4 JÓ Z A A K . É N V A N DE N
Een Brief
tan de
Hr. Simons
o-
ver ’ t examen
in
defeVifi-
tege-
bruikt.
T ò t U E d e l e G e f t r : S p e c u l ä t i e h e b - I
b e n w y h i e r n e v e n s n o g g e v o e g i e e n
k ö r t e n o t i t i e v a n h e t g e c a l d e r . C h r i f t e -
n e n a a n d e v o o r m e l d e S c h o o l e n , f o o a ls
v o l g e n s d e T ö m b o a a n i d e r S c h o o l is
o p g e g e v e n > n o g e e n a a n t e e k e n in g v a n ’ t
g e e n e d e S c h o o l k i n d e r e n i n i d e r S c h o o l
g e l e e r d h e b b e n .
D e w a a r h e i t o p t e g e v e n , e n d o o r d e
z é l v & t e v o l d o c n a a n U E d e l e G e f t r : g c -
r é fp e ó f c e e r d e o r d r e ? e n g o e d e i n t e n t i e ,
h e b b e n w y o n s t o t e e n d o e l g c f t e l d j e n
v e r m i t s w y v e r f e k e r d z y n , d a t h e t e e r f t e
d o o r o n s b e t r a c h t i s , v e r t r o u w e n w y ,
d a t w y h e t t w e e d e o o k z u l l e n b e r e y k e
h e b b e n . W y b l y v e n m e t a l l e b 'e h o o r l y k e
e e r b i e d -, ( o r t d e r f t o r ld ) w e l E d e l e G e f t r :
H e e r , U E d e l e G s f t r e n g e O n d e r d a n i g e
D i e n a a r e n } ( w a s g e t e e k e n d ) G . d e O n d
e . P . S y n je u e n G . d a C o f ta .
■ ( I n m a r g i n e ) C o l o m b o d e n i z N o v
e m b e r 1 7 0 4 .
A c c o r d e e r t
B R O U S E .
E è r j l e K l e r k .
Aan de wel Edele Geftr enge
Heer de Heer en Mr. Cor-
nelis Jo an Simons, Gouverneur
en Virctteur van
het Eiland Ceylon, met
den Re forte van dien.
We l E d e l e G é s t r e n g e H e e r .
Hi e r v o l g e n d e C o n f i d e r a t i e n w e g e n s
. d e n a a n l e g v a n ’ t e x a m e n , i n d e z e
V i f i t e g e b r u y k t , h e t b e f l u y t u i t d e b e -
v i n d i n g o p g e m a a k t , d e g e b r e e k e n , e n
m i d d e l e n , 'w a a r d o o r a a n d i t S in g a l e e s
C h r i f t e n d o m m e e r v r u g t z a l g e d a a n w e r d
e n .
D e n a a n l e g l a a t f i g i n d e z e v o l g e n d e
f a a k e n f i e n .
1 O o r d e e l d e n w y n o o d f a k e l y k e e n
V o l l e d i g o n d e r f o e k i n t e f t e l l e n , t e n a a n -
f i e n v a n a l l e n : W a n t d e k i n d e r e n a l l e e n
g e v r a a g d w e r d e n d e , e n o v e r d e f e o f g e n
e v r a a g d e r M e e f t e r s , b y - o n k u n d e d e r
k i n d e r e n , f o u d e m e n d e n w a r e n f t a a t n i e t
k ö n n e n o p g e v e n .
x f t e l l e n w y v a f t t e m o e t e n b l y v e n b y
d e f t u k k e n , d i e d e f e m e n f e h e n i n h a n -
d e n h a d d e n : W a n t d a a r b u y t e n f p r i n -
g e n d c , f a g e n w y , d a t ' w y , o n s a a n o n -
r e g t v e e r d i g h e i t f o ü d e n f c h u l d i g m a k e n ,
v o l g e n s d e b e k e n d e R e g e l . U l t r a poJJe
n em o o b lig a tu r . W y w i l d e n h u n f t a a t d a n
o p r a a k e n u i t b e v i n d i n g , w a t z y t e n a a n -
f i è n v a n h u n n e l e e r f t o f f e k o n d e n b e f i t t e n ,
o f w y d o o r d i e v e r w a g t e n .
g ö d t s d i e n s t
3 A g t e n w y n o o d i g d e l e e r w y f e i i , d i e
z y v o o r d e f e n , o f n u , d o o r d e L e e r a a r
e n e n M e e f t e r s g e n o t e n , t e m ö e t e n w e -
t e n , o m t e f i e n , w a t g r o n d e n v a n o v e r -
t u y g i n g v a n d e G h r i f t e l y k e G o d s d i e n f t
b y d e f e m o g t e n g e l e g t z y n . A n d e r s h a e j
h e t k ö n n e n z y n , d a t w y d o o r o n k u n d e
e n o n v o o r f i g t i g h e i t f o o v e e l g r o n d e n v a n
o v e r t u y g i n g f o u d e n g e e y f e h t h e b b e n ,
d a a r z y j n o g d o o r d e n a t u u r , n o g d ö o r
d e l e e r f t o f f e , n o g v e r d e r o n d e r w y s , b e -
q u ä a m t o e k o n d e n z y n .
4 Stelden w y to t onfe plicht te beho-
ren , te vernemen, hoe *t met hün ver-
ftand en oordeel mögt gelegen Zyn, en
daar toe natuurlyke God-kundige voor-
ftellen te moeten nemen j nfet om daar
hun ftaat foo feer door op tö g e v en , als
Wel voor eygen Speculatie, en dat w y
daar door ook een befluyt fouden können
maken voor ’ t toekomende wegens hunne
bequaamheit o f onbequaamheit.
f O o k n a m e n w y v o o r , f o o v e e l o n s
m o g e l y k w a s , e e n n e t t e a a n t e e k e n i n g t e
h o u d e n v a n a l l e d e f e k t e n , d i e b y d e f e m e n f
e h e n o n s f o u d e n v o o r k o m e n , ' f ö o t e n
a a n f i e n v a n h u n v e r f t a n d , e n o o r d e e l ,
l e e r f t o f f e , l e e r w y f e a l s a n d e r e g e b r e c k e -
l y k e o m f t a n d i g h e d e n .
6 G e l y k d a n d i t l a a t f t e v a n z e l f s v o l g t ,
o m o p m i d f l e l e n b e d a g t t e z y n , d i e ’ c
q u a d e f o u d e n k ö n n e n u i t d e n w e g r u y -
m e n , e n h e n v e r d e r o p b o u w e n , 'h e b b e n
w y d i e o o k a a n g e t e e k e n d .
D i t z y n f a a k e n , w a a r n a w y o n s g e -
r i c h t h e b b e n , o m d e w a r a g t i g e f t a a t d e r
S c h o o l e n t e k ö n n e n v o o r d r a g e n , e n .w a a r
u i t d i e a l l e e n t e v e r w a g t e n w a s .
T o t d i e n e y n d e h e b b e n w y e e r f t d e
k i n d e r e n , d i e a l l e e n g e b e d e n k e n d e n , d i e
l a t e n o p f e g g e n j d a a r o p d e w e l k e d e
k l e e n e e n g r o o t e C a t e c h i s m u s v a n d e n E .
R u e l Z a l i g e r k e n d e n , d i e l a t e n b e a n t -
w o o r d d e n . H o e w e l d a t i d e r w i f t o p t e
f e g g e n , k ä n u i t h e t n e v e n s g a a n d e R a p p
o r t w e r d e n g e f l e n .
D a a r o p z y n w y g e t r e d e r t t o t h e t e x a -
m e n v a n d e L a r g a d o s , e n h e t K e r k - V o l k j
d a a r w y o r d in a i r z u u r e n , e n m e ö r d e r ,
m e d e d o o r b r a g t e n , n e m e n d e d e e e n d e
M a n n e n , e n d e a n d r e d e V r o u w e n , f c h i k -
k e n d e o n s n a d e g r o o t e C a t e c h i s m u s v a n
d e n v o o r f z . R u e l , h ö u d e n d e e c h t e r o n f e
e y g e n o r d r e e n w y f e v a n v r a g e n a a n a l l e
d e K e r k e n , h o g t a n s f o o , c fy t w y d e
g r o o t e C a t e c h i s m u s v o l k o m e n t l y k u i t -
p u t t e d e n , e n i n e e n o n g e l y k g r o o t e r g e -
t a l v a n v r a g e n d e z e l v e v e r d e e l d e n , w a n - ^
n e e r d e C a c e c h i s m u s - v r a g e n w a r e n a f g e -
h a n d e l d , z y n w y a a n i d e r K e r k o v e r g e -
g a a n t o t n a t u u r l y k e G o d s - g e l e e r d e v o o r -
f t e l l e n , w e l k e r s o r d r e e n g e t a l v a n v r a a -
g e n u i t d i t n e v e n s g a a n d e k a n w e r d e n g e -
f i e n , h o u d e n d e d o o r g a a n s d i e z e l v e v o e t
1 a a n a l l e K e r k e n , ' ^
D a i t r
o p C E Y L O N*
1 D a a r v a n z y n w y o v e r g e f t a p t t o t d i e
g e n e n , d i e h u n n e k in d e r e n t e n d o o p p r e -
l ë n t è é r d e n , h e n o r t d e r v r a g e n d c o v e r h e t
l e e r f t u k v a n d e n d o o p , e n ’ c g e e n e e n
g e l ö v i g C h r i f t e n , d i e z y n k i n d l a a t d o o -
p e n , b e h o o r d e t e w é t e n : t o e l a t e n d e d i e
g e n o e g e n g a v e n , e n u i t f t é l l e h d e v o l g e n s
o u d g e b r u y k j d i e n i e t s k o n d e n a n tW o o r d
e n .
E y n d e l y k e x a m in e é r d e n W y d é M e e f
t e r s v a n i d e r S c h o o l , o f , f o o z S c h o o l e n
d i c h t b y m a l k a n d è r é n f t o n d e h , w i e r d e n
d i e f a m e n o n d e r v r a a g d , h o u d e n d e d i e
z e l v e o r d r e , e n v r a a g f t u c k e n j d i e a a n
d e L a r g a d o s g e v r a a g d w i e r d é r t , w e l k e x a
m e n o o k o r d in a i r o p e e n , z u u r e n , o f
ö ö k l a n g e r , a a n l i e p .
Daar na licten w y ons gelegen leggen,
pra alle defeßen naeuwkeurig te ächter-
halert ^ o f door bèflüyten te formeeren
u it eygen ondervinding, o f uit de mond
■Van de Meefters, Welke gevonden heb-
bende w y bedacht Zÿn geweeft j om de
riiiddelen daar tegen op te geven volgens
Ons oordeel.
W a t h e t e x a m e n d a n a a n g a a t , o m
n i é t v a n f t u k t o t f t u k t e g a a n ^ z u l l e n w y
a l l e e n f p r e k e n v a n d e L a r g a d o s é n M e e f
t e r s , a l f o z y n E d e l e G e f t r : i n *z n e v e n s -
g a a n d e R a p p o r t f i e n k a n , w a t v à n d e
k i n d e r e n t e d e n k e n i s . W a t d e e e r f t e
a a n g a a t , b u y t e n d e M a l a b a a r f c h e S c h o o l
e n o p N i g o m b o , z y n o n s m e e f t a a n a l l e
d ö a n d r e K e r k e n d e v r a a g e n o v e r d e g r o o t
e C a t e c h i s m u s v a n d e n E e r w . R u e l b e -
a n t w o o r c h v o l g e n s o n f e e y g e n o r d e r , e n
w y f e v a n v r a g e n j e n d e n a t u u r e l y k e G o d -
g e l e e r d e v r a a g f t u c k e n w i e r d e n in e d e m e t
e e n b y i ö n d r e a t t e n t i e e n l u f t n i e t o n b e -
à n t w o o r d g c l a t e n , g e l y k w y z u l x a l t y d
t o t o n f e v e r a n t w o o r d i n g l a t e n e n g e f t a n d
w i l l e n d o e n .
’ T i s w a a r , d a t ’ e r e e n m e r k e l y k o n d e r -
f c h e y d g e f l e n i s t u f l e h e n d e e e n e e n a n d
r e K e r k , d o g d i t h e e f t m e t a l l e C o l l é g
i e n , e n o e f f e n - p l a a t f e n d e z e l v e r e d e n . *
* T is ook foo, dat fomtyds op feer lichte
vraagen verkeerd geantwoord Werd, dog
w y oordeelen, dat men meer ftaat moeft
maken op *t gene dat ’er was,als w e l op
de onkunde vàn ' t een o f ’t ander vraag-
f tu k ,v a n defe o f gene verkeerd beant-
tvoord.
D e Meefters zyn ook ongelyk bevon-
d en, d o g de meefte volgens de ftucken,
die z y in handen hebben ,• tot. die quali-
teyt bequaam. Wanneer zy doen , *t
geen z y volgens die können doen,werd,
volgens ons oordeel hun qualiteyt beant-
woord, gelyk w y volgens de bevinding
Waarlyk van de meefte moeten getuigen,
als voldoende aan de groote Catechismus,
en natuuriÿke voorftellen, in veel gcval-
len met oordeel.
H e t voorgaande doet ons lÿdelyk <Jit
b e f l u y t m a k e n , d a t z y n E d e l e G e f t r : u i t
d e v o o r g e m e l d e f a a k e n m e t o n s z a l v a f t -
f t e l l e n , d a t ' e r e e n g e n o e g i ä m e g r o n d v a n
h o p e i s , e n d e R e f o r m a t i e d u s v e r r e g e -
v o r d e r d z y n d e , d o o r v e r d r e m i d d e l e n ,
l u f t , e n i v e r , d i e p e r w o r t e l c n i n d i t m e c
r e c h t g e n a a m d t e e r - C h r i f t e n d o m z a l
f c h i e t e n , t o t e e r e v a n G o d , v r e u g d e v a n
G o d s K e r k , e n w e l z y n v a n d e P o l i t i e .
T e m e e r f l u y t d i t o n s b e f l u y t d e w a n -
h o o p , j a t w y f f e l i n g b u y t e n , v e rm i t s h e t
e e n V o l k i s , b y w i e n h e t n a t u u r l y k l i c h t
g e e n f i n s i s u i t g e b l u f c h t , a l s h e b b e n d e e e n
b y f o n d e r e n a a n d a c h t , e n k e n - t e e k e n e n
v a n o o r d e e l , i n v c e l e n o n t d e k t , z e l s b o -
v e n v e r w a c h t i n g . ’ T w e l k t e m e e r o n s
b e f l u y t b e g u n f t i g d , i s , d a t d e f e N a t i e
w a a r l y k e e n V o l k i s , d a t b y n a g e e n k e n -
n i s h q e f t v a n d e H e y d e n f c h e G o d s d i e n f t ,
a l s h e b b e n d e d ie o n d e r v o n d e n d o o r e e n
r i e e r f t i g o n d e r f o e k a a n i d e r K e r k . H e t
w e e t b y n a n i e t s a n d e r s v a n d e H e y d e n f
c h e G o d s d i e n f t ( f o o m e n h e t n ö g daa r*
t o e b r e n g e n m a g ) a l s d a t ’ e r g o e d e e n
q u a d e u u r e n v o o r d e n m e n f e h z y n , d i e u i t
d e f e o f g e n e g e v a l l e n w e r d e n o p g e m a a k t ,
e n d a t d e H e m e l f c h e t e e k e n e n o p f i c h t
f o u d e n h e b b e n o p im a n d s l e v e n > w a a r
v a n h e t m i n f t e b e f c h e y d n i e t w e e t t e g e v
e n , b y g e l o o v i g h e d e n , w a a r v a n v e e l c
i ü ’ t N e d e r l a n d s G e r e f o r m e e r d C h r i f t e n d
o m n i e t g e h e e l v r y z y n . D o e t h i e r b y
’ t D u y v e l - b a n n e n , ( f o o g e n o e m d ) v e r -
h u y f i n g d e r f i e l e n i n d e i e o f g e n e b e e i
l e n , ö n d e r f c h e y d d e f C a l l a s ( i o o ’ t e e n
f t u k i f i d e G o d s d i e n f t i s ) z y n d e t e f a m e n
l a a k e n , w a a r v a n h e t l i c h t r e l e y d e n i b ü -
d e z y n , e n v a ü h e t z e l v e v o o r b e d r i e g e -
r y e n w i e r d e n g e h o u d e n : im m e r s f o o w a s
h e t t o e g e p a f t e a n t w o o r d .
M e n m o e t o o k h i e r o n t r e n t n i e t t ä
l i c h t v e e r d i g o o r d e e l e n , m e t d e e e n e v o o r
d e a n d r e t e b e f c h u l d i g e n , d a t i s , d i e v o o r
l i e f h e b b e r s v a n d e H e y d e n f c h e g r o l l e n
t e b o e k f t e l l e n , d i e ’ t n o g t a n s m o g e l y k
n j e t z y n , o f w a a r v a n m e n d i e b e w y i e n
f o o f e k e r , e n l o o b r e e d n i e t z o u k ö n n e n
g e v e n : w a n t m e n h e e f t t e d e n k e n , d a t
i n ' t d i f t r i f t v a n C o l o m b o n i e t a l l e e n t o t
d e S c h o o l e n b e h o o r e n , d i e d a a r z y n ,
n i e t m i n d e r : w a n t z y n o n d e r r e c h t d a t
o p v e r r e n a h e t g r o o t f t e g e d e e l t e H e y -
d e n e n z y n , d i e t o t h e t S c h o o l n i e t b e h
o o r e n . D a t d e i e d a n a l l e S u p e r f t i t i e n
d e r H e y d e n e n o e f f e n e n , i s k l a a r ; m a a r
m e t d i e z e l v e a u a f t m a g m e n d e n S c h o o l -
g a n g e r s n i e t a n c l i i l d e r e n • h o e w e l ’ t l i c h t
k a n w e f e r i , d a t ’ e r o n d e r d e f e l a a t f t e o o k
a l v e e l o n d e r l o o p e n .
N i e t t e g e n f t a a n d e n o g t a n s d a t z y ,
v o l g e n s o n s o o r d e e l , v o l d o e n a a n d e h o p
e v a n v e r d e r o p b o u w e n - v o lm a k i n g
( b e t r e c k e l y k d e f t u c k e n a a n g e m e r k t , d i e
z y h e b b e n , d a t z y n E d e l e G e f t r : d o o r g
a a n s m e t d i e l im i t a t i e h e e f t t e v e r f t a a n )
z y n