Ä. i-639. Z q o ras du dejapanders raa*ir pullen
vernemen, d^t wy tuet de Portugeeien
in verbond getreden, en met hen b,evre-
digd zyn, zal het hjer noch meer
Kaperen, alzoo dit den Heizer ten
uiterften mishagen , en hy, geloo-
ven zal, dat de Portugeeien, fchoondus
gebannen , nu door ops egter met ’er
tyd wel tot hun oogwit zullen geräken 5
wesfialyen niet anders Iper van te wagten
is, dari dat 41t aan onzen handel hier den
doodfleek geven, en dat de Keizer, om
zach yap deze vreezp tp outflaan, ons
. waapfchynelyk wel mede zyn Land
outzeggen zal. Dat ons de tyd vorder
zal moeten ontdekken.
• Dit nu was wel het voomaamfte dat
dezen Heer te dier tyd haar Hoog Mog.
Wegens den Staat ¡en onzen handel in Japan
voorhield.
Crammer Hy bleef hier tot 4 - i ¿40, en ¡s toen
verving door .de Heer Coenraad Crammer als agtftc
hem A. Opperhoofd v.ervangen.
1 4°' Dit is die zelve Crammer, die A. \6z6
4en 20 O.dober ’s Heizers optogt van
Jedp na Miaco gezien heeft, om den
Payro (zynde zoo veel als de Japanfche
Paus, 4ie wel eer Opperheer van dit
Land was, en zieh nu in die Stad pnt-
houd) te gaan bezoeken.
Le Maire A* 1641 den ioden Februari wierdde
A. 1641. Heer Maximiliaan le frlaire als negen-
Oppcr- de Opperhoofd , pp goedkeuring van
hoofd. haar Edelheden, in zyn plaats voorgefteld,
die den 11 den Mey dezes jaars laft van
den Keizer kreeg, om met al.onzenom-
fjag van Firando na Nangaiäcki op te breiten,
en na ’t Eiland Decima te verhüt
Tfn.
Onzever- f iä Decima iseen zeer Ideen Eilandje,
huizing ’t geen na de Stads-zyde 38z, dog na de
▼an Firan- Zee-kant 714 voeten lang (loopende
Enam/ boogswyze z9° veel uit, als ’t na de Stad
Decima t^)e inbuigd) en 216 voeten breed is.
A. 1641. In de breedte van ’t zelve, na dekant
Beithry-van deßaay, zyn 2 groote Poorten, waar
ying van door alle waaren vervoerd werden, en in
•ue Yc* ’t. midden aan de Land-kant, in deszelfs
lengte, is ’ereen, waar uit men, over
een fteene brug, in de Stad gaat, daar
ook altyd des Stadvoogds wacht, een
| Schryver, en een betafter is.
Deze wagt beftaat uit 2 a 3 perfoonen, I
die vermits zy dienaars van ’s Keizers I
Stadhouders zyn, zieh een groot gezag j
aanmatigen.
De Schryver , onder hen ftaande, moet
alles aanteekenen, wat ’er op , en van ’t
Eiland, gebragt werd} dat 00k door den
vpelder, ofbetafter, wei ter degen be-
v.oeld moet werden, öf ’er 00k eenige,
verbodene en ter fluik verkogtegoederen
onder mogten fchuilen , alzoo fs] Keizers '
geboden niet mögenovertreden werden,
welke overtredersiy- dreigd met de dood A. l6 iu
te zullen ftraffen, zoo maar iemand van
hen zou tragten eenige goederen van ons
heimelyk te koopen , en in de Sud te
breiigen.
Dit Eilandje nu is van de Waterpoort
af tot agter toe met i reijen zoo woon-
als Pak-huizen betimmerd , waal'voorde
E. Maatfchappy jaarlyksaan de Japanders
tP flo gülden aan huur betaald, boewel
zy in ’t eerft of A. 1641 (Jen zyftenOc-
iober het zelve voor f yoo Thayl, of
voor 8tyo gülden (gelyk ons hier na uit
het uittrekzel van ’t dag-regifter blylceq
zal) gehuurd hebben.
Buitcn deze wooningenj de Japanders
to«komende, heeft de E. Maatfchappy
zelf in eigendom z groote fchoone Pak-1
huizen, de LeliejendeDoorngenaamdj
initsgaders een groote Kombuis^ en Bot-
telary j een Tolken-huls, en een huisje j
waar in de gevolmagtigden van den Stads-1
voogd Zyn j als onze ichepen loflenj ea
laden, die 00k van ’t aangebraehte , en
van ’t uitgevoerde, aanteekening hou-
denj terwyl de Huis-beerendergemelde.
woon- en pak-huizen met meer andre
perfoonen, van dit Eiland afhangendej
bezig zyn, om alles te doorfnuffelen.
Dit Eilandje nup rondom metplankca
omheind, vertopnd het blad van een waeijer.
ln opiije tyden wierden de Portugee-
fen hier op als gebannen , gelyk zy ’f
00k afgepaggerd, en in een redelyke göe-
de ordre gebracht, dat fy meer voor ons
(zoo ’t by de uitkomft geblekenisj hoei
wel wy daar toen zeer weinig gißmg op
maakten) dan voor zieh zelven, gedaan
hebben, vermits die-plaats, nadatzyuii
Japan gebannen waren , in dit jaar aan
ons tot een verb)yf-plaats , en äja ons
Comptoir daar. te houden, overgegeven
is.
Behalveh nü dat wy daar een fraaije
Logie, en alles, d^t tot onzen handel
vannöödenis, hebben, is ’er. mec
’er tyd 00k een fraaije thuin aangelcgt,
waar in allerlei flal-boomen, van Perfi*
ken, Abrikoozen, Prnimen, Kerilen, en
meer andre aangename vrugten zyn. In
de Stad Nangaiacki vind men 00k Pee-
renj doch zeer weinig, engeen Appc-
len.T
uflehen dit Eilandje en de Stad iseen
fmal water, ivaar over een brug van i ja
treden in de lengte, en ;o in de breedte.
legt.
Zoo ras daar’t anker Voor Nangafacki ..
gew orpenis , moet al ’t gefchüt af-'w "to*
geblazen, en k ru it, kogels, Zeilen, fchui-Iyk de Ja.;
ten, en boots, aan de wal eebragtwer- panders den. hier met
Ten eerften zenden zy 00k eenige °M leVC”’
Banjppzen.aan boord, diealles, totkat-
teo, honden, aapen, cnz. toe». zeer net
op«
j opnemen, én-doén aauceekenen, en -dat
moet b-y’t vertrek-der ichepen ook ¡net
weer uitkomen , af., ;zoo ’er «enig dier,
ofmenidh, korat te fterven, daar van
moet ten eerften kennis gegeven, en dat
dan afgefebreven werden.
A.1Ó4:
Pejäpäfi- fweogoen- te ,, ibnye’ntk voa-n fbenbzeep en fcnz.
leder -fohip heöft voor en achter eeö
Japans vaarmaig s met twee ßanjoozen ’er
inj leggen.
H«t is ongeloofelyk, hoe iflaafàchtig
onae Natie in zommige 'opzigten van deze
trotie en hoogmoedige Japanders hier
(gehandeld werd, en dat om geen andre
reden , als om dat men ons al mede j
-ichoon niet geheel, altoos eeni^zins,
wegens den Ghriften Godsdienft Verdagt
houd, hoewel zy wel weten, dat-’ér groot
©oderfcheid tuffchen onzen, en -dien van
de Por.tugeefen j is , behal ven dat Zy oolc
zeer wel weten , dat wy daar om den
Godsdienft, .of om de Japanders daartoe
af te trekken, en over te haalen, geen-
zins komen i doch het volgende zal ons
een netter gezicht en bericht van* alles
geven.
Vermits hu ’t land van Japan zeer berg-
agtig längs zyn bóorden, en'ook vói Eilanden
, klippen, en zandplaatenis, waar
door ’t dan ook tòt nog tòe onbekend
blyfc, is men genoodzaakt altyd Schippers
en Stierlieden, die daar bekend zyn,
daar na toe te zenden, alzoö men däar
anders geweldig lang 3 en met veel ge-
vaar van de wàl aan té doen, Zwérven
kan 3 om dat de Eilandèn, én uitfteken-
de hoeken der bergen het gezigt van ’t
gat der Baay benemen, dat daarom te
moeijelyker isj om datmennergens,dän
te Nangaläclci, aankomen, behalvendat
bok geen Japander by een fchip y um
het te recht te hélpen 3 köifcen' inäg.
Zö nu door ©nkunde, of tfegeh«
wind ^ een fchip öf jonk ondér de wal
vervallen is^ haalen zy den bödem
met 40 a yo wrik-fchuitjens j ieder van
vyf man, na degemeeneankerplaats^ en
¿00 ’t een Tsjineefch, of ander vreemd
vaartuig is , moet de Schipper öf
Koopman, zoo lang in een wacht-bark
in verzekering blyven, tot dat Zy met
dien bödem in Nangaiàcki geköiiien
zyn.
Om tydig kennis van de aankom'ft der
Ichepen te hebben, zyn öp de bergen
wagt-huiskens, van waar Zy -met vlàg-
getjes zeinen, hoe veel fchepen ’er zyn j
*t geen zy in de Baay, zoo ras zy die in
*t 00g krygén, mede doen , en zenden
viflehers-barkjens met tyding na Nangaiacki
, die, voorby Decima varende yeen
zeker vreugde-gefchreeuw, waat aan lèder
een hoören kan , dat het Zware fchepen
zyn, uitgalmen.
Zoo ras de- Gouverneurs' dit verftaan
hebben, werd het- ons bekend gemaakt
en verzogt, om, ha ’t oud gebruik j de * ;s 1.
brievön van waarfchouwing met eenige * 4 ’
Holländers aan de Scheeps-OiHcieren te
Zenden, en te gelyk ookomdeE.Maat-
fchappy’s brieven, faétuuren, , het getàì
der fchepen, de monftér-rbl, enz.| a£té
haieh.
De Waarfchouwing beftaat daar in; vati
aän db hoofden der Ichepbn kenijiste geven,
dat zy goede zorgdragen, om dog
alle boeken , waar in prencen ftaan, de
Roomfche Godsdienft rakende, by deii
andren tc zamelèn, om die, nevens alle
andre heiligen , paternofters, röozeii-
kransjens, gemünt gelü, en verder
alles, dat tot dien Godsdienft inàar
èemgz-insbetrekking heeft, in een ton
by een te kuipen, eer die onder ’t 00g
der Japanders komen, älzoo dät veel ZWa-
righeden geven zoü.
Dus moeten, om die zelve redèii, oolc
alle brandewyn-kelders wel nagezien , eri
©P der zèlvèr prenten wel gelet werden^
waar beneven ook ’s Keizeis wagten in
de engte der Baay geplaatft zynde, in k
voörby Zeilen, inet het losbranden vari
’f gefchut ter eere der zelven j moeten
gegroet, en dat mede voor de Gouverneurs
; en voor de vlag der Holländers;'
zoo ras het anker gevallen is, gedaan
moet werden.
De Holländers nu, te rüg gekomefl
¿yride ; biengen geen papieren mede,
rhaàr dfe inoeten eèrft door den Öpper-
banjoos; die met een andre bärk, oft!
opzicht over. ’t ganfeh werk te hebben;
geyaren is, by den Gouverneur gebragt
wérdéri , die kort ’er aan die papieren na
’t Opperhoofd zend ; zomtyds de zegels
los make'ndé; ten bewyzé dat de oude
ordre, otri zulks te.moeten gedoogeri,
riöch lèveridig gehöirdeh werd} om dat
de Paapen, ten tyde.der Caftilianen ge-
bannen zynde, noch aan hunnevrienden
fchreven, en in die brieven veel ontdek-
king vari ’t Pausdom wierd gedaan , en
' oolc. wel JRLoomfche prentjens, Reliquien
van heiligen, enz. däar in gevonden zyn.
Terwyl de fchepen naderèn, geeft het
Opperhoofd ’t Cargaioeri aän de Tolken
op, hèveris ’t riieuws der VorftenenStatèri
van'Europa, welk laätfte een onver-
ändeflylce ofdre is , wäarom ook alle j aar
Zoo eeri lyft der nieüwe tydirigen van Batavia
gézòriden werd.
De fchepen; ieri ankér gekomenzyn-
de, leggeri digt voör de Stad; en ondér
Decima in een fchoone Baay, en rondoni
in ’t gebergte, ’t wellt tot over, den
rüg, daar ’t maar kan bézaaid werden,
alomme met allerley Köörn bezet is. In
de Stad, die öntreiit zoö gröot als Dor-
dreöht is,^¿yn veele Tempels, en twee
tot dienft 4er Tsjineéièri ’er orider, in ’t
Hahgen vari ’t gebergfé gèiegen, ènwaar
E j by