t i 6 B Y Z O N D E R E
Bevond te dier' tydr in •wall acbting. de
Refidenten by de Japanders •waren; ook
bleek, boe den Preßdent, , noch geen Ojfi-
cieren der fcheepen, of Compagnies Dienaars,
vermögen met een Japans vaartuig na de
Baay van Coutsje, ofom eenfpeelreiskenel-
ders, te vaaren, voor en al eer de Regenten
in Firando iemand der Banjoozen zenden,
omme de perfoonen, zoo in dp vaartuigen
zyn, te teilen, endokrine naamen aantetee-
kenen, ¿/V , weder gekomen zynde,
voor hunne huizen moeten verfchynen-, en
eer ft nagezien werden,. of wel de zelve perfoonen
zyn, dat by onftuimig Weder', in regen
en wind ¿eer ongelegen komt.
. jDe Heer Preßdent , 'en andre Hollandfe
Dienaars, mögen , met geen Japanfche jon-
als hun gevolg c f muil-dragers, #//-
> boewel tot 16 a 18 /» getale gega-
gieerd jaarlyks onderhouden werden, met höe-
danige vifevaferyen wj meer geplaagd zyn.
t Ook mögen ’er geen fchepen ter Reede, of
in de Bady van Coutsje, ofdoorgaans in Firando
,loopen ^ voor en al eer gemelde Banjoozen
de naamen en ouderdom der perfoonen,
op de fchepen, nevens de rariteiten van gegierten
ofgevogelte, zoo tot vermaak over-
gevoerd zynde, aangeteekend, en nageteld
hebben j .waar op noch gevolgd is , ieder zyn
kift moet openen, en verklaaren nietraars by
zieh te hebben. D it fchynd wel een fervi-
tuit j doch houde de zelve lydelyk,en können
voorgekomen en afgefchaft werdengelykaU
reede aan eenige blykti
Deze volgende vollen laftig, ende fchade-
tyk, en gaan de E . Compagnie aan; wan-
neer des E . Compagnies koftelykecargafoenen
alreede in falvo gearriveerd, en binnen de
Logie geborgen zyn, dürven de Refidenten
hunne Pakhuizen niet openen, nog deKoop-
manfehappen verhandelen, tenware als voor ■
V verderf of lekkagie $ of ook voor den brand
hebben te bezorgen, als voren gezegt is, maar
boven dien hebben zy de komft van Tsjinee-
febo Jonken en JVankans, als gezienhebbe,
ook waar te nemen± die met Prince vlaggen
van Hokfieuw, en de Noordelykequartieren,
komen, geljk dan ook de Kooplieden van boven
in Nangafacki , enin Zatfuma, met
goede pärtyen van zyde, zuiker $ en porce-
lynett ', verfchynen , die,de goederen op hun
arrivement mögen verhandelen , waar op dan
in weinig dagen weer moeten vertrekkem 7
welk de Compagnie verlies in de zyde , en
fchade in de zuiker voorleden jaar heeft toe-
gebragt} alzoo de zelve met de N . wefie
winden gemakkelyk afzeilen $ maken zy
de.goederen, door de groote menigteinftallig,
caufeeren tragen aftrek, enveroorzaakendat
de goederen tot een minder prys'verkogt werden,
ten zy den Pancado, of eigentlyk den
koop met de Portugeefche goedereninNangafacki
(alwaar de princtpaalfte Koopluiden
hen laten vinden) zy getroffen, en zoo de
Portugeefen dit nalaten, .weien zy dat
wy daar intereft ty ly dm, waarrn z j dt*
Pancado zoo fpade, als 7 mogelykis, vow-
deren.
Des E . Compagnies fchepen', meeßendetl
tydelyk vereifcht te retourneetenom op vorder
ly ke plaatfen gebruikt te werden", Vermögen
niet te verteilen, voor en al eer de Gal-
Hotten 20-j aftenminften l y dagen Vertrok-
ken zyn.
¡F a t, en hoe veel, de vrees, maangelden,
en onkoften van 8 9 fchepen bedragen, is
Hebt a f te meeten, ik laat ft aan de merke lyke
bindering van exploiften. en fchade by het
derven van fchepen enjachten, als het miß
fen van refouren voor de inlahdfe quartieren.
.
By het tardeeren der advyfen komt de Gelegenheit
te paffeenn om de Vaderlandfe fchepen
met Cdmfer , o f Ldkwerken , als ook
van de noodige advy fen te voorzieH.
Ondertuffchen, hon de E . Compagnienade
Pifcadores, zynde een goede rendevous, 3 a
4 groote fchepen zenden , daar aaft andre,
zoo van Siam, eh £>uinam, als andre quartieren
körnende , de Koopmanfchappen kon *
overgeven, en doen herftuwen5 de zyde,
zoo in de Canaffars qualyk-bewaard is , kon
ge k ift, en zoo na Japan gezonden werdenj
voerende weinig gefchutj dat dan de fchepen
te minder krenken zou:
len wäre de E . Heefen ziilke treffelyke
kapitaalen op zoo weinig bodems niet rifikee-
ren wilden.
Heeft niet de Heer Preßdent wegens de E .
Compagnie de Magtflraat eh de Regentenge-
preftnteerd te caveeren en borg te blyven, dat
geen der Hollandfche fchepen tujfchen Japan
en Mdcauw de Portugeefche Galliotten vyand-
lykaantaften, befebadigen, noch bekommenen
zouden, onder referve, dat der Hollanderen
fchepen, reede zynde, zouden mögen
vertrekken. •' '
O f men nu door die minnelyk e aanbieding
en in vergelding van dien, met wel een ftil-.
ft and van Wapenen, in de plaats van de vorige
fir*ffe °rdre van alles (by V ontmotten
van Portugeefche vaartuigen) dat maar le-
venhdd, overboordte werpen j behoorde te
verzoeken j en of inen de Holländersniet weder
eenige courtofye behoord te doen, met hen
een voordeelige plaats ontrent Macauw, om
te negotieeren, te vergunnen, om daar door
met \er tyd by de Cantonfe‘tsjineefeninken-
niffe ie geräken, en daar door profitablen
handele o f andre voordeelige conditien, te be-
komen, en nader te bedingen, gelyk de En-
gelfchen daar alreede geweeft %yn, zoo ook
den roep al in Firando geweeft is , dat de
zelve weer in Japan ftonden te komen, dat
ftaat ons eens wat aandachttger te overwe-
gen.T
Vj verftaan, dat de vorige Refidenten
albt er plagten te roemen., dat zy , des Kelx
zerlyken Majefteits Firmaan, vrj-brief,
ofte pas, hebbende, over al vry en liber na
’boven in Ofacca, Saccay', en Miaco, en
'daar• voormaals Fattooren, of Koopluiden
hebben gelegen, vermogten te negotieeren , te
gaan, en te komen, nadr hun welgevallen.
Het contrarie blykt hu ty iemand van deze
Regenten, na boven, o f na gemelde quartieren
revunde\ moet, op des Heeren van Firando*
s voorfchryven, nevens zieh een Edel-
man (zoo Zy dat noemen) ten kofte der E .
Compagnie niede nemen.
Ten anderen werd gehegt \ dat des
Keizers Regenten voor antwoord gevep, dat
den öuden pas wel goed, doch hunnen laft
nader en jonger is , om zoo'zyn Majefteits
gegeven pas met ’er tyd behendig (zoo men
maar kon) te fehtoveereh, en vorderlyker
te maken, dat ook dlfchjnd prafticabel te
zyn. » u ,
Echter hebbe geadvifterd mit 'den Köbp-
man Caron over de voorfchreve pas, o f die
ten voor diele vah des E . Compagnies Com-
meme', o f vryen handel niets is mehtione-
rende, ook Zoude UE: daar a f de getrohfla-
t.eer de ihhöudinCopyetoegezondehzyn. Hoe-
wel my gedenkt dat den Hiftoricus, Ema-
nuel van Meteren overyt ftuk van Japan
handelende, van een pas fpre'ekt, die den
Hollanderen ten yoordeele van hunne negotie,
nevens andere liber aale äanbiedipgen, tot de
Zelve behoor'ehde, by die Mdjefteit in debita
forma, en tot hunne eere, vergund is.
Hebben niet de vorige Holländers , als
Jan Jooften voormaals, als mede den ouden
Santvoord, in Nangafacki zelfsverhaald,
daß z y , en onze n a tieb y den ouäeh Ketzer
in zulken aqnzien waren, dat zy zyn
Majeßeil m'ohdeting aanfpraken, en na be-
lieven toegang tot de Zelve bequamen , hunne
affaires z e lf op ’t gevoegelykfte voordroegeh ,
en dat die dan ten eerften afgehandeld wie 'r-
den , welkt htighohs van den Keizer door
misverftand der vorige Refidenten tot ongunß
verwekt, door wederwaardigßeden in han-
den geraakt, en daar van wel mogeljk zelfs
de caufa movens gewieft zyn , könnende nu ■
des Majefteits naäfte Raaden mauwlyks in
*/ particuliet aanfpreeken oyer *t gehe de E .
Compagnie', of hurine Commerciej zou mögen
faaken.
•-Mengeeft vooY, datgehielde Raden,zoo
door de queftie van tfayouan totvyandeh verwekt
zynde, wel fpytig dorften vragen dan
die gene, die de jaarlykfe fchenkagie preferi-
teer den , wat de Holländers doch brengeh ■.
konden, ’t welk in ’t Keizerryk van Japan
niet te vinden was', ehdiergelykedisgratieu-
fe voorftellen meer •, zynde een groote ecly-
pfis by den gewezen zonnen-fchyn.
My wierd bericht, hoe de perfoonen, in
de verlede jaren de gewoonelyke reverentik
doende, en de fchenkagie ten hovt overlef
verende, (gelyk my, daar refiäerendei by
de brieven toen gebleken is) met hunne pre-
fenten wel aangenaath y en dat die wel met
eere en reputatie overgeleverd waren i endat
zy ook na wenfeh hun affchetd bekomm had-
den'', en ondertuffchen, bevinden wy, dat
’er in de zaken der E . Compagnie niets tot
voordeelafgedaan ', en dat ’et 06k viel min
in de Zaak van den vierjdtigeh gevangen iefa
gevordetd, of eenige hope tot iyhe verloffhg
gegeven was 5 maar men had alleen dezq
kleinigheden yerkregen, dat de Iwee princi-
paalen niet Japanfche Dienaars mogten uit-
gaan, en egn eigen fayfenes ofte vaartuig
doen maken, zaken van vkiritg belang, en
dat noch door voorfprdak van den Heer vah
Firando verkregen.
O f niet diergelyke perfoonen, door lang•
düurige 'frequentatie * en bfwooniitg al tb
veel Japans genaturalifeerd werden, niet al
te gtooten, gevoelen van de Jäpahders hebbin,
en öf Zy door kleenhartigheit en vreze
van indignatie zieh door den Heer van Fi-
rdndo , en door de H iofß Comprimentos, niet
te veel in Jlaap laten wiegen, Waar door di
E . Compagnies zaken ongevorderd blyven',
geve ik daärqm ie meer in bedenken, omdat
ik , ten hoove zynde, deze Natie niet allein
beleefd, maar ook begerig ombequame redeten
ie verftaan, en genegen tot redelykecoh-
ditien , gevondeh bebbe\
¿ihäre hteehen, dat de treffelykeprynen ,
en veroveringen der fchepen, ontrent Manil-
ha, mit sgaders mildelyk gefpendeerde fchen -
kagien deze gretige ons tot vriendengemaakt
hebben , niettegenftaande wy door de Portugeefen
, en Tsjmeifen , v6or%Zeerovers uitgemaakt
wierden, alzoo ’t hen niet ver fchilleh
kon, wat wy waren, als zy maar van ont‘
trokken \ maar dat men.nu, alle die fchenka-
gien äffthaffende, en ftrenge laft tot de me-
nagie gurtende , hier door in deze trotfeenü
gefyk baatzugtige Natie zieh Zplven een
kleinaihting op den hals gehaald heeft.
Wy h ouden ons wel ondet rieht ’er a f te
zyn, hoe de Cdftilia'ähen o f Portugeefen,
niettegenftaande zy bevorens in Nangafacki
zoo grooten vermögen gehad , en zoo veel
duizehden van Jäpdnaers Chriften gemaakt
hebben,.hu echter moeten zien, dat alle die
Japanfche Ghrißinen, hünhe r. Creatuuren,
ddgetjks by menigten niet alleen gehangen,
ont halft, verdronken, en verbrand, maar
dat ook boven dien de Portugeefche Paapeh
ende Pr'iefters aan kruicen gejlagen, by de
voeten opgehangen, wreedelyk gepynigd, toi
hutspot gekdpt % ende tot äffche verbrand werden.
Als rhede dat alle hurine . Koopmanfchappen
Pntrold, na brieven van Padpen,
en na de Paapen z e lf, zß r ftipt onderzocht,
en hoe de Galjot ten, die ze invoet'en , be-
dreigd werden verbrand te zullen werden. ’
Men heeft echter geuen, hoe de Japane
rs konden göedvinden ¿e Portugeefen. toe te
ft aan $ om de Pancädö (dat is de gelimiteer-
de prys) der zyde\ Zyde ftoffen, enz. vol-
Jldgen na hün ztn , maar ondertuffchen ge->
heel en al ha ’t göedvinden en welgevallen
der Japänderen gefchikt, te treffen, waar