10g B Y Z, O N D E R
. ze&çie, iykçwd herwaards ter troc-
,, qug.epjng van Sqomg gezoadej? wgrd..
M P ¡ J é kan dan ®j&ef ’ t egn ¿ s ’$ M iie r
g&vaar aanbrejç^en. ?t Vrer-y,oer.enjde;r
„ goederen vpprçnaals na Ofacça wier<d
3î om de noch zoo veel rne.erder peryke-
,, len, ende onkoften, dieJiadde te draft
gen van 190 mylen, dat een groot
„ verfchil van 3 f a 3<5 heeft, opdegoe-
„ dp hope van meerder te gewinnene
, } profyten, niet eens nagelaten > en
,, waarom zoü men kpumen zeggen nu
„ dan*.
„ ’t Is recht een middel, om de Koop-
„ lieden noch meer dan anders wel te
n dqen graagen , onaangezien eedge
,5 gpederen vry al ‘wat mepr, dan nu noch
„ wel dôen, aangebracht wierden : want
a, groote partyen op een plaats werdende
„ vertièrd, inzonderheit als tot Firando,
„ daar weinig períbonen te kôopen zyn,
„ immers eenigzîns de markt doen ver-
„ ilappen, èri ’t vertieren der goederen
M traagen, als jaarlyks genoegzaam gé-
„ experimenteerd werd,; mettile dege-
„ komenè ,. en Wat goederen van ons
, , aangebracht zouden mögen wezen.
„ Noch den voorleden jare heeft zulx
,, met fpeçeryen (als andre goederen) ge-
,, leken, die om de menigten wezende
, , aangekoûien , haar heeft gewalgt te
j , koopen, en meeftendeel heeft môeten
,, weder te fug gezonden werden
„ Eenig reftarit des zelfs, in Firando
a, geblevep, hççft terftpnd können aan
„ de inan gehnipen, ep tpt ongqlyk
v nteptder p?ys, dan ’t vorige, gebfagt
3 , werden. Hoe kontt het? dg boven-
„ Koppluiden zyn weinig, ieder maakt
rekening pa de ftrekkjng zynes gelds,
,, en zpn gaarne de veudifeelfte, o f die
„ goçderen., daar meeft pp te winnen
3 , valt, kpppen.
„ ’t Geeft my poch vreemt , laat ze
3, by de boeken opgezogt werden, hoe
j, fterk zy dog zyn, onder dpn anderen
H geen accpord in *t, koopen, des zelf§
„ aangaan » ’t welk vrepze, en duchte,
noch t’eeniger tyd totgrppt nadeel van
„ de Gprapagme te zullen gefchieden,
v daat dft ’t eenige en ’t beqnaamfte nud-
%x del te? yppikpming van dien ?pu we-
çen, van wat vermögen de- Borgery
j, ya¡a Firando is on* ecjfige party te köpft
pen ,j i? ieder kennelyk. Hogweinig,
33 en hpe dun zyn zy gezaaid , enhoe veel
^ kocçhels en hoerewaardep fclmilPii
„ npph onder de zelve, die immers qua-
,3 íyk Heeren van eene dujt zyn; daar
,3 ja tçgepdeel hier in Nangafegk-i yeçl
a, Borger-, Koopluiden woonen,wat Jonjoleen
zouden hunne goederen, plùtei^
, , t;yd& daar aan körnende, gelyk H?F
„ 4pen, können verventen, endq we*
derom hunne gading ten- vertrek be-
E z a a k e n
„k om en . % fs daai" zpp yerre van.daaa,
99 ^ 9 groi^ v^rfchij mßt die van Firao-
„ do, alwaar niemand, dan de Neder-
„ ländere alleeo met hunne vaartnlgen
M aankomen, en hunne goederen ven-
„ tende zynt die tot geèn hoogerpn prys,
M dan de KiPopluiden zplfs fchier gped-
dunkt, hun meeft naar de jaarlykfchc
markt rcguleerende, können verkoo-
pen 5 en boven djen (pm te vernemen
wat ipder goed haaJen mag, en hdn
zelven op de pryls zoo te fundepren)
hier eerft noch al wezende, als alle
d’andre Koopluidenafgekomen, ende
meefte vaartuigen gearriveerd wezende
, eenèn overflag der aangebraehte
en van pike forteering van goederen 5
maken, wat, en hoe veel’er van ieder
zy , d’aftrek, gráagheit, envertieríng
des zelfs, als wannepr gemeenelyk nog
een a tweemaal zop veel, dan wel de
waarheit is, uitftropijen gekomen,eji
zeggen in rt Land tpwezen, omdopr
dat middel dan de goederen op een lageren
prys te houden, en zieh zelveft
dus te grooter winft a^i te brengenj
waar van de pnzen hyna geen kennjs
hebben, en zieh niet na weten te re-
guleeren, màat gaan» als gpzpgt i§;
jaarlyks tousjours henen.
Dit fprepkt nu meeft vàn zyde, coi
zyde-waaren; doch wie wU pns, als
Voorzegc is, de markt ftellpn; inzonderheit
van Eurppifche, zujke, pn
diergelyke goéderpn. ’t Is in ’t vpor-
jaa? op ’t vertrpk yan ’t. fchip Bree-
damme, wegens grof-greinea, én de
hepren^zaayen ; g^Tchied, dat ze de
Heer Fre.iident qualyk van dpr hand
wilden , zpo dat wegens eenige. der
zelye mpnftenb al? p f ’erdepeftinge-
ftckpn had., de walge ’pr van hadde.
Zulx is mepft. d’pprzaak % dat van aüp
forteering gpen party Her gezonden
Word.
„ Wat psincjpaalp Koopluiden,, ik
gepf ieder te bedenken, willen by kra-
iners t-er markt gaan, Q f men daaral
een ftuk 3 . 4. i.p, a i z van e k is heb-
ben.de» wat mag- ’t maken} zy zoekpn
zulx niet, maar meenen van pike for-
tepring een gphpelc party voor hen.,
p f hupnp Compagnie tpn.bruid te verkiezen,
op dat ?P in den uitkoop na
gppddunken en believen daar mede mögen
omfpringen, en dp Compradooxs
(djp dog ftegte ketmii. van degopdprpn
hebben) uit hunnp.hand.en ZPUden dopp
aazen ,. alzpp zy1 by ieder een, als zeer
onkundige lieden bekend zyn,
,v Ik verzekprp,. dat de Zelve altemaal
by dp Compagnie te koop zullen komen.
Wa t nu de markt., eniprysder
goederen betreff ; ’t is gpbeurd. dat de
zelve in F irando wel minder, dan in
#Nan~
v a s JT A ' ; P
„ Nangafacki, en dan wel in Nangafac-
,3 ki weer eens minder, dan inFirando;
ft- verkogt zyny dog dat waren dan dik-
„ wils 2 a i enkele.ftukken, anderzins
ft zoo brengt de ftyl van negotie mede,
,, dat gelyk de waaren hunnen vaften
,, prys doorgaans hier hebben, ’t alzoo
„ ook de plicht der Kooplieden is, dat
„ Zy zieh daar op (gelyk de Japanders
uitnemend wel waarnemen) naauwkeu-
3, rig informeeren.
», Na Firando willen veel Kooplieden
33 niet gaan, om dat ze daar geen ken-
,3 niflen in Loco hebben, alsomdát ook
,, niet genegen zyn zoo veel onkoften
3, met de vereifchte fchenkagien aan de
„ Landsgrooten. Banjoozen , Tolken,
„ enz., zullen zy wat ingang hebben;
3, volgens ’s lands wyze te doen. Behal-
ven dat ook de befte vrienden daar in
3, alles de voorrang hebbert.
,, Ondertuflchen Zyn iommige van
3, oordeel, dat zoo men de Koopman-
fchappen hePwaards (te wete ná Nan-
,, gafacki) komen laat, dit fcheele 00-
3, gen by den Heer van Firando baaren ;
33 en dat dit de Compagnie ondienft dóen
33 zal.
„ Hetiszekerjdat dit dien Heer niet
y, behàgen, maar ondertuflchen ook 9, waar, dat dit voor de Compagnie groot
, , voordeel wezen zal, behalven dat dé
,3 Heér van Firando met veel reden zyn
,, beft doed, om ons daar te houden,al-
,, zoo hy daar groote voordeelen van
,, trckt, en jaarlyks aan fchenkagieallecn
zöo veel als den Keizer trekt, behal-
,3 ven dat ook zynèn Adel rykelyk be-
,3 dagt werd, én dat zyne Borgery fterk
,; hier door bloeid, als hebbende oefca-
3, fie om veel goederen, die haar beft ge-
,, lyken, op te koopen 5 waar door de
prys van hunne hüizen zoodanig in kor-
,, te jaaren gefteigerd is, dathuizén, die
,3 hem bevorens maar 1 z a 15 máas ga-
„ ven, hem nu iz a Thayl opbren-
,, Het is gebeurd ten tyde als de Heer
Agent, WillemJanffen, noch in Jedö
33 was, dat de Heér van Firando, hoó-
„ rende dat men lang naontflagvan dáar
3, gehaakthad, en vreezendedathetook
,, wel eens zoü können volgen, zig vaii
„ de volgende lift, in ’t dag-regiftervan
,, dien Heer Agent op den 13 Mey A.
3, 1631 aangehaald, bediende:
„ Op voornoemde datum is ons in ’t
,3 Logiement komen bezoeken Ftckojen-
,3 mondonne, die onder andte trooftéfyke
,3 redenen (van eenfpoedigeuitkomfton-
,, zer zaaken) vèrhaalde, hoe de Heer
,, van Firando tegen hem, entrent zy a
33 30 dagen geleaen, gezegt had, dat aan
,3 de Raadsheeren verzoeken wilde , dat
,; de Hollandfche íchepeñ voortaan in
À • ^ ì'ò fy
Nangafacki mogten h’avéneû, èû hÿ
daar a f ontflagen mögt zyn.
„ Deze Fickojènmondonne zyn Excels
lentie zUlx afrádende, fe&lveerde even-
wêl daàr in voort teyaaren, gelyk ge-
ichied is j dâià* op hem van de Raads?
heerCn geántwoord wierd, laat dé
Hollanders blyven daàr zy zyn, vcr-
mits g y , en zy, met malkànderenge-
Wqon zy t ; om t e gam. W aar op zyñ
Ekcellentie heeft laten verluiden : moet
ik de Hollanders in m'yn latid houden.;
zoo w ilik hen órdonneeren, en raa-
den zoo als my dunkt, dat ik met heñ
de minfte moeite hebben zal, enz.
», Hy helf en heeft zülks uitiyn naani
niet laten aankundigen, op dat geen
achterdocht vàn lôoze gemaalcte fchel-
mery daar uit zoude befpeufd werdenj
ïnàar ieder ; gemeldë perfoón kennende,
is genoegzaam bewuft, met henf
een cordiaal vriend tè wezen, en uit
wat koker zulks herkötnende is, welke
waren gcmelde Raadsheeren; als Dayn-
ßodonhe, zyhef meeft ge^FeÖioneer-
de.
„ Heeft dit nú de Heér vän Firahdo
hier toe können bewegen, om ons
daar door te ^ehouden, wat zal hy dan
niet döen, als hy ziet zoo een kapitaal
herwaard äangezonden werd. Hy zal
meenen (gelyk het ook wel zoü können
gebeuren) dat dit pra&yken zyft
om vàn daar te verrifekken, en der-
halven zullen wy in Firando hiër door
veel meerder Vryheit bekamen, ¿00 ih
’t aankomende loflen, als ’t wedërVer-
ttek der fchepen. Men zal dau -zoò
naatiw, als nu noch weì doén, niet
zien, en, al ziende, ten deelen blind
zyn. Zullen ook wel iêts over zielt
nemen, dat anders we!laten zouden;
om té toonen, quantfuis, dat mede
wat. vermögen.
„-Dai: de Compagnie hier reiìdentiè
hëbbe, is buiten tegenfpràak zeer noo*
dig, ook ftrekte vomieren jaar ’t oog?
wit vr?n de Ed: Heer Gouverneur Ge*
neraal Henrik Brouwer, en der Heeren
Raadèn, daar henen, ¿yh Edelheit zelf
ondervonden hebbende, behalven dat
ook de dageiykfche ràpporten dit ge-
tuigen, dat buiten advyzen van de
markt uit Nafigaikcki wel groffelyk
können gefnotqn werden, dat de Koopluiden
maar al te wel weten, voor al
dìe in Firando continuée! gewoon zyri-
te koopen» die, als geblindhokt zit*
tende, zieh.meeft na de voorjaarig^
regüleeren moeten. Waar ’t zaake ’t
eene (als ’ï niet en doet) ’t ander jaar
een matkt ftelde, zoo zou alles wel
gaan ; maar neen, recht' is in tegen-
acel, en zyn deverfchillenongelykop
’t veel en weitiig aankömen der vaar-
O 3 «mis