De
Com-
341 B E
Aangezien men nu doör dit gedurig,
en kort op den anderen , affterven der
Veld-heeren gcbrek aan bequame ftoffe
tot leger-Hoofdenbegonte krygen, zoo
is by Mangel van eenige aanzienelyker
bedienden ( alzoo de geheele geheime
raad uytgeftorvenj en ’er rceds weer een
nieuwe uyt de leger-en vloots-Hoöfden
aangefteld was) Schipper Minne Wil-
lemflbon Caartekoe tot Commandeur en
overile over de Krygs-en Z e e - machte
mandeorder E. Maatichappy , voor Malakka
Caàite- aangefteld (hoewel ik niet begrypen
Veld?* ,kan , waarom men den Heer Lamotius
Heer ge- Capitein Forcenburg, en andre bequa-
koren. mer , dan Caartekoe, daar toe niet ge-
briiikt heeft). die met den Raad van dien
tyd (meeft uyt ervarene en dappre Capi-
teinen en Schippers beftaande) tot voor-
koming v an ’t verder vcrfmelten.van ons
leger door de hoe längs hoe meer toene-
mende peft , goedvonden , om de
ziel-togende ftad Malakka (waar uyt by
na geen tegenftand meer gedaan wierd)
te beftormen, en de ingezetenen aldus tot
de overgave te dwingen.
zy daar op dan verder òok de,, punten
onze Mille Virgines, St. Jago, Curada
in ’t Hofpitaals Bolwerk, en Fortilefla
V elha ten eerften befprongen, dog aldaar
110g zulken dappere tegenftand , ge-
vondcn hebben, dat zy van wegen 's
vyands fwaar gefchut, menigvuldige vyer-
potten, en fterk fchieten met mufquet-
ten,. en ander gewcer, genoodzaakt waren,
' , Alles wierd dan daar toe ten eerften
ftad den gefchikt, een plegtelyke Bede-dag voor-
14. Jan. af gchouden, deze gewigtige aanflag'
1Ö41. . den 14. January *s morgens aangc-
vangen, en te dier tyd die vermögende,
en aanzienelyke ftad, door Gods zon-
derlinge genade , op de volgende wyze
ingenomen.. . .
A l ’t gezond yolk, zoo van de Soldaa-
ten, als matroozen.te zamen ontrent 6 f o
koppen fterk, wierd *s morgens in den
dageraat door den Sergeant Majoor
Joannes Lamotius in drie troepen ver-
deeld, waar van de cerfte door Capitein
Laurens Forçenburg, de tweede door
den opper-Koopraan Hurcjt, endederde
door den opper - Koopman Nicolaas
Janfloon Houtkooper zouden geleyd
werden.
Deze zyn met eenige vyer-roers, ne-
vens eenige matroozen met ladders, en
de vereifchte vyerwcrken, na’t Bol werk
St. Domingo getrokken, en na ’tgeven
van dit Krygs-woord , Help ons God,
met een ongemeene moedigheid op dat
deel der ftad aangevallen, dog wierden
voor een tyd zeer dapper, en boven
verwagting van den vyand wederftaan 3
maar wanneer nu de onzen rer niet min
dapper op aandrongen 3 zyn z y , na
eenigen tyd in en op de breflfe hand tegen
hand hardnekkig geftreden te hebben,
meefters van deze punt geworden, en
hebben den vlugtenden vyand van daar
längs de ftads gardyn tot aan de punt
Madre de Dios zeer moedig gedreven,
welke z y , na eenige wederftand van
weinig belang, almedeveroverd, gelyk
om, met.verlies van 10 man, na
het vQornoemd Gafthuis buiten hun gefchut
te rug te deinzen, om den vyand van
daar, en met minder gevaar van ons volk,
met ons g to f gcfchut (daar zeer goeden
ichyn en middel toe was) tedwingenj dog
ondertuflchen verfcheende Commandeur
Caartekoe uyt zyn ziek-bedde op de ftads-
wallen, cn heeft door zyn verkeerd overleg
het gelukkig volvoeren van dit ftuk,
"t welk de onzen nu in hunne hand hadden,
zeer ontydig verhinderd, vermits
hy , zeer onbevoegd , en tegen Krygs- En, na
gebruik , aldaar met den Portugeefchen ver-
Land- V oogd, en eenige Geeftelyken (o p ^ ^ fn
zyn verzoek) tot een accoord getredenn0g *
is, en aan hun benevens alie de ingezete-eenon-
nen dezer ftad zeer lichtveerdig levens- voorzig-
zekerheid , en een vry en veylig vertrek:coordin-
(uytgenomen alleen aan ’s Konings Sol-gckre.
daaten) beloófd heeft, waar op dan'degen
vyand de : treffelyke punt Curafla , enheeft*
het oud Kafteel verlaten, gelyk ons volk
daar na..’t zelve ingenomen, en ne-
vens alle .de verdre punten wel bczet
heeft.
1 ’s Vyands Soldaaten wierden toen ten
eerften in ons leger, en de onze van daar
in de ftad gehuisveft , en de Portügeezen
van eenig aanzien , benevens alle de
borgers , geruft in hunne huizen
gelateti 3 dog gelaft hunne rykdommen
van goud , zilvcr, kley noodien, en geld ,
in de Kerk van St. Paulus te brengen, ens0rge
verder op ailes door de onze zoo goedevoor de
ordregefteld, dat men niet het allerminfte*eilig-
van eenige moord , geweld, nog vrou-p“ ^^
wen-fchendery vernomen heeft s hoewelgeezen.
ondertuflchen onze Soldaaten niet nalieten
in die eerfte drift de gemeene huizen
en Kerken (alzoo zy voor-zoo veel gele-
dene elenden evenwel iets moeften hebben)
zeer gretig te plünderen.
De Maleytfe. Djohoreefen, die gelaft
waren, in den dageraat óntrent de punct
St. Jago een loozen Wapen-kreet té ma-
ken, zyn door bloodheid eerft nazonnen-
opgang, en na dat de onzen de meefte
punten al veroverd hadden , met een
groot gefchreeuw voor den daggeipron-
gen, van voornemen zynde, om door de
veroverde brefle in de ftad te komen 3
dog dit is hen door de Heer Lamotius
(Om ’t. verder ftorten van Chritlen-bloed,
eri voor al door de Mooren, en hun voor-
geno-
1VL A L A IV K. A .
•genomen branden en plünderen dezerbe-
jammerens-weerdige ftad voor te ko-
n^n) Zeer wyflèlyk , en tydig verhin-
Aldus zyn wy van die vermaarde,
ieive ° ° n8emeen ferite en magtige koopftad Zehre j “ o / .................~ V 3 W W aer rortugeezen, het by ña weergade-
I AiiC AÆnl. I- 1 .. 1 MÜJ Malakka r.” - «.wu, uci uy 11a wcciga'u rcbezeten
lo°s Malakka, na dat zy het ontrent
hadden. t z o jaaren bezeten hadden , eindelyk
üog Overwinnaärs, hoewel niet ¿onder
zeer veel verlies van volk , en veel ori-
koften voor de E. Maatfchappy, geworden
, zynde deze verovering een
proefftuk van de dapperheid der Bata
vieren, dat weerdig is by de nakomc-
lingen onder alle andre gedagt te werden,
alzoo dit een ftad en fterkte was
d ie , zoo wegens hunne voorrreffelyk-
heid,, als wegens andre.voordeeleri, voor
geen andre in ’t Ooften (alleen Goa
uy tgezönderd) behoefd te wyken,waarom
zy öök al van ouds tot die Setel der
Maleytfe Köningen veikoren was.
Z y was met 64 metaale, met 4 yziere
ftukfeeh, niet 45 metaale Baflen , en
*net 31. halve haaken, en van alles tot
zöodanigen belegering vereifcht, in
öerft byzonder wel vöörzien 3 dog de
inehigte der ingezetenen, de langdurig-
hfeid van ’t beleg , en andre tuflehen
beiden voorgekomenfe en buiten verwag-
ting opgedaagde ongemakken, zyn öor-
En van geweeft, dat die dappere Portu-
de def- geezen (aan welke wy nogmaals dien
kige yer-lof moeten geven, dat z y zieh zeer
derior?dfeftiS . en manhaftig in die beleg tot
tugee- ^en einde toe gedragen hebben) ein-
zen. delyk van alles gebrek en geen öntzet
krygende, de Zelve aan ons hebben moe-
ten overgeven.
Z y was in die tyd van vericheide re-
delyk groote en Welbebouw.de ftraaten
voorzien, in ’t midden een tamelyken
berg hebbende, waar op St. Paulus
K e rk , en een ichoon kloofter der Je-
luieten, gebouWd was,behalven dat ‘er
H de zelve nog veel and^fe fchoöne ker-
ondergang van deze ftad door den
Oorlog, hongers-nbod, en peit (die drie
geeflels, zoo menigmaal van God tôt
ftrafte van diergclyke dertcle fteden ten
voorbeeld gebruikc ) te verwonde-
ren. -
Men oordeeld, dat ’er gedurende h e t,|: Getal
l ii pi1i »or 1 y 7 7 j . < ' . . JJ1 C,L d' çr inbdeg
wel TOooin deftaddoodzyn geble- dcr In'
ven; maardac’erongelylc meergevlugt.en, f/n te r
om den honger en peft te ontwyken , voor ’t
hieren daar na toeverdroid zyn,aanaezien belce.=n
’er ruym twintig duizend zielen voor M Ô L
beleg daar in o f outrent wären , van ring,
alle de welke ’er geen drie duizend over- Bad«
bleven. . ‘ vcUs.
W y hebben daar voor meer, àls vyf-
thien honderd Nederlanders, wel meeit
door de befnicttelyke ziekte : verloren.
De Portugéëïche Land - Voogd is:,Dood ;
twee dagen na de vérovering dezer ftad de5 Por-
van ziekte overleden, en door behulp?|ee' '
der onzen in de kerk van St. Domingo S -
met een ftatelyk gevolg van gcwapCKdc V'c-Oiiàï,
Soldaaten zeer deftig n i hunne lands-bcnc' .
wyze begraven. ’ * * — h®1
DenÜvidôr Generaál, o f hún Fiscaal varen"
van India, is met de Jéfuieten, en andre der w
voorname geeftelyken, benevens de voor- drc Poi:-
naimfte botgers met1 hunne vrouwen en
hinderen j na weinig dagen, met een
jacht (dat wy hen leenden) van Malakka
na Nagapatnam vertrokken , de welke
(aangezien dit fchip niet bezogt, enniets
nagevorfcht wierd) een grooten fchat,
ten minften van eenige honderd duizend
Ryxdaalders aan geld , van hier
weggefleépt heeft, zonder dit gene dat
andren, dieby hem waren, met zieh na-
mep, ndg eèns té rckenën.
De Genéraal des Oorlogs , Louis
Matthys de Souià Ghyibrro , is nevens
de vèrdre Oflicieren en Soldaaten des Konings
vin Spianjen, met eenigegeeftelyke
en borgers , ni Bitavia gezondén, zoo
dat hier maar eenige weinige getrouwdé
• • 1 1 11 n m. h t Powrttuüggcecezzcenn ,, nhooeewwceil vveéeell MMiilfttiicçeenn
Icen. . cierlyke kloofters , eñ zeer fehoone ¡ en iwarten met hunne huisgezinnen H
verhevene huizen, diein een ongemeene bleven zyn, ten einde deze ftad niet geheel
vrugtbarelandftreek,alommemetlchoonö öntvolkt, en men 00k in ftaat gefteld
böomgaards, thuynen, kloofters, käpel- mögt werden3 om de Zelve metter tyd
len,enz:bezet,zoovoordeeligtenhandel, weder zoo , als men naderhand gezien
wenfehen kntr.r 7i dsel heeft, te doen opluiken.
Schoon nu de ftad van dit droevig beleg
verioft was , hield de peftilentiale
ziekte nog in eenige maanden daar na
piet op , maar, de zel vte fleepte nog eenige
honderd Ncderlanders (waar onder veel
aanzienelyke mannen die elendig aan
hun einde raakten) en düs 00k nog
veele vän de overgeblevenc vyandeu
weg.
Den 1. February 1541. (feventhien
, dagen na de verovering der ftad) verfcheea
de
als men wenfchen kon, in ’t Z. deel van
Indipn gelegen waren,
fcecht- Alleen moeten wy hier byvoegen,
veerdige ^at » 200 de Portügeezen by dit beleg
ftraffc groote elenden (gèlyk reeds door ons ge
Gods toond is) geleden, zy dit als een recht-
Vorig lc- erdige ftraffe Gods obk zeer wel ver-
yenkier. diend, vermitszy hier een menigte jaaren
aan een zulken onhedenkelyk godloos
leven geleid hebben, dat zy , daar op
maar .eens.te rug denkende, geen reden
haddén, om zig over den groùwélyken