A. ix7 j . van ^ atc^ef | j| i ontfani>en werden. Quakemaaks 'verier wedervaren. Matelrefs ont- a. ny*
meting van eenige Japanfche rowers. Sandvoord A. 1608 weer na "Japan. Zyn ge*
fprek met den Keizer, en zyn verdre gevallen. A. 1609 komen de tiueefihepen deRoo*
de Leewiu met pylen, en de Griffioen hier. Van den Broek en Puik Gezanten aan den
Keizer, krygen allereereerfleeen pas van Goyfio Samma, om vry te handelet. Iaques
Specx en Pieter Segertszoon A- id 11 hier. Willem,Adamszoon een groot gunfieling
by den Keizer, enz. De Heer Brouwer hier A. 1613. A. 1614 door de Heer S.pecx
weer vervangen. Brief van dien Heer aan Sandvoord. Brief van Specx aan Sandvoord
A. 161 f. A. 1616 rieht Specx hier de Hollandfche Logie op. En My f t hier tot
A . 16 i t . Kirdedigffchrift van de Heer S>pecx aan den Zeevpogd de Heer W illem Ians-
zoon Wergegeven A. 1611. Toond dat zyn verblyf hier buiten fchade der E. Maatfchap-
py ^en tot voordcel der zelve firekken zou. Wyfl aan wat ’er aan V Hof voor ons te
'verrichten zy. Memotie van eenige Artikelen van V Hof mede gebracht ., en met zyne
aanmerkirtgen wergeleverd. Hoe Specx by zyn optogt alles hoopte te her feilen. Waar op
zyn verzoek vernieimde. Nader bewys9 dat de Heer Specx in Japan maar tot A . 1 621
gebleven , en kort |er aan op Batavia geweefi is.
Marcus
Paulus
Venctus
hier A.
1x7 5. als
de eerfte
Euro-
piaange-
weeft.
Wat voor
Portugee-
fen dit
fand eerft
ontdekten
A.IS4».
Xavier
gaatderwaards
A.IJ49-
Nder de Eüropeiiichfe volke-
M M ren zyn wy geenzins de eer-
■ m He, die in Japan gehandeld
V y hebben.
Marcus Paulus de Vene-
tiaan is daar lang bevorens, en wel een
v^n de eerfte Europäers (irainers die be-
kend zyn) geweeft, die A. i27/,ofdaar
ontrent, Van dit Land al fprak , en ’t
zelve Chryfe, en Zipangri, noemd.
Na hem komt deze eere, buiten alle
tegenipraak, die dappere en onvergely-
kelyke opfpeurders van de Oofterfche
Landen, en die eerfte ysbreekers , de
Portugeezen toe.
Men houd het daar vöor , dat Antonius
Mota, Franciscus Zeimot, en Antonius
Pexot, A. 15*42 uit Tsjina vertrok-
ken, en door een ftorm, buiten eenigen
toeleg, na de Eilanden van Japan, hen
toen nog gcheel en al onbekend,verdre-
venzynde, de eerfte Portugeeien geweeft
zyn , die deze Eilanden recht ontdekt
hebben. ’t Geen ten tyde, dat Mariinus
Alfonfus Sofa pas als onder-Koning Van
Goa uitgekomen was, voorviel, gelyk
wy daar af breeder bericht door den Je-
luiet Joannes Petrus Maffeus in zyn 12
Boek, en door meer andre, können be-
komen. Dat zy de 'eerfte ontdekkers
Waren, is zeker s . dog of zy Portugeezen
geweeft zyn, daar aan werd van foin-
migen gctwyffeld.
Na dien tyd hadden de Portugeezen
egter een veel beter gelegenheit, onitoe-
gang tot Japan te krygeny wanneer Zeker
Japanfeh jongeling, Anger genaamd,
enkelyk (zöo Maffeus in zyn I4de Boek
zegt) door de roem van Xaverius aange-
prikkeld, A. 15-47 op Malacka quam,
van waar hy na Goa gevoerd, en alwaar
hy Paulus di Santa F6\ of Paulus van V
H.gelowe, door den BiiTchop, Joannes
Albukerk gedoopt werd.
Met dezen Paulus vertrok Franciscus
Xaverius A. 15-49 den 24ften Juni (zoo
<le Jefuiet Jarricus aanteekend) in een
Tsjinecfch vaajtuig van Malakka ecrft na
Canton, in Tsjina, en van daar na Ja*
pan, alwaar hy den iyden Auguftus in
ae Stad Cangoxima, de geboorte-plaats
van Paulus Ai Santa MLi aanquam.
Hy bleef een jaar en 34 maand in Japan,
en predikte in die Eilanden van den
i f Auguftus A. 15-49 tot den 30 November
A. 165-0, breidende zyne leere
, in veel voorname Rykcn, van Cangoxima
af tot Miaco töe, uit.
Hy liet ’er Cosmus de tinies, en Jan
Fernmdes, die hy mede genomen had,
en vertrok toen van Figen, ftaande on-
der den Koning van Bungo , na ’t Eiland
Sansjan, of'Sansjon, in Tsjina gelegen
, en onder Canton behoorende.
Wat berigten de Zorres, en andre, f e i *
naderhand wegens hunnen dieoft uit Ja- daarlieu
pan gegeven hebben, kan men uit hunne
brieven by Maffeus zien.
Het geval van die 3 groote Japanfche
gezanten , die A. 15-82 na Spanjcn en
Romen uit Japan gingen , haal ik niet
aan, gelyk ik ’er meer andere voorbyga,
om dat men die by Montanus in zyn Ge-
zantfehap na Japan Fol. 20. befchreven
vind.
Na dien tyd hebben de Portugeezen ffun
zoo grooten toegang tot Japan in zyn bin- grooteu
nenfte, en Zoo grooten handcl in dat Ryk f?ndeI
gekregen, datzy jaarlyks.wel voor 60 door
a 70 tonnen gouds aan allerlei goederen die ge-
derwaards zonden, waar op zy zeer groo- ftremd is.
te voördeelen dedeny maar defnoodeja-
panders, ’er de Jhuf af in de ueus gekregen
, öf ten mftiften begrepenhebbende,
aät de Portugeezen, onder den naam van
hunnen Godsdienft voort te zetten, zig
meefter van hun Land zogten te maken,
hebben hen de pas daar töe afgefneden,
hen (gelyk verder hier na blyken zal)
uit het Land gedreven , en op le vens-
liraffe verboden, daar oit weder inte körnen
? hoewel dat egter nog veelen,
maar met verlies van hun leven bezogt
hebben.
Onder de Nederlanders, die hier ge- Linfcho«
W$eft zyn, körnt allereerft voor Jan Hui- ten de
«^eerfte
Neerläft- l en van Linfchoten, een Haarlemmer van
der hier geboorte, hoewel een Enkhuizer van op-
A.is84* voeding ^ alzoo zyn Ouders daar woort*
HOg verfolgen.
den. •
Hy vofer A. 1583 in dienft der Pörtü-
geczen van Lisbon na Indien, alwaarge-
komen zynde, is hy A. 15*84 van Macao
'' na Japan gezeild.
Het eerfte Nederlands fchip^ dat in
Japan aanquam was ’t fchip Erasmus,
een van de 5-, die met de Heer Jacques
Mahu A. 15-98 van Rotterdam uitvoerenj
en door de ftraat van Magellanes liepen.
: : , „ , Dit fchip , van de andren door ftorm
Nederlan-den 8ften Ianuari Ä. 1599 afgeraakt, en
ders hier buiten eenigen tdeleg j eh na lang zuk-
allereerft kelen en omzwerven 3 op de wal van Ia-
A.1600. pan5 eri wel op de Ooft-zyde van de
heerlykheit Bungo, vervallenis daar ein-
: 'delyk A. 1600 geftrand, hebbende van
io8 riiet meer dan 16 a 17 man, die
ziek, en dopr hongers-nodd Zeer vernia-
gerd waren, over behöuden;
Onder deze zyn öok Jacob ^uakernaak^
en Melchior Sandvoord, geweeft.
Na dat nii de Portugeezen gewaar
Hoe de wierden, dat zy daar aangekomen' wa-
iimdef <T' ren, tragtten zy (volgens hunnen
fchipbreu-äärt en gewoonte) niet anders, dan om
kelingen deze elendige mertichen door hunne val-
fche befchuldigingen in haat der- Iäpän-
ders, en hen dus aan een elendig einde
te brengen, 'Zeggende, dat zy roovers ,
vrVbüiters ’, zee-fchuimers, en viflehers
met drooge netten waren,’ alzoo zy wel
wiftert, dat de Keizer van Iäpan' zulke
lieden doodelyk hatede , en om door dit
rhiddel hunrie voordeeleh in Iapan , al-
leen en zeker te behöuden 5 doch God
befchikte dit anders, en gaf ons volk gelegenheit
, örii in peffoon voor den fvei-
zef, die hen zien wilde,1 te verfchyhen.
Niettegenftaande de Portugeezen de
Tolken .omgekogt., en op hunne zyde
dööf grdot geld gekregen , en hen 00k
bewoogeri hadden j om alle bitterheden
tegen deze beklagens-waardige mehfehen
öp zyn vuilfte' uit te braken,- was dit 'in
tegendeel het middel, om hen uit hunnen
grooten nood ,- waär in zy anders ge-
fmoord’zouden hebben, te redden. ■
De Keizer kon die zaaken, die zy van
hen hem. vpörftelden , riiet gelooven} '
maar zagteneerften,dat dit riiet ande^v
d’an een uitwefking vandenhaätderPpr-
tügeezen tegen orife, was.
• Zoo ras hy ze maar ecris had gezieh ',
en Hooren ipreeken , kon hy zeer licht
merken j dat dit geen roovers, nog zee-
fchuimers (gdlyk zy zoo fterkvoorgaveri)
maar dat het zeer ordentelyke lieden ,ueri
te gelyk 00k hunne doodelyke vyändertV
waren,, waar op. zyn Majefteit 00k zei-
de : is het iuffchen ü lieden en de Holländers
zoo gelegen, en zyt gy hunne vyan-
- VY Dejbl.
Dat God
anders
Ichikt.
den, zoo is V geen wonder | dat gy alles A.
quaads van hen fpreekt.
Het was ’’er zoo verrb van daan, dat Dögmois
zyn Majefteit hen geloov.en Zoude, dat.^ 3M
hy ons volk aanftonds in zyne gunftige
befchcrming nam. Egter willen de Por-'
tugeezen het nog zoo te draaijen, dat zy
voor eerft niet uit’het Land vertrekken 4
en' daar als gevangen blyven moeften,
höeWel zy anders door bezorging Van die:
Majefteit in allen deelen zeer vriendelyk
behandeld wierden.
:Na dat nu die Majefteit ten vollen van ,
hunne opregtheit verzekerd was, wierd
hy eindelyk, na dat zy 3* a 4 jaaren hier
geweeft waren | bewogen hen verlof te
geven, öm Weer na hunne Landslieden
tc vertrekken.
Dit gelukte hen A. 1604 , ’ maar zy Hun ver-
ztikkelden op deze reize wedergeweldig trek A.
lang met een Jonk van den Keizer , waar ^0^
mede zy na Patani zöuden gaan | en ver-^^“.”*:. |
fchenen daar A. 1606 eerft. '■ daar zy A. •
Zy vönden daar als hoofd eenen Fer--i6ö6 eerft
dinandus MichtelfZoon, die hen vriendelykkörnen,
öntfing , en hen gelegenheit gaf , om ,
Wat uitgerdft hebberide,- nog in dit zelve
jäar by den Zeevoogd de Heer Matelief En van f
voor Djohör en Malakka tc komen, al-)^PP^‘
waar ^uakernaak eerft als Of>perftierman van
op zyn Schip , en daar na als Schipper lief* wel
op ’t ichip, mede Erasmus genaamd, ge-J ont fangen
bruiltt, gelyk hy opk op ’t zelve vporiwerdenj .
Malakka dood gtfehoten iS . | naa^61’*
‘ Zy haddeni, uit Japan vertrekkendc f verder
eenige van hunne makkers, genegen daar^eder-
te bly ven, in ’t Land gelaten, van welke vaaren.
zy 00k brieven mede gebracht hadden.
A. 1607 den i4den September bly k t Mateliefs
my opk, dat de Heer Matelief by dridontmoe-
JäpanfchÖ’Jorikeri| waär in eenigejapan-^ln? vaa
iche Zee-roovers wären, öntfent ’t. F i’ ljapanfche
land Lamoa- gekomen is , welke hemWovers
toonden , dat zy dezen Quakernaak, dien A. 1607. ■
zy Jaap Quaak nöemderi j zeer welkenden:
, Ook zei deze Zee-voögd hen, dat hy
binnen ,3 jaaren in Japan , alzoo de la-
panders geen vyanden väri ons, maärön-
ze vrieridert waren, hööpte te wezen.
Ontrent Ä. 1608 fchyrit my toe, dät
Sr. Sanfvoord weer'na Iapan vertrokkenjVoordÄ:- •
en dät toen, by zyn komft aldaar, hemh668 -
vari den Keizer, die hem nog zeer wel'weerna
kende, en beminde, gbvraägt is, wan-^apan‘
neer de Holländers y vari welke hy hem
zööv veel geiegt «had -volgens . Zyne äari
zyp Majefteit gedane belofte in Iapan ko- ^J^1
men iöuderi i waar op hy tot antwoord Keizer
gaf, dat hy ze ’t jaär däar aan Hier wagt- en verdre
te. . gevallen.
Daar op deed hy noch een töcht uit
Iapan, en quam in ’t begin vart A. 1609
weder in Nangalacki. /
In dit Zelve jaar nu , pasnazynte-rug-
D koruli.