w tuigen, als eener forteering van goc-
deren, ’t grof difFererende, zulx dat
, , ’t eene jaar i a 2 Thaylen, ’t ander
,, jaar wel 7 a 8 ja 12 a 1 3 Thaylen haa-
,, len kon, gelyk ’t voorgangen jaar met
„ de Tayphos uit; Siam» ofte.Cambodi-
„ fche hier aangebrachtenootjensgeble-
ken is., .
„ Ten anderen, zoo können zytewe-
M ten komen ’t aankomen en weder ver-
99 trekken van vaartuigen in en buitens
' ,5 tyds, wat aanbrenging en uitvoer, en
5, wat quantiteitvan goederen, waarvan ;
99 daan, hoe en waar na toe, daar voor .
99 de Compagnie d’een o f ¿ ’andre tyd
9, een zonderlinge {lag in vertrouwe te
,9 zullen gedaan werden.
„ De Tsjineeien voeren uit eenworm, ,
99 Paardshalr, enz. boven ’t gene mede
99 by de önze weg gevoerd werd, en
9, koopen, dat meer is 3 zulks in vorigen
„ dato de Heer Prefident aangefchreven .
99 hebbe, zelfs nootjens tot boven als ge-
99 melte prys hier op, die zonder fchan •
99 de dan noch hopen niet quyt te ge- .
99 raakeii.
„ Oök können, des noodigj buitens 5
9, tyds advyzen met des zelfs keeren na .
99 Tayouan hier mqgelyk beter van daan, \
9, by dat in Firando, befteld werden : ,
99 want de zelve dikwils, daar men niet ,
99 eens van weet, in een dag o f twee te ,
99 vertrekken (als noch A. paflato ge- ,
9, beurd is) gemandeerd werden 5 der- .
9, halven onraogelyk over gints en we- \
99 derkeeren te beftellen, tot groot na- .
99 deel der Compagnie, gelyk dit zelve j
9, jaar, zoo had können gefchieden, ee- ,
9, nige duizenden zou hebben geprofi- l
9, teerd, met den eifch, die de Heer ,
,, Prefident van 1000 op 2000 picol zy- 3
9, de, cn meer andere, enz., zou Ver- U
99 groot hebben. s
„ Ten derdenj zyn zy der Portugee-
,9 fen in hun doen ’t 00g in ’t z e il, ’t
9, welk immers hoognoodig vereifcht.
„ Ten vierden,^könnende hier neer-
„ gezetene beter ende bequamer tot op-
9, koopvaniets, wat het zou mögen we-
„ z en , de Compagnie dienftiger, ter
,, oorzaak alle ae hier refideerende
,9 vreemdelingen hunne goederenteruit-
„ voering weder opkoopende, des zelfs .
99 prys duidelyk teweten können komen,
9, daar in Firando anders welleelykuit ’t
„ neft mede genomen werden : als dan
„ de Compagnie daar ietsis opkoopende, ,
9, van wat begeeren, moften zoo veel |
„ by naar, als andre daar voor hebben
„ willen, immers geven. De Camferis .
„ altyd meeft opgekogt van Borger-lie- 1
„ den, die hen na Zatfuma, hier in nee- .
9, fing doende, alleen om die oorzaak .
9, tranfporteerden j welke niet meerriia- j
,9 kende waren, dan hun geld evenkon- ,
de aarilangen. Dat, en niet Wel an-
„ ders, is meeft d’oorzaak, dat de Com-
»> Pagpie, zoo veel begeerden, noit wel
„ heeft können gekrygen. Die, wan-
„ neer om eenig geld verlegen waren >
met Mr. Kar eh Vryman, voren hier
99 ep in Omra zieh onthoudende , een
9 , Contradt wegens de Compagnie hy
,, daar toe laft hebbende aangingen.
9 , Zulks is ’t . zomwyl voor y Thayl 8
„ Maas, meer ende weinig min, welge-
, 9 kregen heeft j maar anders önder de 7
>» Thayl qualyk heeft können bekomen
,, Werdens want niemand hen de markt
, 9 ftellep kon, zoo veel zy begeerden,
), men immers hen geven moen:.
n ’t Is riumaals gebeurd, de fchepen
, ter retour gekeerd wezende, de Heer
9 Prefident, alzoo my laft öm Camfer
, in Nangaiacki te koopen gegevenhad-
, de, op zyn vertrek na boven , af-
, vraagde, o f niet goed oordeelde, my
, zelfs na Zatfuma, om te Zien wat daar
, te verrichten was, tiranfporteerde,
„ zulks, mits dugtende, niet anders dan
1 9 dierte zoude oorzaken, ongeradenoor-
„ deelde, over welke, endiergelykzeg-r.
,, gen het voot toenmaals daar by beruf-
, ten liet. N ü de Heer eh zyn gezel-
9 fchap vertrok, en ik wederominNan-
, gafacki gekeerd wezende, gebeurden.
, *t 40 a 50 balien my te koopen gege-.
, ven wierden, en van doen o f niet min-
,9 der, 00k niet meer, als dier party j
9 dan 6 Thayl y Maas ’t pikol geven
, 9 wilde, welkers dierte bedenkende,.
,, geen äfflag in de volgende zou vetoor-
, zaaken, ep overmits, om dat het verfch
, goed noch veel in te droogen fubjedfe
, was, te komen niet beftaan durfdes
, onderwylen ter deeg, hoe veel, en
, wat quantiteit dezen jaare zou werden
, gebracht, welk niet meer, o f qualyk
„ 400 pikel te ztillen wezen verftaan
, 9 hebbende, ende my bewuft uit de E.
, Heer Prefident, zegge Gouverneur
, Generaal, eener copye miffive beoogd
, door de Heer Prefident my toegeko-
9 men, den eiieh voorleden jaar 1000
,, picol te wezen, Waar op niet meer als
„ 400, o f daar ontrent, ter bafteering
„ is können voldaan werden. Zulks dat
i9 aan de zelvige deze 400 nog alleenig
„ bekomende 200 ontbrekende waren,
1, my op ’t veel aanraden (ja zelfs de huis-
1, wäarden des Heers van Zatfuma, hier
„ woonagtig, die my aanzeiden, met
„ ginder perfoonelyk teverfchynen, zoo
» veel begeerde, zou können krygen,
19 overzulx dagte ongclyk beter ginder
,, de fchapen, mits niet könnende ver-
1, zuimen, dan hier de verkens tefchce-
i, ren, was , waar op ’t advys van de
, Onder-Koopluiden ter Comptoir ver-
, zogt» die zulx ccrftond confirmeeren-
V A l i t A
'y, de, voor zeer goed approbeeraen) ginswaards
tranfporteerde voor eerft een
brief van Juckidonne, Regent tot Fi-
y, rando, ingeboorne van Zatfuma, op
■„ ’t verzoek bekomende, welk al eer
„ verleende, alle gezam'entlyk danko, of-
9 , te raadpleging h&lden, den Tolk af-
9 , v ra g en d eo f ook ginder zints eenige
9 9 verbode gödderen te Venten was.
„ Ziet Eaele Heeren, aah wat gering-
9, heit hun jalöezy doen blyken', daar ’t
9 , efter (hoewel valfchelyk van een Bur-
,, ger uit Firando, genaamd Farima Cro-
9 9 Jeymondonne, die mede laft» om Cam-
„ fer te koopen, hadde» by de gröote
,;9 met geen Compagnies Dicnaar, maar
•j, een Vryman te wezen belogen wierd)
9 , zoo verre bragt, dat tot y Thayl *t
,, picol, zoo veel begeerde, my toege-
,9 zegt wierd s dan met het overtu igen
9, van leugenen wierd gCZegt, de Heer
,, die boven was, alleü aanfehry ven, ende
9, zoo daar toe verftaan ko’nde, zoo veel,
„ als gemelde b'ekomenzoüde, dan efter
9, al het geene werdende gemaakt ree,
,9 eenig vöor dfe Compagnie zou wezen 5
9, tot dien einde öok laft gevende, nie-
„ mand öp lyf-ftraffe een Catti uit te voe-
9 , ren 5 en by aldien ge waarde eenige
j, Cämfer in Nangaiacki, b f wel Firan-
,, do duame te verfchynen, de zelvige
9, vryelyken zoude aanränden , en als
9 9 dan niet meerdbr betaalen, als ze by
9, hun in Zatfuma, onaangezien gedane
9 , onkofteö, ingekogt was j blykende by
9 , de origineele Miflive gemeldens Heers
y, huisbewaarder alhier tdn didn einde ree
„ bekomen, welker in Firando aan de
9, Regenten, ende ieder ter logie ge-
9 , toogt hebbe.
„ Dit gemelde en zoude niet alleenig
9 , geweeft zyn, voor nu dit jaar, niaar
9 , continueelyk jaar op jaar, o f vöor Zoo
9, lang begeerde, niettegenftdande de
„ Portugeefen, Tsjineefen, jäharcrin-
9, länderen zelfs, eeris zoo Veel, dan ik
„ wel ree dede, geven wilden;
„ N u omme kort hier over teloöpen',
9, wierd my uit Zatfuma aangefchreven
9, niet dan andermaal den brief väri de
,, Regenten tot Firando zoude vorderen*
,, als wanneer alles wel zoude wezen y
,4 welker duchtende daar zelver inne te
9, participeeren, en met gemelde Bür-
,, ger, ön meer aridrö, enz. eens zyn :
,9 want my den brief op deafkömftevan
99 de E. Heer Prefident te laten volgen
9, toeftöndert, die zoo gaatiwverfcheen,
9, den Tolk derwaards geftüurde,-zulk
99 aan herri, als vän gelyken de Heere
, , Prefident zelfs met blaauwe blöem-
9, pjies ter excufe geweigerde te döen.
M In fbmma, zoo dat over ’t beliegen
' van dien Perfoon, dan principäal het
ji, weigeren van den brief, dit jaär de
Compagnie in den opkoop vöör éerft
niet min, als 2 a 3000 Thaylen,daàt-
fchade by lyden zal.
„ Hier bly kt nu, Edele Heeren, wat
dht van de Regeerders van Firando is,
dié verre haar en haar eigenbaat, voot
des Compagnies, zyn zoekende : want
niet fimpel eenen brief, als gemelde
te verleenen, die ook ree toegezegt
hadden, de Compagnie zekerlyk zoo
veel profyt bekomen zöu hebben 5 daar
zy nu anders uitVallende, immers eenig
de oorzaak van zyn.
r, Ook wat hebben Zy t hén te moef*
jen (*t gaat hen niet aän) gints, eenige
goederen zints o f niet te verkoopen
was. Al waren zy zulks van meening
tevragen, zoo behoorden zy ’t hun
immers te fchaämen 5 dan hünne groö-
te jalouzy onmogfelyk ’t Zelve té können
weerhoudén.
,, Tenvyfdèn, zòo eenig geld op in^-
tereft noodigen, t’allen tyden können
verzorgen, hoe groot de party, diè
men begeerd, ook wezen moebt, als
noch friet '40000 Thayjen ’tVobrìeden
Moeflon geblbken is, ^vaar van d’ad-
vifo gedaan hadde j dat ginder immers
Zòo niet en is, ook niet troequeereri
van Soma, berer dan wel anders de
Compagniejkonnen voiderlyken : want
gemeenelyken den Huiswaatd, T o lk ,
enDienaars, altyds maken, daar anders
eenig genot van te hebben, en
ommfe mfcer andre redenen, welket
hier taeer te verhaalen noddeloos agtl
„ De Còmmercie dan dus in tw'eente
dfeelen, en zoude immers geéliichande
noch nadeel wezen, (hoewel, ha dat
van een icgelyk gehoord heb, dit wel
een vati de principaalfte zaaken is, die
h'eh tegèn ae borft ftuitende is) ook
zoude het geen onluften tuflehen de
twee partycn, de onze en de Portu-
geefen ’er konhen üit öntftaan : want
ten hoogften 3 a 4 Neeflanders, 1
Opper-^Koopman, i Önder-Roopman,
ende 1 a 2 Afliftenten ter bafteering
gehoeg zyn.
,, Ook treffelyke Negotie-plaatfen
wel een perfoon meer, ’t zy by flef-
Ven, o f hoe, dan anders Wel heyfehet.
„ Geen dubbie fohenkagie, als eenige
wel zullert duchten, Zoude belioren
gedaan te werden. Ik weet de Compagnie
veelc, eh noen meer als te veel
onkoften is dragende j dàn, wat oni
beter gefchied, kan efter niet fchaden,
gelyk als de Edele Hfeer Specx toenmaals
tot Firando p> Öpperhoofd refi-
deerendè, in zeker gemeld Extrafl: is
voorftellendé, van niet aan te zien ^
naär tyds gelegenheit een Spiering iri
Zée tewerpen, omme den Cabelaauw
té gevangen. De zaak ÌS ntithaalsl
.jGod