Dog
fchraal
vanle--
vensmiddelen.
ftraat van Singapoera na Bengale, Choro-
mandel, Suratte en Perfien gaan, ofdie
van daar na Batavia binnen door willen.
,
i De ftad in zieh zelven heeft niet veel
levens-middelen, dan v ifch , en eenige
vrugten, en al het vordre moetdaar van
buiten gebragt- werden. Het is ’er , in
:Kuft,Ceylon
Q. /*_!_______1 ____1.. I. n r t l r l l P f liJflH
O f zy na dat geweft, danof ’t geweft der be-
na hun zoo genaamd werd, zullen wy:fclire.ven
naderhand onderzoeken, als wy hunnen w n*
eerften oorfprong, Zoo veel mogelyk is,
zullen opdelven, en uyt hun oudfte ge-
fchiedeniflen voor den dag brengen.
Zy zyn wat deeluwvan ver.w, envry
blanker, dan wel andre Indiaanen j ook.
veel vriendelyker,opzicht van de K u lt, Bengale, ^eyion vcci vricnuciyKCj, buecliececfiduecri,, en lniectutetir
&c: fchraal, gelyk zig 00k het land in hunne wyze van levenj enin’tgemeen
rondom zoödanig vertoond.. zoo lieftallig , dat ’er geen andre volke-
Men is hier, buiten in ’ t Bofch, voor ’t wild gedierte niet zeker, en ’t is ge-
beurd, dat de Heer van Naarflen (een
En ge-
vaarlyk
'7 CßWS OCU1U, UrtL Ul. m . « * ---------------------- v-----
g c S e vriend, d ie ’t my zelfverhaald heeft) een
’ Tyger onwetende tegen zyn hinderften
reed,en dathy dit wild ook meermaalen,
könnende zyn peerd dan niet houden, out-
moette, gelyk.’er oolt een groote-me-
nigte van Olifanten, en ander wild, is.
Ook zag die zelve Heer op zekeren tyd
elders een Tyger na een Hert, dat hem
in ’t water ontvlucht was, fpringen ä
dog ’t Hert ontfwom het, en de Tyger
wierd ondertuflchen door een Cayman
na de grond gerukt. g
Hier onthoud zig van wegen de ü..
Maatfchappy een Land-Voogd, die het
'opper-gezag over alle de bedieuden, en
over haare zaaken heeft.
Deze heeft als de naafte in rang aan
hem een opper-Koopraantot eenTwee-
den perfoon, eenen Fiscaal,foldy-Boek-
houder,en verder alle zoodanigebedien-
den, alswy bevorens reeds onder Am.
boina befchreven hebben, die ook in opzicht
van hunne foldyen , en buiten-
voordeeten, even eens behandeld,behal-
ven dat hier ook nog eenige opper-hoof-
<len van de plaatfen ofComptoiren, onder
deze Land-Voogdy behoorende,ge-
vonden werden, en dat hierook eenby-
zondre Sjahbandaar, o f Tollenaar, is.
U y t deze leden heeft men hier (even
als van Amboinareedsgezegt is)ook een
Raad van politie, die de ganfehe Land-
"Voogdy beftierd, als mede een andren,
De In-
gezete-
*nen. .
die ae z a a i v . c n w u — - - - - - - - - - - -
en een, die wegens de kleeneen de Hu we-
lyks-zaaken zit.
ren by te vergelyken zyn.
Hunne taal,-ßahafa Malajoe , dät is ,
de Maleytfe taal, ’t zy na ’t volk, ’t zy
na ’t land, genaamd , werd niet alleen
op die Kuft, maar als een taal om mal-
kanderen alomme te verftaan, en om by*
|allen te regt te geräken , geheel Indi&i
door, en in alle de landen van ’t Ooften',
even eens als ’t Franfch o f Latyn in Europa,
ofalsde Lingua Franca in Italien,
of in de Levant, gebruikt, zoodanig dat
men, die taal kennende,nergenszäl verlegen
ftaan, om dat zy zelftot in Perfien
toe, ‘ cn verder aandiekant , .en tot in de
Philippines, van een groot gebruik en
verftaanbaar is.
Menhoudhem vodr een zeer flecht
opgevoed menfeh in ’t Ooften, die deze
taal niet verftaat, .behalven dat de Ma-
leyers zelf wel gewoon zyn in de zelve
als te ftudeeren, en nog vafter gronden
tot kennis'van dezelve, en ook wel tot
het aaftleeren van ’ t Arabifch, waar by
ook zommige onder hen we l’t Perfiaans
voegen, teleggenj maar die nog verder
begeeren te gaan, tragten kennis van ’c
Sanskrits, de moeder-taal van demeefte
Oofterfe taalen, te bekomen. |
Ncrgens nu werd deze taal zoo net cn
zoozuiver, als hier, gefproken, hoewel
’er nog een groot onderfeheid is tuflehen
die, welke de Hovelingen, en die, welke
de gemeene lieden gebruiken, behalven
dat die eerfte ook met ongemeen veel
Arabifche woorden doorfpeckt is , het
'Voogdy meae anaren, ; geen mzy Bgeßwpowon»ly»k Tdoe n 9, ,oTm hunnJe
die de zaaken van het gerichtwaarneemd, gröote geleerdheid m die taal boven de
u joirippnAPnHpHnwp. gaeemmeeeennec lliieeddeenn ttee ttoooonneenn ,, wweellkkee ttaaaall
ook zoo hoogdravend, en zoo veel van
N’evens
hunne
taal naks
zaaken zit ¿uu uwgui»rvuuj * ——- — 1 De Malevers’werden <»kin ’tgemeen de gemeene znyvre taal (want die is on-
•Orang di Bawah Angin, ofliedenbene- zutver,) om dat leder Natie, die deze
dens winds, o f anders Oollcrlingen, ge- gemeene Maeytfetaal ipreekt, .e van
naamd, gelyk die van ’ t weiten, envoor haar eigen taal daar onder mengt, verfchil-
. i | | r - 1 . neomnon Cir«nrT lende is , dat zy by geen van de gemeene
lieden zal verftaan werden, gelyk zy ook
by geen andre, dan by de Vorften, Hovelingen,
enPriefters, van gebruik, en
dierhalven maar als een taal der geleerden
aan te merken is.,
Z y is in zieh zelven ongemeen liefe-
ly k , zoCtvloejendc, bekoorlyk, en Zeer
lztvwYtJtT . nm 7.irh in uvt tC drukuuauiu
, ■— - -- -
a id e Arabiers, met den naamvan Orang
■ Atas Angin,dat is,lieden,bovens Winds ge-
E n v o o r legen, enals Wefterlingenbekend ftaan,
al de niet om dat ’er. niet meer Volkeren van
Malyers. ,(5ien naam; maarom dat zy beiden onder
■ die twee zoorten van volkereren wel de
beroemdfte, en de fchranderfte, en de be-
fchaaftfte zyn.
DVMaleyerszyndevernuftigfte,door- kragtig ,om ’er zieh in uyt te druk-
traptfte, en beleefdfte Volkeren v a n hetjken. y er.
iranfeh Ooften.
Verfcheide werken , in die taal be-
ichreven, en bevorens by ons al opge-
noemd, cn een menigte van fraeje Me-
deren, waar in Zy Veel oude zaaken
bewaien, geven daar kl^are bewyzen
van.
Dracht Hunne dracht beftaat van de .mannen
der Ma- gemeenelyk in een broek , een wyd
eycrs* blaeuw , food , o f groen opper-kleed,
als een lofle ke e l, en een Tulband
wrongs-wyze om het faoofd.
Ook zyn zy doorgaans van een zeer
vrolyken aardj maar houden altyd een
Hag om den arm, en 't zyn galtend
voor geen een gat te vangen, dewyl zy i
van een verhevene geeft, en groots van
inbcelding zyn»
Hmj Ik ken ’er in Indien geen doortrap-
aard. ter, dan hen, en de MacaHaaren, wes-
halven zy nietal te veel te vertrouwen zyn.
Gewaad Het gewaad der vrouwen is by n a ,
van hun-als dat van de andre Indife, o f als dat
ne vrou- van de Javaanfe vrouwen, beftaande in I
wcn* een lang klecdje, dat hen tot de voe-1
ten komt, en dat zy ook möeft Wel
boven den boezem onder de armen vaft
maken, gaande verder met' het boven-
ly f bloot.
Haar hoofd-hair werd in eenen bos
by een gebonden, hoewel Zommige dat
nog wel op een andre w y ze , en by na
''als de Mifticen, opdoen.
En hare Deze vrouwen zyri ook doorgaans
uytfte- van een veel verhevener ge e ft, als andre
^ Indiaanze vrouwen, gelyk zy ook in
andre, heftalligheid en geeftigheid verre boven
andre uyttnürtten.
W a t nu de verdre Ingezetenen alhier
belangt, die zyn o f Portugeczen , die
ider een genoeg bekend zyn , o f andre
Indiaanen, die wy al befchreven hebben,
als Chineezen-, Guzeratters, Ben-
galers,. kuft-Mooren, Atsjienders, en
meer andre,
De waaren, die hier vallen, zyn deze:
Waarm. CaliB1baC, Agelhout, enCamfer, in
vallen,ea R yk van Pahanggetrok
Tin.
ken wer- Goud , en goude Maalen.
ien- Peper.
Pedra de Pore®.
Olifanten.
De waare, die hiergetrokken werden,zyn
Allerley zoorten van kleeden, en vooral
Pe.tas Maleyo, o f Maleytfe kleeden.
Suratfe dito.
' Bengaalfe dito.
Guitiees Ly waad.
Salampoeris.
Bafta ßrotsja.
Bethilis,
Chitfen van de Kuft.
Amfioen.
Rood Laken.
Köper.
Ropyen,
Reaalen van agten»
De onkoftender bezetting, en van an-
dre zaaken, loopen hier hoog, enzom-
tyds by de i tonnen geuds, en zyn oor-
zaak, dat de zuivre winften in een iaar
dikwils op verre na zoo veel niet können
opbrengen, dat anders al vry wat uvt-
maken zou.
A». 1664 , en in de vorige jaaren,
liepen de onkoften hier nog veel hooger,
«n toen heeft men goed gevondhn de
beftekken der bezetting veel te verminderen,
enifleetrekken, ’tgeentoenwel
z tonnen gouds ftond te koften j maar
naderhand jaarlyks wel 40000 g l : minder
aan onkoften te geven. Daar op wierd
166g. ook door haar Ed : bclaft de Veiling
te verkleinen, waar over zekere
Vaandrigzedert den 17. Tanuary; gcfteld
wierd als bouw-kundige.
Onder de Land-Voogdy van Malakka d S “‘
ftaan nog verfcheide andre Comptoiren, Comp-
van welltä Zohimige op dit zelve land toiren,
andre op Sumatras Öoft-kuft , gelegen
zyn , en welker opper-hoofden door de- tondc*
zen Land-VoOgd, flnzynen Raad, der-
waards gezonden werden.
Deze zyn Peirah, Keidah, Oedjang
Salnng, en Andragiri.
Het eerfte Comptoir, Peirah genaamd, Peirah.
en op deze Maleytfe Ktift gelegen, be-
hoorde onder de Koningin van Arsjien
en wierd enkelyk om den tin-handel aaa-
gehouden, en daar een ondof-Koopman
van wegen de E. Maatfchappy gelegt,
om ’c zelve tegen gereede penningen,
o f kleeden, tegen yo Ryadaaldersde Ba-
haar in te handelen; dog de Natie in
zieh zelven is zeer vnyl en moorddadig,
gelyk die zieh niet ontzien heeft iS f r .
al ons volk te vermoorden,
Dat in de volgende tyden haar Edelheden
al verfcheide maalen genoodzaakt
heeft, laft aan de Land-Vöogden en
I Raaden alhier te geven, om dat Comptoir,
en de L o g ic , ftil te lichten, ten
einde dan verder gelegenhcid te maken,
om dit Verfoejelyk ftuk te wree-
ken, gelyk naderhand ook in ’t werk
gefteld is ; een zaak , waar over wy
breeder zollen fpreken.
HetTweedebuiten-Comptoiris Qüed
a , o f Keidah , mede op dezd Kuft, en
ontrenttegen over Atsjidngelegen: daar
ook een onder-Koopman le g t, en een
Logie van ons is , om T in , Gond, en
Olifanten voor de E. Maatfchappy van
den