Omjlan-
dig ver-
286 B E S C H R
hem opftond , o f in ’t geweer quam,
o f ’t geweer voor zyn E d : vertoonde ;
maar zyn Ed : geraakte 00k in twee
droevige pleyt-gedingen, ’t een met den
Gemagtigden van den Heer Valkenier,
te weten, den Heer Chaiteleyn over een
gedeelte van een fchuld , die-de Heer
Valkenier, als getrouwd hebbende de
Weduwe van den Heer Verdonk, nog
voorwendde van zyn Ed: , ten bedrage
van 3742.8 Ryxdaalders van 48 ftuivers,
te moeten hebben; hoewel zyn Ed: die
reeds deugdelyk aan een Makelaar, die
’er bankroet mede gefpeeld was , in
Perfien voldäan, en bewys daar yan had,
met welke betaling, deze Heeren niette
vrede waren.
Y V I N G E
Hoedanig het nu verder met deze zaak
afgeloopen, o f hoe die b y , de Raad des
gerichtcs uitgewezen is, weet. ik niet,
alzoo ik den 1 p. February 1707. na Am-
boina vertrokken ben.
Men dedezynEd: dezegemeldezom-
me eerft in verzekering geven, cer ’er
nog eensbewezen was, dat hy. het ichul-
dig, o f eer ’er nog over de Wettigheid
o f• onwettigheid van zyne, reeds gedane
betaling behoorlyke uytfpraak (zoo my
bericht is) gedaan was.
Om die zomme nu te krygen, wier-
den zyne goederen den 17. Mey 1706.
dien Tan beflagen,enden zz.dito aangezien hy geen
borg daar voor ftelde, door z leden van
den Raad, vergezeld van den Fiscaal, zyn
Geweldigen enRakkers, opgelchreven
dat wel tot den 2.7. duurde.
Het ander pleit-geding, tuflc hen zyn
Ed: enden Heer de; Vosj fproot uy t een
fchuld vaü 340000 Ryxdaalders,' die^yn
Ed:, een N eve van Mcvrou de Weduwe-
Hurdt (die mede een Juffr. Hoog-kamer
was) na haar Ed:dood, van den Heer de
V os. als met haar Ed: dpchter getrouwd
zynde, o f van haar: Ed: ßoedel, op een
zeer kleen onderhands briefje, pas een
halfzydjegroot, eifchte ; welke zomme'
de Heer de Vosniet goed vinden kori aan
zyn Ed: op zoo een Cartabel te betaalen.
Den zz . dito wierd zyn Ed: door den
Raad gelaft in zyn huis te moeten bly-
ven; en den 13.. November verwezen
om de voorrioerade zomme wegens het
dry ven van verboden handel, aan dep Fis
caal te moeten voldoen, eer nog zyn von
nis over de zaak zelf door de Raad van
Juftitie eens uytgewezen was, fchoon
zyn Ed: (zoomy van lieden, des kundig
berigt is) klare bewyzen had, van inju-
weelen dus te hebben mögen handelen.
Zyn Ed: verzogt maar een körten tyd
uitftel, en beloofde dan te zullen betaa-
len ; dog, om alle verdere moejely kheden
weg te nemen, gaven haar Edelheden
laft, om die zomme aan den Heer van
Naarflen , Geheimichry ver van den Raad
des Gerichts, te teilen;, en in- verzekering
te geven, tot dat ’er nader ordre
uy t het Vaderland,of wel een nader vonnis
op, komen mögt.
: ' t '• ■ --1
Daar over .nu wicrd nog in den .zyQ
Raad van Juftitie gehandeld, wanneer na
de Heer Hoog-kamer , die toen nog in neo.
zyn huis gevangen zat , middel vond,
om (zoo my berigt is) met eenige Engelzen
Daar op wierden zyn Ed : goederen
ten deelen openbaar, dog zoo verre be-
neden deprys, verkogt, dat hy geraden
vond, na dat ’er 8 a 10000 Ryxdaalders,
fchoon tweemaal zoo veel waardig, af-
gemaakt waren, ’er mede uyt te fchei-
den, belovende het verdre te zullen vcr-
vullen.
Den 18. December betaalde zyn Ed:
voor eerft zoooo Ryxdaalders aan de Heer
van Naarflen ; en geloovedat naderhand
00k de reft ’er by gevoegd is.
van.Batavia na Borneo te vlugten,
daar zyn Ed : (gelyk wy elders breeder
verhaaleri) nog elendig in ’t Bofch geftor-
ven is.
Deze vlugt nu van zyn Ed: fchynd my
00k toe zyne verdre pleit-gedingen , eer
die uytgewezen waren, afgefneden te
hebben.
Om nu weder tot de zaaken van Perfien jjecr
,te keeren, moet men weten, dat, na dat Wic-
nu deze Heer zyn bettier aan de Heer chelman
Wichelman ovcrgegevcn had, die Heer^°r^_
’t zelve redelyk geruft tot. iyoyi inhan-den>
den gchad heeft, wanneer zyn Ed: den
8. July geftorven zynde, door den Heer
Frans Caftclein (die anders, gedacht haäIs ver"
in gezelfchap van den konft-lchilder, d e^ "^ "
Heer de Bruin na Batavia te trekken) als Heer
DircCteur, volgens laft harer Edelheden, Cafte-
vervangen wierd. . ■ - ,7-. ¡yw: %
Dat deze Heer als een man vangroot? befchre-
beleid, in de tyd; der moejely kheden met ven
die van Suratte, wanneer hy nog als O p -^0«!.
per-hoofd in Spähan la g , en gedurenae
dat hy. hier ’t Opper-gezagvoerde,zyhe
zaaken aangelegt, en daarby, zoo voor
de E. Maatlchappy, als voor zigzelven ,
groote fchattcn overgegadcrd heeft ,heb-
ben~wy:bevorens al ten deele betoond.
Het befte daar by i s , dat die Heer,
in zieh zclven, de braaffte mafi i s | die
men ontmoeten kan, tegeneeniederzoo
minnelyk, beleefd, en in ’t algemeih fcoö
edelmoedig in zyne onthalingen, dat allen
hem den lo f moeten geven, dat hy zeer
weerdig is, de fchatten, die hy heeft,
te beiitten, vermits hy Voor zieh zelven,
en zyne goede vrienden; daar van een zeer
ordentelyk en heerlyk gebruik neemd1,
gevende daar van aan allerld zoort van
menfehen klare blyken, gelyk ik dstar
van
daar van als een, diebeleefdheden by zyn
Ed : genoten heb j fpreken kan ,
behalven dat ik zeggen moet, dat de
deftige meubeleriag van zyn huis, ende
heerlyke kleeding van zyn gevolg, be-
Wyzcn’zyn , dat hy zieh van zyn midde-
len weerdiglyk den rang , die zyn E d :
toen als gemeen Raad , en daar na als
Direfteur Generaal, bekleedde, derma-
ten wift te bedienen, dat een iegely k hem
daarom te meer pryzen moeft.
Ik weet niet, dat ’er onder zyn Ed j
beftier eenige ongemakken met de Per-
fiaanen voorgevallcn zyn, waar op dan
A. 1708. zyn Ed : 00k tot 1708. met zeer veel
B a k k e " 5- die hy onder dePerfiaanen, en 00k
ondeftalle onze bedienden, naliet, daar
geregeerd, en toen van Comp, wegen den
Heer Willem Bakker, Jacobilbon, tot
zyrien vervangergehad, diemedezyntyd
in veel ruft daar doorgebragt ■ heeft} en
A. WM' door den Heer Pieter Macare als
Ma“ “ .rD ii?^ eu,r vervangen is. i:>
ln de koite tyd van de Regeering van
dezen Heer., die maar een. jaar duurde,
viel ’er niets van belang, voor, dan dat
n iit e n c 7 V .15 v eendaad beging, die voo» de'
afgozet . Maatfchappy zeer, en voor hem niet
wierd. minder nadeelig was; van welke ik egter
(fchoon zy my in den grond bekend is)
om goede redenen ,. dit alleen zeggen
zal , dat z y oorzaak van zyn verderf
geweeft is.
Hy^ wierd daar op uyt ’t Vaderland
buiten zyn Ampt en folay op ontboden,
en by aanftelling van den Heer Henrik
Groufius als Direiteur in zyn plaats,
1 7 1 3-. vervangen, en.aan dien Heer be-
laft, hem, alzoo hy zieh onder de be-
fcherming van den Koning begeven had ,
van dien Vorft te eiflehen; dat toen 00k
gefchie'd ; maar ten ecrften niet ge-
volgd is. .
De Heer —0(5 HccrGroi;fiua, ondertuffchen het
Groufius grootfte behagen; in deze Dire&ie niet
1714. op viridende, vond' goed 1714. buiten ver-
vervan- l0f 5 en uyt zieh zelven weder na Batavia
ieQHeerte ^omen5 waaroP I7 I f* deHeerWil-
Bak- lern Bakker Jacobfloon, weder als Di-
ker in. reäreur (der waards, en met de vorige laft,
om den Heer Macare van den Koüing van
Perfien te eiflehen , gezonden is.
Ook Vonden haar Edelheden' goed de
A. 1715. Heer Johan Jofiia Ketelaar, Diredteur in
de HeerSuratte, als Diredteur in de Heer Bak-
Ketelaar. kers plaats 171.7 ,.en te gelyk zyn Ed; öök
als Gezant aan den. Koning te- zenden,
die zoo veel heeft uy tgewerkt, dat de Ko-
Die de ning den Hr. Macare 17 16 , onder ’t opdmk
v" n Z^c van ccn man van aanz*cn >na Batavia
de Heer gezonden heeft, alwaar Zyne zaak verder
Macare by den Raad des gcrichts behandeld is, bebewerkt.
halven .dat; ondertuffbhen verfcheide be-
fluiten vandeHeeren Zeventienen overzyne
zaak na Batavia gezonden zyn, daar hy
tot nog toe (zoo met beter wete) in de
boejen der E. Maatichappy, op o f ne-
vens het Stad huis, gevangen zit.
De Heer Ketehar heelt ondertuflehen
alhier tot 1718. zeer vreedzaam die
Comptoir beftierd, en is dit zelvO jaar
hier overlfeden. ■ ,
Hy wierd in dit zelve jaar door den
Heer Johan Oecs als Diredteur vervangen
, die om zyne loffelyke beftierine ■
P f buyten-.gemeen Raad geworden
; dog volgens de tydingen , met de
Vloot 17z 3, hier,döor den Heer Johannes
de Croefc als Diredteur vervangen is.
Hier mede zouden wy de zaaken van
Perfien können fluiten; dog wy können,
alvorens hier af te ftappen niet nalaten
aan den Lefer een beter fchets te geven
van delaatfte Köningen van Perfien, Sofis
genaamd, uyt den vermaarden ftam van
Sjeich Haydar gefproten, met verfcheide
aanmerkens-weerdige gevallcn, in
hhnnelevens ons voorgefcomen, te meer,
om dat onder dezen laatften Koning
Hoflein dat ryk zoo zeer van gedaante
verändere! is.
De eerfte Grondvefter van dit wyd-
vermaard Stam-huis is Sjeich Ifmael geweeft.
Hy was een zoon van Sjeich Haydar,
en van Martha, (die een döchter
van Hoflein Cafian (of Uiun Caflan) en
dochters dochter van Catharina Comne-
nia, dochter van CalviaomusComnenus1,
laatfte Koning van Trebizonde was ) en
wierd A. Hegirae(öfin ’tjäarder vlucht
van Mohhammed) 8pz o f A. C. 1488,
geboren , en by uytftek boven alle de
vorige Vorften van Perfien Sofi (ofeigent-
lykTsoefi) na ’tPerfiaans woörd
daC grof-Grein (zekerftöf) o f naSjahlf-
t Arabifch woord L^^O^dat wol en Gei- mael I,
ten-wol beteekend, genaamd, van w e lk1488*
Arabifch woord het woörd 0f
T sqefi een W y ze (dat wel wat fweemt na ’t
Grieks o-o<pVs- ’t geenook een wyzc beteekend)
en ook een Godsdienftige, o f een
naeuw bezette van gemoed, en die zieh
met Godsdienftigeen Göddelyke zaaken
bezighoud, afkom ftig is.
Om echter de wäre reden van dezen
vermaarden naam te weten, moeten wy
¿it nog watdieper uyt den rechten grond
opdelven. *'
/Uyt het gene wy bevorens reeds over
de zaaken vandenMohbammedaanfchen
Godsdienft onder de ftoffe vanJavaofÄm-
boina,gezegt hcbben;is onder anderen ge-
blekcn,dat ’er ötider hen twee Hoofd-fcc-
ten;tc weten die van de Sonnis, o fd’over-
leveraars, en van de S jais, dat is de fyne o f
zuiverfte Zyn, van welke deeerftc^zjch aan
den Coraan volgens de uytlegging eii
oVerleveringen van, Aboebakier., Omar