: | i ¡
i f :
lut
f it I
'il' 9 1
li
Tygervalley genaamt, die zeer digt by
een leggen.
Om den goeden grond is deze land-
ftreek reets zoo bebouwt, dat ’er nu 22
ichoone plaatzen en hoffteden in aangelegt,
hoewel diè van veel meer belang in
opzigt van haare inkomften, dan wel ten
aanzienvan haaaegebouwen, zyn. Ook
zouden ’er hier niet veel meer können
aangelegt worden , om dat zy malkan-
deren dan te na zouden komen, of niet
wel van water können voorzien worden.
De boeren zyn hier ryk , en bezitten
veel klein en groot vee , en *t was een
arme boer , die hier maar 600 fchaapen
en 100 offen in ’t eerft bezar. Deze
Tygerbergen beflaan in ’t rond ontrent
een ftreek van 8 groote mylen , en de
uirerlle plaats der zelve is 4 mylen van
’t kafteel der Goede Hoope gelegen,
j- K Hier tegen aan ftoot de Koeberg, die
{jgL oc* ontrent 6 mylen van ’t kafteel is, en zieh
na ’tO ten N. uitftrekt. Hier hebben
zieh de Coloniers naderhand mede uitgebreid
, doch bevonden dit land zoo
goed niet, als de Tygerbergen , behal-
ven dat men hier , wegens gebrek van
water , zoo veel Borgers of boeren niet
heeft können plaatzen.
Om deze reden begaven zieh veelen
der zelven , alzoo hen ’tbevoorens be-
fchreven land in de Tafelvaley en daar
buiten na de zoute rivier, en aan de Tygerbergen,
te klein geworden was, na
den Blaauweri berg, die 8 mylen van de
veiling na ’t N. O. ten O. legt, en zoo
genaamt word , om dat hy zieh , voor
al wanneer men eerft uit zee komt, en
na ’t land toe ziet, zeer blaauw opdoet.
Dit is mede zeer vrugtbaar land , en
by na zoo goed , als dat in de Tygerbergen
, doch wegens ’t gebrek van water,
dat hier mede niet te ruim is, heeft
men hier zoo veel borgers niet können
plaatzen.
Deze ganfche landftreek is , vólgens
den aanleg der eerfte uitbreiding van deze
Colonie, niet tegenftaande men hier in
’t eerft veel wild gedierte van Olifanten,
Leeuwen, Herten, enz. had, in weinig
jaaren bevolkt, en tot dus verre heeft
zieh de eerfte Colonie ook in ’t eerft maar
uitgeftrektj maar naderhand is zy, we-
genà een gefchil, dat de Landdroft en de
provifioneel Fiscaal van Putten, ontrent
tjaar 171z. over een yders geregtigheid
kreegen ( dat ten laatften door den Poli-
tycquen Raad den Fiscaal tegen gewezen
wiert) tot aan de Moflelbanksrivier, die
na de Tygerbergen daar al mede aan-
grenft, uitgezet; doch met die bepaling,
aat wel de regtsBan van den Fiscaal zoo
verre ftrekken, maar dat egter de Landdroft
, zoo hy eer dan de Fiscaal eenige
wegloopers vangen mögt, zyn regt daar
De
Blaauwe
berg.
op , als eer in tyd en dus ook in regt
zynde, behouden zou. ä
Een magt aan hem door den Heer van
Rheede in ’t jaar 168y. gegeven by In-
ttruótie , een geval, daar van Putten
weinig eere van had.
Deze Moflelbanksrivier, dus na eenige
moflelen genaamt, die men hier nu
en dan wel aan de klippen hangen ziet,
en krygt, is maar een zamenloop van
wateren, door den regen in den regentyd
veroorzaakt, en dat in de zomer , in
putten blyvende ftaan, brak word, hoe
wel de menfehen en ’t vee daar ontrent
zieh hier mede moeten behelpen, alzoo
’er geen ander naby is , waar na de
Moflelbank zelf nu en dan wel de regen-
bak genaamt word.
Deze Moflelbanks-rivier loopt een zeer
langen en krommen weg, en ftort, na veel
dalen doorgeloopen te hebben , by de
Tafelbaay in de zoute rivier, waar mede
zy daar in die baay in zee loopt.
Behalven deze zoute rivier is in deze
ftreek nog een bron, die zyn oorfpronk
in ’t gebergte van Stellenbofch heeft, en
van daar door de Tygervaley , gelyk zy
ook voorby de Kuil (een fchoone plaats,
die Capitein Berg nu toekomt, en wel
eer de E. Maatfchappy plagt eigen te
zyn) loopt, dochde zelve is in den zomer
brak 5 doch by de Steenbergen en by
Conftantia zyn verfcheide rykelyk water-
gevende bronnen, hoewel daar geen ander,
dan de Heer Simon van der Stel, nut
af had, alzoo al dat land onder zyn Ed.
ttont.
Over die rivier, welke voorby de Kuil
loopt, is ook een brug gelegt, om dat
men ’er in den regentyd anders niet
overkomen kön, om na Stellenbofch te
gaan.
Hier ontrent zyn maardrievrugtbaare
plaatzen j te weten, de K u if de plaats
van Henrik Haftung , er\ die van Jacob
Verder is van de Kaap af totaanSaxen-
berg ( een plaats dus na Michiel Sax genaamt)
een afilant van 6 mylen, waar
aan ’t land van Stellenbofch floot.
Na dat men hier aan de wal gekomen
is , ziet men een open viele , met een
fraai getal huizen, die van buiten meeft
alle gewit zyn , dat van de Rheede een
aardige en cierlyke vertooning doet. Zy
zyn, om de feile winden, doorgaans maar
van eenè verdieping, hoewel dit naderhand
veranderdc.
Het Vlek ftrekt zieh ten groot fien Het Vlek
deele na den Tafelberg , en ook eenig-
zins na den voet van den Leeuwenberg
uit, en legt ontrent750 tredenBewerten
’tRavelyn, of anders 881 treden net van
de poort des Kafteels.
Wanneer ik in ’tjaar 1687. hier quam,
ftonftonden
’er de huizen vry ydel, en, in
vergelyking van nu, zeer weinig.
Ik heb ’er in deTafelbaay in ’tjaar 1714.
ontrent 274, zoo groote als kleine, zelf
geteld , zonder deze en gene openbaare
gebouwen (gelyk het touwpakhuis, en
meer andere huizen der E. Maatfchappy)
hier by te rekenen.
Zy zyn meeft van Kaapze klippen ge-
bouwt, en doorgaans daarom maar van
eene verdieping , om dat zy anders te
veel van de fwaare valwinden lyden moe-
ten 5 gelyk zulk een huis ook doorgaans
daarom met riet gedekt word, dat men
daar in de duinen , of in de bufïèls- en
rietvaley, pas ten N. O. van de zoute
rivier , en wat Bezuiden ten W. van
Viffchershokgelegen, overvloedig heeft,
hoedanig een rietdak van een dubbelhuis
hier nog wel 300 of 370 R dcrs koften
moet.
Deze huizen zyn vry gemakkelyk ge-
bouwt, en van verfcheide zeer goede
vertrekken voorzien, hebbende een dub-
bel huis, tweeZaletten aan de ftraat, en
verfcheide middel- en agterkamers , en
ook veeltyds een groote plaats agterj en
zulk een dubbel huis doet hier ’s maands
13, 14 of 17 Rders, na dat het groot of
klein is, van huur. De meefte hebben
maar bol-kozynen.
Hoewel wy nu gezegt hebben, dat zy
doorgaans maar van eene verdieping zyn,
zyn’er na ’tjaar 1697. (zedert welken tyd
ik hier ontrent verandering befpeurt heb-
be) »verfcheide dubbele huizen gebouwt,
vän de welke de twee huizen van Albert
Koopman, naaft malkanderen ftaande, de
eerfte geweeft zyn.
Deze waren na dien tyd wel zeer fraai;
maar in ’t jaar 1707. vont ik hier vry
grooter , liooger en heerlyker huizen,
zoo die twee, die de Heer Henning Huftng,
Borgerraad alhier, en een van de vermögende
borgers, op de weg na ’t Fort toe
naaft malkanderen gebouwt, en waar van
hem ’t zyne , daar hy toen in woonde,
wel ioooo R dcrs, zoo hy my zeide, ge-
koft heeft, als ook dat van den Fiscaal
Blefius , dat mede een zeer fchoon huis
is , waar in men (gelyk in dat van de
Heer Hufiug ) een dubbelde wooning onder
en boven , en die, na de wyze der
huizen tot Amfterftam , met opgaande
trappen heeft.
De ftraaten zyn in verfcheide blokken
verdeelt. Men heeft vier breede regte
ftraaten, na den Tafelberg toe wat
oploopende, en die van myne treden 112
lang, en 17 breedt waren, hoewel*’er
buiten deze ftraaten nog wel verder op
na den Tafelberg,, en ter zyden uit naden
Leeuwenberg, verfcheide huizen hier en
daar verftroia ftaan ; gelyk ’er mede in
de voorfte ry na ’tFort toe nog 3 huizen
langer aan die rey komen, te weten,. die
van Henrik Bouman^ Richter, ennog een.
Buiten deze regte zyn ’er nog 4 awars-
ftraaten, die van ’tFort na den Leeuwenberg
loopen, waar af de naafte aan ftrand
370 treden (tot ’t naafte huis aan den Leeuwenberg)
lang, en 27 treden breedt;
doch de anderen, wel van de zelve leng-
te, maar de helft fmaller zyn.
Het naafte aan ftrand is beft bekent
met den naam van de rey huizen by
Brommer, die daar Equipagiemeefter was,
en ’er een zeer fchoon en groot huis met
een opgaande trap had , en is die ftraat
in 4 blokken verdeelt, en de 4 ftraaten,
die na den Tafelberg loopen, beflaan yder
uit 3, en dus te zamen.uit 12 blokken,
behalven de welke ’er nog verfcheide
kleine dwarsblokken, van 1, 2 of 3 huizen
by een, waren.
Dus maaken ook de huizen by den Heer
Blefius een dwarsblok op zieh zelven,
behalven dat zieh boven by den Tafelberg
nog verfcheide huizen met zeer
groote en fchoone thuinen vertoonen, die
al een zonderling cieraad aan dit vlek, en
een groote uitfpanning voor de zoo lang
in die naauwe bodems beperkte vlotelin-
gen geven.
Ter zyden het huis van Brommert heeft
men na ’t Z. W. een fchoone vlakte tus-
fchen den Leeuwenberg en de Duinen,
die zieh wel een half uur verre van
Brommers huis tot aan den Leeuwenftaart
längs ftrand zeer verheven vertoonen, al-
waar men al mede nog veel huizen zeer
vermaakelyk van ftant zou. können bou-
wen j doch de reden, waarom dat gelaa-
ten word , zal elders in een opftel van
eenige vragen door den Heer Generaal
van Hoorn aan den Kaapzen Raad by zyn
aanwezen alhier gedaan , gegeven worden
.H
et voömaamfte gebouw hier is het Het
Kafteel der Goede Hoope , dat als een Kafteel
vyfhoek met 7 fchoone punten, die wy derGoede
hier na opnoemen zullen , en waar op HooPe*
verfcheide fchilderhuizen ftaan, zeer cier-
lyk van verre daarom te meer pronkt,
om dat het boven op plat met fchoone
groote fteenen zeer fraai bevloert, en
van leuningen , waar längs men rondom
’t zelve wandelen kah, endat eenheerlyk
uitzigt alomme geeft, voorzien is. Boven
de poort is een rond kloktoorentje
met een koepel, en een vierkant huisken
met een dubbele verdieping.
Het is in ’t jaar 1672. door den Heer
Gouverneur Tsbrand Godsken begonnen,
die ’t in 3 of 4 jaaren meeft volbouwt
heeft, hoewel ’er nog al iets voor zyn
vervanger, de Heer Bacx, en meer anderen
, zelf tot ’tjaar iöpp. aan te doen
viel. Daar en boven is ’er, by de komft
van den Heer Veldoverfte Her man de
B 3 Wilde ,