T W E Ë D E I I Ö Ö F D-S T ü K.
DE byzoridre zanken van Malakka. Uyt de oudfle Maleytjcbe fcbryvers opgedolven.
De voortreffelykbcid dezer bocken. Van w ar de Maleyers bannen naam ontleenen.
fVaar zy zieh voorC. i\6o. nedergezet hebben. Hun eerße Vorft Siri Toeri Bowaria,
nader befcbreven. Onder -melken zy na de Malcytfe Kuft everftaken. De rechte mam
van dit land. Van veel ouden voor Salomons Ofir gebenden. Zy bou-men de ft ad Sin-
gapocra. JVcrden van den Koning van Madjapahitontruft. He dood des eerften Ko-
nings iao8 , co vervangen th'JT Patiocka kikaratrt W ill. Hit 1213. door Siri Rama
Wikaram gevolgd wierd. Hie i i jO . door Siri Maharadja , vervangen is. 1249. Siri
Iskender Sjah, yd=. Koning, die szfz.gcdmngcn-werd Singapocra it verlasen. Hy
bowmd Malakka. He Madjapahitfc Koningen, 00k offer-Vorft en van Andragiri. Zyn
dood 1174. als etrfte Koning van Malakka. Sulthan Magat, zesde Maleytfte eh t-ibic-
de Malakte Koning, 1274. Zyn dood 12.76. Sulthan Mohhammed Sjah de zevonde
Malcytfe, detdt Malakfe, en eerfte Mohhammedaanfche Koning. Vender de Ver-
fcbeide landen. 1322. Vervangen door Sulthan Aboesjahid, de S. Malcytfe, 4 Malakze,
Koning. 1354. Sulthan Modafar Sjah, 9 Malcytfe en 4. Malakze Koning.
Oorlogt i f 40. Jwm den Koning van Siam, aog werd geflagen , en flier f . Belegerd
Malakka weer, dog vergeefs. Malakka 8» zeer geroemd. 1374. Sulthan Mantfoer
Siah, de 10. Maleytfe, en f . Malakze Koning. Mantfoer Sjah s Verbund met den
Keizer Van Tsjma, en zyn bawdyk met des zelfs docbter. Z)M Vltdre gtmillen en
dadeh Zyn dood 1447. Zyn vervanger Sulthan Alawaddien Sjah, Odder Siams
mag! gerankt. Sulthan Mahhmud Sjah. Onder welken de Porldgitzen bid- eerft
BYSONDERE S A A K E N van MAL A KK A .
De
byzon-
dere zaaken
van
* i~ \ . ^ Maîakka recht te leeren kennen
I l cn naricht van die zaaken te kry-
Malakka.
m m —. __r._ . . a l l
geh j die hfet zelve wel ’t m'ebftbe-
roemd gemaakt hebben, moeten wyvan
voor deS zelfs' öörfprong en grondvefting
begiriödö,eä uyt deduifternisderaloudfte
tyden weder opdelven, ’t geen door de
menigte der yerloopene jaaren , cn door
de vergetelheid, o f Waäffchy ri'blykft döör
de weinige gelegenheid, voor de latdr
als bSgraven lag.
Uyt de Indien eenige zeer zeldzame en met een
oucjiler AräBiföhb iet-tef gfefchreveneboeken, die
fdny- nu voor geen goud tb bekömen zyn , öiy
vers op- niet waren ter hand geraakt, ik zou niet
gedol- in ftaat z y n , dch de wereld die zaaken
vcn* van Malakkl friede te deelen, die wy
nw- ÖMf i t i fieÜt ftltlen, en die wy ver-
zekerd zyn <&£ft<§n zeer weinig menfchen
können aan dtffländ geven, alzoo van de
duizend, de Äfefeytfe taal kundig, naeuw-
lyks een be^äiitii is , om de zelve, met
een ArabifcÖd Idtter gefchreven, te le-
z e n , en nog minder , om dat hoog-
dravend Wa» Örkfer z€6r vdel
Arabifche en Perfiaanfche woorden en
fpreuken gbriferigd zyn, te verftaan.
De Deze bob&Cri nu zyn genaamd Tädjöfi
- - . . e f f l a t in a , ö f MdkotaSegalla Radja, dat
heid is , de kroorieTdetKoningen, MifaGotrii-
dezer tar, en Kitab Hanroewa o f Hangtoeha,
.boeken. dat is , het boek Hantoewa, anders ge-
meenetyfe met den naam van Soelalet efla-
lathinä , dat iS, de flamme, o f de geilachts
Lyfl der Köningen (tcWcten, der
Malakfe) by de geleeraen in die taal be-
kend.
Dit zyn dricjuweelen, die in zeer weinig
boekeryen gevonden werden, ën die
by ons, fchoon inet Véël véfdigtzblën en
orinüttë Zaakeh vëfVuld , égtëi vbôr de
alierbeile befchrevehé Mâléytfe boeken
géhouderi werden$ eh diè niét allèbri het
diertftigfté zyn ,- oiri dé Màleÿtfë taal
grbndîg te ieéreri y maar waàr in oôk zeer
veel nutte zaaken de Javâârizé, Màlëÿtjè
en âridrë Kbniôgëfi beirëfFefide , en die
Wy Uÿt gêën andre fchryvers zoudèri fcoh-
nen weten, opgefloteh leggên.
De Mohhammédaariféhe Vorftën in
Indien, eri Kiinhê Î’riêflëft ¿ÿii by na de
eenige bezitters’er afj.éÜ frïëh Hëëft de
grootfte moeite vah dè wèrëld, bin ’er
maar eeh äf të tiëù.
îfe bëzit Zè âlle dfÿ gélyk béybrëns el-
ders, over de Màleÿtfë taàl prétende,
gezegt heb 5 maar fcBb&ft ohS ih dè'tlvëe
eerfle, en nog eenige andre boeken hier
éb dàrfr tvel zàakétr, <Jré onS grbot licht
ontrent dit iluk geven, voorkomen, is
nogtans het laatfte, in dézêh opzigte,
h'ët h'éilë, om dât hèt diis dé zaaken van
de grond a f, en zéîf lang vôôr dac het
gebouwd \vaé , aï zêer nët (vôôr zülke
Thiahdérs) yôôrffëld.
lk moét ègtêr bekennen, dat, eêr ik
dit- laatfte boek bezat, ik g r o o t licht uyt
cëh Voorreden , door myn gewezen
Ampt-
Amptgenoot,den Heer Petrus van der
Votm, voor het herdrükt Didionarium
van D. Gueynier uytgegeven, bekomen,
cn my ten deelch daar van hier bediend
heb.
Van de fchryver van het boek Hang
waat töcha is , weet.ik niet, maar moet be-
de Ma- kennen, dat het een van de rietfte Ma-
lfuifde ^°®ken is, die ik gelezen heb, en
naam Waar uyt wy het wezentlykfte den Lezer
ontlee- kört, als ’c mogelyk is , zullen .menen.
dedeelen.
Indien wy de cerftebeginzelenderMa-
leyers naeukeurig gaih nafpeuren, zbo
ftaat ons eerft uyt te pluyzen, o f zy hun
naam van het Maldvts land, o f van de
Maleytfe kuft, en A n de ftad Malakka
ontleenen, dan o f die kuft hären naam
na en van de Maleyers draagd.
Dät het volk niet na de ftadt, die eerft
lang j na dat deze N atie al in de werfeld be-
hend cn beroemd was, gelrouwd wierd,
nog öolt na de Malcyffc huit zyn' üaam
vöferd, zäl ohs het vefvblg klaar gbno'eg
aanwyzen, alzoo ons blyken toi, dac zy
zieh,- byna wel po jaartn te vofen, elders
hadden neder gezet.
Dit vtilk heeft eerft dp het groöt Ei-
land Sumatra (dat in oilde tyden Andelis,
eh 00k Maningeabo , eef iricri ontdektb,
dat die een byzondef Koninkryk bp die
Eilind w ä s , genaamd vyibrdj ert aidaar
in Edt KbHihkryk dtin Pilidibahg, öp dh
bihntn-*eftkuft, ontrent 8 graadehZdi-
der breedtc, tegen bver het Eilarid ßkned,
aan db rievier Malajdb gew'ooüd, die
röhdom den berg Mahameiroe lddpt, gri
vän daar na om laag in derieiiet’i'atahg
eh zoo verder in Zee ftort.
Die maar den naam van die eerfte rievier
hoord, zou terftond zeer licht over-
flaah , om te gelooven , dat die gene,
die zieh daar eerft nederzettedeh, na de
zelve Orang MalajoC* dat is, het Volk
van Malajoe, o f ’t vo lk , dat aan rievier
Malajoe woond, genaamd zyns hoewel
andren oordeelen,dat die rievier fdieook
wel Mallajoe, Malladjoe, eh Maladjoe
genaamd werd) hären naam van dit noCft,
neerilig, gefwind, en voortvarend volk
ontleend , alzoo het altyd ergeris mCde
bezig is, en om dat de Maleyers ook deze
noeftheid en gCfwindheid doorgaans
door ’t woord Maladjoe uytdrukken.
Doch ik ben van oofdeet, dat de Maleyers
vän dezen ftrööta' afiCreerft hu.nnen
naam kregen, en dat zy dien naderhand
äah verfcheide kufteri eh lafiden, daar zy
zieh neerfloegeh , hdbfeietf rneaegedeeid
niet viflehers Mrëri,óhdèr déii Ko
ning vari . Siam gëftaan h'éeft ,, dien het
naderhähd döor ëenigô dëzer Inlanders
äfhaödig gemaakt.
"N a dat zy zieh hier, .zonder dat zy Waariy
nog van een Koning , die over hen zig voor
heerichte, wiften, eenige jaaren, die by A*,^*
fchryvers niet aangeteekend viride, néder-
onthouden, en hèt hier egtèr hiet al tè gezet
wel na hunnen zin j nog tè geruft had- hebben.
den, vonden zy , na dät merkelylc tde-
genomen häddbri, terWyl zy nog Hei-
derien waren •,gòéd ,otn èenén Kdnìrig tè
verkiezen j, wèlkè hdri éferfte Vófft
Siri Toeri Bowatiä gènàamd waà. Dézè Uun
heeft 48 jaàren ovèr hen gerègebrt, éh v ri^
gafvoor een Nàzaac vàn Alexander db nader ._
Groöt te zyn , äan den welkéti DètìtXtìfr befchic-
Lèibur Dàwarig, die töen als eeri Vò‘i'ftven*
van minder naam het gebied over d i i
volk voerde, de heerichappy, iiyt àan-
merking vàn zyn grò'òt geiiagt, èri om
dat hy van zoo éen beröcriid Vorft af-
ftamde, òntrent À. C. i iöo (of wèl
èenige jaarèri tè vörbti) ovérgègevèri
had.
Ondèr dèzén Vorft is dit volk Vari En on-.
hèt Eilaiid Sumatfä na dé ovér-wal, der weI'
nu dè Malèytfe k u ft, en wèl na dèh ,
Noord-Ooft hoek vail dieii, met 'db Maleytfe
nàam vàri Hoedjùhgh Tanah , dät is ’s Kuft
lands efridè , eri bf dè larid-befcHfy- .overfti'
vers oo'k weì ¿ier-b'aàd, dat inrit Pér-
fiaans benedens ivirids bétéékérid , bfc'-
kénd , oyèrgéftekéri , àìwaàr fy /óok
larigen tyd dàai* na nó‘g cèri niéufàè
vàri V jffbffi èeèèrfètìs. wìnàl , ò f <tèì
vàri dè Ooftèrlingeri (te livetén, fty ùyt-
ftck bovéh àiìè àtìdVé vfplléri Vàri frét
Oóftèn) gèkrègèrì, én van dè'zè'ri' àldus
géndàtìidfch tiythdék, d^ rWjf ¿ièli "ria
bp riiérivV neèfgèièl haddéri ,« òiìtlè'ehtì
hèbben j geiyk dèzb tiÄlfk jfiäähr riàcfè^
hàrid òok to t dé'ie’ èìi' $#jt htitìtìè
riabririféno f dé
ovei-gbgäah is.
£)ft länd riti wierd A n ; ¿tcK M ' :
meeft mej: .deti, naam van Tanah Mälä- rechte
jö e , o f ’t Mäleytie lärid , bn de lila-
leytre kuft, bèkend, ^ààr dbòf
in e en ruiméri ziri, al dät làrid vèr ftaat,
c geéii zig vari dibri hoek, o f vàri déri
1. gràad af, tot àari deh i i . gräad N .
Breedte, eri tòt aan Tariàftèry, uyt-
ftfe k t, hòèwèl meri’,' in een riàèuwér
zin, daar byalleen ’t land,, dat riu tot de
« V w ì é h ’t land vàri Malakka
béhoord , cq dat dàa/, qritferit gelegen
is, verftaat, gèlyk die oòk by uytft.ek
f 00r, de tèchte en oorfproi^kelyKè Ma-
l^yeys' gehòùdèn, en dàarom ook mààr
|^ 4 jh e , dàt: is , ^aiéyers ècn1-
^pudélyk,, lsùoì, w & sF m m » ggcenriaaaammda , wweerrddeenp '-, ddaaaarr aalllleè '
h oòwekdit ganfch laiid , da'àr toen nòg d‘e andre , zö dSir ontfeifti“ aE vCTdef a^
met dan vmchers Wflreri. nnV pr A * n gelegene ltîalêj>ers , afs dief vàn Eaiam , ‘
Pahang, Péirah, Keidah, Djohdf, Wn-
is tan, Lingga, Gampar, Hàròé, enmècr
andre voliceli', op dit land ïc lfs , o f ir t i
R r 3" op'