Dit is een middel, dat al mede verpacht,
gelyk ’t verkoopen van ’t vleefch door dien
Pachter maar aan 3 of 4 flagters vergunt
word, buiten welke’er niemant, dan op
een fwaare boete, verkoopen mag.
De prys van ’t fchaapen-vleefch, dat hier
zeer fchoon envetvalt, isniet altydeven
eens. In Hufings tyd , 1705”. kofte een
pond 20, doch in ’t jaar 1714. maar 13
auiten. Deze leverantie aan de E. Compagnie
voor de fchepen , ’t ziekenhuis,
en debuitenpoften, Deloopt in ’tjaar wel
20 of 30000 guld.
Deze fchaapen worden meeft zeerverre
van de Kaap , of van ’tF o r t , en diep
landwaard in (daar men ichoone weylanden
heeft ) zoo van hen, als van veei
Compagnies Dienaaren, gehouden, on-
der welke zommigen 4, y, 8,10, i f , 16,
en meer veepoften hebben , van welke
zieh eenigen 20, anderen 30, ja wel tot
60 mylen verre van ’t Kafteel uitftrek-
ken.M
en wil, dat de Heer Willem Adriaan
van der Siel wel i f of 1 <5#zulke buiten-
poften had, die alle in zekere Atteftatie
m ’tjaar 1711. den i2Maart aan de Kaap
gepatieert, aldus by haare naamen ge-
noemt worden: de Bot-rivier, Ruften-
burg, de Boontjes-kraal, de Faiiànten-
kraal, de Warmwaters-kraal, de Swarte
rivier, de Sergeants-rivier, de Quartels-
riwer , het Ziekenhuis , de Vleermuis,
de Hartenbeeften - ki*aal, de Leeuwen-
kraal, de Tygers-hoek, de groote Vlakte,
Weigelegen , en Wytgelegen , welke
laatfte veeppft wel 60 mylen van de Kaap,
of van ’t Kafteel, lag j behalven welke
men wil, dat zyn Ed. ’er noe verfcheide
anderen op ’t Robben-eilana, en elders
had} gelyk zyn Ed. 00k een groot ltuk
lands nog (zoo men zegt) in Terra di
Natala Beooiten de Kaap, en wel zoo
groot als de zeven Provintien der Neder-
landen, bezat, waar op ik geloove dat
Welgelegen lag} doch dit is opgegeven
van zyn vyanden, eri verdient dierhalven
geen volkomen geloof.
Deze fchaapen geven niet alleen de
winit van ’tvieefch , maar de wol (die
men hier voor 8 , en in Holland weer
voor 14 ftuivers, en meer, verkogt) en
’t zeem, dat men van de huiden hier weet
te bereiden, geven mede een fraaje winft.
Zulk een fchaap weegt, yo, <So, en 00 k
wel 70 pond fchoon. Zommige hebben
goedewol} doch eenige hebben maar als
geitenhair , 00k is ’er een mengelfoort
van die beide voortgeteelt, die men zeér
pryft.
Vermits nu de gemelde en alle andere
poften, ’tzy der Borgers, ’tzy van de
Dienaars der E. Maatfchappy , al vry
verre van de hand af, en dus voor ’tge-
welt der Hottentots open leggen, is men 1
genoodzaakt geworden, om op verfcheide
buitenpoften 00k eenige poithouders te
leggen, om dezelve tegen hen te dek-
ken. De naamen daar van zyn deze:
m^en van ’tKafteel. Pofthouders.
*t Grasveld. 6
Sonquas - drift. 8
De Elands - kloof. 7
Riebeeks - Kafteel. 24 p
De Vog'el-valey. 24 p
De Groene Kloof. 16 f .
Het land van Waveren. 30 6
Rietveld. 3
Visfchershoek. y 2
De Leeuwenkop. 2
De Klapmuts. p 3
Hottentots-Holland. 12 6
*tRood Zand. 24
De Saldanhabaay. 24 y
DczeßOTgm belfaanbym ane °ok ver-MiJdden
aer, met de fatioenlykfte , en geringer Van be-
lieden, van de fchepen en vlooten, daar ftaan
ten anker körnende , in hurine huizen, ^00r den
voor den tyd dat zy daar leggen (dat op w ger
3, 4 of y weken gemeenelyk uitloopt) te
herbergen, en aan de aanzienelykftedrie-
maal (zoo zy het begeeren) doch aan
de gemeene lieden maar eens daags de koft
te geven, wäar voor hen die eerften een
Ryksd. daags (doch een half voor een
dienftmaagt, envoor een klein kind) en
de laatfte voor een enkele middagmaal-
tyd 12 ftuivers betaalen } en men moet
bekennen, dat zy de lieden voor dat geld
ongemeen wel onthaalen, en yder maal-
tya geduurig verfche ipyze , zeer wel
bereid, in övervloed opdiffchen, en waar
by zy 00k klein bier, en zoo veel Kaapze
wyn, als men begeert, over tafel geven ,
al het welk de afgematte en oudbakken
lichaamen in körten tyd ongemeen her-
ftelt, en weder nieuwe kragten geeftj
doch wil men Hollands bier, ofFranfche
wyn hebben , die moet men zeer duur
buiten betaalen , of anders zieh zelven
daar van voorzien.
Dit brengt voor deze Ingezetenen , ofte
Vry lieden, een groote winft op, alzoo
hier geduurig fchepen, zoo van ons, als O
van deEngelfchen,Franfchen, en Deenen,
leggen} maar geen minder winft brengt
hen de leverantie van levendige fchaapen
, en andere voorraad voor die fchepen
, aan , waar voor de Kajuitsgaften '
aoorgaans een goede ftuiver onder mal-
kanderen uitleggen3 behalven dat de E.
Compagnie nog aan yder fchip voor
’tvolk 1 , aan den Onderzeevoogt, en
Schout by nacht 1 ~, en aan den Zeevoogt
der retourvloot 2 leggers Kaapze wyn,
nevens eenige andere provilien , mede-
geeft.
Deze
Deze voörraad beftaat ( ’t zy voor de
kajuit, *t zy die men daar buiten voor
zieh zelven mede neemt) in ettelyke half
aamen ingelegde queen, bloemkool, or-
dinaire kool, eenige honderd heele koolen
(die men op ’thalf verdek ophangt, dat
als een fchoonen zeethuin geeft) knollen,
geele wortelen , karooten , en allerlei
boom- en verdere aardvrugten, die duu-
ren können, mitsgadersettelyke mudden
tarw, rogge, meel, boontjes, erten, en
veel aamen, of halve en heele leggers met
Kaapze wyn, voor welke goederen men
hen buiten de faft (die hier duur valt,
alzoo.een legger 6 , en ook wel i2R dexs
en een half aam i iR derskoft) dit navol-
gende betaalen moet: een half aam ingelegde
kool 4 , een half aam queen 2 of 3,
een fchaap 2, en zomtyds 3, en 100 koolen
4 Rdcrs. Ook voorzien zieh de fcheeps-
vrienden van veel verfche gekaarnde en
opgelegde boter, die hier zeer fchoon en
uit de natuur zeer geel valt , en voor
welke landwaart in 12, doch aan ’t Kafteel
16 ftuiv. ’t pond betaalt word. Yder
aagten- of andere appel geld 1 ftuiv., een
poire de bon Chretien 2 ftuiv., een pond
druiven ook zoo veel.
Een pond fmeerkaarzen 6 , en ook wel
12, een fleszoete melk in ’tregenmoeflon
ook 12 ftuiv., en een kan wyn van 10
mutsjens plagt op 36 ligte ftuiv., zonder
accys , te ftaan} doch in ’tjaar 1714.
gola de fles maar 16 ftuiv.
• Daar beneven weten zy ook geld van
tygers- en luipaards - huiden ( die 3, 4, y,
en meer Ryksd., na dat zy fraai zyn,
gelden) en van de zeer fraaje veilen van
tyger-bofehkatten , mitsgaders van de
zeltzaame huiden der geftreepte wilde
ezels en paarden , die landwaart in val-
len, als mede van de ftruisveederen, en
haare eyeren, die hier zeer veel gevonden
worden, te maaken.
Een groot middel van hun beftaan is
ook , dat zy zieh van de'vlootelingen,
die uit Indien komen, van allerlei Indifche
waaren , die men bedenken kan} en van
*die gene, de welke uit Holland, of uit
andere geweften van Europa, komen, en
dus van allerlei vaderlandze daar getrok-
Icene waaren voorzien , om de Indifche
aan die uit Europa , en de Hollandfche
waaren aan die gene, die uit Indien ko-.
men, met groote winft te verpaffen, alzoo
zy die goederen gemeenelyk voor de
halve waarde , en nog veel minder, in-
koopen, en dezelve aan de vlootelingeri,
die dan op geen. ftuiver zien ( voor al die
•uit Indien komen) weer duur verkoopen.
Om daar van een net denkbeeid te geven,
heeft men maar te letten, dat men
hier voor een ffaai Engelfch ledekant,
door den Heer van AJfenburg mede uit
Holland gebragt, en dat hem- daar 800
y . Deel.
of 1000 guld. gekoft had , na zyn dood
by openbaare opveiling maar zy Ryksd.
betaalt, gelyk de Heer Helot een flag-
horologie van 400 guld. ook voor yo R dCM
gekogt heeft.
Veele van deze flegte Borgers enBor-
gerefièn (onder welke laatfte ik ’er ver-
lcheide in manskleeren , of als verfteke-
lingen, uitgekomen, gekent heb) melken
de arme matroozen en foldaaten niet alleen
Volkomen van alles , dat hen eigen
is, uit, maar als ’er penningen te kort
komen , moeten da^r ook wel vecltyds
deze en gene beftélgoederen .voor fpriu-
gen , dat men egter van de fatfoenelyke
Borgers niet denken moet , alzoo men
hier, gelyk elders, goede en quaade lieden
heeft.
Dit nu zyn wel devoornaamfte zaaken
en middelen , van welke de Vry lieden
alhier beftaan , en die veelen van hen,
die in ’teerftniets hadden, zommigen in
körte jaaren, anderen na verloop van langer
tyd , ryk hebben gemaakt 3 doch
zedert deze en gene eertte Dienaaren der
E. Maatfchappy mede groote ftukken
van veel Mereen lands bekomen, de met
wynftokken beplant, en zieh ook yan
veel vee voorzien hebben , is die handel
dezer Vry lieden hier door merkelyk ge-
ftremt, alzoo die veel leggers van aller-
ley wynen, een groote menigte van laften
koorn , en zeer veel fchaapen , aan de
vlootelingen lev erden , terwyl ( zoo de
Borgers 1707. en 1706. klaagden) hen
toen belet wiert, om wynen, en andere
goederen, aan ’t Kafteel te brengen, of
aan de vreemdelingen te levèren , waar
mede zydan, envoor al, als’er van deze
goederen van Batavia geen eifch gedaan
wiert, bleven zitten.
Hier over hebben zy in ’tjaar 1705. den
f den Januari aan de Heeren XVII. ge-
klaagt, die, den 3oftcuO&oberdaar aan,
den Heer Gouverneur (Villcm Adriaan van
der Stell den Tweeden perfoon, den Heer
Elzevier, den Heer Kalden^ den Heer François
van der Stell en den Landdroft Starrenbur
h 'behoudens hun fatfoen en foldye,
opontboden, en beyei gegeven hebben,
dat geen Dienaar der E. Maatfchappy
( volgens laft al van den 26ftcn April i6d8.)
eenig land zou mögen bezitten, weshai-
ven zy ook begeerden, dat die genen«, die
nog eenige landen hadden , zieh van de
zelve zouden hebben te ontdoen ( waar
in hen , gelyk wy gezegt hebben , der
Fiscaal Blefius , met het verkoopen van
zyn fchoone plaats, Simons valey genaamt,
in ’t jaar 1707. voorging) behalven dat
hen wel klaar verboden wiert, zieh met
den handel van koom, vee, wyn, enz.,
dat de middelen van beftaan voor de Borgers
hier zyn , voortaan te bemoejen,
welke zaaken egter in de eerfte 7 of 8
G jaa