I't•-B A"i.l j- : 'Si
i-'fla ft
t
lit*
•.ii'i
feiti
• i.^fisStl'l^j
ra-r • -iiR
. ^ i Lsi i
t') s* is; •
Viei-de zone. 01)6 Viertle gebiecl.
brokken, uit dor zand of gruis beslaat. De oppervlakte van den
smallen, kringvormigen gordel, welke deze Vierde zone vonnt,
wordt tevens allengs sleiler, de helling verheft zieh onder een
hoek van 25 ä 30 graden, ja, bij- eenige bergen rijst zij in de
nabijheid der toppen onder een hoek van 40 graden en eindigt,
gelijk het geval is bij den G.-Mandala wangi, Sendoro, of in een
klein plat, hetwelk eene middellijn van 500 ä 1000 voel heeft,
of, gelijk bij den G.-Tjerimai, Soembing en de meeste andere kegelbergen,
in een scherpen, kringvormigen rand, die in eene
kolk, — in den met dampen gevulden krater, — nederdaalt.
Slechls een enkel gebergte maakt hierop eene uitzondering, want
het heeft in deze zone nog vlakke streken van aanmerkelijke uitgestreklheid;
dit is de G.-Ajang, welk gebergte wij later raeer van
nabij in oogenschouw zullen nemen.
U l i m Ä t o g v Ä t i H i ö c i t ß 0ch&t&.
Te rekenen van de benedeiiste tot aan de bovenste grens dezer
zone vermindert de d rukking der lucht 25,54 Par. iLJnen; de
kwikzuil des barometers daalt van 253,54 tot 229,80"'. Van het
Strand der zee tot aan de bovenste grens dezer zone bedraagt
deze vermindering 106,20"'; ten gevolge hiervan ademt men op
eene hoogte van tiendiiizend voet eene lucht in, die veel ijler
is dan beneden aan het strand der zee, terwijl het verschil in
drukking, op de oppervlakte des ligchaams te weeg gebragt, tusschen
beide oorden ongeveer bedraagt negen duim (gemeten met de
kwikzuil des barometers). Hoewel de hiertoe betrekkelijke waarnemingen
in de hoogste zonen van Java op enkele bergen gedurende
eenige weinige weken , op anderen slechls gediirende enkele
dagen zijn voortgezet, laat zieh echter bepaaldelijk daaruit opmaken,
dat de grootte van het dagelijksehe verschil in den stand des
barometers , of, met andere woorden, dat het onderscheid tusschen
den hoogsten en laagsten stand allengs geringer wordt, naar
gelang men hooger klimt. Alle waarnemingen, door mij op eene
Yields zone. 557 Ivlimaat.
hoogle van 9 a 10000 voel gedaan , slrekken tot bevesliging hiervan ,
hetgeen trouwens reeds duidelijk bemerkbaar was in het Dieng-gebergte
, ter hoogte van 6000 voet. Het bedoelde verschil bedraagt
op den 9300 voet hoogen lop des G.-Mandala wangi 0,25 minder
dan te Batavia, alwaar het gedurende drie jaren gemiddeld op 0,92
lijnen komt.
De WARMTBGRAAD uBS DAMPKRxHOS Vermindert van de bencdenste
tot aan de hoogste grens dezer zone van 10,35 tot 6,45° R. (van
13,0 tot 8,0° G. of van 55,4 tot 46,4°F.); opeene verticale uilgestrektheid
van 2500 voet daalt de temperaluur derhalve 5,90°R.,ofle
rekenen van het zeestrand tot op de hoogle van 10000 voet
15,55° R. — Een oppervlakkige.blik op het plantenrijk aan de
beide uilerste grenzen der vegetatie op Java, — waarbij nien
ginds, aan de kust des eilands, het oog vestigt op majestueuse
palmboomwouden, tervi'ijl men hier, op de toppen der bergen ,
kleine, schermachlig uitgebreide boscbjes ontwaart, — laat
dit groote verschil in wärmte reeds vooraf vermoeden, hetwelk
de mensch daarenboven door het gevoel zoo duidelijk waarneemt,
dat het bij klimato- en planten-geographische beschouwingen
meer in aanmerking pleegt te worden genomen dan
de vochtigheid en de drukking der lucht, het licht en de electriciteit.
Hoewel het niet mag worden ontkend, dat het karakter
der planten in de verschillende streken des aardbols, zoo mede
het eigenaardige der, flora van verschillende landen ofhoogtezonen
zijnen oorsprong heeft, behalve in de soort van bodem, waarin
de planten wortelen, in de zamenwerking van al de vroeger
opgenoerade natuurkrachten, zoo raoet echter aan de wärmte, de
male, waarin zij zieh doet gevoelen en de wijze, waarop zij
in de verschillende tijden van dag en jaar is verdeeld, — of zij voorldurend
aanhoudt of wel jaarlijks af- en toeneenit, — in dit opzigt
den voorrang worden toegekend; als tweede hoofdoorzaak verdient
de vochtigheid des dampkrings in aanmerking te komen.
De vocHTiGHBiD DBS DAiHPKRiNGs nccmt op ccne duidclijke,
onmiskenbare wijze af, de lucht bevat steeds eene geringere
massa walerdamp, naar gelang wLj hooger stijgen, zij wordt
imt
'.•5
<1
1.1
m< ¥lu ir•i< 1 fi
tifsi
< m