
I
Vierde zone. 616 Eenig gebied.
genaam in de nabijheid der menschen le verwijlen — en deze
Javanen, die daar ginds om de vuren zillen en ons avondeten
bereiden, zij zijn zulke goede menschen!
Ouderdom der bergtopwouden.
De ouderdom dezer wouden leeren wij beoordeelen uit het aanwezig
zijn van werkzame kraters op bergtoppen, welke met dergelijke
wouden zijn bedekt, en uit de geschiedenis huuner
uilbarstingen; zij worden oorspronkelijke wouden genoemd, dewijl
de band des menschen hier, met uitzondering van eenige weinige
bergen, nimmer eenigen vernielendea invloed heeft uitgeoefend.
Bij gelegenheid van verscheidene dezer uilbarstingen is hei woudgeboomte
in den oravang der kralers geheel en al vernietigd geworden,
zoodal het Ihans bestaande (nieuwe) woud uit de overgeblevene,
perenneerende wortelen moet gesprotenof uit voorhanden zaden ontkiemd
moel zijn. In 1669 had er eene uitbarsting plaats uit den G.-
Salak,in 1748 uit den G.-Gede, in 1752 uit den G.-Lawoe, en in 1817
rigtte de G.-Idjen zulk eene verwoesting aan, dal de wouden, die het
hoogste gedeelte dezer bergen overschaduwden; daardoor niet slechts
werden vernietigd, maar dat de voormalige oppervlakte ter hoogte van
2 , 4 ä 6 voet met uitwerpselen werd bedekl, er eeu nieuwe bodem
werd gevormd, waaraan alle planten-aarde ten eenen male ontbrak.
(Vergelijk de IP« afdeeling, bladzijde 13,51 en 38,514 en 1056.) Toen
ik de genoemde bergen, den G.-Salak in 1838, G.-Gede in 1840, den
G.-Lawoe in 1858, en den G.-Idjen in 1844 bezochl, konden derhalve
de wouden, welke de hellingen des bergs in de onmiddelijke
nabijheid des kralers bedeklen, op den G.-Salak niet ouder zijn
dan 159 jaren, die op den G.-Gede slechls 92, op den G.-Lawoe
86 en op den G.-Idjen slechts 27 jaren oud zijn. Neenit men hierbij
in aanmerking de verschillende hoogte boven den Spiegel der zee,
waartoe de toppen der genoemde bergen oprijzen, vergelijkt inen
de boomen, waaruit die wouden bestaan, onderling met elkander
len opzigte van hunne grootte en hunne hoedanigheid, dan moeteii de
Vierde zone. 617 Eenig gebied.
wouden, welke den top des G.-Mandala wangi overschaduwen,
minstens een ouderdom hebben bereikl van 200 jaar. Geen enkele
bergtop op Java is met zulke dikke, humusrijke aardlagen bedekt
, als op dezen berg worden aangetroifen, welks uilbarstingen len
eenen male onbekend zyn. Ter hoogte van 9300 voet vindt men op
geenen enkelen berg des eilands wouden, die gelijk deze allekenteekenen
dragen, van tot een zoo volkomen wasdom le zijn geraakt en
denvroeger beschreven alpenhabitus in zulk eene hooge male bezilten.
In 1840 had de bijl nog geene verwoeslingen in zijne wouden te
Weeg gebragl. De G.-Paloea rijst niet zoo hoog als de vorige en de
wouden op den top des G.-Soembing, welke meer dan 10000 voet
hoog is, zijn aan de meesle zijden reeds geveld. Alleloofboomwouden
welke op de toppen van andere Javasche bergen voorkomen,
die zieh minstens 9000 voet verheffen, liggen beneden
nog heden werkzame kralers en zijn ongelwijfeldjeugdiger dan die,
welke op den G.-Gedé en Lawoe worden gevonden. Op den 9200
voet hoogen top G.-Argopoero, in het Ajang-gebergte, wordt de
ruine gevonden van een tempel, die gedeellelijk door vulkanische
uilbarstingen is verwoest, en welks omstreken. heinde en verre
met Casuarina-wouden zijn overschaduwd; hoogst waarschijnlijk
dagteekenen deze wouden van vroegeren tijd dan de loofwanden,
welke op den G.-Gëdé voorkomen, dewijl de vulkanische uitbarsting,
welke een groot gedeelte der tempelmuren onbeschadigdliet,
hen slechls gedeellelijk kon vernietigen.
Dergelijke ruïnen, die in de heele zone in Oost-Java, slechls ter
hoogte van SO à 100 voet boven den spiegel der zee worden gevonden,
kunnen dienen om den ouderdom der aldaar voorkomende
wouden, allhans bij benadering, te bepalen. De ruïnen van Maljan
poetih zijn overschaduwd door wouden, wier kroonen zieh
verheffen op zuilvormige stammen ter hoogte van 80 à 100 voet.
Aldaar werd de hoofdstad gevonden des KoningsvanBalambangan,
die in 1765, toen de eerste Nederlanders zieh aldaar vestigden,
nog met de wapenen voor zijne onafhankelijkheid streed; destijds
werden binnen de Siwah-tempels, wier muren Ihans in de schaduwen
der diglste «oorspronkelijke wouden» verstrooid liggen, nog
wierook-offers gebrand. (Vergelijk vroeger bladz. 211 en IP" afÎ
s '
' itj