geftelt} doch door een borger is hier reets
een mooleri op zyn koften gezet.
Na dat wy nu dit dus voor af geiegt
hebben, moeten wy tot een nader herigt
h ier by voegen, dat, fchoon de landen in
de Groene Kloof, in ’t land van Waveren,
en ’t Rood Zañd, geen koorn nog wyn
teelen, zy daar en tegen weer treffelyke
Weiden voor ’tvee hebben, en aldaar de
befte zomerweiden ge ven, alzoo ’er water
en gras genoeg is.
Deze Groene Kloof houd de E. Maatfchappy
aan zieh, -'ftaande maar aan vier
perfoonen toe, daar hün vee te weiden,
om vleefch genoeg voor haare fchepen,
volgens een accoort van y jaaren, te hebben,
waar toe menoordeelt,' dat zy voor
haare vlooten en flaaven wel 100000 pond
van nooden heeft.
Het is ook zyne opmerking waardig,
dat de fchaapen hier in een ganfch jaar
geen hand völ zout likken, dat zy nog-
tans in Europa , immers in vericheide
landen van dien, zoo noodwendig doen,
doch hier is dat aan de zelve, en ook aan
andere dieren, fchadelyk.
Men heeft daar ook Zoutpannen ( ge-
Jyk op meer andere plaatzen , als mede
ontrent de Zoute rivier) van welkers vor-
ming door ’tregenwater, enz. wy elders
breeder fpreken , doch het i s , fchoon
zeer fyn en wit, niet goed, om iets in
te zouten. Ook legt hier een wagt van
de E. Maatfchappy, zoo om daar op te
paßen, als om den handel der Vrylieden
met de Hottentots te weeren, alzoo dit
niemant, dan de E. Maatfchappy, of die
zy dat toelaat, doen mag.
Men ploegt hier ’t lana met offen, en
zelden met paarden, en men fpant ’er wel
io gelyk voor de ploeg, die, alzoo ’tland
uit vette en fwaare aarde beftaat, dan nog
werks genoeg hebben, en daar zyn ge-
vallen, na de grond hard is, dat zy ’er
wel zo trek-oflen voor fpannen, behalven
dat ’er ook veel menfehen toe behooren.
Gelyk de boeren ’t ganfehe jaar door
in ’t vaderland hun werk weten te vin-
den , alzoo zyn zy hier ook geen eene
maand vry, dewyl yder der zelve hen by-
zonder werk ontrent de landbouw geeft.
Op een Mergen land van 600 Rhyn-
landze roeden zaaid men hier een mudde
koom van 180 pond, eh als nu alles van
de zelve al zeer wel flaagt , hebben zy
nog veel fchaade in hunne koornlánden,
gelyk ook ontrent hunne wyngaarden,
of van den Z. O. wind, of van den ho-
nigdaauw, of van de worm, of van de
olifanten , of van de íprinkhaanen , te j
ver wagten.
Van een mudde boekweit, gezaaid
Zynde, heeft men 30 of 40, van de tar-
we, en rogge 40 of 4y , van de boonen
20 of zy , van erten 30, en ook wel 60 I
mudden wederom j doch de boonen en
erten zyn de rupzen veel onderworpen,
en men moet de vrugten ten eerften at-
fnyden, en inoegften, om voor d eZ.O .
wind niet bloot te ftaan.
Geen koe laat zieh hier melken, of zy
moet het kalf, o f ten minften de huid ’er
at, over een ander heenen hangende, zien,
of ’er den reuk a f hebben.
De oflen hebben hier (gelyk zommige
voorgegeven hebben) geen bulten 5 maar
zyn even eens als de onze ; doch zoo
fwaar doorgaans niet. En fchoon ’er een
groote overvloed van fchaapen is , kan
men egter niet zeggen , dat het vleefch
na maate van dien heel goed koop is.
Van Maart tot September waaid de N .
W. wind zeer fterk door, en dewyl ’tin
Juni en Juli fterk regent, word dit vöor
de wintertyd hier gefchat, waar voor
men y maanden van Mey af rekent, zynde
Odtober de wyffelmaand, wanneer de Z.
W . wind nu en dan waaid 5 en van November
tot Maart rekent men hier de
zomer, in welken tyd de lugt hier meeft
zeer helder is, en in April is ’t weder de
wyffelmaand , wanneer de Z. O. wind,
die in de zomer doorwaaid , weder op-
houd. De O. wind waaid hier weinig,
en, als dit al gebeurt, pas een half uur.
De ingezetenen van dit land zyn , o f
Dienaaren der E. Maatfchappy, o f Bor- lng«ete-.
gers, anders Vry lieden genaamt, o f Hottentots.
Van elk der zelven zullen wy in
*t byzonder fpreken 5 na dat wy hier met
een letter bygevoegt hebben , dat men
hier allerley N atien, en dus Nederlanders,
Engelfehen, Franfchen, Hoogduitzers van
allerley geweften, Savoyaards, Italiaanen,
Hungaaren, Maleyers, Malabaaren, Cin-
galeezen, Javaanen, Macaflàarèn, Ben-
jaanen, Amboineezen, Bandaneezen, Boe-
gineezen, Chineezen, Madagascaaren,
Angoleezen, inwoonders van Guinea, en
van de Zoute eilanden v in t, by welke
men met de Nederduitze , Maleitze en
Portugeefche taal kan te regt raaken..
De eerfte, en de aanzienlykfte in rang,
zyn de Dienaaren der E. Maatfchappy. I
In oude tyden plagt hier maar een
Commandeur te leggen 5 doch naderhand
zyn eenigen tot Gouverneurs, o f Land-
voogden , gevordert, en hier zoo ge-
plaatft.
Dus is nu ’t Hoofd hier, nog een Gou- De Be,
verneur, die by zieh een Tweeden heeft , dienden
die bevoorens maar een Koopman plagt der Ê.
te wezen 5 maar jegenwoordig een O p -^ aat'
perkoopman is. Men hèeft ’er een Fisçaal ppir‘
independent, een, Capitein,- Lieutenant,
en Vaandrig , en zomtyds wel twee.
Daar beneven een Pakhuismeefter , Di-
fpenfîer, en SoldyboekhoUder, die On-
aerkooplieden zyn, o f het daar, op worden.
Z90 is ’er ook een Geheimfchryver
van den Landvoogt en zynen Raad, dat
mede een Onderkoopman is ; als mede
die van den Raad van Juftitie, van Hu-
welykze , en van de Kleine zaaken , de
Winkelier, de Kaflier, en de Negotie-
boekhouder, dat alle maar Boekhouders
zyn , hoewel de Geheimfchryver der
Juftitiaraetter tyd nog wel Onderkoop-
man ’er op word. «
Daar is ook een Opperwondheeler,
nevens ettelyke wondheelers, en onder-
wondheelers, en dus heeft men ’er mede
vericheide Baazen , en Thuiniers , die
*t opperopzigt over de drie thuinen der
E. Maatfchappy hebben , benevens een
groot getal van Baazen der Ambagtslieden
. van allerley foort., van de welke ’er veele
onder den Equipagiemeefter ftaan, dat
een Schipper in dienft is, endie ’tgezag
heeft over verfcheide ftuurlieden en ma-
troozen op de kleine vaartuigen, die men
hier leggen ziet.
De Re-
geering
alhier.
Hier plagt ook maar eenPredikant aan
’tKafteel te leggen, doch nu heeft men
’er twee 5 een aan Stellenbofch, en een
voor de Franfche Gemeinte op Draake-
ilein. Dus zyn ’er mede 4 of y jKrank-
bezoekers , buiten welke men nog een
fraaje bezetting van ioldaaten heeft, alle
de welke te zamen in ’t jaar 1714. ontrent
6yy Dienaaren uitmaakten, en die by na
een en dezelve ftaat met een Indifeh
Gouvernement vertoonen , waarom wy
die hier juift in ’t breede niet weer be-
fchryven.
Gelyk nu de Nederlanders, of de Dienaaren
der E. Maatfchappy, dit land he-
ftieren , alzoo beftaat de Regeering alhier
,(by na even eens als in de Indifche
Landvoogdyen) in verfcheide Raadsver-
Daar is een Polityke Raad, een Raad
van Juftitie, een Vergadering der Wees-
heeren, een Vergadering van ICleine, een
Vergadering van Huwelykszaaken , .en
een Borgelyke Krygsraad.
De Polity ke Raad, die de aanzienlykfte
en eerfte in rang is, beftaat uit eenHeer
Landvoogt, Opperkoopman , Fiscaal
independent, Capitein, Pakhuismeefter,
Difpenfier , Solayboekhouder, en den
Geneimfchryver j doch in ’t jaar 170p.
was de Winkelier mede een Lid. Deze
Raad vergadert Dynsdags.
De Raad van Juftitie beftaat uit die
zelve Leden der Compagnies Dienaaren in
’tCiviele, doch in Cnmineele zaaken is
de Fiscaal hier Eiflcher, en dan geen Lid 5
inaar buiten de Dienaars der E. Maat-
fchappy, by de welke de Capitein-Lieu-
tenant, Lieutenant, ofte Vaandrig ook
wel gevoegt worden, zyn hier ook drie
Borgerraaden (anders wel Kaapze Bor-
germeefters genaamt) Leden van dien,
welk Collegie door den Geheimfchryver
(die eerfteKlerk is) geiloten, gelyk die
Vergadering doorgaans Donderdags ’s
morgens gehouden word.
_ De Weeskamer beftaat hier uit den
Tweeden Perfoon, drie Dienaars der E.
Maatfchappy, en drie Leden uit de Bor-
gery ( die dit voor 2 jaaren blyven) benevens
hunnen Geheimfchryver.
Deze bettieren de zaaken der Weezen
zoodanig , dat zy niet .meer gelden van
een Weeze , al bezat hy nog zoo veel,
dan hy tot zyn onderhoud van nooden
heeft, voor hem, en de reft voor andere
Weezen, die niet genoeg hebben om te
beftaan, hier uitzetten. Dit is my zoo-
daanig van Kaapze Leden van die Weeskamer
berigt j doch of dit al wel , en in
den haak is, laat ik den befcheiden lezer
oordeelen.
De Vergadering van Kleine zaaken
beftaat uit een Voorzitter (die alle 2 jaaren
verändert, en die doorgaans de Capitein,
Soldyboekhouder, of Capitein-
Lieutenant is) drie Dienaars, en drie
Borgers ,. met hunnen Geheimfchryver.
En de Vergadering van Huwelykszaaken
beftaat uit den Lieutenant, twee
Dienaars, en twee Borgers met hunnen
Geheimfchryver.
Die van den Polityken Raad vergeven
alle de mindere Ampten in den dienft der
E. Maatfchappy, en ook alle deBorger-
lyke bedieningen.
Die van den Raad van Juftitie oordeelen
in ’t Civiele en in ’t Crimínele opper-
magtig, doch van ’t eerfte kan men zieh
op de Raad van Juftitie op Batavia be-
roqpen. _
Hoe de Borgers in ’t byzonder door
hunne Overheden uit de Borgers beftiert
worden, zullen wy, als wy van de Vry-
lieden fpreken, aanhaalen.
Van de Heemraaden en den Landdroft,
is onder Stellenbofch gehandelt, en van
den Kerkenraad zullen wy onder deftoffb
van den Godsdienft hier na melden.
Eerwy nu verder gaan, zal ’tniet on-
gevoegelyk zyn , hier tuflchen by de
Lyften der voornaapifte Bedienden der
E. Maatfchappy te voegen, en die voor
af malkanderen te laaten volgen.
L Y S T