„ zwaarwegende fchenkagien gevult
hebben, waar door zy aan ’tHofwif-
ten uit te werken, dar hunne zon-
den, en feilen , hoe groot ook, over
33 ’t hoofd gezien wier^en. 93 Eri geen wonder : want ’t ampt der
” Gouverneurs is, rapport van de zaaken
jj der vreemdelingen aan ’t H o f te doeri.
Ook zyn zy genoegzaam doen en
3, laten, behalvcn dat zy noch veel bui-
5J ten ordre der Majefteiten doen, en wie
wil de Paus in denbandoen, wie dürft
hen tegenfpreken. Egtcr zyn ’er ge-
33 vallen, dat Zulks te doen hen ’t leven
55 gekoft, gelyk zieh Ounemondonne daar
33 over den buik gefneden heeft.
5> W a t vrienden vooripraak egter aan
jj ’t H o f vermag, kanmendaaraanzien.
,3 De Majefteit had voorleden jaar laft
jj gegeven de vaartuigen’t voorleden jaar
uit Manilha gekomen, en gearrefteerd,
aan, en gevangen te houden, mitsga-
33 ders om de Joiiken en goederen te 33 verbranden, o f na hun goeddunken
» daar mede te handelen j. doch om dat
jj Phefedonne, en andre- Grpoten, hier
hunne portie in hadden, zoo willen
„ zy dit gemakkelyk door hunne voor-
3i ipraak te beletten.,
Ik houde dierhalveii voor zeker, dat
meii in Nanga&cki veel minder moci-
33 te, en meer voordeel, dan in Firan- 93 do, hebben z o u ,.
33 W a t de viiite aangaat,. die hierge-
sj daan werd, waar ontrept, en wäarom
jj gefchi'ed ze? om de Portugeelen en
„ Tsjineeien, en voor a l, om ’t aan-
5} brengen der Paapen, en,ontrent de'
Japanders, om ’t uitvoereii van ’t ge-
*3 weer, zaaken, die wy niet gewoon
33 zyn te doen, en dus ook niet te vree- 39 zen hebben. 33 Nu is ’t immers veelgemakkelyker
j j zoo een vifite, die ons niet fchaden
j , lcan, dan zoo veel lallen, en onge-
„ makken in Firando, te dragen, be-
n halven dat het den Keizer ook beter
behagen zal, dat wy daar zyn, om
53 dat alle vreemdelingen daar aankomen.
53 Ook Haan andre daar over verwon-
99 derd, waarom wy in dezen niefral over
»> lang uit onze oogen gezien, en ons
j j hier ter nedergellagen hebben.
, , Daarenboven is . Nangalacki, in
J9 opzicht van de gevaaren en prykelen,
veel makkelyker, dan Firando, aan
. te doen, dat noch ’t voorleden moef-
33 fon met de Fluit Schagen, die ’er
93 maftelpos voorby dreef, en die ge- 93 makkelyk in deze Baay had können
33 ankeren, gebleken is. Wie wect
j j niet, die ’er maar geweeft'is, hoege-
jj taarlyk zieh de Baay van Firando, om
w daar in ofuit teraaken , opdoet. Den
M pden Juli zyn hier ook 3 Galliottenin
, , de- Baay behöuden g. die j zoo z y n?i
5> Firando hadden moeten- zeilen,' zou-
gj den w eg geweelt zyn;
Jaar op jaar is ook by de Comp, verbo--.
33 den Söoma zilver uitgevoerd te werden,
33 wáar van men véél.moéite enfehade te-
33 wagten heeft,. gelyk onlangs aan ze-;
33 ker Portugees gebleken is, alzoo hy;
jj om ’t voordeel van 1 , z , a 3 ten hon*»
„ derd, diehy trekkénzou, daarriavan
j, ’t ganfehe middel van.30 en 40 kiden
gelds te trekken,' beroofd is ; geworden
, behalvcn dat ook hier dp de
33 itraffe des kruices gelleld is. Wie zal
33 dit dan durven o f willen wagen: Währ, «
33 £00 ’t uitquam j zöu- dat wel de
33 totale ruine van de Compagnie kön»
jj nen veroorzaaken 3 en egter is dit niet
,, zomwylen', maarja&rlyks, gefchied.
j, W a t nu dé Logic van Firando be-
treft, die is wel groot en fchoon in’t
00g 3 doch zy werd oud, dreigd ons,
33 op ’t miníte.ftórmen, van in te lfor-
J’ ten , en vereifcht dierhalven wel een
33 nieuw gebouw.
Om noch meer lieht aan dezé zaaken
te geven, hebben wy ter Ihcde ge-,
oórdeeld, het bericht van den Heer Ha-
genaar over den ha’ndel ván Japan , hier
med'é in te laflen.
Dilcours, &emööfträntics;
wyze \ over den Japanfchen
handel, ende Cömttiercic, ge-
lleld, ende wäargenömen by
den Heer. Opper-Röopman,
Henrik Ifagewar, des tyds zy-
hes vertoevens aldaar m,et ’t
Jacht Grol, ter Rheede F irando
A . 1634, 16 3 y , cn
1^35.
Naar dien wy 'de Car 'gafóemn3 zioo-ter .
reede voor Batavia, als .Tay 'ouan ,ende ^vande
Pifiadores, ingelade/i (God Jof in Japan ge- Heer Ha-
arriveerd) -geleegen. aan de-ft eene trap vaüdeßCI)™r
E . Compagnies •Logie »o zynde den eettigflenE^™
bequamen opflag der goederen ¿wel geconditio-fthtn™
neerd behoorlyk gelofi. hadden., befiond {om. handel
myn naturel door de ledigbeden ende adnkkr
kende debauihe , aldmr in zwang zynde,
van zyn goede inclmatie tot eerlyke en vor-
derlyke oeffeningengeneigd, niet te doen ver-
vreemden of ontaarden) my te begeeven tot
de contemplatien en inzigtige nafpooringe3aan-
merkelyk,de oñderlinge verkeering väti onze
Natie met dé Japanders, oo'k der inhabitdn-
ten manieren i . envoflume ziilx wäre, ik my
indachtig rnaakie\ ais m de brémfiigé jeug*
dens hiñe gepaffeerd, behoorden eenvafierßyl,
van een geflabileerd leven te vertooken-, met
ons als Chrifleneh overeenkomende, doende
blyken een oprecht voorganger der Jüßitieordre
op de geemanèerde hecht Placcaaten aange- , daar gebruikelyki zonder een vroe- : gend gemoed zal handhaven en adminifiréè*
dteens . CoWmpyadgenrise s leLitoegnidee op de bouwing.van genbéit der Reede voor, dfeit fuihaetipee,n .e ennd ev gaeakr-- teuni gneeng3o tieeindelyk op de c,ommercient \ handel, pagnie me,e fwi gaeakre agaenn vertrmibe de E. Comdienß
meede mögt pre, ßeenedrem ^d enb operwoeßla dbokonr iaifnggu nlàfitt, eäi etobtt.e orhnozeurd iknegm, iesn wdei lfdiheana Jräftie tno eklao-* maef nit 5. echter zähuit'tgevolgbtyken^wat hier
Komèndè ter Logie, bezagaldaar eengrtm
getimmer van verfcheide hüizingen, beßoftd
in^afgefibeide-verttek^ewi. nevens. eckige-
màk , houderide de Badßove■» Combuis y Bot-
telary.y en diergelykeri keuken, zoo den opflag
van degeedezen* nevens heigezicht der
Logie. over de.Zee en Reede , zynde.adles
van greenenbout ». de miturem van. leem-, \ of
klei r . met witte dünne kalk gepleißerd v de
buiten-wanden met danne heute bladcntegens
de wind bekleedde wooningeknkaniers van
binnen met ,houte . wanden.met gefpanne bie-
%en matten gevoerd-, na der Japanders. ge*
woonte, alles hangende aaneenkooleefvonke
vyers t den brand zqerifubjett en onderwor*
peni alzoo voor eenigefaarm de ganfehe ge*
buürie, mède vanhout,binnen- körten tydäf-
brandey de Logie met?er:fiheepennattezei*
len en kracht van volk voor den brand be<
waard wiest. en lGaenmgdeluduer iLgo rgeigee, nddoor. dien het alhiervaken derf door rumateikhe »i t.i se ndeg vreorortoet tibnitgt ee.n, zveeerr* [duubrjeenSdte, daar over dagelyks een ganfih jaar hoognood ig4e raep afr attiiemmefMden werden- tot werdendetreffelyke k, aopnidtearahloeundbeenw ;a ;a radl:hter \ houDt en aKgeabpoitoeiißni Swaalmar bhye edfei leeenng tmeiobdfdee vdaten, dwee\r vdeerntrekken, en. plaats kan' aangeweezeto ook U E, : ablhethearn gdiegbtr.achte en\ zoovertrouw,
h-e bNbeu z e, wlveergde zvieann dPeenrgfrioanaeunw oenn daerrdrüetmdf ste, nedne paennd-r ten b palradaet sb-ovuower-efine etno\t . bllyydkttJ- yakaen psrdyes tyr ajpaf-i een> gehomuen ßeen van ß \Voet lang, irrarkeeedny is1, voHete ht ohoog,u ttot 4. a maas te-ge* kofielyk , en baik-iuerks Vaß houts ge,n odeogc.hh heoefutdi eo, mdamte d nea. vaoro brefzqtu. watonoenVing ** vdoerolra gnrdofcv em zawnaiereri^ wbeanaerdeenn, ladaagaer Pbaovkebnu pizroek? plirceh tw voaonni nvogerne nn aw uilw ly vdeonlk, zoo verre als wito gen i zoo hier weinig of ,ni, emt eztuynw se feonld ednama*r bPettnkehvueniz,e nac hvoteorr ndoècixhf iyrdueim we avaerretnre ?k kMenà. nein- faüluuren, ßoffen, droogefpeceryen kn Koop«
mlesa ntufifhfcahpepne gne, mzeoldoed avmafgte t fei eteimnemrenrueunr yedrnanladlf-r
een pamten*dak‘i waar meèdé hèt tegekwoor*
diggédekt isi en die noch dagelyks in qtíatt« tzietnel,t zgaehba kkRennw dearnd ezna, li nh viiecri zeeekne rtrheefifte wlyehie
wkoofoienni ntigczkyt nz,a wl kao anrHa efkm reeenk»e mneynns oordeels, de ook bevinden zal van dütir , en die men den brand, endiergèlyke oii,h eeikle'hn' ètéer lwyke zveono%r zbteibika ednv egnO% dedaetinv feaeblr dyakgec’ lzyekefer Sleicphatr avtot oenrg edkooo-r men wer den',
> De fauatìe én gèlegènheit van f vlek F irando
, heeft 1 Zoo de nature die verleend\
achter de - Häven een ruimen ■ méefl ronden
kolki voor mit een engen hals, daar geen
Zee noch UtfotFi o f fiorm-wind, merkelyke
i fihade doen kan 3 >• döch valt allegetyden meeß
dtoogm Hier zou men een gracht können op•
Werkens TJE'. fihéepen zonder ankers oftou-
wen bergen ì alles door de Mátróozen, di$
weinjg andèrs te doen hebben s könnende ver-
riebt-wèedena ’ . #
. De vöorfhaven geeft een gtiede Reede Voor
deJapanf(hevaattuigenydock 'désìM, Compagines
fiheepen' vinden- de pìaatsonbèquaani,
ende naauw, de grond zaeiht , als aan de
I fiheepen jimflerdätn-, Waffenaar 1 ende Gr oí
gebleeken is, die alle■ àrie door-'t jaar lyx or-
caanktan de wäl met véeV fihade en gevaar
gedreevenzyn. . Zy is' belel met een dubbel
geb'Uurte van hitizen* zynde flegt met hout
gedekte wooningen. ft-Heeft iutfei o f geeh
¡ Kooplieden -van¿vermögen 3; zonder des E ,
Compagnies Logie en Refidenten- was deeze
plaats nwtt'< anders,- als'een'izarkenhtiizing
bdnViffehersi envile peffoonen:
Coutsje, ontrekP- myl zmdelyker gelebt
gen, heeft een ruime Baay, goedeh groüd,
enrdcünbochf is redelyk befihut i eri zeer ge*
rieffelyk» om \er defiheepen te zetten -, fchoon
te maken s en te vertimmeten 3 heeft een en-
kek gebuurte van ‘ woonttogeny doch 'door de
groote verkeering der Holländerin weide heiß
verbeterd ,tot groot voordeel eti'tnkdmen van
dien gemclden Heers
. pàn degelegenbeifider Eildridèto'i Plaat4
fin \ Havenétti als meede hier het Keizerryk
van Japan befiaat in 6 j Ptovirtcien, zoó
ieder zynktfi'Heére'iheefe'i
- Hier nevens zyn noch- veel Landsheerkeht
( Ma tfarzgenaamd) daar a f zyn Excellentie
een-is. 2s» anderen is het zob ongekofelyk
r jk in inynen Van goUd s zilver , koper, yzer,
mineraalen , ryfi % graaneh, en leeftocht \
dat • het by na niet 'aarmemelyk fihjñt. KePrka-nP aahpunen»e v' aBne ergin- Pbyazaopnednrer Joardmrme,d hbuononte i chrouoerlilne geyn dflerf>afrfoec jeüdßuaitrieen zvoannd egrefroercmhetsezlae avkeerü- ienn dpeknit oeonr,l ogm ,a nmieert heeitt' kvrearcdhert et'edra aWr atpoeen deine±- nheienrd ge e5 frdeaqaure nbtveetrr dh ehbebbebne ann, dbreèq, udaime erla gneglet•t gweenshheailtV ebne kdoimt eonv eormf l adpi.t allei te endsrßaan,
P i Bf*