»«^BESCHRY V ING vaneen REYZE van
B A T A V IA na PERSI A gedaan,
door den Edelen Heer,
J O H A N van L E E N E N ,
Buy tenGemeen Raad van Nederlands India, Gezant aan Sjah So-
lyntan, Koning van Berßen, en Commijfaris wegens de S.
Maatfchappy *s gewigtigen handel in dat, Ryk.
Befchreven door ERASMUS P E T T E R , by wyze
van eea Dag-Verhaal.
Reyxe
van ài
Hqer.Gc-OP den f . O&ober 1689* vertrok
zyn E d : van Batavia met 2 fche-
zantvan Pcn J Coeyerden en ’t Kafteel Ba-
Leenen tavia, benevens zyn Edclh: Gemalin, en
1689. twee dogters , als ook eene Juifr. Eva
na Spa- Bulftratcny met een gevolg van in de
veertig perzoonen , daar ondcr was de
opper-Koopman Karel Veldhoven, een
Gcheimfchryver, ecnige Penniften, en
voorts Krygs-lieden.
W y hadden tot onzen wondheeler
Stefanus Verhoef, en waren gezamentlyk
op *t fchip Coeverdeq y dog de Heer Di-
re&eur van Perfia, genaamd J oannes Keyts
met zyn Ed: Hnisvrauw, zoon, Geheim*
fehryver, eenige Penniften, en drie Gppas-
fers, waren op ’t Kafteel Batavia.’s Ävonds
onsankergeligt hebbendc, geraakten wy
voorfpoedig uyt de iiraac Sunda, en liep
rooFby ee» tcbip, uyt ’t Vaderland körnende,
de Voetboog genaamd.
Myne raeining is niec, om naukeurig
ajle de plaatzen, daar wy ,aan geweeft
zyn, als PuntoGale, Toetecoryn, Coe-
tsjicn, VVingurla, Bombahi(door anderen
genoeg befchreven) aan te balen}
her zal genoeg zyn , te zeggen, dat zyn
Ed : daar met ons aan land geweeft, en
over a l, zöo van de Europiancn, als van
cf inboorlingen, met *t volle ontzag ont-
fangen is.
Voor Bombahi körnende, was ’r daar
Oaarlog tufichen den Mogol era d’Engel-
fchen} zoo dat zyn Ed. befloot de reize
na Perfia voort te zetten, verlarende die
K u l i, eri leidjen ’t over na de G o lf van
Perfia.
W y zagen cenige-dagen een ftaart-fteppe
fmorgens ontrent Quinten, zynde deroc-
de, als een Turkfe Zabel.
Den 18, January 1690. zagen wy land
aan ftuurboord, en bevonden te zyn in
de Golf: want ’t land, dat wy zager),
Perfia was.
Den 19. dito zagen w y weder land aan
bak-hoord, zynde ’t gelukkig Arabien,
zoo dat Wy toen twee ichoone gcdcelten
van Afia zagen. -
Den 27. dito quamen wy voor *t Eiland
Ormus op 22 vadetn waters ten anker,
kregen een zwaren ftorm, hadden 2
ankers in de grond, en hec derde lag klaar 5
’t Kafteel Batavia had 3 ankers in de
grond; dog door de genade Gods nam ’t
weer a f, en zoude ’er andcrsgroot perykcl
voor ons geweeft zyn.
Den 29. dito quam ’t Opper-hoofd
van Gamron, Adriaan Verdonk, aanons Hoo^
boord. tot Gam-
Den 30* dito laveerden wy ’t Eilandron-
Ormus voorby, en quamen den 31. dito
op de Rheede van Gamron ten anker.
D en i. February wierd zyn E. ver wel- :
komt, van eenige Armeniers, Benjanen, daar_
en Inboorlidgen aan boord, en wierd
zyn E d : 'een fchenkagie van Schapen ,
ßokken, enFruicen, als, van Appelen,
Peercn, Nooten Piftasjes, Amandelen,
Vygen , Pruimen, Rozynen , Kismis r
Coijfitufen »Wyn, Roozen-water, Coffi
& c : roegcbragt.
Den 2 dito trad zyii Ed: met de gc-
heete ftoetäan land, en wierd Koninklyk
met 3 welkom-fcbooten van munkelten,
en met een menigte kanon-fchoten inge-
haald. Desnamiddags quam- de Perfiaan-
fchen Hertog (aldaar zig onthoudende)Pragtfge
zyn E d : vcrwelkomen. Dit gefchiedeinlua-
iqpt groote prägt van kleeding en anderEn8*
gcborduurd gewaad ; en geheel K o ninklyk.
Den 3. ditö gaf- zyn E d : de Vifitc
aan den Hertog r en wierd weinig dagen
daar na heerlyk in een van des, Hertogs
huizen, ’s middags en ’savonds, omhaaldt
Daar waren ’s avonds by duizenden van
lampen, zoo> op fteMmgeer», en Piraroi-
den, ats rondom de plaats, die zeer groot
was , ontftoken j ook wierden ’er veel
vuurwerken gebrand. lyk'vtn
Den 2 2. dito is ’t Opper-hoofd, Adriaan dc Heer
Verdonk, met Juffr. Eva Bulftraten ge-Verdonk
trouwd, daar een bruiloft was voor al
de Logie-gaftcn:
BulÜratcn.
Den1'
A * . iC 9o . Den l i . Maart vertrok zyn Ed : met
’ t gevolg ontrent v y f mylen daar van daan,
nemende zyn vermaak in ’t landfehap
Eifien, o f Âflèen.
Dit is een vrugtbare plaats», daar menigte
van vrugten, als i n ’t Vaderland,
ook vcel Dadelboomen, 6cc : groejen.
Hiergaande grootfte, o f voornaamftc
van Gamron, in de heete tyd, haarveren
Jaques des
April.
Den 14.
dito.
Den 16.
April.
5 Mey.
blyf nemen. Alhicr bleef zyn E d: v y f Johan de, Hond, Juftus de Mars, Jo-
dagen. Ondertuflchen wierd alles ver- ***“ -■
veerdigd tot den optogt. In *t begin van
April quam ’t fchip de Viflchery van
.Ceilon met y Olifanten, die nevens andere
gefchenken zouden dienen, om aan den
Perfiaanfchcn Koningvereerdte werden}
dog de een quam kort, na dat aan land
gekomen was, te fterven, dat hier groote
droef-heid onder de Benjanen veroor-
zaakte. Z y (Benjanen) namen den dooden
Olifant, en bragten hem met een groote
ftoet buiten de ltad, alle zingende en op
hand-trommelen flaande, en begroeven
hem aldaar. Den Olifant houden zy ,
henevens de Koejen, voor hunne Goden,
o f wel voor dicren, waar in hunne zielen
varendey zy naaft by God , en tot de
Zalighcid gebragt werden.
Den 14. dito vertrok Coeverdcn met
de Viflchery na Ceylon. Zyn E d : nam
verfcheide malen zyn vermaak in een
thuinvandeE. Maatfchappy, leggende
ruim een myl van Gamron, digt by den
wonderboom , daar zoo veel fchryvers
gewag van maken, ’ t welk in onze te
rüg reize voor een gedeelte zal aange-
haald werden. Het is te verwonderen,
hoe de matroozen, hier aan land ko*
mende, op ezels ryden' (men noemd ze
boeren) die hier voor eeri Mamoedi,
zynde 7 ftuivers, te huur zyn.
Deze beeften zyn dit zoo gewoon ,
en als zy hun bevragt voelen, loopen
ze met een domme fnelheid in ’t een
o f ’t ander hoerhuis} als voorwetende
dat de matroozen daar moeten wezen.
Den 26. April vertrok de Schenkagie-
Caffila, ondcr opzigt van David van
Bentem, na Spahan.
Den f . heeft zyn Ed. de reize met
zyn Ed : huis-gezin, te weten, Mevrouw,
en 2 dogters, nevens de lyf eigenen
, en een gevolg van {Je navolgende
perzoonen, onaernomen. Als.
Den De Heer Dire&eur Joannes Keyts
^oct^ n — Carolus van Veldhoven oppcr-Koop-
by^yn man
optocht Monir. Willem Bonfton,onder-Koopman
na Spa- Mr. Stefanus Verhoef 3 oppcr-Wond-
han. heeler.
Monfr. Johan Baptifta Pierard, als Ge-
heim-fchryver.
Van Hoorn, Geheim-fchryvcr van
* m
den Heer Direiteur Keyts.
■— Maxmiliaan de Raven, Hof-meefter.
— Adriaan van den Heuvel, Stal-
meefter.
—— Nicolaas Wieling
— ■ Bartholomeus Koeman |
Hugo Kuik van Microp, onder-Mr.
Cocnraad Haring, Sergeant
Gcrard Hoogland, Corporaal.
\ Adffiflenten
han van Rhecn,
Bordes
Johan van Beek, Jaques Cotiljon, Herman
Sloefaas, Pieter Duif.
Chriftiaan Abrahams - zoon , Adriaan
Kofter, Arnoldus van der Horft,
Arent van Saanen, en Erasmus Petter.
Deze waren de lyfwagten van zyn
E d :, benevens we lke ’er ook 2 Trom-
petters, tc weten, Jan van Koppenburg,
en Jan Everts-zoon waren} en de
Heer Dire&eur had 2 oppaflers} voort
een T o lk , en een menigte-van Perfiaan-
fche dienaren, en Sjatiers, o f loopers ,
ook eenige flaaven, en lyfeigenen , ’t
welk met onze Bagagieeengrootentrein
gaf.W
y bleven een nagt ontrent een half
myl van Gamron in ’t veld in tenten
leggen, daar al de Logie-borften met
alle behoorlyke eerbiedigheid affcheid van
zyn Ed: namen. Den volgenden avond
quam Mevrouwe met haare dogters ,
zittende in Kafuwans (o f korven) op
muil ezelen by on s , en quamen dien
avond tot de Ma'nicl Bandali in een goe-
de Karrawaanzara , daar de fehryver de-
zes wonderbaarlyk van God Almagtig
bewaard wierd : w a n t, ’t heel duifter
zynde, viel de zelve met zyn paard ,
zoo als hy ’er op z a t, in een groote
drooge: kuil, wel 18 voeten diep} dog
bequam geen letzcl, iprong , daar uyt
gekomen, weder te paard, engeraaktc
by d’andren trein.
Wat nu deze optogt na Spahan belangende
is, zal ik in ’t körte overloo-
pen: want niet veel by ons bezigtigd is,
alzoo wy bynagt reisden, enbydaagwas
’t zoo vervaarlyk heet, dat wy niet
buiten de Karrawaanzara dorften komen.
De winden kan men zien komen van ’t Heete
klippig en marmer-geb^rgte, d6 welke windea
zoo heet zyn , dat menfehen en vee daar^1,
af dood bly ven: want ’t is, o f men ftikt,
als men ze voelt.
Ook heb ik wegens onpaflelykheid
geen dag-Ly ft gehouden} dog zal het
breeder in onze te rug-reize melden.
Het is geichied in deManfel* o f ruft-
pläats, Coriftan, datzoodanig een heete
wind onze tent om ver woey, en alhoe-
wel wy daar alle binnen waren, zoo had
I i 2 nie