284 B Y Z O K D E R E z A A K E N
* • '«77- via van G o e n s R c g c e r in g , in die ty d is: eer o o k ontrenc de Lan den van G a le e n A JS jft:
n o it imand van q ua lite it , als G e z a n t M a tu re g e fch ied is
« S o n d e n , om o v e r V re cd c te hande- S c h o o n nu d e k o n in a m o eielyk daar
ien i .dus zu llen t maar Briefdraagers o v e r w a s , is naderhand dat o v e rg e -
-g ew e e f t z y n , o fd ie e e n G e f c b e n k v an d e g a a n , z o da t h y o o k ’ c s ch e e le amp t
H e e r van G o en s na b a v en g e b r a g t h eb - van D e f la v e van M a tu re v efn ierigd h e e ft ,
en na den laatftdn D e fla v e Rompot Jtp-
pohami , da t n o it meer onder z y n H o - •
v e lin g en u y tg c g e v e n h e e f t , z o d a t z e e -
- d e r t die L a n d e n in V r e e d e o n d e r ons
16 60. Frans van den B irg , die t e n tw e e - g e b le e v e n , en g e la s ten z y n .
demaal A ° . id y z , w e e r n a b o v e n g in g , O o k is h y , in de H e e r H ulfts £ y d ,M4« w d
en By fterv eli , mede w e e r a fg e k om e n , jm e t z y n g a n f c h eM a g c beneden g e k o -b y “
men, qm Cdlombo te helpen winnCn.Koring,
Na zyn dood zyn hem vecl weederwaardigheeden
bejegend
ben.
Ònder deeze zyn Hollanders en Cin-
galeefen.geweeft , cn van de eer ile zyn
ook verfcheide weergekomen , als A°.
• ook Jacob Schapmeefler, en Wouter van
der heek, 16 7 0 . afgezonden met het Lyk
Van Henrik Draak.
Van de Inlanders zy n verfcheide La-
fcaryns weer beneden gekomen , dus
mede Antonio D'Qrtoy en die boven hieven
, deeden dit waarfchynelyk met hun
wil , gebleeken aan 'foedkotte, die zig
in. ’s konings dienil begaf , en zyn de
Inlanders, van Compagnies weegen op-
gezonden, altyd aangezien als ’s konings
onderdaanen * en daarom weinig geagt,
in opzicht van hun Boodfchap.
Zyn deze niet «fgekomen met Briefen
van ’s konings eygen hand , daar
uyt blykt wel ’s konings miinoegen,
maar niet de onmogelykheid tot Vreede
o f gemeenichap , alzo in die zelve
•tyd verfcheide B'rieven en Booden uyt’s
konings naam op Colombo , door de
Ryksheeren gefchreeven, gezonden zyn
aan de Heer van Goens.
De gewoonte van Booden en Brief-1
dragers op tehouden, is by dien'koning
niet alleen in gebruik , alzo men dat op
Colombo ook wel gedaan heeft , al-
waar Gollohelle Appöbamiy met zyn yolk
door den koning afgezonden, meerdan
8 jaar t)p Colombo gevangen gehouden
is, nevens andren van dienkoning uyt-
gezonden tot zyn Jacht, en vermaak,
om, iets te koopen.
ßoor de m>ddelen, 1 1 of 1 5 jaaren hier ge-
HeervaB^fidkt, om de gemoedferen van den ko-
Goens ning,en zyn mifnoeger. , te verzetten,
zogt8*" en tot ^rec^c tc d°en neigen 3 ziet inen
.genoeg in ’t v.erhaal b.evorens gedaan,
'by de Zaaken milchen A°.i<56y. en 16 7 7 .
voorgevallen.
Indien men n äz iet den B r ie f d o o r den
H e e r v an G oen s Ao. 1 5 7 1 . aan den K ö *
n in g g e f c h r e v e n , men zal z ie n , da t h e t
dre ig emen ten en b e fch u ld ig in g en in de
«plaats Van aanbiedingcn van V r e d e Z y n ,
en dat aan een k o n in g , z o g e v o e lig van
z y n E e re en A g t in g , d ie h y meind da t i
C om p a gn ie s Dienaars o p C e y lo n hem
Voora l behooren te b ew y z en .
Ook zegt men, dat men, wegcns hon-
ger en gebiek , den koning zyn Landen
heeft moeten ontneemen , gelyk wel
- , .... ! dog egter
heeft hy de Compagnie niet gemoeid
tot A°. 1Ö70. toen het zo openbaar op
hem en zyn Land aangelegt wierd.
Ook heeft men toen de Heeren Ma*
jpres al, wat men wilde, van den koning
wysgemaakt * zonder de verant*
woording van dien Vorft te hooren.
Dierhalyen oordeel beft , dat ’er ten
eerften een Commiflaris met la il, van
UEd. tot Vreede, enom dien koning
genoegen te geeven , aan hem gezpn-
den werde 5 dog dit voorftel, fchoon
UEd. niet onaangenaam, behaagd den
Heer van Goens niet, zeggende , zoo
dat gebeurde , van zyn Söon den Gouverneur
3 laft te hebben, om . . . . .
de volgende woorden bleeven in de
'pen , en dus ook dit geheel voorftel,
waar op UEd. Vergadering fcheide.
Dit zyn Zaaken, noit gehoord. Mag
men de guade Zaken der Compagnie, bewyzen
en yan hunne Dienaaren niet onderzoe» van dien,
ken ? zyn ze goed , ’t zal blyken , en
dan goed zyn, en blyven. Zynzeguaad,
zo -moet men ze immers navorfchen ,
wil men niet verergeren yan Staat 3 dog
hoe zeer de Majores .belafteden, om de
Ceylonze Zaaken, by ’t aanweezen van
den Hr. van Goens af te doen, hy had ’er
geen luft in, en verichoof dat geduu*
rig,- ja wilde ’er niet over zitten, be-
lettende de Leden doof dreygementen
in hun'vry oorcjeel ’er over ten dienft
der Compagnie 3 fchoon ’er veel weegen
open zyn, om dien koning ge-
makkelyk tqt Vreede te brengen. Alzo
hy niet zoo zeer moejelyk is ovef
’t inneemen van zyn Land , .als .wel o-
ver de Gewelden, en ’t Meefterfchap van
zyn Qnderdanen, en de Spyt , hem over-
al aangedaan.
Kan men met hem dan op geen an*
dre gronden Vreede inaaken , dan op ’tonseg-
Contraft yan Wefterwolt, zo zal dat terniets
nogy.ry beeter zyn , als de ftaat w a a r^ ^
in zy nu is , en dan zal zy teegen alle Vreede ¿
Europeers van buiten , en met den ko- diend.
ning yan binnen ,.verzeekerd zyn. Waar
VA N G E,
A. ttyi; aan öns ganfch welwezen hier hangt,
en dat men met alle Vriendqlykheid be-
hoord te zoeken.
’t Moet de Compagnie genoeg zyn1,
voor haaren Handel hier 1 a 5 plaatzen
aan Zec te bezitten, en de Kaneel vry
’en zeeker te fchillep, , en een maatige
ftreek Lands , latende de reft aan den
koning , cn darr is zy van veel Lallen
ontlaft.
Zulk een Vreede zal de koning niet
weygeren, en dan zal hy öns ook veel
m.eer yertroüwqn, behalven dat dit
groote bezit van Landen tegen ’t eer-
lte Verbond aanloopt, en önnut voor
Ons is.
Batavia, 23. Novemb
er, 1677.
UEd. Onderdaanige, en G'ehoer•
zame Dicnaar,
H e n r ik A o r i a a n v a n R h e £d e .
W y moeten hier tuflchen beyden qen
üytfprong inaaken , van iets ten dien
tyde voorgevallen, om daar na de Za-'
ken van Raja Singa , weer hier aan te
hegten, en te vervolgen.
In dit zelve jaar gaf de Heer van
Goens aan ’t Opperhoofd vAn Madqre
Laft , om de Zaaken van ’t Hof van
den Nayk van Madure (alzo wy nu en
dan veel met dien Vorft te döen had-
den) wat nadcr , en in zyn groud te
doen nafpeuren 3 waar op de Heer
Maarten Huysman3 ten eerften een van
zyne bequaamfte Bedienden uytzond ,
die hem dit volgende Bericht daar over
te rüg bragt, en overgeleverd heeft.
B È S C H Y V IN G E van dei!
Oorfpronk der NAIKEN van
MADURE, hunne Politique
Regeeringe, Finaiitien, Mi-
litie Juftitie , Religie , Ci
Vile en Domefficque Om-
inegang, overgeleevert aán
den E. Heer Maarten H uysman
, Commandant dei Kus
.te Madure, t’ zamengeileld
door den Adfiftent, Adolph
Basfing , tegenwoordig totj
TritchinapaUjaan ’tH o f van
Madure.
Myn Heer C o m s í a N d a n í j
Belicht
over denDEwyl UEd. op myn Demiifie van
Xoetecoryn na *t Hof van den
den' " Naik van Madure , mondeling heeft
Y L O N.
g e lie v e n t e b e la ß e n , na d en e y g en tly k en A*
aard d e r P o liticq u e R e g e e r in g ende.Ju- Nayk
ftitie d e z e r L an d en i b y led ig en t y d te
v e rn em en , en daar van e e n ig e R e g u le n
o p papier te ite llen , qm to t fp e cu la tie te
kunnen dienen. Z o bevinde ik m y d o o r
die O rd re te z y n g eb ra g t to t een o rd en -
te ly k verhaal (vo ö r z o v.eel h ier van d o o r
eepige oude B ramin e s, u y t haare C h r ö -
n y k en heb k on q en b e r ig t werden) van
h e t b eg in en den oö r fp ron g der, R e g e e rin
g e , en de M a c h t , d i e 'deze N a ic k e h
o v e r de Ländert v an M a d u r e , o f M a d u -
re e , en v e rvö lg en s eenige L an d fch a p -
pen hebben b ek o om en , ^ls meede v aij
hunnc P o l i t ik ,F in a p t i e , M i l i t i e , J u f t it
ie , R e lig ie I Ciy il^ n en P om e f ticq u e r i
om m eg an g 3 d o g e e r ik h ie r yan een b eg
in m a k e , za l in ’t v o ö ib y ga an , m e t
w e in ig e w o o rd en 3 fpreek en v an d i ie
P e r fo ö n en , die v o ö r de ze N a ic k e n , de
Lan den van Madure hebben G e re g e e yd i
en in L e e n -b e z i t gehad.
A ls d& K ro o n van he t g ro o te J t y k i
C a rn a t ik a , n o g op de r J e n t ie f z e I£o-;
n in g en h ö o fd g e v e f t , en W e l io e r , rby
S ip w g e le g e n , h e t ypoynatne H p f vwas^
h e e ft de V ad e r yan d e k p n ip g , Haxa+
finga Kiflv,a R aja , ,nu o m t r e p y ¿$0^ia-
ren g ew ed en 3 m .d£, L a p d e p v/ap : M ad u re
,4 p K ro o n p van C a rq ^ t ik a , dpppipad^
geboprppdp aan epn R y k , ; ^p jq ro
n a am t , aan Poede Ghttty^ in, |jac:ht ge-r
g e v en : d o g met. ZQifanige
dat h y v an d e ze ,Inw p o n 4 e ren n ip f meei:
v e rm ö g t te n em en ,.a ls d ’outle g ew o o ü^
•te w as , en z o ’er een ig e g ew ig t ig e
Z a a k en v o o r y ie le n , d ie m oeften aanhep
H o f afgedaan w erd en 3 maar dp g em e e -
ne Z a a k en w ierd en in de L an d en van
M ad u re , d o o r e en ig e Dienaaren , die
do o r den k o n in g daar toe g e fte ld w a ren 3
g e f li ft 5 z o dat d e z e P o ed e C h i t t is m a g t
niet verde r f t r e k te , als d e g ew o o n e
Schatpen n in g en in te vorderen. D e z e
Peribon was een ze e r R y k Ko opm an^
h ebbende w e l z o p o o D ra a g b e e f te n , die
z y n e y g en e waren 3 w a a f mede h y , ne-*
vens andre W a r e n yan v er fch eid e P la a t zen
, p iin c jp a a l P e e p e r en A r e e k van
Malab a r , en de L a n d en van C a tn a t ic a
v o e fd e , en h e t Mad urees g e b ie d g ed u -
r ig in P e r fo o h pafleerde.. H y v e r z a g
h e t H o f van z y n k o n in g m e t paee^t alle:
h e t g c en p daar van noden w a s 3 en leen-
a e zom tyd s aan de k ro o n g ro o te zom -
,men g e ld s ,e n d ew y l h y g ed u u r ig van de
Nail^ ,Gpld iiioeft h e b b en , w ie rd g o ed -
gevonde.n , d a t men hem ze k e r c L a n d -
fch aps Inkomft.en zou de a a n w y z e n , en
.zpdaanig is d e z e Pbede C h itti, 'de eerffe
P a c h te r g ew e e ft de r MadureefeLanden^.
d ie dpenmaajs lp o o o o P a rd auw s , q f
R yk sd a a ld e rs % Jaars hebben gereri-
JN n 3 deerd 3