. W. na Riebeeks- Riebce^-
Cafteel, latende de Honigbergen aan KaßeeL
onze linkerhand ontrent een myl weegs
van ons afleggen ; en quamen ’s namiddags
ten 2 uuren aan de Weft zyde van
Riebeeks-Cafteel, onder het zelve. Onze
gemarcheerde weg was niet anders dan
vol zandige heuvels. Water cn gras was
hier nog redelyk.
De gegifte cours en verheid Z, ten W. I
ftreek Weftelyker 7 mylén. De gegifte
breedte van 33—23 min. , en lengte van
38—70 min. bevonden breedte van 33—21
min. j behoudende lengte van 38—70 min.
De behouden cours en verheid Z. Z. W..
2 graden Zuydelyker 4! mylen.
Donderdag den 24 dito.
’s Morgens ten 6i uuren vertrokken wy
van Riebeeks-kafteel, en ftelden onzen
cours längs den berg Z. Z. O. -? myl.
Van daar lanes een riviertje Z. I myl. Van
daar Z. Z. W. i ‘ myl längs het zelve,
alwaar wy weer op ons oud pad quamen,
en vervolgden het zelve töt onder den De Paar-
Paardenberg , alwaar wy ons aan een denberg.
fpruitje met water ter nederfloegen. Al-
hierop een hoögte peilden wy aeù Tafelberg
Z. Z. W. van ons. Dè gegifte cours
en verheid Z. W. 4 graaden Weftelyker
4 mylen. De gegifte breedte vàn 3 3—37
min., en lengte van 38— 47 min. j de
bevonden breedte van 33— 41 min., en
de lengte van 38—'42' min. j behouden
cours en verheid Z. W. ten W. 7 graaden,
Zuidelyker 7i mylen.
Vrydag den 27 idito.
’s Morgens met miftig weder vertrokken
x686. ken wy deze ruftplaats, en vervolgden
ons oud pad , en na i myl marcheerens,
paileerden wy de doorn - kraal, en nader-
Dooru- ir?^ quamen wy aan de Moflèlbanks-
enMoflel-rivier, alwaar wy ten io uuren voormid-
banks- dagsonze beeilen uitfpanden, en ’snamid-
rivier. dags ten 2 uuren vertrokken wy weder,
Bommelsom van na ®ommek " hoek (zynde
hoek. cen van Compagnies poften ) ons te
begeven, waar by wy toen vemachteden.
De gegifte cours en verheid Z. W. ten
Z. een graad Zuydelyker yf myl. De
gegifte breedte van 33—7p, en lengte van
38—27 min.
Saterdag den 2tf dito.
Vertrok de Ed. Heer Commandeur met
eenig gezelfchap voor uyt naar de Kaap
der Goede Hoop, en ordonneerde de
Karren en Wagens te volgen , die daar
’s namiddags ten 7 uuren mede quamen
te arriveeren , en waar mede deze togt
een einde nam.
Men heeft 00k al zedert 1670. en be-
vorens, togten door de hier Land - kundige
Sergeanten Kruidhofs en Craze tot aan
de Moiïèlbaay, en tot in St. Heleens-
baay, laten doen. Ook heeft in de later
tyden , onder de Heer Willem Adriaan
van der Stel, de Corporaal Samuel Paske
een tocht, in de 80 mylen verre , met
8 à 10 Soldaaten, en met 70 Hottentots
Landwaard in , na de zwarte rivier ge-
daan, om voornamelyk na weggeloopen
Slaven te zoeken, waar van zy’er ook 4
bekomen hebben. Zy waren 6 weken uit,
vonden daar over al een Compagnies poit,
een Compagnies Huys , en Compagnies
Pan , en noodig gereedichap om hunne
fpyze in te koken. Zy, trokken over de
ichoonfte bloem - velden , die men zieh
verbeelden kan, en quamen eyndelyk by
een zwaar moeras, dat zieh tot de zwarte
rivier , die al vry groot is , uytftrekte,
zy konden nietverder komen, enhadden
op dien tocht geen wild gedierte , dan
aueen drie groote Leeuwen, die hen ont-
weken, ontmöet, en verder geen andere
ontdekking van belang gedaan.
Deze zelve borft heeft hier nog een
togt na de 24 rivieren (dat alle fpruyten
zyn die zieh tot eenverzamelen) gedaan,
nemende zynen weg over Stellenboich en
Drakefteyn , tot ’teynde der poften van
de Franfche vrylieden, die zieh nog wel
2 dagreyzen verder , dan Draakeftein,
of wel 38 mylen van het Fort, uytftrek-
ken, alwaar Comelis Botma , een plaats
by de laatfte poft heeft j dog daar zyn
geen poften meer van de Ed. Compagnie.
Aan ’tuyterfte van deze poften der Franfche
Vrylieden vond hy onder aan den
laatftenberg, dienhy overtrök, eenZeer
heete bron, waar van wy bevorens a f ge-
fproken hebben, en die zoo heet is, aat
men’er een Ey gaar in koken kan.
1702. In Maart hebben 47 KaapZe vrylieden,
buyten kennis der Regeering, op
een tocht landwaard in na de gröote
Gaboequas (Hottentots van een kloefee fta-
tuur , als de Madagafcaaüen) geweeft ,
zy trocken met 4 Wagens, en 32 trek*
oflen, beladen met Koopmanfchappen
van Tabak, Dacha ( een Zoort van Hen-
nip, die de Hottentots zeer geerne roö-
ken ) Kopre en Glaze Köraalen, Haza-
gaayen, Pylen, Yzer, Ajuyntjes, Kopere
en Yzere Arm-ringen , over de Kloof
van Hottentots Holland. Sy waren eerft ,
en zoo vervolgens , by : de Hoezequaas,
Hefiequaas, Gauris, Attaquaas , Gan-
tauwers, de Ammiaquaas, Moetjtzöns,
Horizons, kleene Käfters, en eyndelyk
by de Caboequaas, > zynde alle byzonare
Hottentotze Volkeren, gekomen.
Zy hadden Capiteyn Snel, om hen den
weg na die Caffers te wyzen , ■ en voor
Tolk te dienen, mede genomen, alzoö
de Kaapze Hottentots dezen weg, en de
ipraak dezer Volkeren, niet kenden.
Deze Borgers , dit zoo in der ftilte
ondernömen hebbende, hadden malkan-
deren beloofd , dat zy malkanderen iiiet
beklappen zouden , hoewel daar van na-
derhand verklaringen verleend zyn , die
men in de contradeduftie van Tas en van-
der Heyden uitgedrukt vind.
Sy hadden eenen Herman Janszoon ver*
looren , die met een Hazagaay getroffen
wierd , en Julius Lazius was van ziekte
geftorven.
Sy hadden deze Caboequaas eyndelyk
na 14 ot 17 dagen reyzens, 7 of600 fterk ,
en wel met Hazagaayen en Schilden ge*
wapend, gevonden, tegen heri geflagen,
hen daar na op de vlugt gedreven, eeiiige
van hen ter nedergelegt, en 2200 ftuks
Runderen en 2700 Schapen , eerft van
hen geroofd , en hen daar na 400 Run*
deren, en 600 Schapen weergegeven,
en hen ookeenigeTabak, Kraalen, &c.
omdusmet hen den peys weder te inaken,
vereerd. Gelyk dat 1703. den 24ßcn O&o-
ber door Jacob Holland, en Wynand
Wynandszoon , zeer omftandig voor den
eerften Klerk Willem Helot verklaard , en
in het voornoemd Tra&aat te vinden is.
Ook hadden zy de Horizons vyandig
aangetaft , en op hen niet alleen twee-
maal gefchoten, maar hen al mede op de
vlugt gedreven , en 70 Runderen van
hen geroofd j al welke bedry ven deze Na-
tien zedert van ons zeer af keerig gemaakc,
en aangezet hadden , qm by alle gele-
gentheden deze vyandlykheden op on9
onnoozel volk te wreeken. Men was
wel van voomemen hen over dit ftout
bedryf te ftrafien j dog alzoo zy zoo fterk
waaren, wilde men daar op nader ordre
uyt ’t Vaderland wagten*
De verfte tocht, door de onzen io ’t jaar
M 1704-