- I
s j
I
i
'l!
'I
I'weede zono. 378 Klimaat.
dige afwijkingen daargelaten, die slechls gedurende eiikele dagen
des jaars plaats grijpen, ziet men overigens de dampwolken der
Vulkanen door den oostevvind bestendig naar liet westen voortsluwen.
(Op dit verschijnsel zullen wij in de volgende zone nader
terugkomen.) Uilgestrekte hoogvlakten, gelijk dat van Bandong,
lietwelk meer dan 2000 voet Loven den Spiegel der zee rijst, en
het daaraan grenzende plateau van Pengalengan, dat raeer dan
4000 voet daar boven gelegen is, kunnen een grooten, plaatselijken
invloed uitoefenen op de boogte, waarop de wölken in den
dampkring zweven, door den verhoogden graad van wärmte, welke
zieh op dezelven ontwikkelt en die zij nitstralen. Gedurende de
regenachtigste maanden des jaars heb ik te Pengalengan den westelijken
luchtstroom, die de zwaarste regenwolken voortstuwde,
weken lang op eene boogte van á 7 duizend voet zien waaijen.
Uithoofde de boogte der oraliggende bergen, wier toppen tot in de
wolkenlaag reikten, mij bekend was, zag ik mij in staatgesteldde
boogte te bepalen, waarop de wölken in den dampkring werden
gebouden. Onder de eigendommelijkbeden van het klimaat der
tweede zone verdienen vooral de navolgenden te worden vermeld.
lo. De lijd van den dag, waarop de wärmte hären hoogsten
graad hereikt, is in deze zone aan grootere verandering
onderhevig dan het geval is in de eerste zone, maar blj valt algemeen
genomen vroeger in dan het geval is in de laatstgenoemde.
Het tijdstip, waarop zulks geschiedt, hangt ai van het vroeger verzadigen
der lucht met waterdamp, — vas het vormen van wölken.
De gansche hoeveelheid waterdamp, \velke met de loodregt oprijzende
luchtstroomen uit de onder water staanderijstvelden der heelevlakten
opstijgt, wordt door de beerschende winden, —denzeewind,
den oostpassaat-wind, •— tegen de koelere hellingen der bergen
gedreven, waar deze dampen zieh sneller tot wölken en nevel verdikken,
vooral indien deze berghellingen op zieh zelven reeds
voebtig, dat is, met wouden bedekt zijn, dan het geval is in de
even hooge lucbtlagen, welke op de heete vlakten rusten, üit dien
hoofde zijn de hellingen dezer bergen ter boogte van 4 á 7 duizend
voet gewoonlijk reeds omstreeks 12, 11 , ja, somtijds van 10 ure
af in digte wölken gehuld, terwijl daarentegen de omringende
M .
Tweedo zone 379 Rlimaat.
luchtlagen nog helder zijn of er boven de groote vlakten sleehts
enkele wölken (eumuli) in het luebtruim zweven enlangzaam met
den wind worden voortgestuwd. Voortdurend echter stijgen nieuwe
massa's waterdamp uit deze vlakten en uit de nabij zijnde zee
opvvaarts, de hoogere luchtlagen worden steeds over eene grootere
uitgestrektheid met waterdamp verzadigd, de wölken, die op de
vroeger genoemde boogte aanvankelijk sleehts aan de berghellingen
hingen, alwaar haar benedenvlak met scherp geteekende grens op
de donkerkleurige wouden uitkwam, smelten langzamerhand meer
en meer te zamen en vormen eindelijk een aaneengeschakeld wolkendak,
waardoor geen enkele zonnestraal raeer kan heendringen.
Naar gelang de hemel op die wijzeiets vroeger oflater met wölken
wordt overtogen, valt de hoogste warmtegraad des daags vroeger
of later in. Somtijds bereikt de temperatuur haar raaximum reeds
omstreeks 11 of 10 ure, neemt zij, te rekenen van dien tijd,
niet meer toe, ja, zij vermindert veeleer, wanneer betwolkendak
zieh niet verdeelt, of wanneer enkele gedeelten der wölken zieh
entlasten door stortregens, vergezeld van onweder. Op andere dagen
vereenigen zieh de wölken niet tot een onafgebroken geweif, de
hemel blijft daarentegen helder en de temperatuur bereikt haar
raaxiraura eerst later, ongeveer ten 3, ja, somtijds eerst ten 4 ure;
het aantal dergelijke dagen is echter geringer in de nabijheid van
bergen, dan het geval is in de luchtlagen, die zieh boven wijd nitgestrekte
vlakten bevinden. Wil men het maximnm van de wärmte
des daags leeren kennen, zoo behoort men zijne waarnemingen
niet immer op hetzelfde nur te doen; naar gelang de hemel
vroeger of later is bewölkt, raoet de stand des thermometers van
10 tot 4 ure gestadig gadegeslagen en aanteekening worden gehenden
van het hoogste punt, dat hij bereikt. Het volgende voorbeeld
zal dit duidelijk raaken.
1 ir
I i i
•
Vm
I i i s
if:;,-!
Í , i
-
1"
;• .
r ,1