
Z A A O N ÿ a s d e n g o d t s d i e n s t 4 3 »
2 y n v a n o n s d e f e v o l g e n d e g e b r e k e n , e n
o n t b e e r i n g v a n v e r f c h c y d e f a a k e n , d ie *
, n e n .d e t o t v e r d e r o p b o u w , i n a c h t g e n o -
m e n .
I O n t d e k t e n w y , d a t f e g e e n g e n o e g -
f ä m e r e d e n e n h a d d e n , o m d e H e y d e n f c h e
b y g e l o o v i g h e d e n , e n l e e r f t u c k e n t e v e r -
w e r p e n , * t g e e n w y a a n a l l e K e r k e n h e b -
b e n g e v o n d e n , e n n o g t a n s a l s e e n n o o d -
f a k e l y k P r e r e q u i f i t u m o n d e r d i t g e f l a c h t
w e f e n m o e t : w a n t d e v a l f c h e i t v a n e e n
a a n g e n o m e n l e e r f t u k n i e t g e k e n d z y n d e ,
k l e e f t h u n Z i e l e d a t a a n , b e l e t h e n f l e h
. a a n d e w a a r h e i t o v e r t e g e v e n , b e n e e m d
d e l u l l t o t d e z e l v e , d o e t h e n d i e v a l f
c h e i t in ’ t v e r b o r g e n j k o e f t e r e n , o m h e l -
i e n e n k u f l e n , d e v r y h e i t d a a r z y n d e f e -
k e r . * T g e i i e h e y a n w a a r h e i t i s ’ c b e g i n f e l
d e r R e f o r m ä t i e , ’ c b e f c h o u w e n v a n v a l f
c h e i t d o e t d i e a f b r e k e n , e n v a n w a a r h
e i t , d e z e l v e o p b o u w e n .
. z H e b b e n w y o o k a a n g e t e e k e n d , d a t
d i t S i n g a l e e f c h g e f l a g t n i e t g e n o e g h e e f c
t e n a a n f i e n d e r b e g i n f e l e n , u i t h e t l i c h t
d e r C o n f c i e n t i e v o o r t f p r u y t e n d e , o m d o o r
d e b e f p i e g e l i n g v a n d e n a t u u r l y k e w a a r -
h e d e n g e d w o n g e n t e z y n t o t d e C h r i f t e l
y k e t e m o e t e n o v e r g a a n . D a a r i s n i c t s ,
d a t d e Z i e l m e c r l i e f k o o f t , a l s d e v r y h
e i t , e e n g e f l e h t d e r f a k e t o t h a a r l e y d s -
m a n t e h e b b e n » e n h a a r m e e r t e g e n i s ,
a l s f l e h z e l f s t e m o e t e n a f f t a a n , e n i n d e
w o o r d e n d e s m e n f e h e n t e m o e t e n f w e e -
r e n , f o n d e r o v e r r e d i n g . W a a r l y k d i t i s
e e n g e b r e k , d a t d e R e f o r m ä t i e f o o v e e l
m o e j e l y k e r m a a k t , a l s m e n ' h i e r m e e r
m i f t , o f t e n m i n f t e n d e v o o r t g a n g , ’ t
w e l k n o g t a n s f e e r l i c h t k a n g e h o l p e n
w e r d e n .
D a t d i t o o k g e f l e n i s v a n , o n f e E e r w .
v o o o r g a n g e r s , m o e t e n w y g e l o o v e n .
D a a r t o e k a n d i e n e n d e b y f o n d e r e m o e i t e
e n v l y t , d a a r t o e a a n g e w e n d v a n d e n E .
H e e r K a t Z a l i g e r , g e l y k w y u i t z y n E .
n a g e l a t e n S c h r i f t e n h e o b e n g e f l e n , h e b -
b e n d e v e r g a d e r d f o o v e e l f t u c k e n w e g e n s
d e H e y d e n f c h e G o d s d i e n f t , a l s m o g e l y k
n i e m a n d n a h e m o p b a g g e r e n z a l } w a a r
.m e d e h y f o n d e r t w y f f e i d i t d o e l h e e f t f o e -
k e n t e t r e f f e n , d a t m e t h e t o n f e e e n f e l -
, . v i g i s .
D o g e e n g o e d o o g m e r k w e r d a l t y d
n i e t u i t g e v o e r d .
T e n 3 f t e l l e n w y v a f t , d a t ’ e r d a n o o k
n i e t g e n o e g a a n d e S c h o o l e n i s , t e n a a n f
i e n v a n d e d i e n f t , d i e t o t d e b e j a a r d e n
; e n G e l a r g e e r d e n s *t m e e f t e o p f i c h t h e e f r ,
. e n v a n g r o o t e v r u g t z y n z o u , a l s P r e d i -
k a n t e n o v e r d e H e y d e n f c h e d w a l i n g e n ,
e n r r a t u u r l y k e w a a r h e d e n , d i e d e C h r i f
t e l y k e R e l i g i e v o o r u i t f t c l d , a l s m e d e o -
v e r z ü y v e r e T h e o l o g i f c h e f t ö f f e n , e n
f e k e r e l t u c k e n v a n d e H e y l i g e S c h r i f t u u r
in ’ t S in g a l e e s .
G e l y k w y o o k f l e n , d a t d e v o o r f z .H r .
Z a l i g e r , ’ t d a a r o p m e d e h e e f c t o e g e l e g t ,
a l s h e b b e n d e o n d e r z y n e P a p i e r e n .m e d e
v e r f c h e y d e v e r f i e n o v e r .d e H e y l i g e S c h r i f t
g e v o n d e n } d o g w a t r e d e n d a a r t o e i s ,
w a a r o m d i e n i e t z y n i n g e v o e r d , ' i s v o o r
o n s m e e f t v e r b o r g e n .
D i t z y n d e o n t b e e r i n g e n , d i e w y zyn
E d e l e G e f t r : v o o r o o g e n f t e l l e n , z y n d e
h i n d e r p a a l e n , d i e v o o r a l u i t d e w e g
m o e t e n g e r u y m d z y n , e n f o n d e r h i e r t e g
e n m i d d e l e n t e b e r a m e n , a g t e n w y 9 d a t
o n f e C o n f c i e n t i e n i e t z o u z w y g e n 5 t e n
w ä r e m e n d e o v e r t u y g i n g v a n d e C h r i -
f t e l y k e w a a r h e d e n o n n o o d i g a c h t c d e ,
d e M e m o r i e a l l e e n e e n C h r i f t e n m o e f t
m a k e n , d e v e r l a t e r s v a n * t H e y d e n d o m
n i e t b e h o e f d e n a n d r e o v e r t e h a l e n , * n o g
o v e r r e e d t e z y n , v a n d e n C h r i f t e l y k c n
G o d s d i e n f t v a l t f t e l d e n .
W y l a t e n d a a r o m i d e r o o r d e e l e n o f
*t g e n o e g i s , d a t b y d e f e m e n f e h e n n i e t s
a n d e r s z o u v e r e y f e h t w e r d e n , a l s Wenig
e g e b e d e n , e e n H i f t o r i f c h e C a t e c h i s -
m u s , e e n o v e r d e b e g i n f e l e n d e r R e l i g i e
( d i e g e e n o p f i c h t h e e f t o p * t H e y d e n d
o m , o m d a t a f t e b r e k e n , o f o p n a t u u r l
y k e w a a r h e d e n , d i e e e n G e r e f o r m e e r d
C h r i f t e n v o o r u i t f t e l d , e n a l s b y d e h a n d
im a n d t o t z y n G e l o o v e l y d e n ) e n d e
S i e k e n - T r o o f t . ,
D e f e f t u c k e n z y n b y d e S in g a l e e f e K e r k
e n , e n a n d e r s i s ’ e r n i e t .
D e f e d e f e & e n k ö n n e n v e r b e t e r d w e r d
e n v o l g e n s o o r d e e l ö p d e v o l g e n d e w y «
f e ; W a a r d o o r m e n m e e r f u c c e s t e ver* s
w a g t e n z o u h e b b e n .
1 D o o r e e n ' k ö r t e C a t e c b i s m u s ’o p t e
f t e l l e n , b e h e l f e n d e e e n R e f u t a t i e v a n d i t
S i n g a l e e s H e y d e n d o m , e n m e t e e n , e e n
v a f t f t e l l i n g v a n d e g r o n d e n o f w a a r h e d
e n , d i e ’ t G e r e f o r m e e r d C h r i f t e n d o m
v o o r o n d e r f t c l d , e n im a n d m o e t e n n o o d -
f a k e n , o m t o t h e t C h r i f t e l y k G e l o o v e
o v e r t e f t a p p e n .
z D o o r ’ t i n v o e r e n v a n e e n i g e P r e d i -
k a t i e n , k l a a r , e n m e t t a f t e l y k e v o o r -
b e e l d e n o p g e f t e l d o v e r d e z e l v e f t o f l f e ;
t e n e y n d e a l l e S o r t d a g e n h e t K e r k - V o l k
d e H e y d e n f c h e G o d s d i e n f t h o o r d e n R e -
f u t e e r e n , e n d e g r o n d e n v a n d e C h r i f t e -
l y k e b e t o g e n .
3 S o o o o k o v e r f u y v e r e T h e o l o g i f c h e
f t o f t e ( g e l y k d i t o p J a f f a n a p a t n a m e n i n
d e M a l a b a a r f e K e r k e n g e p r a & i i e e r d i s )
u i t p u t t e n d e i n w e y n i g P r e d i k a t i e n d e C a -
t e c h i sm u s , d i e v a n d e J e u g d g e l e e r d
w e r d . .
4 0 m d i t t e b e r e y k e n , a c h t e n w y o o k
d a t f e d e H e y l i g e S c h r i f t m o e f t e n h e b b
e n , g e l y k ’ e r r c e d s v e r f c h e y d e f t u c k e n
l e g g e n o n d e r d e P a p i e r e n v a n d e H e e r
K a t Z a l i g e r , d e w e l k e m e n d o o r e r v a -
r e n t o l k e n f o n d e r t y d - v e r f u y m b e h o o r d e
n a t e f i e n , e n t e l a t e n i b r g v u l d i g t o e t -
• fc n . Im m e r s b e h o o r d e n z y m e d e g c d e e l a
w -■ - t«
ö ' p C E Y L O N . 433
t e z y n v a n d e F o n t e y n e d e s H e y l s w a a r !
u i t w y o n f e Z a l i g h e i t f c h e p p e n m o e t e n ,
h e t b e g i n f e l , w a a r u i t h e t C h r i f t e l y k
G e l o o v e m ö e r g e t r o c k e n W e r d e n .
H e t e e r f t e z o u v o o r e e r f t k ö n n e n d i e n
e n v o o r d e M e e i t e r s , e n d i e ’ t v e r f t a a n -
d ç , z o n d e n Z y d a a r v a n e e n g e b r u y k k o n -
r ie u m a k e n v o o r d e g r o o t f t e k in d e r e n , e n
d e s S o n d a g s v o o r ’ c K e r k - v o l k . :
H e t z , e n 3 , e n 4 . z o u jb y f o n d e r l y k
d a a r t o e d i e n e n , o m ’ t H e y d e n d o m S o n d
a g s a f t e b r e k e n , e n *t g e l o o v e i n J e f u s
o p t e b o u w e n , o p f o o e e n w y f e , a l s w y
b o v e n g e f e g t h e b b e n .
W a a r o n t r ê n t m e n d e f e o r d r e z o u k ö n n
e n h o u d e h .
, S o n d a g *s m o r g e n s Z o u m e n a l t y d e e n
K a p i t t e l v o o r l e e f e n , d e e e n è S o n d a g e e n
P r e d i k a t i e d o e n o v e r d e g r o n d e n ^ v a n ’ t
H e y d e n d o m , e n C h r i l l e r i d o m , e n , n a
’ c g e d a n e g s b e d ,d e f e n C a t e c h i s m u s , o v e r
d e z e l v e l a a k e n l o o p e n d e , d e k in d e r e n
l a t e n b e a n t w o o r d e n : E n d e a n d r e S o n d
a g e e b P r e d i k a t i e o v e r C h r i f t e l y k e G e -
l o o f f t u c k e n , g e v o l g d w e r d e n d e m e t e e n
C a t e c h i s m u s o v e r d e g r o n d e n v a n d e R c -
l i g i e , d i e t e e d s a a n d e S c h o o l e n is .
O p d e f e w y f e o o r d e e l e n w y 9 d a t z
f a a k e n z u l l e n v e r r i c h t w e r d e n ( d a a r h u n
f t a a c o m r o e p t ) ’ t H e y d e n d o m a t b r e k e n ,
e n ’ t C h r i f t e n d o m o p t im m e r e n .
D a a r z y n n o g f e k e r e v e r e y f e h i n g e n ,
d i e d i t o o g m e r k m e t m e e r d e r f a c i l i t e y t
Z o ü i e n d o e n v o l t r e c k e n , d e w e l k e W y ,
a l s n o o d f a k e l y k , h i e r n e v e n s z u l l e n v o e -
g e n .
1 D a t d e P a a p e n o p a l l e w y f e n b e l è t
w e r d e n h u n G o d s d i e n f t v o o r t t e f e t t e n ,
’ t z y g e w e t t i g d e n , o f o n g e w e t t i g d e n ,
n i em a n d u i t g e f o n d e r d , n o g a n d r e S c h o o l -
m e e f t e r s g e d u l d w e r ^ e n » a !s d i e e c n O l a I
v a n A u t h o r i z a t i e h e b b e n , e n , n a v o o r -
g a à n d e “e x a m e n ,G e r e f o r m e e r d b e v o n d e n
z y n .
H i e r d o o r z a l m e n b e l e t t e n , d a t d e
P à a p e n , h i e r n a t o e k ö r n e n d e , h e t g e l d ;
n i e t w e g f l e e p e n v a n d e o n d e r d a a n e n d e r
E . C o m p a g n i e , e n i d e r p a r t i c u l i e r , in
C o m p a g n i e s d i e n f t z y n d e , z a l t e g e n h e t
o o g m e r k v a n d e z e l v e f o o l i c h t n i e t fo n -
d i g e n , e n a f b r e u k d o e n ä a n d i t g o e d
w e r k , d a a r d e E . C o m p a g n i e f o o v e e l o n -
k o f t e n t o e d o e t i d e L e ë r a a r e n z u l l e n
m e t v r e u g d e h u n d i e n f t w a a r n e m e n , e n
v e r m i t s d e R o o m f e R e l i g i e h e t in t r e f t
v a n d e E . C o m p a g n i e i n ’ t m i n f t e n n i e t
g u n f t i g i s , f o o i s d i t h e t m i d d e l o o k , o m
g o e d e o n d e r d a a n e n v o o r d e z e l v e t e
m a k e n , e n h u n E d . in t e r e f t t e b e v o r d e -
r e n .
W y k r y g e n v a n z u l k e g r o o t e o n o r -
d e n t e l y k h e d e n , d i e d a a r u i t o n t f t a a n .
V o l g e n s o n f e R e l i g i e c o m p e t e e r d n i e m
a n d t e d ö o p e n , a ls w e t t i g e L e e r a a r e n ,
d a a r d e R o o m f e i d e r e e n d a a r t o c A u th ç » -
V . D e e l .
r i z e e r e n , . d e L e e k e n z e l f s , * e n f o o z y n
w y u i t d i e n h o o f d e g e h o ü d e n , o f t e h e r -
d o o p e n , o f h u n d o o p t e a p p r o b e e r e n ,
e n a n d r e z w a r i g h e d e n m e c r o n d e r w o r -
p e n .
T e n t w e e d e , d a t d e . p l a c c a a t e n v a n p e e n
e e n b o e t e n - g e l d e n m ö g e n v e r n i e u d w e r -
d e n , g e l y k v o o r d e f e n d e g e w o o n t e i s
g e w e e t t , o p d a t d i t o o g m e r k t e h u lp w e r d
e g e k o m e n , e n a l l e g o d l o o s h e i t m a g
w e r d e n g e w e e r d i n d e E . C o m p a g n i e s
g e b i e d . |
H e t e e r f t e f i e t o p o r d r e v o o r d e S c h o o l
e n , h e t t w e e d e o p d e o n t e d e l y k e e n
g o d l o o f e f a m e n l e v in g , d i e e e n r e d e l y k e
o v e r h e i t n i e t k a n d u l d e n , e n m e t h a a r e P o -
l i r i e f t r y d e r t .
* T is* w a a r , *t w a s b e t e r , d a t d e O u -
d e r s , d o o r c e n f u g t t o t d e R e l i g i e , h u n
k in d e r e n n a S c h o o l d r e v e n , e n z y z e l f s
d a a r d o ö r i n S c h o o l v e r f c h e n e n ; D o g t o f %
n o g t o e m o e t e n z y a l s k in d e r e n w e r d e n
g e l e y d v a n d e o v e r h e i t , a l s h u n V a d e r s ,
o m d e w e y n i g e o v e r r e d i n g , d i e d e f e m e n -
f e b e n n o g h e b b e n . ’ T g e e n e e n V a d e r
o n d e r o n s t o e k o m t , t e n a a n f i e n v a n z y n
k i n d e r e n , o o r d e e l e n w y d a t h i e r d e o v e r h
e i t o o k n i e t m a g v e r f u y m e n . * T is g e e n
C o n i c i e n t i e - d w a n g , a l s v o o r d i e g e n e , d i e
m e e n e n , d a t in e e n g o e d e o r d r e , d i e im a n d
t o e k o m t j d e f e fn a k z o u l e g g e n . Z y m o e t
e n n i e t b l in d e f ln g s g e l o o v e n , n o g w e r d
e n g e d w o n g e n g e l ö o f s - f t u c k e n t e o n d e r -
f c h r y v e n , d i e t e g e n h u n C o n f c i e n t i e f t r y -
d e n . ’ T is a l l e e n e e n o n l r e o v e r ’ t S c h o o l -
g a a n , w a a r t o e d e o v e r i g h e i c g e r e g t i g d
i s , d i e z u l k s , a l s h u n V a d c r $ , w i l . *
S o n d e r t w y f f e i , a l s d i t g e f l a c h t t o t
m e e r d e r j a a r e n v a n o n d e r f c h e y d g e k o m e n
i s , z a l d e i e t u c h t i g i n g v a n z e l f s o p h o u -
d e n .
E n w a t d e p l a k k a a t e n a a n g a a t w e g e n s
d e b o e t e n - g e l d e n e n f t r a f f e n d e r M a f l e -
b a d e n , d i e f a a k e n , w a a r o p d i e f l e n , r o e -
p e n e e r m e e r d e r a l s m i n d e r , a l s d i -
r e f t f t r y d e n d e t e g e n e e n C h r i f t e l y k e P o «
l i t i e .
M e t v e e l d i f e r e t i e k a n m e n n o g t a n s
d e f e p l a k k a a t e n e x e c u t e e r e n . D a a r b e -
h o o r d o o k e e n P r o p o r t i e g e b r u y k t t e ,
w e r d e n n a d e q u a l i t e y t v a n d e P e r f o o n .
D e H o o f d e n m o e f t e n , a l s m e e r v e r p l i c h r ,
n a h u n q u a l i t e y t m e e r g e v e n , i d e r n a r e d
e n v a n z y n v e r m ö g e n : W a n t d e f e , m e t
d i e n i e t s h e b b e n , g e l y k t e f t e l l e n , i s t e g
e n r e d e n , e n d o e t d e h o b f d e n l i c h t v c e r -
d i g b u y t e n f l a a n , d i e n o g t a n s a l s e x e m -
p e l e n v o o r ’ t g e m e e n b e h o o r d e n t e w e f e n ,
w a a r o m ’ t o o k t e w e n f e h e n w a s , d a t ’ e r
g e e n h o o f d e n o v e r d o r p e n m o g t e n g e -
f t e l d w e r d e n , a l s d i e v a n d e G e r e f o r m e e r -
d e < P r o f e f f ie w a r e n . D e f e f a a k z o u m e e r
g o e d d o e n , . a l s m e n k a n d e n k e n .
3 D e 'V e r v a l l e n S c h o o l e n b e h o o r d e ö
w e d e r o p g e r i c h t t e w e r d e n , a l s f o n d e r
I i i \ w e f -