Gedrag
der Por-
tugeezen
onder-
tuffchen.
Trouwe
waarfchouwing
der
Tsjineezen.
i n den Sjahbindaar daar tod-owrgehaajd
hadden','zöo- gerutl meinden zy dit nu
verder'uyt fce; Söffen; maar dat ging zoo
g r if niet^ als zy zieh verbeeld hadden.
-Sih deira , Kad % el aangenoiyien daar te
komen , maar, ’t verraad ohdertuiTcheiy
verhornen hebbende, ve.insde yoor dien
tyd'ziek te zyii^' üohder iet vorderstela-
tenblyken. • .
De KohingVKäd aari Siqueira pole al
een huis aan land ;vergund, waar in zieh
Rödrigo Araüge refeds als hün opper-
hoofd van den handel nedergezet had-
den.
DeChineezen,die hier woonde,en zekere
Perfiaanze vrouw, (door middel van een
kleermaker) badden.hem al van’t verraad
tydelyk .kennis.gegeven j dog hy gaf daar
eerll geen geloofaan, nog ook zyne mak-
kers, die aan land waren , cn volgens hinnen
Nieuwe
aanflag.
desKp-
ningsV"
Om hen
aan
boord
van kant
te bel-
peu.
onkuifchen aard, niet nalietdn -hier
en daar door de ftad te löopen moeskop-
pen. : , ;
o p g a a n - , h u n n e n i l a g w e l w a a r t e n e *
men. ■ 1
Öndertuilehen 7deden Nachoaa Be-
güa en zekCr Javäan Raja is.Uti-
m\i\is (naamen, ;daar ik^ niet wect uyt
tVVaäken) de tw&S yermogendfte lieden
Bier .näaft den .Koning, njet weiiiig h m
Ucff ,1- öitl' dit! puurwakker aan te blaazen,
¿rf defi Vorft'vah Malakka in.dep.haat te?
gen ‘de Portugeezen jn'eer ¿n nfee?: te ver-,
if ¿rkdn. ÜedW,aan den Koning, prfzyn
dotn .die
beide daar door /ook wonnen 5, maar/dp
ZeekVoögd des Konjngs van Malakka,,
e"en;eertyk/man* /kburde dpze fchend-daad
vÖlflägeh /f S zeggende, dat de. Koning
ver-öligt- was Zyn verbönd ten niiniten
zoo Jang na tet..komen , .tot dat hem
dbze nieüWe gälten eenige’i-edenen.gege-
>b/r.Badden, orh dit met eenigen grond,
eri 'fchyh van billykheid ^ t,e doen 3 maar
al nz,y h zeggen, /h’oe welgcgrönd, mögt
liiet helpert." ‘ ;
N a dat" Mahhtnüd gezien had, dät zyn
eerfte aanleg' ‘'tttflükt was , en hy,'te gely k
veriiaan had, dat Siqueira dit meeft.nagc-
laten had, \ otii dat liem de belööfde fpe*.‘
ceryen niet gezönden Waren , liet hy hem
iweten,^^'dät.hy'hem [ten eertl'en «Je böots-
en vaarthigen rhet de goederen toezen-1
deh zoude, ’t geen i>iqueira zeer wel be-
viel ; dog oddertütichen zond hy; yan zyn
kant op 4 plaatzeri' ook vaartuigen met
v'dlk, om öp zyn hoede te zyn.
' De' Koning zönd'meide eeriige vaartuigen
met £ vol k en geweer die zieh
onder de lyP-todhteh vöorraid verborgen.
Öök belallte Hydehige vah'zy'n volk wa-
penen onder hünhekicederente Verbergen,
eft OndertuiTch e‘n als koopliedön, met al-
ltrlei eetwareff o^de ;föhepen te yerfchy-
nen j om daar da dan, .Öp,zeekoil tecken
van röok, dat'ziy in de ftäd zoüderi zien
P e t r ü S M a f F e jü s v e r h a a l d o n s - , d a t D t i -
r n i i t i s d f t d o o r e e n e n P a t i a c u s | h y w U
z e g g e n , P a r i A g e s ) - i y n n e e F , d i f e m e t d e
P o r t u g e e z e n k e n n i s / g e m a a k t . , e n . g r o ö t e
t o e g a n g b y S i q u e i r a z e i r g e k r e g e n h a d ,
d a g t t e v o l b r e n g e n }! g e l y k d i e d d k a a n -
g e h o ^ t ib n h a d , h e i p t e v b rm o o F d e n .
Daar- op na boord, gegaari; zynde,
meinden zy dit ook uyt te voeren 5 dog
quamen al te ilerk gelyk aan boord, dat
ten eerften quade- gedagten gaf. Garciä
deSouia, dit ziende, hield hem te rüg,
en zoi^d Ferdinand Magellaan na Siqueira,
om hem te waarfchouwen, dat dit op
geen gpede moer lag»
s Utimutis, en de-zynen , waar van ’er
al 8 Siqueira, die met fchaken bezig was, tigheid *
omcipgeld^n ,.w|gtte maar met de uiterfte vaniSi*
fttieft tia het teekeii vän lahd, en na den (lu^ra*
rook, die daar opgaan raoeft.
Siqneira ,•, fchoon .van Magellaan ^eeds
gewäarrchpuw.d, bekreunde zieh (iaarpipt
eens. aan.V en,zoha aiieen een ftiermän in
He Mars, om te z ien , o f de boots al
geladen weerquamen , gaande egter pyen
driftig met zya.Tppelen yoort, t : r Die van
^ Ondertuflchen ging; dic^ tecken (n o g ^ ’ge.
niet op , en zbö als de ilierman-jn de waar-
mars^.een ^ a le y c r .zyn Krif^zag uyt-fchouwd
i!r^d(eb’, en een ander hem. toew^nken^J^*»
dat het !nbg/geeti . tyd was^,; waar-je vlugt
fchöu.wde ,,hy.. Siqueira , zöo als' zy op dreef.
’ t g e g e v e n . t e e k e n . b e g o n n e n ? ip jd d bn h e b . -
b e n , iu i.d s
d i e ^ d a a y ö p :n p g , t y d i g o m i w a p e n s , g e r
r o e p e r i , e h z y n / fw a a r d g e k r p g e n h e b -
b e n d e . , d e , y y a n d e n m e t t e r h a a f l: o v e r
b o o r ,d d r e e f , d i e , z p e r v e r w a r d e n y e i -
b a a f t ; o v e r h ü n n c r i m i f l u k t e n a a n f l a g ¡,
i n h ü n n e v a a r t u i g e n f p r o n g e n ; , e n : ^ i c h
v a n - d a a r . b e g a v e n . ; : . ^
P a s . n a h u n - y l u g t ; • g i n g b e t , t e e jk e p 'y
a a n l ä n d / o p . , w a a r , o p z y , d i e ,n p g ; i n VOofyal-,
d e jf la d w ä r e n , b l y v e n m o e s k o p p e n , j a m - i e n daar.
m e r l y k y e r f h o o r ä w i e r d e n . . , r. ^
T w i n t i g y a n , h e n ‘ y y e k e n b y f .R ö d r i g o
Ä r a u g e i n b ü i s 5 d o g F r a n c i i c o S e r .r
r a a n , nog, £ .y d ig ,;e e n , y a a r . t u i g f g e l e g e n
h e b b e n d e , ' p h t q u ä ih H e t . r
T c r w y l S iq u e i r a , ^ i p h o v e r d i t iu ^ k p a e f
d e . z y h e n b e r i e d , / z q n d d . e K o m b ^ e n d e
B f e i id a B a r a V o f i c h a tm e b i l e r - e e n ß e z ^ t
n a b o p t d , o m z i g 0h i e r , a f b y ^ h e m t e p r i t -
f c K ü l d i g e n , a a n b i^ d e p d e , a l l e • d p^ V e n u l r : ,
d i g e n , ; d i e h y m ^ r i n h c g t e ^ r^ k r y g e ,9 . . .
k p n y i t e z u l l e n , f t r ^ Ä e n ? . . e n , a l i e ; d e ^ P p r , - •^U£D
t u g e e z e n , d i e n o g H y A V a u g e w a r e n ^
g e t r p u w e l y k a a q , h ,e j» t e - z u l l e n , ¡ o v e r l e -
yereri.,‘ ¿ i im w » o i5 ? l. i o e iW P & *
' H e i : e e r f t e , S i q q e i r a h ^ e r •
w a s d ( e . P o r t u g e e z e n . t e .e y l t c h e u . } | m a a r
a l s d e K o n i n g g e d u r i g u y t v l ü g t e n ^ ,z 9 ß ^
eh hy ondertuflehen veel vaartuigen van
de wal op hen aankomen zag, keurde
h y , zoo, omdicteontgaan, als om door
t vcrloopen van ’t Mocflon van zyne te
rug-reize na Indien binnen de Ganges niet
verfteken te raken, beft het anker te
lichten} dog, hoorende, dat d’Almeida
(diens zyde hy volgde) vertrokken was,
keerde hy mede na Portugal.
Alfoüfus Ondertuflehen had de groote Alfonfiis
Albu- Albukerk, die iyop. ondcr-Koning getragt
worden was, voorgenomen, volgens laft
Aden van zYn Koning, Aden te vermeetteren,
aan te ten welken eindc hy met fchepen, 800
doen. Portugeezen, en rfoo Malabaaren eerft
ha Ormus, en dan zoo verder meinde te
reizen} dog door de winden, die heni
tegen liepen , belet zynde, moeft hy
aac opfchorten, en ander befluit nemen,
gelyk hy in dien tuflchen*tyd Goa won,
Vaiconiel, na Malakka en te Ormus vrede
maakte.
Ondertuflehen wilde Jacob Mendes
Vaiconiel, vlak tegen Albukerks raad,
na Malakka gaan, waar in hy Van ver-
fehéide íchippcrs onderfteund, en waarom
dit van hem ook in *t werk gefteld wierd}
maar Albukerk deed hem met ge wcld weder
om brengen, gevangen zetten , en
vele van zyn raads-lieden hunne ampten
ontnemen.
v Zyn . Hy maakte onderwyl mét den Koning
▼erbond van Pacem (of Pafi) een verbond , en
K o íiír f f 11“ Nach° da S f f i ñ v°lgens zyne
vanPafi. beiol:te> van hen, daar egter, op voor-
géven, dat hy gevlugt wa s , niets op-
volgdc, dan dat zyn Dood Ichip achterhaald,
Nacho-' , -« . v . . u ö v»iW, le. van nen, na zieh dapper verweerd te hebv
a n e n , h y d o o r d e P o r t u g e e z e n g e k r e g e n
I j i im M B M m B S I G i f i
g u a . b e n , g e d o o d w i e r d . O n t r e n t w e l k e n t y d
d e K o n i n g v a n M a l a k k a , d i e t o t n o g
t o e e e n V a f a l v a n d e n K o n i n g v a n
S i a m g e w e e f t w a s , v a n h e m a f v i e l .
E e n w o n d e r l y k e z a a k w a s ’ t , d a t m e n
f c h o o n h y d o o r r e g e n w a s , g e e n b l o e d z a g }
d o g m e n o n t d e k t e , d a t h y e e n b l o e d - f t e l -
p e n d e f t e e n i n e e n a r m - r i n g b y z i g h a d ,
d e w e l k e z o o r a s n i e t v a n z y n l y f g e n o -
m e n w a s , o f ’ t b l o e d g u d s d e d a a r u y t .
O o k q u a m e n k o r t d a a r a a n z G e z a n t e n
b y h e m , d i e o p S u m a t r a a a n g i e r e n d e , v e r -
z o e k e n d e z y n e h ü lp v o o r S u l t a n Z e i n a -
l a b d i e n , w e t t i g , d o g v e r d r e v e n K o n in g v a n
P a i i , d i e n h y z y n h u lp t o e z e i d e } n e m e n d e
o o k o n t r e n t d e f t r a a t v a n S i n g a p o e r a e e n i g e
v a a r t u i g e n z y n c r v y a n d e n .
Z y n H a a r o p z e i l d e h y d e n 1 . A u g u f t y 1 f 1 r .
v er t rek n a M a l a k k a , w i e r d z e e r v r i e n d e l y k d o o r
1 5 1 1 . na d e C h i n e e z e n v a n d e t o e b e r e i d z e l e n , d i e
J J j - m e n d a a r t e g e n h e m m a a k t e , o n d e r t o e -
z e g g i n g v a n h u n n e h u l p e , g e w a a r f c h o u w t }
t e r w y l d e K o n i n g h e m , z o o a l s h y d a a r t e n
a n k e r g e k o m e n w a s , d e v r e d e a a n b i e d e n
l i c t .
Op den zelven tyd van zyn komfl: al-
^aar was de Koning van Pahang (dat de
Portugeezen Pan noemen) ook op Malakka
, aan de welke Mahhmuds doch-
ter kort bevorens verloofd was. Ook
maakte men daar een heerlyken Zege-
wagen met 30 wielen, om de Vorften,
daar toen zynde, op den bruilofts-dag rond
te voeren , -dat juift op dien tyd was,
wanneer Albukerk daar ’t anker wierp.
Dit gezicht ontfteldeden Koning, e n DelCo-'
al de bruilofts-gaften, van welke deningbieii
meelle Inländers de vlugt wilden nemen,
dog hoorende dat hy niemand moeje'nlykde '
wilde, het de Koning hem vragen, metvre^e
wat voorwaaren hy hem dienen kon}aan*
waar op hy antwoorde, die niet van noo-
den te hebben, en dat hy alleen maar om
de Portugeezen, die daar nog waren, en
om de groote goederen quam, die hem
bedriegelyk onthouden wierden.
De Koning, die wel by depooo me-Groot
tale Itukken in de ftad had, en maar uit-
ftcl zogt, om ondertuflehen zyn vloot, i 1;'?1“
die ergens na toe was, weer by honfc tei,“
hrygen, gaf hem algocde woorden, om
tyd te winnen s ook zogt hy hen met Aale
vergiftigde pennen,in deaardcgeliehen,
te benadeelcn, dat ook al uyt quam} dog
Albukerk, niet genegen zieh metwoor-
den te laten paejen (alzoo hy zey,dät zy
’t ontvlugt waren) en geen bericht ter
wereld van zyne makkers aan land zelf
krygende, dedeaanftondsdeftad, eenige
huizen, en fchepen in den brand flinge-
ren, en dwong zoo den Koning, om,
o p ’t kermen der Ingezetenen, terftond
Araugen en d’andere, aan hem over tege-
ven, verzekerende, dat hy niet, dande
vrede zogt} dog als Arauge hem waar-
fchouwde den Koningniettcvertouwen,
zoo eifchte hy van hem een plaats, om
een Vefting re bouwen, die hem tot zyn
keur} dog onder een gedurig uitftel, be-
looft wierd.
H y , danziende, datmaaromdethuin
geleid wierd, liet daar op’s KoningsHof
van vhrre in den brand fteken.
De Koning wilde, op de voorwaarden
hem van Albukerk voergefteld, die de
Portugeezen, de geroofdegoederen, en
vergoeding deronkoftenvan zgezondene
vlootcn eifchte , vrede maken } dog ’s
Konings zoon (door Maffejus Alodaien
genaamd) cn den Koning van Pahang ,
wilden dit niet aannemen} waar op hy zyn
volk laft gaf, de ftad aan te taften, en
die te plünderen , gebiedende om alleen
de huizen van eenen Ninachetueen Utimutis
(die al bevorens met hem vrede ge-
maakt, en zieh aan Albukerk onderwor-
pen had) cn van de Javaanen, die onder
hem ftonden, en nog eenige andre bond-
genooten, te verfchoonen.
Ss z D *