i44 B Y Z O N D E R
y a n den Godsdienft der Japanders.
Van den Choon ’er by den Heer Montanus
dienft der 200 We* over -Afgoden der Jajänan
Pan^ers, en andre zaaken*, den
ders. V --F Gödsdienft betreffende', gefpro-
ken werdj können wy niét nährten hier
van noch iets, op een andre wyze ge-
fehikt , ’er by te voegen.
Mén kend hier gefen andren1, dan den
Heidenfehen, en den Roömfchen Godsdienft.
De Heidenfcße Godsdienft.
En wel, De rechte aloude Godsdienft der Jg-
vjn de panders is de Heidenfche, en in zieh zel-
fche.011” ven n*et an^ers » dan een grouwelyke
dienft van hunne Afgoden, en van de
Duivelen.
Deze hunne Afgoden zyn ’er verfchei-
de, als Xaca \ Amida, Chams, Canon,
ctoranga9 Xäntay9 Daybotb9 Jene9deAf-
godin Pujfa9 en meer andre, Welker be-
fchryving en afbeelding men by den Heer
Montanus zien kan 3 gelyk mede vàn efen ’
Tem pel te Miaco, waar in duizend beeiden
zyn 3 doch ’t is zeer waarfchynelyk,
dat hunne meefte Afgoden eenigedappre
Vorften, o f wakkere mannen, die hun
Land eenigen grooten dienft deden, o f
ergens in boven andren üitftaken , ge-
weeft Zyn.
W e l is waar, dat zy een opperwezen
erkennen 5 mäar zy fchynen metdeTsji-
neefen zieh daar aan zòo Veel niet, als
wel aan hunnen dienft der Duivelen, en
der Afgoden, die zy vreezen, dat hen
quaad zouden können doen, gelegen te
laten. Weshalven zy die andre als hunne
middel- Goden, en Voorbidders, gebrui-
ken j waar onder zy Amida, en Xaca
wel voornamentlyk eeren.
Ook hebben z y , buitendevoornoem-
de Afgoden, noch een Afgod der ver-
ftorvene Rinderen , Sequani genaamd,
een byzondren Bruilofts-Afgod,en meer
andren Van die ioort,die zy ophunnege-
zette dagen gewoon zyn eerbiedig aan te
bidden „ en offerhanden in Tempels, die
zy tòt hunne eere bouwen, envooralop
de Feeften, die zy fhunner cere vieren,
toe te brengen 3 iomtyds niet ontziende,
zieh zelven ter eere van hen te verdrin-
ken, en öp andre grouwelyke wyzenom
hals te brengen, waar in zy veel cere Hellen
, en waar door zy in het Paradys j na
een omwenteling yan 3 jaaren, hopente
komen 3 doch zy plaatfen het zelve ette-
lyke millioenen verre, waar doòrZy,die
’er al in komen zullen, al een vry lange
reize te volbrengen hebben.
Zyn P y - Gelyk nu de Tsjineefen de verhuizing
thagorif- ¿er zielen gelooven, en die van de In-
£ Z A A K E N
diaanen overgenomen hebben, alzoo ftcl-
len de Japanders,of altoos fommigenqn-
der hen, mede deze leere van Pythägo- .
ras vafts en ongetwyffeid komt het aaar
ook van‘, dat zy de Offen, Aapen,Slan-
gen, en meer andre Dieren, Godsdien-
ftig* eeren |j en byzondere Tempels tot
den dienft der zelve opgericht hebben.
En daarom alleen verbieden zy ons ’t
Rund-vee te dooden.
Het is nochtans vreemf, dat zyyfchoon Können
zy zulk een ryke taal, en die uit tachtig F0t*in.
duizend Charakters, o f Letter-merkcnJ^jj™,
beftaat, hebben ynogtans niet in ftaat zyn, men.
om ’t Woöfd Godin hun taal uit tedruk-
ken. .
Men kan-, noch mag, de Japanders, Hunne
öntrent het ftuk van den Gods-dienft,verfchei-
niet over eenen kam fchecrcn, vermits d?ne Sec-
zy allen niet even eens daar over oordee-ten*
len.
Menigerley Sekten, eti Gezindheden,
vind men onder hen, dogzekerevoörna-
tne hebben egter de overhand.
Frartiifcus Xaverius bepaald ze bp ne-
gen, andre Jefüieten op e lf 5 maar de
Heer Caron9 en andren met hem, brem-
gen die tot twaalf-, hoewel die weer tot
drie by uitftek bepaalt werden. Die vän
de 12.de Sekte werden Ifckots genaamd,
zynde de waardigfte, geleerdfte, en welker
Priefters trouwen, en allöfc ecten mögen.
1 ■ . #
De eerfte nu dezer drie gezindheden, Tot 3
by hen Xertxoes genaamd, fteldväft, dat
*er na dit geeü andfer levbn, en dierhal- bragt.
ven ook geenftraf,ofbelooning,te wagten
is. Echter bidden zy Amida aan,
(tegen hun zot gevoelen) dat hy hen wil
behouden en zalig maken.
Die dit vaftftellen,eeren echter denafe
god Chamis9 en zweeren in tyden, dat
zulks vereifcht wert, by hem,, zonder
dat ik valte, tot wat eindc (alzoo hy
hen dog niet helpen kan) o f tot wat ein-
de de Keizer hen, ten bewyze van hun
trouw, by den zelven zweeren laat,alzoo
die Afgod hen al zoo weinig (na hunne
grond-ftelling) ftraffen, als beloonen zal.
Z y gelooven dat de ziel met ’t lichaato
vergaat.
H e t fchynt nochtans, uit de veclerley
offerhanden, die zy hem van tyd tot tyd
toebrengen, diat z y gelooven, dat h y hen
in der tyd goed en quaad doen, en düs
ook zegenen, en ’c quaad afweerenkani
hoewel ’er ook z y n , die de Zelve, alszy
hen niet na hunzinverhooren, w e lw ak -
ker können geeffelen.
In ’1? gemeen ftellen de Japanders ook
vaft, dat de zielen der afgeftorvenen noch
eenige jaaren aan een, ontrent hunne gra-
ven zwerven, weshalven zy hunne Gp-
den op zekere tyden na hunne graveü mede
voerenj, om aan hen daar te öfteren.
De
; , v . Van % . J : A
:; .^v.De ttyeede vöomame Sekte ònder hen
js vaq die gene, die de verhuizing der
fielen vaftftellen, endie gelooven, dat de
fielen niet alleen eens o f twcemaal , mäkr
zeer dikwils in allerley lichaamen, zoö van
.menfehen en beeilen, . als mede in boomen,
na dat dan .hünne bedryven in de
Wercld geweeft zyn, verhuizen.
De liftige ftellen . zy vaft.', dat in de
lichaamen van Hangen, de dieven in die
van eenige roof-dieren-, de verhevenen
yan geeft in deze engene vpgels, de deugd-
£anie in die .van Offen en Koeijeq , de
vemuftige en potzige , in dievanAapenj
Olifanten3 én. andre dieren, overgaan,
om welke reden zy öok gecn van die bf
andre dieren dooden zullen, behalvendät
zy gewoon zyn .dfeGodsdicnftig te eeren.
Eep oyer-oud gevoelen, door Pythagoras
:(die.,dit, rieVens Plato9 ecrft van de JE-
gyptenaars overnam) in Indien gebracht 1,
en door de Indiaanen verder onder dè
Tsjineefen, en Japanders '9 nevens meer
andren, verfpreid>. ;
Hun Afgoa Xaca leerde die gene, die
henvdienen, .dat, de zielen wel tachtig
4uizend;niaal van ’t eene lichaam in ’tarn-
dre verhuizen, dan eens over hunneihis-
dryvcn in vuile dieren, dan eent in deze
en gene Vogelen, Yiffehen, Slangen,
en Boomen, dog op ’t laatft in eenKoe,
o f in Qffen ’, ofwel in een witten Olifant,
varende., .
, Dat zy nu ook eerbiéd vbor de groote
en hooge boomen hebben, is, omdatzy
yaftftellen (en wel voomamelyk van de
dappfere Kiygslieden) dat de zielen van
hunne Vaders, nà dàt zy op *t bed van
eere geftorven zyn, in zulk een. boom
verhuisden. Ja zelfs oordeelen z y , dat
eenige zielen in planten en aard-gewaf-
fchen vären :9 - Weshalven zy die ook tot
geen fpys gebruiken , nog die quetZen
zullen, op dat zy de zielen van hunne
vopr-Ouders niet mogten verontruften.
.Dederde derde Sekte is, Fokeuxf, genaamt,
Sede, die mede den Afgod X ^ eéren, en die
vaftftellen, dat .zy door ’t noemen van
deze woorden, Namu y Aito 9 Foren,
§)ui, §>uiö 3 zalig konqen werden. W at
deze woorden beteekenèn 9 weten zy zelf
niet, en dierhalven können wy die mede
niet vertaalen3 maar’t is zeker, dat zy
die van de Heidenenuit HindoeftanovCr1-
genoiüen hebben, by welke men nä de
wäre beteekenis der zelve zoude triocten
zoèken.
Wie on- Deze Afgod Xaca, die eerft een zeer
der hen groòt getal van leerlingen gehad heeft ,
den Dui- liet ’et.z na, Cambudagi en Cacubao, die
dfenft cerile gronden onder de Japanders gé-
enx.in- legt hebben, om den Duivel Godsdich-
voerde. llig te eeren, en den zelven offerhanden
toe te brengen, waar door zy (dieZédeirt
ook. deze 2 leerlingen Godsdienftig be-
.lV . D e e l .
^ A N.
gönnen aan te bidden) allenskenshóé langà
hoe meer tot allerley bygcloove, van ge^
lukkige en ongelukkige dagen (in hunnen
Almanach te zien) Waarzeggery, Dui**
vel-bezw.eeringén, T òovery yen wàt mèer
van deze kraam is5, begonnen pver te hellen
, zòo dat zy in dit $uk van de Tsjineefen
in ’t algemeen niets verfehillen.
Deze Fokeux onthoiiden zieh meeft in
eenzame plaatzcn, in de nare Boflchen,
en öp afgelcgene gebergten , om by na
even eens, als de Jògi's inIndren,hunnen
God te ieveriger fe 'können dienen.
Gelyk nu ider vàn hen zyne byzonde-Priefters;
re Goden eert, alZoo hebben zy daar toe
ook hunne byzondere Priefters, BonzeL
genaamd, die ieder aan den hunnenbyZon-
dere onderwyzingen en leffen geveny
waar töc zy, ook hunne byzondere Kloo)1 Klooftersj
fters van Jongelingen, èn jònge Doch-
ters , hebben.
Deze Bonzes9 die kaal gefchoren zyn; Tempels
en lihnfe kèelen 3 doch op de Feeft-dagen onder.
zyde tokken dragen, bezorgenby hunn'k hen* ^
j Overheden, dàt ’er Tempels ter eere Van
hunne afgoden gébouwd, endatdézelve
daar in op gezette tyden \ eh vooral op
zekere groote Féeftidàgeri, gediend werden.
Zulkè Tehipels Zyn ’er zeer veel,
koftelyk 'en höerlyk verguld, alle väii
hout, Vän Welke de groote i o 9 en <fc
klcetìé, 2 , 3 , en meer Priefterstot 1 $
töe', hebben.
Wa t deel de Vrouwen daar in hebben^
(want de Mans komen ’èr zelden) en op
welke vaftgeftelde dagéh zy dit doen,
kan men uit het uilltekfel van den Ja-
panfehen Almanach zien.
Hun Godsdienft nogtans in Zieh Waar in'l
zelven', beftaat wel meeft in hettóèbrehr V00r"A
gen väö Offerhanden (daar
zes beft van vaàren) en in ’t prcvelen van nenGodsr'
eenige kortc geheden, die zy zeer dik- «henft be-
wils herhaalen, en waar töe zy (om ’t itaat'
getal net te weten) oók Ìiunne Patemo-
fters van kraalen, even eens alsjdie van ’C
Pausdom, hebben.
Vorder wéten z y , voor a f na delieeten,
van geén bi'dden, noch ook op àhdre tyden
3 fen hunne Paapen prediken jnaar drie
a vier thaal ’s jaars, en dan komen ’erde
mans b y , dikwils Amida, o f Nammandd
roepende.
1 Gelyk ’er nu vaile. Feeft-dagen zyn, öp Hunné
welke ider zyne Goden eerd, alzoö zyn Fceftea*
’er noch verfcheide byzondre.
Dus vieren zy de geboprfe van zeke-
ren Sàcatio Nepha \ den 8ften vän de Si-
guats, o f van de 4de màah, zeer plech-
t ig , en den yden van de volgendemaiüh,
Gö^uats genaamd^ Kèt Pelo-o f Vlagge-
Feeft.
Den TcJeri vàn de Stifiguats , öfvandq
jd e mààn, vieren zy ’tFeeftTànnà-Bftt-
ta, o f ’t Starra-Fecfl 3 en dèh i jdchjéft
T de