i<>4 B Y Z O N D E A. 1664. die tot Gale ende Colombo magtig zyn.
Boven dien de Borgery, die van een andre
Handteering is , als de Landbouw 3
wyders de Familien der getrouwde Mi-
nifters , ’t Werk-volk en de Slaven ,
van welk eerfte flag wy , met commu-
nicatie van den Commandeur Rootbaas,
voorgenomen hadden ons voor een
groot gedeelte te ontlaften , als zynde
een volk , waar van de E. Compagnie
ganfeh geen voordeel heeft , hen , na
gedane denuntiatie, wyzende, om zelver
Eunne Ryft te gaan cultiveeren > o f anderzins
elders te verhuyzen.
T o t nog toe was op Gale aan de
Borgery, zo men ze noemd, geenRyft
v erko gt, ’t welk de fucceflen van den
Landbouw niet wel eygentlyk kan toe-
gefchreven werden ; maar de Provizie
gedaan by particulieren van R y ft , door
de Bengaalze Mooren overgebragt,
welke voorraad nu was ten eyndege-
komen, zynde by d’ E. Compagnie tot
Gale nog 1300, tot Colombo nog f 00
lallen reiterende.
Onzes bedunkens zal’t raadzaam we-
zen, dat d’ E . Compagnie voor Olifan-
, ten , Areek , Caneel, Peper, o f Sjan-
k o s , den Ryft opfla , die door opge-
melde Mooren jaarlyksaangcbragtwerd,
nevens ’t welke de Landbouw wel fuc*
cederende, al veel gewonnen zoude we-
z e n , dat d’ E. Compagnie niet benoo-
digd wäre door haar E. fchepen elders
R y ft te haalen. Verder fucces kan ik
’er nog niet in zien.
Ondertuflen dunkt my’tgevenvan 14
ftuivers voor de parra Neligeaccordeerd
voor 2 a 3 jaaren, evenwel na ’t eyndi-
gen van dien tyd behoord te coritinueren,
en dat zo lang, tot dat de Inlanders hen
heel en al tot de Ryft- Plantery hebben
begeven; want zo men dit middel van
Animatie wegneemt, zal den yver ter-
ftond verflaeuwen. ’t Is waar, diePrys
loopt vry hoog \ maar zoo men calcu-
leerc den dieren Inkoop van Ry ft tot
Canara, ende d’ onkoften van Scheeps-
vragten , zal daar meede al niet veel
fcheelen; Groote fcherpzinnigheid van
overleg is tot dit Concept niet van no-
den , zynde zonder twyffel daar toe
geen meerder o f andre middelen te in-
ltitueren , als alreede zyn bygebragt.
W il ’t hier mede niet lukken , zo mag
men voords aan ’t fucces wel defperee-
ren. By exa&e navraging ben ik wys
geworden , dat de Portugeefen tot de
refpe£live Culture mede magtig hebben
gearbeid , ende in haar Confumptien
daar van;groote Asfiftentie gehad ; dog
al mede zo verre niet , dat daar mede
geen Ryft van buyten van nooden zoude
zyn. Edog de Concepten van de Ryft-
R e z a a k e n
planting in ’t Diftrift vanJaffanapatnamA* l66*
zoudenhier in, wel fuccederende, mis-
fehien den overvloed können maken*
maar de Advyfcn loopen daar vah zoo
divers, dat my * die daar van geen 00g-
getuyge ben geweeft , .niet geraden is
daar op eenig oordeel te veilen.
’t Seheeid magtig veel op de Laften
van d’ E. Compagnie, dat de Lafcaryns
niet mecr werden betaald 3 maar op
Landeryen geweezen zyn, waar van zy
zieh genoegzaam können fuftenteeren.
E lf Familien van de flegtfte flag zyn,
weinig voor ons vertrak, tot den Kei-
zer overgeloopen j maar dit afTchaffen
van de Maand-gelden, endtrandzoenen
der Lafcaryns zal miflehien eerder een
juytwerkzel van de Vrede als van den
Landbouw te eftimeeren z y n : want
weer Oorlog werdende, zou men haar,
als voren, moeten betaalen, zonder dat
de Landbouw de cv« Compagnie daar
van zou können eximeeren.
Voorgemelde geweldige Inundatie
heeft mede magtige hindemis aan den
Olifant-vangft gegeven, invoegen niet
boven 17 dito,op de Stal gebragt waren
3 maar de Jager- meeftcr was nog
in *t Bofch op hope, hoewel de tyd
vry ontfehoten was , om een goeden
buyt op te doen.
Een groote getande Olifant , zoo
fchoon van Poftuur, dat die in ’t ver-
koopen na giszing, wel 3000 Reaalen
zoude hebben gegolden , had zig zd -
ven in ’t vangen door overmatig geweld
zodanig gequetft, dat daar aan tot Ma-
ture was komen te fterven. De Vrien-
den , die dat werk dirigecren , klagen
over gebrek van Jaag-beeften , en dat
de zelve voorhenen doorlaft van de Heer
Gouverneur te liberaal zyn verkogt 3 -t
welk jammer is, dewyl daar by gevoegd
werd, dat van den jegenwoordige Ge-
vangens miflehien niet eenen daar toe
bequaam wezen zal.
Per ’t Schip de Vrede hebben wy
ontrent yoooo pond Sappan-hout, in ’t
Diftridt van Colombo vergaderd, na Malabar
gezonden, om van daar voords na
Suratte , o f Periia , gedimitteerd te
werden. Onze hoope was geweeft,
mede zodanigen quantiteyt in Gale ’s
Landen by een te zamelen ; maar de
Commandeur Rootbaas, *t zelve geten-
teerd hebbende, heeft geadvizeerd, datter
niets te krygen was, niet om dat ’t zelve
Land zulk hout niet mede kon uyt-
leveren ; maar om dat voorheen *t zelve
door de Borgers ende Mooren bedek-
telyk gekapt en vervoerd was, *t welk
evenwel in onze zin eerder , als nu,
had behooren te blyken. Evenwel is
daar zo we l, als elders aanplanting ge-
fchied,
YA K C E Y L 0 N * i #
* ^at ’ c ze^vc (gelyk UEdi tot bevordering der geproponeerde Co-A- t66^
Zyn Ed.
Bcrigt
overde
Moerbe-
•¿ienbeducht
fchynen te wezen) den Landbouw
eenigzins kan hinderen, o f ver-
lonie niet eenige nadre middelen waren
by der hand te vatren ; maar al te za-
men moveeren Zy groote zwaarigheid,
zommige het werk defperaat ftellende,
en andre middelen proponeerende , die
•Ly zelf bekennen moeten o f voor de E .c
Compagnie fehadelyk , of aelf n iet|“ °“
practicabel te zyn j gelyk daer is , datherftel-
men zoude tragten eenige vrootne be-len.
middelde luyden te moveeren , om uyt
*t Vaderland, o f van Batavia tpt Ceylon
te komen woonen. Ondertüflchen dan
mag men wel twyffelen, van wat Volk
¡de Stad Colombo fchier o f morgen be-
woond zal werden j maar UEd. begry-
pen zeer wel en wyzelyk , dat de Colo-
nie tot Ceylon zig zal willen planten,
zonder dat het mogelyk zy te hinderen,
en dat om het groot getal Rinderen van
getrouwde ^ w Minifters , Soldaaten ,
agteren: want de Zaaden , op de be-
quame tyd in de aarde gezet, behoeven
geen verdre zorg o f moeite.
’t Aanteelen van Toet - (of Moei be-
zyen-) boomkens, om naderhand daar
door de Zyde-Wormen aan te queeken,
is recommandabel, om dat, uytwyzen-
Quekery de de ervarenheid , zodanig een boom,
hier. o f boomkens , niet alleen in de takken,
maar zelfs de ftam aan veel kleene ftuk-
ken gekapt, en na de konft in de aarde
gezet, wederom met fpoet zoo veel af-
zetfels uytleveren, ’t welk miflehien in
weinig Planten exempel heeft; maar
hier van is geen merkelyk fucces, als by
verloop van jaaren , te verwagten.
Den Oegit van Areek is dit jaar tot
Ceylon zeer opulent geweeft, invoegen,
En ovet na'’t verzenden van 1700 Ammenam na ¡Borgers. Ik hebbe ,'met Advys Van
reek. Choromandel, en ’t rezerveeren van 600 Rade billyk en dienftig gea gt, de facidito
*s om voor Suratte te dienen , tot ¡liteit van het Trou wen der Soldaaten
Gale nog wel taoo Ammenam zyn 1 met Inlandze Vrouwen met eenige li-
overgebleven , de welke zekere Moor mitatien in tetrekken, namentlyk, het
prezenteerde tot 18 Laryns d ’ Amme- zelve niet toelatende, als aan Perfoonen
nam in te koopen ; maar ons dagt, dati van de Gercformeerde Religie , Neder-
d’ E. Compagnie zoo wel als de Moor , landers van Geboorte, die op haare Re-
vermogens is die Koopmanfchappen tot ’ ’
beter opportuniteit te bewaren.
Ondertüflchen heeft de Heer Gouverneur
Speelman in zyn Misfive van den
4. Oktober geadvizeerd-, dat nognaden
Areek ganfeh geen vragen was, ’t welk
kening niets ten agteren ftaan , o f daar
op niets in ’t Vaderland om aan een ander
betaald te werden , hebben laaten
aanfchryven 5 00k die een handwerk
können; wyders aan geen Inlandze
„ w w, ' nV;r ouwen, als . d—ie a--l-v-o-r--e-n-s- bbyy _d1_e_ P_re_d_izeker
al vry wat qualyk komt. Zorn-! kanten fätisfh&ie hebben gegeven nopen-
mige gequalificeerde Dienaars zyn van | de haare kennis in de R eligie, waar toe
gevoelen, dat men dien handel geheel ons gemoveerd heeft het bedenken van
voor de Borgers behoorde te laten;! de flegte gelegenheid , die Ceylon , o f
maar ’t fchikt zieh met die Luiden hoe immers het Diftriiä van Gaie ende Co-
langer hoe onnozeler , zynde wy van'lombd heeft, om getroawde Luyden te
eenige tot Colombo, onder ’ t gecat van ¡doen floreeren , ende prolpereeren j
ontrent 40 dito remorerende , aangelpro- ■ daarenboven even ’t zelve, ’t geen UEd.
ken, om wederom in dienft te wezen j nu gelicven te ailegeeren , dat de fobere
maar dewyl van Medio Auguftus af, en 1 traftementen , die Soldaaten en laage
’t ontfangen van UEd. Misfive in dato ‘ Oificieren hebben, bezwaarlyk toelaten
10. Juli gefchreven over Jafiknapatnam, hunne Vrouwen en Rinderen, en hen
de Gerügten , van dat myn R yk niet zelfs te voeden , diesook zeker de zellang
duuren zoude, uyt de Advyzen van ve niet behooren befnoeid te werden,
die gene, die ’t minft pafte, zo impor-1 Dit zy gezegt tot Juftificatie van ze.
tant gedivulgeerd,ende beveftigd wier- kre Refolutie, by ons en den Raad op
Over den ^en » koncic oiet g cradcn ag ten in dat den i . September genomen: want zyn.
Hegten werk iets te difponecren s evenwel ge-.de my perMemorie nagelaten,datUEd.
ftand der denkende hoe grooten verwagting we- al lang geordineerd hadden, dat men aan
dmbter gens hct Pr° je“ der Borgers ende Co- de getrouwde Soldaaten haar maandelyks
• Ioniers wyzere, als ik , hebben gehad,! koftgeld zon aflehaffen, om dat zy alle
ende gemoveerd, hebbe ik my zelvenjMaanden haare Gagie Contant genie-
menigmaal van bottigheid befchuldigd, ten, ’t welk om dat de Luyden rn den
om dat hier in geen voordeel o f fucces, Oorlog geen vafte plaats konden heb-
konde opfpeuren. Eynäelyk , om my j ben, tot daar toe was nagelaten. Vau
met d* ervarenheid van een ander te be-i Malabar t’ huys gekeerd , hadden wy
helpen , wierd ik te raade alle de Cey- j dit Poinft de principaalfte Raadsperzo-
lonze Raadsperfoonen van fchriftelyk nen voorgedragen; maar terftond wierd
Advys te laaten dienen, o f namentlyk difficulteit gemoveerd, dat gemelde ge-
B b z trou