O. aan ter zyde den Tafelberg by de
Conftan- Steenbergen, 3 mylen van ’t Kafteel, en
üa. naaft aan den ßofchheuvel gelegen , is
door zyn Ed., toen hy nog Gouverneur
was, dp een gift, zyn Ed. door de Heer
van Rheede den 13 Juli 1685*. gedaan, ze-
dert ’tjaar 169z. aangelegt, en het land
aan de Steenbergen, daar toe behooreride
wiert op 1000, andere zeggen 8p 1 Mer
gen 380 roeden en f voeten, gefchat.
Zyn Ed. gaf deze plaats dien naara na
zyn Gemaalinne, om, fchoonzy teAm-
fterdam bleef, toen hy herwaarts vertrok,
hier by te meer aan haar Ed. te gedenken.
Dit is een ongemeen heerlyk beplante
plaats , öp welke men al het keurlykfte
neeft, dat aan de Kaap te vinden is, en
waar op veel boeren zouden können be-
ftaan.
Zoo als men aan de zelve komt , I heeft
men voor hetvorltelyk huis , een groot
plein, waar op zieh 7 of 8 fchoone wan-
del-laanen van eikenboomen fraaiwyt van
den änderen, ontrent 200 treden verre in
de lengte tot aan dit huis vertoonen.
Dan heeft men daar een zeer fraaje
wooning met 2 verdiepingen , waar in
zieh, nä dat men ’er met 2 of 3 trappen
opgegaan is , een groote fchoone voor-
zaal opdoet, die zeer net met witte mar-
mere en 00k zulke roode of byna als
Sweedze fteenen , en in ’t midden met
een groote vyfhoek ( verbeeldende het
Kafteel aan de Kaap) belegt is.
Deze fteenen vallen hier in een plaats
ontrent de Steenbergen, ’t Princenkafleel
genaamt, zynde een diep hol,- waar uit
dit marmer gehaalt, en maar gepolyft
wort j waar ontrent 00k nog een ander
hol is, Nero’s hol genaamt.
Aan wederzyden van dievoorzaal, die
na myne g iiiingwel in de 30 voeten Vierkant
is , heeft men een fchoone binnen-
zaal , die ontrent z f o f 26 voeten Vierk
an t, en welke al mede zeer cierlyk en
met dierbaare marmere fteenen bevloert
is. Wanneermen uit die groote zaal regt
uit g a a t , komt men in een groote lügte
galdery , die 4 o f 5* treden breedt, en
ontrent zoo lang is , als *t huis zieh van
vooren vertoont, daar het in de 80
voeten breedt is.
Deze galdery, die van een mooje hooge
verdieping , en na de buitenkant , van
’ th u is a f, open is , heeft aan wederzyden
een zeer lange v leugel, o f nog twee andere
galdery en , half zoo lang als die
groote , in yder van welke men eenige
deuren, van welke egter de 2 laatfte maar
looze deuren, gelyk de aridere deuren van
zoo veel zeer nette en cierlyk gemeubi-
leerde vertrekken z y n , hoedanige ’er on-
der en boven zieh 18 opdoen , die alle
zo o fra a iz yn , dat men ze niet fraajer zou
können maaken.
Uit de bovenvertrèkken en venfters
ziet men opdeHoeve en fraaje luftplaats
van de Heer Oortmans, en op de Buffel-
valey , mitsgaders op de. plaats van de
Heer Bouman.
Uit de groote zaal dcgaldery over., en
zoo regt uit gaande , komt men op een
bordes , en daar na daalt men met een
zeer breeden trap van 13 of 14treden, in
’t vierkarit met zeer hooge muuren bezet,
na beneden , alwaar men door een groote
fteene poort, waar by ’t huis afgdloten
wort, buiten ’t huis gaat, en op een
agterplein komt, dat mede met verfcheide
fchoone eikenlàanen en andere dreven
beplant , en alwaar ter linkerhand het 9
huis vari denThuinier, of opziender van
deze wooning 9 is.
Van daar gaat men ter. linkerhand op
na een uitnement groot: enfchoon fteenen
pershuis-, daar ik niet in geweeft ben, om
dat ik niet genegen was den grooten Hens-
beker, die men, b y z yn eerfte komft al-
daaF uitdrinken moet, befcheid te doen.
Van daar doet zieh dan ’t land verder
in zyne bepooting o p , met alles wat
weerggdeloos van zeltzaame boomen,
keurlykewynftokken, en verdere gewas-
fchen, planten, en heefters is.
Hier valt alleen die keurlyke blaauwe
druif, die den fchoonen rooden Conftantia-
wyn (voor welken men 80 Ryksd. de leg-
ger betaalt, endie in fterkte en liefelyk-
heid voor den beften rooden Perziaanfcnen
wyn, en voor de lachryma Chrißi in Italien
niet behoeft ite wyken ) behalven dat
deze plaats 00k een ongemeenen goeden ,
ja den beften fteen- en kriftalwyn , zoo
keurlyk en ryzendevan fmaak heeft, dat
het een goede en fyne tong zou moeten
wezen , die den zelven van fchoonen
Toflaanwyn zouweten té onderfcheiden.
Hier vallen 00k in *t gemeen de
fchoonfte en uitgezogtfte vrugten van de
Kaap , van welke ikdaarom tebeter oor-
deelen kan, om dat ik'hier in ’t jaar 1707.
op den veijaardag van den ouden Heer van
der Stel den I4dcu O&ober , en 1714.
nog eens döor. den Heer Gezaghebber
Helot, en de huisvrouw van den Heer
François van der Stel, rprincelyk met vifch ,
vleefch, wildbraad , en vooral met weer-
gadelöoze groote en lekkere vrugten,
yder in zyn foort, nevens een zeer groot
gezetfchap onthaalt ben. - .
De Heer Gezaghebber bragt ’er.Jufr
frouw van der Stel, den Heer Zeevoogt
der retourvloöt, Antoni Falkenier, en my ,
in zyn' koets met 6 paarden ( de eenige,
die men aan de Kaap , en voor welke
men , om de zandige wegen, zoo veel
paarden wei van nooden..heeft) na toe,
en de verdre Heeren volgden met apderé
rytuigen , of te paard, kort daar na.
Door dit land loopt ookme t eenkromme
weg de zoute rivier, gelyk oök verfcheide
kleine vlieten, en beekjens (hoe-
wel meri de zelve voornamelyk by ’tland
van Meyboom, Cornelis Botma, Pieter van
der Poely en David Heufken heeft, daar
fraaje bronnen, gelyk’er o o k aan ’tronde
bosie zyn) doch de zoute rivier ftaat daar
zomers geheel ftil, door de menigte van
’t zand , dat ’er door de Z. O. wind in,
doch ’t geen ’er ’s winters en in de regen-
moeflbn weer geheel uitraakt, . wanneer
de N. W. wind begint door te blaazen.
*Hoe heerlyk nu de plaats ook aangelegt
is, geloof ik niet, dat de inkomften,
hoe groot ook die zyn mögen, de koften
daar aan gedaan, können goed maaken.
ik vont ze de laatfte maal , dat ik de
zelve zag , zoo ongemeen fraai, dat ik
my toen geenzins verwonderde, hoe die
oude Heer zieh daar zoo lang in die een-
zaamheid (hoewel hy altyd meeft vrien-
den by zien had, die hy zeer nobel ont-
haajde) had können onthouden.
Dit nu isdegrootfte en fraaifte buiten-
plaats, naaft Vergelegen, die ik hier kenne
j maar buiten de zelve zyn ’er ook on-
telbaare andere fraaje wooningen , waar
ondermen in deTafelbaaydevoornoemde
plaats van Donker , die van den Fiscaal
BlefiuSy van Capitein Berg, van denBor-
gerraad Henrik Bouman, de cierlyke hoewel
kleine wooning en thuin van den
onderkoopman van Putteny (in ’tjaar 1714.
door den Caflier Voet voor 2200 Kaapze
guld. gekogt) en de heerlyke thuin van
eenen Marquarty pas boven of ter zyden
de Compagnies thuin, na de kant van de
Tafelberg gelegen, die vanPißoriusy en
zeer veel anderen, die my nu niet te binnen
komen, rekenen mag.
Buiten de Tafelbaay heeft men, naaft
. *t Ronde bosje, de fraaje plaats van Cor-
netis Botma , den Bosheuvel, een zeer
fchoone plaats van Guilliam Heems , El-
zenburg, of de Klapmuts, p mylen van
’tKafteel, den Heer Elzevier, Tweede
perfoon hier, toekomende, een ongemeene
fraaje envoordeeligewooning, die hem,
jaarlyks , gelyk wy bevoorens al gezegt
hebben, enin ’tjaar 1714. nog, wel3000
guld. (zoo men zeide) opbragt.
DeHeerKalden had een plaats, Zand-
vliet genaamt, eenige mylen van ’t Kafteel,
onder Stellenbofch , gelegen , daar de
landen meeft tot koorn- en weylanden voor
*t vee aangelegt waren, voor welke zyn
Eerw., in ?tjaar 1708. by zyn vertrek,
205*00 Kaapze guld. van Michiel Romond
bekomen heeft. *
Ik ben op de zelve geweeft , en heb
daar , behalven de fraaiheid dezer plaats
( die jaarlyks aan koorn, behalven de aan-
teelihgvan fchaapen, mede zeer veel geld
•öpbragt) twee dingen, waar over ik ont-
zet was , ontmoet. Het eene is ’t graf
van den vermaarden Sjeicb Joefef (van
welken wy onder de zaaken van Java en
Macaflär breeder ipreken) die hier ge-
banrien, overleden, ontrent deze plaats
begraven, en met een cierlyke Mohham-
medaanfche tombe, van zeer hoog opge-
zette fteenen, verheerlykt was.
Het andere was de ontmoeting van een
Hottentot, met welken ik, en de Heer
Kalde, zeer lang over Godgeleerde ftoffen
ipraken , waar van ik hier na onder de
zaaken van Godsdienft breeder handelen
zal..
Diergelyk een fchoone plaats had de
Heer Pr ans van der Stel ook in Hottentots-
Holland, digt by Vergelegen, en .pas ter
regterhand van ’tzelve, zoo als men ag-
ter uit de galdery van Vergelegen na de
baay van Kaap Falio ziet, behalven welke
hy nog een plaats by Riebeeks - kafteel
had.D
e Heer de la Fontaine, Meefter Willem
ten Damme, Ferdinand Appel, Jacobus
van dpr Heyden , de Heer Capitein van
der Ilith, en*zeer veel anderen, my on-
bekent, hebben daar , ten tyde dat ik
hier laatft was , zeer fraaje hotfteden en
buitenplaatzen gehad , die yder van een
vreemaeling verdienen gezien te worden.
Die van de Heer van der Lith was Koe-
lenhof genaamt, en die van de Heer
Müller , in Simons - valey , Zorgvliet,
overtrof in cierlykheid alle de artdered.
Deze landeryen nu geven niet alleen
zeer veel wyn, en andere vrugten, van
welke de Borgers beftaan, maar ook zeer
veel tarw, rogge, boekweit, en andere
graanen, van welke een mudde tarw van
180 of ipopond by de Compagnie tegen
8l en een mudde rogge tegen aange-
nomen, doch by de Bakkers, en anderen
, in ’tjaar. 1714.' ’t eerfte tegen 17,
en ’t laatfte tegen 12 guld. gekogt wiert.
Dit is mede een groot midael, waar van
de Borgers hier leven 5 doch haver word
hier niet gewonnen , en flaagt hier niet
wel , om dat zy niet tegen den fterken
Z. O. wind kan, die alles ’er af in ftuk-
ken ftaat.
Het laatfte, en mede een van devoor-
naamfte middelen van ’t beftaan dezer
Vrylieden is, het aanteelenvan een groot
getal fchaapen, en offen, die zy metter
tyd voor tabak, arak, of kopere en andere
kraalen, v^n de Hottentots ingeruilt
hebben.
Ik heb ’er onder deze Borgers gekent ,
die 10 of 20000 , en meer fchaapen be-
zaten, en welke op verfcheide veepoften
al zeer verre landwaart in verdeelt waren.
Onder deze was Henning Hufing een der
vermogenften, die ook 4 of 5* jaaren aan
een de leverantie van ’t fchaapenvleefch
hier tot ’tjaar 1706. gehad heeft.
Dit